Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk

Protokolant:

st.sekr.sądowy Agata Polkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 636/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 27 maja 2021 r., sygn. II K 1723/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

--------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-------

---------------------

--------------------------------------------------------------

-------------

-------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

Zaświadczenie wydane przez specjalistę psychoterapii uzależnień, k. 145

Podjęta przez oskarżonego psychoterapia uzależnień nie mogła mieć wpływu na właściwą kwalifikację prawną czynu oskarżonego, jako przestępstwa z art. 178a § 4 kk, ze wszystkimi tego skutkami, w tym ferowaniem rozstrzygnięcia o karze w przewidzianych w tym przepisie granicach. Wniosek obrońcy z rozprawy odwoławczej o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy był niemożliwy do przyjęcia. Oczywiście, że podjęte przez oskarżonego leczenie było okolicznością łagodzącą. Nie mogło mieć ono tak dalece idących skutków w rozstrzygnięciu o karze w najniższym możliwym wymiarze określonym w przepisie art. 178a § 1 kk, tj. 3 miesięcy pozbawienia wolności. Przewaga okoliczności obciążających, które Sąd Okręgowy omówi w dalszej części niniejszego uzasadnienia, była tutaj decydująca.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść wyroku, poprzez błędne uznanie, że oskarżony T. Z. znajdując się w stanie nietrzeźwości wynoszącym 2,48 ‰ alkoholu etylowego we krwi, kierował w ruchu lądowym pojazdem mechanicznym marki V. (...) o nr rej. (...) i dopuścił się przestępstwa z art. 178a § 1 kk, podczas gdy z informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego wynika, iż T. Z. był już karany za przestępstwa z art. 178a § 1 kk, zatem winien ponieść odpowiedzialność z art. 178a § 4 kk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Przeszkodą do przyjęcia wobec sprawcy, któremu zarzucono prowadzenie w stanie nietrzeźwości pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, surowszej odpowiedzialności karnej z art. 178a § 4 kk, jest fakt zatarcia z mocy prawa wcześniejszego skazania za przestępstwo określone w art. 178a § 1 kk lub wymienione w art. 178a § 4 kk, zaistniały w dacie wyrokowania. W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy ferując wyrok co prawda dysponował Kartą Karną dotyczącą oskarżonego T. Z. (k.73-74), niemniej jednak poczynił nieprawidłowe ustalenia faktyczne co do zatarcia skazań o sygn. VII K 223/04 i II K 870/11 Sądu Rejonowego w Siedlcach. Z chwilą zatarcia skazania uważa się je w świetle prawa za niebyłe (art. 106 kk), a więc nie może być ono w ogóle brane pod uwagę przy analizie okoliczności wpływających na wymiar kary, jako że oskarżonego uznaje się wówczas za osobę niekaraną. W sprawach VII K 223/04 i II K 870/11 wymierzono oskarżonemu najłagodniejsze rodzajowo kary grzywny. Zgodnie z art. 76 § 1 kk skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby, aczkolwiek przesłanki zatarcia skazania i stosowanie tegoż przepisu nierozerwanie odczytywać należy w powiązaniu z art. 76 § 4 kk. Przepis ów stanowi, iż jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. W sprawach o sygn. VII K 223/04 i II K 870/11 Sądu Rejonowego w Siedlcach orzeczono wobec oskarżonego środki karne w postaci świadczeń pieniężnych, które nie zostały wykonane, a zatem nie mogło być mowy o zatarciu powyższych skazań, które Sąd I instancji winien uwzględnić ferując wyrok w części dotyczącej kwalifikacji prawnej czynu oskarżonego jako wyczerpującego znamiona art. 178a § 4 kk, właśnie z uwagi na wcześniejszą karalność oskarżonego za czyny z art. 178a § 1 kk.

Surowsza kwalifikacja prawna czynu oskarżonego warunkowała surowsze rozstrzygnięcie o karze, które Sąd Okręgowy zaostrzył w stosunku do zaskarżonego wyroku, zgodnie z kierunkiem apelacji prokuratorskiej „na niekorzyść oskarżonego”. O surowości kary świadczy wszak nie tylko jej rodzaj, ale i stopień wykorzystania sankcji przewidzianej za konkretne przestępstwo penalizowane przez Kodeks Karny. Dolną granicą zagrożenia ustawowego za czyn z art. 178 § 4 kk jest kara 3 miesięcy pozbawienia wolności, górną zaś - 5 lat pozbawienia wolności. T. Z. kierował samochodem osobowym w stanie nietrzeźwości 2,48 ‰ alkoholu etylowego we krwi. Prawie czterokrotnie przekroczył zatem wartość progową, przewidzianą przez ustawodawcę z art. 115 § 16 kk – 0,5 ‰ lub 0,25 mg/l - decydującą o stanie nietrzeźwości i zarazem o uznaniu czynu za przestępstwo. Brak wyciągnięcia przez niego wniosków z poprzednich skazań za czyny z art. 178a § 1 kk pozostaje bezdyskusyjny - tym bardziej przy uwzględnieniu dolegliwości orzeczonej uprzednio kary, skoro karę grzywny ze sprawy II K 870/11 zamieniono na zastępczą karę pozbawienia wolności. Oskarżony swoim czynem poruszając się po drodze publicznej w stanie nietrzeźwości stworzył poważne niebezpieczeństwo nie tylko dla siebie, ale również dla innych uczestników ruchu drogowego. Z zeznań świadków wynikało jednoznacznie, że kręcił samochodem tzw. „bączki”, co prowadzi do wnioskowania o prowadzeniu samochodu w stanie nietrzeźwości dla zabawy bez zważania na konsekwencje i to, że jego działanie miało miejsce w miejscu publicznym, w pobliżu dyskoteki, będąc widocznym dla nieokreślonego, aczkolwiek dużego grona odbiorców. Rozmiary szkody grożącej życiu i zdrowiu tych osób były ogromne. Bezsprzecznie stan nietrzeźwości niejednokrotnie sprzyja zniesieniu krytycyzmu kierowcy, sprzyjając brawurze podczas prowadzenia pojazdu. Cele prewencji indywidulanej i generalnej doprowadziły Sąd Okręgowy do przekonania, iż w rozpoznawanej sprawie zachodzi konieczność orzeczenia wobec oskarżonego izolacyjnej kary 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności, albowiem łagodniejszy rodzaj kary stanowiłby nadmierną pobłażliwość, doprowadzając oskarżonego, ale również społeczeństwo, do przekonania o praktycznej bezkarności T. Z.. Kara 5 miesięcy pozbawienia wolności uwzględnia także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz stworzy realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych. Przede wszystkim, powinna ona wdrożyć oskarżonego w przestrzeganie porządku prawnego i wyrobić w nim poczucie nieuchronności poniesienia konsekwencji za kierowanie pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwości, jak również odstraszyć innych nietrzeźwych kierowców, którzy bezrefleksyjnie gotowi byliby pójść w ślady oskarżonego. Wymiar orzeczonej przez Sąd Okręgowy kary pozwala na złożenie przez T. Z. wniosku o odbycie jej w systemie dozoru elektronicznego.

Orzeczenie świadczenia pieniężnego w wysokości 10.000 zł było obligatoryjne i Sąd Okręgowy w sytuacji skazania za czyn z art. 178a § 4 kk nie mógł odstąpić od orzeczenia tego rozstrzygnięcia. W świetle art. 43a § 2 kk obligatoryjne było również orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Co prawda zgodnie z dyspozycją tego przepisu, zakazu tego nie orzeka się, gdy zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami (w doktrynie odnośnie wykładni tego przepisu mówi się o tzw. względnej obligatoryjności). Niemniej jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, ów wyjątkowy wypadek nie zachodził w przedmiotowej sprawie. Rezygnacja z takiego rozstrzygnięcia winna być wyjątkiem. Przedmiotowa sprawa jest dosyć przeciętna i konwencjonalna, jedna z wielu tego typu spraw i brak jest zasadniczych przesłanek, aby akurat tego oskarżonego premiować. Co prawda, do każdej sprawy należy pochodzić in concreto, aczkolwiek nie może to pociągać za sobą dowolności w ferowaniu wyroków w sprawach o bardzo podobnym stanie faktycznym i prawnym, gdzie sprawców łączą podobne właściwości i warunki osobiste. W przedmiotowej sprawie nie zachodziła żadna anormalna sytuacja motywacyjna oskarżonego, która skłoniła go do poruszania się samochodem w stanie nietrzeźwości w dniu 13 października 2019 r. – wręcz przeciwnie oskarżony prowadził auto w stanie nietrzeźwości dla rozrywki.

Wniosek

- o zmianę wyroku Sądu Rejonowego w Siedlcach sygn. akt II K 1723/19 i skazanie oskarżonego T. Z. na podstawie art. 178a § 4 kk i wymierzenie mu za ten czyn kary 10 miesięcy pozbawienia wolności, środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, orzeczenie świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie 10.000 zł.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zasadność zarzutu warunkowała zasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Te elementy zaskarżonego wyroku, których Sąd Okręgowy nie zmienił. Jak już wskazano - zmiana co do surowszej kwalifikacji prawnej popełnionego przez oskarżonego czynu na art. 178a § 4 kk uwarunkowana była przoczeniem i brakiem uwzględnienia przez Sąd I instancji dotychczasowej karalności oskarżonego, która warunkowała odpowiedzialność za kwalifikowany typ przestępstwa art. 178a kk, dokładnie z § 4 tego przepisu.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Obecnie reguła ne peius z art. 454 § 2 kpk nie obowiązuje w polskim porządku prawnym. Przepis art. 454 § 2 kpk, zgodnie z którym sąd odwoławczy może orzec surowszą karę pozbawienia wolności tylko wtedy, gdy nie zmienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku, został uchylony z dniem 1 lipca 2015 r. Wydanie wyroku reformatoryjnego przez Sąd Okręgowy było zatem możliwe.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok zmienił w ten sposób, że:

1.  opis czynu przypisanego oskarżonemu uzupełnił o ustalenie, iż w dacie czynu T. Z. był wcześniej skazany wyrokami Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 4 listopada 2004 r., sygn. akt VII K 223/04 oraz z dnia 8 maja 2012 r., sygn. akt II K 870/11 za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości;

2.  przyjął, że czyn T. Z. wyczerpuje dyspozycję art. 178a § 4 kk i za to skazał go za ten czyn z mocy art. 178a § 4 kk na karę 5 (pięciu) miesięcy pozbawienia wolności;

3.  świadczenie pieniężne orzeczone wobec oskarżonego podwyższył do kwoty 10.000 (dziesięciu tysięcy) złotych;

4.  na podstawie art. 42 § 3 kk orzekł środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio.

Zwięźle o powodach zmiany

Omówiono w rubryce 3.1.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

----------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

--------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 624 § 1 kpk Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za II instancję, stwierdzając, że wydatki tego postępowania poniesie Skarb Państwa. Za rozstrzygnięciem tej treści przemawiały względy słuszności związane z uwzględnieniem apelacji prokuratorskiej „na niekorzyść oskarżonego” przy jednoczesnym braku zainicjowania kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku ze strony oskarżonego i jego obrońcy oraz w następstwie zmian reformatoryjnych – wprowadzenie oskarżonemu do wykonania kary bezwzględnej pozbawienia wolności.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Cały wyrok

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary – za czyn z pkt I a/o

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana