Sygn. I C 1629/19
Dnia 20 sierpnia 2021 r.
Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
|
Przewodniczący: |
SSR del. Joanna Krzyżanowska |
po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2021 r. w Słupsku, po zamknięciu rozprawy,
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa K. P.
przeciwko Skarbowi Państwa -Z. K. w C.
o ochronę dóbr osobistych i zapłatę
1. zasądza od pozwanego Skarbu Państwa - Z. K. w C. na rzecz powoda K. P. kwotę 1000 zł (tysiąc złotych) tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
2. nakazuje pozwanemu zamieścić w aktach osobowych powoda oraz złożyć do sprawy (...) Sądu R. w D. P.sprostowanie o treści: „ Skarb Państwa - Z. K. w C. dokonuje sprostowania zapisu opinii penitencjarnej, w której stwierdzono, że w aktach osobopoznawczych osadzonego K. P. (poprzednio G.) widnieją również informacje z wywiadu policji, z których wynika, że opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny. Powyższe sformułowanie nie uzyskało potwierdzenia w zgromadzonej dokumentacji osobopoznawczej, w związku z czym nie będzie powielane w sporządzanych przez administrację dokumentach dotyczących skazanego.”;
3. nakazuje pozwanemu Skarbowi Państwa - Z. K. w C. aby przeprosił powoda K. P. doręczając mu podpisane przez osobę uprawnioną do reprezentacji pismo o treści: „ Pozwany - Z. K. w C. przeprasza za użycie słów które były obraźliwe, ubliżające bądź zniesławiające dla osadzonego K. P. (poprzednio G.). Użycie stwierdzenia „ z wywiadu policji, wynika, że opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny” było nieprawdziwe i nie znalazło oparcia w jednoznacznym materiale źródłowym, a tym samym nie powinno się znaleźć w opinii skazanego, za co Administracja Z. przeprasza.”;
4. w pozostałym zakresie powództwo oddala;
5. nie obciąża stron kosztami postępowania.
Na oryginale właściwy podpis
Sygn akt I C 1629/19
Powód – K. P. wniósł pozew przeciwko Skarbowi Państwa – Dyrektorowi Z. K. w C. o zadośćuczynienie w wysokości 5000 zł, a także dokonanie sprostowania i przeprosin o treści wskazanej w piśmie z dnia 23.12.2019 r. Na uzasadnienie wskazał, że jego dobra osobiste zostały naruszone przez poświadczenie przez pozwanego nieprawdy w dokumencie oraz niewłaściwe warunki sanitarno – bytowe w celi i łaźni. Zarzucił także pozwanemu znęcanie się psychiczne, które polegało na wypowiadaniu i zapisywaniu treści znieważających, upokarzających oraz stworzenia intencjonalnego zagrożenia polegającego na wzbudzaniu lęku. Zapisy, którym powód zarzucał niezgodność z prawdą brzmiały: „W aktach osobopoznawczych osadzonego widnieją również informacje z wywiadu policji, z których wynika, ze opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny” oraz „Skazany w dniu 25.11.2015 r. dokonał samouszkodzenia poprzez zażycie nieokreślonej ilości leków, charakter samouszkodzenia określono jako demonstracyjny, mający na celu wymuszenie określonych działań administracji aresztu, czy też szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości”. Powód wskazał też zapisy: „w stosunku do przełożonych arogancki i roszczeniowy”, „nagminne podważanie autorytetu”, „wielokrotnie odmawiał stawienia się na rozmowę”, „skazany zarzucał (…) personelowi kłamstwa, a wszelkie sprawy bieżące starał się załatwić poprzez pisanie rozlicznych skarg zawierających nieprawdziwe informacje”. Opisy te znajdują się w aktach osobopoznawczych K. P..
Pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Z. K. w C. wniósł o oddalenie powództwa w całości. Argumentował przy tym, ze powód nie udowodnił roszczenia co do zasady ani co do wysokości. Zaprzeczył by naruszył jakiekolwiek dobra osobiste powoda, by znęcano się nad nim psychicznie, upokarzano go i wywoływano w nim lęk. Kwestionował, by warunki w jakich osadzony był powód nie były należyte oraz by nie sprostowano informacji o skazanym. Przyznał także, że w projekcie oceny okresowej z dnia 26.09.2017 r. oraz opinii o skazanym z dnia 24.08.2017 r. widnieje informacja o tym, że „skazany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny”. Dodał jednak, że zapis ten został zweryfikowany i zarówno w projekcie oceny okresowej jak i ostatniej opinii o skazanym z 2019 r. nie ma już takiej informacji. Z aktualnej opinii o skazanym wynika natomiast wprost, że skazany na wolności nie nadużywał alkoholu.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
W opinii o skazanym K. G. (obecnie P.) z dnia 18.05.2016 r. znalazło się stwierdzenie „W aktach osobopoznawczych osadzonego widnieją również informacje z wywiadu Policji, z których wynika, że opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny”.
(dowód: odpis opinii – k. 93 – 94)
W opinii o skazanym K. G. (obecnie P.) z dnia 25.08.2017 r. znalazło się stwierdzenie „W aktach osobopoznawczych osadzonego widnieją również informacje z wywiadu Policji, z których wynika, że opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny”.
(dowód: odpis opinii – k. 118 – 118v)
Pismem z dnia 05.07.2019 r. SSO L. M. – sędzia penitencjarny zwrócił się do Dyrektora Z. K. w C. w sprawie (...) o sprostowanie opinii o skazanym z dnia 11.05.2015 r. w zakresie dotyczącym stwierdzenia, że skazany nadużywał alkoholu. Wskazał przy tym, że brak jest podstaw do przyjęcia, że skazany nadużywał alkoholu, osadzony ma więc prawo do tego, aby opinie o nim zawierały prawidłowe ustalenia. Sprostowanie miało nastąpić poprzez uczynienie stosownej adnotacji i załączenie jej do akt ewidencyjnych skazanego.
(dowód: pismo z dnia 05.07.2019 r. – k. 72)
K. P. w kontaktach z pracownikami Z. K. w C. był bardzo opryskliwy i arogancki, w bezpośrednich rozmowach zarzucał kłamstwa i nieudolność, bardzo często swoje sprawy załatwiał poprzez pisanie skarg, które nie zawierały prawdziwych informacji. K. P. przyszedł kiedyś na rozmowę do wychowawcy W. K., domagał się załatwienia sprawy tu i teraz wulgarnie określając wychowawcę jako jedną z części ciała.
(dowód: zeznania świadka W. K. – k. 138 – 138v)
Sąd zważył co następuje:
Powództwo było zasadne jedynie częściowo.
Powód wywodził swoje roszczenia z naruszenia dóbr osobistych, których to naruszeń upatrywał w nieprawdziwych stwierdzeniach dotyczących nadużywania alkoholu zawartych w opiniach okresowych, nieprawdziwym określaniu go jako aroganckiego i roszczeniowego, zarzucającego personelowi ZK kłamstwa i próbującego załatwiać sprawy poprzez pisanie skarg zawierających nieprawdę. Wreszcie naruszenia dóbr osobistych upatrywał w niewłaściwych warunkach socjalno – bytowych w celi i w łaźni. Podstawą żądań powoda były jak należy przyjąć przepisy art. 24 kc oraz 448 kc.
Z art. 24 kc wynika, że ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Art. 6 stanowi zaś, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
Jak wynika z powyższego – powód powinien udowodnić w niniejszej sprawie, że pozwany dopuścił się naruszenia jego dóbr osobistych, natomiast pozwany – że naruszenie to nie było bezprawne.
Powód podołał ciężarowi dowodu jedynie w części dotyczącej nieprawdziwych twierdzeń zawartych w opiniach okresowych. Okoliczność ta de facto nie była sporna, jednak pozwany podnosił, że obecnie, w aktualnych opiniach sformułowanie to nie jest już używane, a nawet wprost wskazuje się w nich na brak informacji o nadużywaniu alkoholu przez powoda.
W ocenie sądu nie ulega wątpliwości że zawarcie w aktach osadzonego sformułowania jakoby „istniały informacje pochodzące z wywiadu Policji, z których wynika, że opiniowany nadużywał alkoholu, pod którego wpływem stawał się agresywny” w sytuacji gdy takiego wywiadu Policji nie było, narusza jego dobra osobiste. Określenia te są jednoznacznie pejoratywne, stawiają powoda w złym świetle i składają się na negatywną ocenę jego osoby. Z opisem tym mogli zapoznać się funkcjonariusze zakładów penitencjarnych, były także załączane do akt spraw penitencjarnych.
Wyjaśnienia pozwanego w żaden sposób nie dowodzą natomiast braku bezprawności naruszenia. Nie wyjaśniono w żaden sposób skąd nieprawdziwe twierdzenia znalazły się w projekcie, a następnie w opinii. Pozwany nie podjął nawet próby wykazania, że twierdzenie o wywiadzie Policji raportującym o nadużywaniu przez powoda alkoholu miało jakiekolwiek podstawy.
Niewątpliwie więc sformułowanie to naruszyło dobra osobiste powoda, a naruszenie było bezprawne. Dodatkowo należy nadmienić, że na konieczność dokonania sprostowań wskazywał wyraźnie sędzia penitencjarny, a pomimo to sprostowań nigdy nie dokonano. Nie sposób uznać bowiem, że skutki naruszenia usuwało nieużywanie nieprawdziwego stwierdzenia w kolejnych opiniach.
Żądanie złożenia sprostowania w zakresie nieprawdziwych twierdzeń do akt osobowych i do sprawy karnej, w której się znalazły, nie jest nadmiernie wygórowanym sposobem usunięcia naruszenia.
Z uwagi na powyższe, orzeczono jak w punkcie 2 wyroku.
Zważywszy przy tym na postawę pozwanego, który nie podjął żadnych działań w celu usunięcia skutków naruszenia pomimo bezspornie nieprawdziwych negatywnych informacji o powodzie, które znajdowały się i znajdują w aktach osobowych i aktach sądowych, należało także uznać, że do usunięcia skutków dokonanego naruszenia powinno należeć przeproszenie powoda. Treść żądanego przez powoda przeproszenia mieści się w granicach wywołanych naruszeniem i nie zawiera sformułowań poza nie wykraczających. O obowiązku przeproszenia powoda orzeczono w punkcie 3 wyroku.
Należy zauważyć, że zarówno co do sprostowania jak i przeproszenia powód żądał wykonania tych czynności, w nie nazbyt szerokich, adekwatnych do naruszenia granicach – w przypadku sprostowania – zamieszczenia go w tych zbiorach dokumentów, w których znalazły się nieprawdziwe opinie, a w przypadku przeproszenia – wystosowania jedynie pisma do samego powoda, bez obowiązku jakiejkolwiek publikacji.
Przepis art. 24 kc poza żądaniem usunięcia skutków naruszenia przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści daje także możliwość żądania pieniężnego zadośćuczynienia. K. P. określił swoje żądanie w tym zakresie za wszystkie wymienione naruszenia na 5000 zł. Biorąc pod uwagę, że dowiódł tylko jednego z tych naruszeń, sąd uznał, że adekwatną do skali i skutków a jednocześnie proporcjonalną do pozostałych, nieudowodnionych naruszeń kwotą będzie 1000 zł o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.
Żadne z pozostałych naruszeń nie zostało przez powoda udowodnione. Wobec zeznań złożonych przez świadków powołanych przez pozwanego nie sposób było uznać, że opisy zachowań powoda w stosunku do personelu penitencjarnego nie były zgodne ze stanem faktycznym. Z zeznań świadka wynikało zarówno aroganckie zachowanie powoda jak i jego roszczeniowa postawa czy wulgarne odpowiedzi. Brak było przy tym jakichkolwiek dowodów przeciwnych, a nie było podstaw by świadkowi odmówić wiarygodności.
Powód nie wykazał też, że warunki w jakich przebywał odbiegały od wymaganych standardów. Nie złożył na tę okoliczność wniosków dowodowych poza przedstawieniem skarg jakie składał do Sanepid – u. Wbrew twierdzeniom powoda ani Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny ani Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w C. któremu przekazano skargę powoda wg właściwości nie potwierdzili podnoszonych przez powoda nieprawidłowości. Na skargę odpowiedział Okręgowy Inspektorat Służby W. w K., któremu pismo przekazał Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w C.. Ze sporządzonej odpowiedzi wynika, że po przeprowadzeniu postępowania i zgromadzeniu materiałów nie znaleziono dowodów przemawiających za uznaniem zasadności złożonej skargi.
Z uwagi na brak dowodów, których przedstawieniem obciążony był powód, na podstawie art. 6 kc a contrario żądania powoda w wyżej opisanym zakresie należało oddalić, o czym orzeczono w punkcie 4 wyroku.
O kosztach orzeczono w punkcie 5 wyroku na podstawie art. 102 kpc. Sąd miał przy tym na uwadze, że powód, który przegrał w znacznej części został przez sąd zwolniony od kosztów, a przyczyny jego zwolnienia oraz sytuacja osadzenia przez kilka lat w zakładzie karnym dawały podstawy by przypuszczać, że uzyskanie ewentualnie zasądzonych kwot mogłoby okazać się iluzoryczne i niecelowe.
Na oryginale właściwy podpis