UZASADNIENIE

W dniu 01 lutego 2021 r. wpłynął pozew T. P. o ustanowienie przez Sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej powoda z pozwaną K. P. z dniem wniesienia pozwu o rozwód tj. z dniem 27 grudnia 2016 r. Powód wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazał, że strony zawarły związek małżeński w dniu 26 września 2009 r. Pozew o rozwód T. P. wniósł w dniu 27 grudnia 2016 r., zaś wyrokiem z dnia 30 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał małżeństwo stron przez rozwód. T. P. dodał, iż złożył wniosek o uzasadnienie wyroku rozwodowego, a po jego otrzymaniu zamierza wnieść apelację. Przedstawił, że wyprowadził się od pozwanej na przełomie czerwca/lipca 2016 r. i od tego czasu strony pozostają w separacji faktycznej, nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, a także ustały między nimi wszelkie więzi, w tym więź gospodarcza. Podał, że ze względu na istniejącą między stronami wspólność majątkową małżeńską, powód nie ma możliwości podejmowania decyzji gospodarczych, które nie wpłynęłyby negatywnie na jego przyszłą sytuację finansową już w postępowaniu w sprawie o podział majątku wspólnego. T. P. wskazał, ze prowadzi działalność gospodarczą w postaci (...) w zakresie Urologii i Andrologii. Sprzęt medyczny jakim dysponuje jest w znacznym stopniu wyeksploatowany, zatem zachodzi konieczność zakupu nowego, co wiązać się będzie z wysokimi kosztami i koniecznością zaciągnięcia kredytu w banku. Zakupiony sprzęt medyczny będzie stanowił skład majątku wspólnego stron, co będzie miało negatywny wpływ na sytuację powoda w przyszłym postępowaniu w sprawie o podział majątku wspólnego. Dodał również, że zamiesza kupić nowy samochód, ponieważ przebieg dotychczasowego wynosi około 150.000 km. Zdaniem powoda istniejący między małżonkami ustrój majątkowy uniemożliwia dokonanie tego zakupu. Powód wskazał także, że pozwana osiąga znaczne dochody z wynajmu mieszkania będącego majątkiem wspólnym małżonków, a ponadto nie zgłasza dochodów osiąganych z tego tytułu do Urzędu Skarbowego i nie odprowadza żadnych podatków. Z uwagi, że mieszkanie to jest wspólne powód obawia się, że będzie ponosił razem z pozwaną solidarną odpowiedzialność za nieopłacone podatki. Dodatkowo podnosił, że pozwana osiąga dodatkowe dochody, albowiem sprzedaje przez Internet swoje wyroby i ubrania. Przedstawił też, iż w postępowaniu rozwodowym pozwana na rozprawie w dniu 7 grudnia 2020 r, przyznała, że „Utrzymuję się z wynajmu mieszkania, mam 1.350 zł (…) próbuję robić ekologiczne rzeczy sprzedaję je w Internecie, zarabiam 200–300 zł”. Zdaniem powoda wskazane przez niego okoliczności stanowią wypełnienie przesłanek z art. 52 § 1 kro., albowiem od dnia wniesienia pozwu o rozwód tj. od 27 grudnia 2016 r. strony nie mają możliwości współdziałania w zarządzaniu ich wspólnym majątkiem. Podnosił, że wielokrotnie prosił pozwaną, aby zawarli umowę dotyczącą ustalenia rozdzielności majątkowej małżeńskiej w formie aktu notarialnego, jednak K. P. odmawiała.

W odpowiedzi na pozew, pozwana K. P. wniosła o oddalenie powództwa w całości, jako bezzasadnego oraz zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, o ile nie zostanie przedłożony spis kosztów, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazała, że w jej ocenie nie występują przesłanki uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej stron, a już tym bardziej z tak odległą datą wsteczną. Podała, że pomimo wyprowadzenia się przez powoda ze wspólnego miejsca zamieszkania strony współdziałały w zarządzaniu majątkiem wspólnym. Jako przykład wskazała, że w 2017 r. na prośbę powoda podpisała umowę, na podstawie której dokonał on sprzedaży wspólnego samochodu osobowego. Podała, ze nie czyniła w tym zakresie żadnych problemów, nie doszło między stronami do sporu, choć do dnia dzisiejszego pozwany nie rozliczył się z nią z pozyskanych w wyniku tej sprzedaży środków. Dodała, że powód bez jej udziału, ale również bez sprzeciwu , zaciągnął zobowiązanie w postaci umowy leasingu lub najmu długoterminowego samochodu osobowego. Zdaniem K. P. trudno przyjąć za racjonalne twierdzenia powoda o wyeksploatowaniu zaledwie czteroletniego pojazdu, tym bardziej, jeżeli ma na liczniku przebieg zaledwie 150.000 km. Dodała również, że przed Sądem Okręgowym w Olsztynie powód cały czas twierdził, że jest w trudnej sytuacji materialnej, domagał się możliwie jak najniższych alimentów. Pozwana przedstawiła nadto, że lokal mieszkalny wynajmowany jest w zasadzie tylko w okresie lipca i sierpnia, a cena wynajmu uzależniona jest od pogody i terminu i oscyluje w granicach od 150 do 350 zł. Podnosiła, że lokatorzy jesienią, zimą i wiosną zdarzają się sporadycznie. Wskazywała też, że nie wynajmuje garażu, a jedynie udostępnia go nieodpłatnie osobom korzystającym z mieszkania, co jest zgodnie z pierwotnym założeniem obu stron w chwili jego nabycia. Podkreśliła, że rozlicza podatek z tytułu wynajmu nieruchomości od 2019 r. Wskazała również, że ekologiczne syropy i zakwas z buraka wytwarza na potrzeby własne i członków rodziny. Kilkakrotnie dawała ogłoszenia w tym zakresie, jednak odzew był znikomy. Jedynie w listopadzie i grudniu 2020 r. udało jej się zbyć kilka butelek zakwasu. Dodała, że nigdy nie podejmowała żadnych działań, które uzasadniałyby żądanie przez powoda ustanowienia rozdzielności majątkowej, tym bardziej już od 2016 r.

Sąd ustalił, co następuje:

T. P. i K. P. zawarli związek małżeński w dniu 26 września 2009 r. w O.. Posiadają dwoje dzieci w wieku 7 i 10 lat, które zamieszkują z matką. Powód utrzymuje regularne kontakty z małoletnimi. (d: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 13; wyjaśnienia powoda k. 229v.)

Strony wspólnie zamieszkiwały do dnia 28 czerwca 2016 r. w mieszkaniu przy ulicy (...) w G., wchodzącym w skład majątku osobistego powoda. Pozwana wraz z dziećmi pozostała w tym mieszkaniu i zamieszkuje tam do chwili obecnej, zaś powód przeprowadził się wówczas do mieszkania przy ulicy (...) w G., stanowiącego majątek wspólny małżonków. Od tego czasu strony nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego. Następnie w dniu 27 grudnia 2016 r. T. P. wniósł do Sądu Okręgowe w Olsztynie pozew o rozwód. Sprawę zarejestrowano pod sygn. akt VI RC 1824/16. Powódka, jak i pozwany powymieniali zamki w drzwiach mieszkań, które zajmowali. Powód od kwietnia 2017 r. mieszka na stałe w B.. W celu realizacji kontaktów z małoletnimi dziećmi przyjeżdża do G. dwa razy w miesiącu (oprócz sezonu wakacyjnego) i spędza z nimi czas w mieszkaniu przy ulicy (...). Ciągle opłaca wszelkie rachunki za ten lokal. Naprzeciw tego mieszkania, strony posiadają także komórkę lokatorską. W pomieszczeniu tym znajdują się głównie rzeczy pozwanej związane z jej pasją, którą jest fotografia, jednakże z komórki tej korzysta również powód. Ponadto T. P. opłaca czynsz również za swoje mieszkanie przy ulicy (...) w G., zaś opłaty za media przynależne do tego lokalu ponosi pozwana. Informację o rozliczeniach i zaległościach płatności powód przesyła pozwanej drogą e-mailową (d: transakcje opłat za media k. 131, 133, 135, 136, 137, 138, 139, 141, 142, 145, 148:wyjaśnienia powoda k. 120, 120v., 230, 230v.; wyjaśnienia pozwanej k. 120v., 121, 230v.; wydruki e–mail k. 140, 143, 146, 219)

Strony posiadają również drugie mieszkanie przy ulicy (...) w G., tyle, że piętro niżej. Lokal ten jest przez pozwaną wynajmowany turystom, głównie latem. Do dyspozycji gości w cenie wynajmu tego mieszkania pozostaje również miejsce parkingowe należące do stron. Miejsce postojowe w 2020 r. było zadłużone na kwotę 1.087,65 zł, pozwana uiściła połowę tej kwoty. Dodatkowo T. P. i K. P. są właścicielami działki letniskowej. (d: wyjaśnienia powoda k. 120; wyjaśnienia pozwanej k. 121; potwierdzenie transakcji internetowej k. 149; wezwanie do zapłaty k. 150)

W 2017 r. małżonkowie sprzedali samochód marki S. (...) za kwotę 10.000 zł. Środki pieniężne z tego tytułu w całości otrzymał T. P.. Jeszcze tego samego roku powód zawarł umowę leasingu nowego samochodu, a następnie w 2020 r. wykupił go. T. P. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...). W 2019 r. zawarł z Okręgową Radą (...) Izby Lekarskiej umowę pożyczki w kwocie 9.000 zł. Z kolei pozwana utrzymuje się z alimentów, a także najmu mieszkania przy ulicy (...) w G.. Młodsza córka stron posiada orzeczenie o niepełnosprawności i K. P. z tego tytuły ma przyznane do stycznia 2022 r. świadczenie pielęgnacyjne. Pozwana w 2019 r. osiągnęła dochód w kwocie 8. 095 zł, zaś w 2020 r. w kwocie 18.853,19 zł. Korzysta z pojazdu marki H. (...), będącego współwłasnością stron. (d: wydruk z (...) k. 14; wyjaśnienia powoda k. 120, 229v.; deklaracja PIT–36 k. 152–156; deklaracja PIT–28 k. 157–159; umowa sprzedaży samochodu k. 176; akt notarialny k. 177–178; umowa leasingu k. 180; wyjaśnienia pozwanej k. 230v.)

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Olsztynie w sprawie o sygn. akt VI RC 1824/16 m.in. rozwiązał przez rozwód małżeństwo stron, z winy T. P.. Orzeczenie zostało zaskarżone. (d: wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 30 grudnia 2020 r., sygn. akt VI RC 1824/16 k. 39; wyjaśnienia powoda k. 119)

W tym miejscu należy wskazać, iż Sąd dał w całości wiarę zeznaniom przesłuchanego w toku postępowania świadka A. I.. Niemniej jednak dowód ten okazał się nieprzydatny do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Co prawda świadek potwierdziła, iż strony nie zamieszkują wspólnie, jednakże nie posiadała istotnej wiedzy w przedmiocie zarządzania przez małżonków ich wspólnym majątkiem od czasu ich rozstania. Sama wskazała, że nie wie kto i w jaki sposób nim zarządza.

Sąd zważył, co następuje:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (art. 31 § 1 kro). Zgodnie z brzmieniem art. 52 kro każdy z małżonków z ważnych powodów może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej (§ 1). Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu (§ 2). Ustanowienie zatem rozdzielności majątkowej – co do samej zasady - jest dopuszczalne jedynie w razie istnienia ważnych ku temu powodów, zaś skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. Ponadto separacja faktyczna małżonków winna uniemożliwiać im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. (wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r. sygn. III CKN 585/98, L.).

W ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy nie zaistniały przesłanki uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej z datą wsteczną. Sąd po analizie zebranego w sprawie materiału dowodowego nie znalazł żadnych okoliczności wskazujących na wyjątkowy charakter sytuacji stron przed dniem wniesienia powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Wskazać należy, że do chwili obecnej zarówno powód, jak i pozwana dysponują i zarządzają oddzielnymi mieszkaniami wchodzącymi w skład ich wspólnego majątku. Pozwana jedno z tych mieszkań wynajmuje, zaś powód w drugim przede wszystkim realizuje swoje kontakty z dziećmi. Powód nie wykazał, aby na tym gruncie dochodziło między stronami do nieporozumień, nigdy też nie żądał od małżonki przekazywania mu części dochodu uzyskiwanego z wynajmu apartamentu. Pozwana do chwili obecnie może swobodnie wynajmować jedno z mieszkań stron, zaś powód kiedy chce, użytkuje drugie. Z akt sprawy wynika również, że powód korzysta z należącej do stron postępowania komórki lokatorskiej. Choć większość rzeczy w niej się znajdujących należy do K. P., powód również przechowuje tam swoje przedmioty. Co istotne w przedmiotowej sprawie, to że zawarta przez małżonków w listopadzie 2017 r. umowa sprzedaży samochodu osobowego, świadczy o faktycznym zarządzaniu przez małżonków ich wspólnym majątku już po rozstaniu. W rzeczywistości to powód korzystał z tego pojazdu, zaś pozwana w żaden sposób nie sprzeciwiła się chęci powoda do jego zbycia, co ostatecznie nastąpiło. Nie sposób również uznać, aby powód od czasu rozstania stron w 2016 r. poniósł jakiekolwiek negatywne skutki związane z rzekomym brakiem możliwości zarządzenia majątkiem wspólnym stron. Postawa pozwanej również nie wskazuje na konieczność ustanowienia rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Pozwana do chwili obecnej nie zaciągnęła żadnego kredytu, ani pożyczki. W żaden sposób nie marnotrawiła majątku wspólnego stron, ani się go nie wyzbywała. Zdaniem Sądu nie sposób uznać za taką czynność wystawienie na sprzedaż paru książek, gier, ubrań dziecięcych itp. Wskazać przy tym należy, że mimo nieterminowego opłacania niektórych należności związanych z mieszkaniem, czy miejscem postojowym, T. P. nie poniósł w rzeczywistości żadnej straty. Nadto powód nie wykazał, aby pozwana nie rozliczała się z Urzędem Skarbowym z tytułu wynajmu ich wspólnego mieszkania. Przedstawione przez powoda pismo z Urzędu Skarbowego w G. informuje jedynie, że to na powoda karcie kontowej zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencyjnych nie odnotowano żadnych wpłat z tego tytułu. (d: pismo Urzędu Skarbowego k. 16) Sąd jeszcze raz podkreśla, że ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną jest możliwe wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, które zdaniem Sądu na gruncie niniejszej sprawy nie zaistniały.

Niemniej jednak zdaniem Sądu zasadne okazało się ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 01 lutego 2021 r., tj. z dniem wniesienia powództwa w niniejszej sprawie. Strony pozostają w faktycznej separacji od 2016 r., prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. Ponadto zdecydowana postawa powoda co do wniesienia niniejszego powództwa została przejawiona dopiero po wydaniu wyroku orzekającego rozwód. Sam powód w trakcie trwania postępowania o ustanowienie rozdzielności nie ukrywał wskazując, że nie wnosił o rozdzielność majątkową, gdyż zależało mu na pomyślnym dla niego zakończeniu procesu rozwodowego. Zatem należy domniemywać, że do czasu zakończenia postępowania o rozwód toczącego się przed Sądem Okręgowym w Olsztynie, nie było sytuacji uniemożliwiających podejmowanie mu decyzji gospodarczych, co miałoby spowodować dla niego negatywne skutki, gdyż w takiej sytuacji – dawno już by złożył pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej, a nie oczekiwałby ponad 4 lata na zakończenie postępowania o rozwód. Podnieść należy ponadto, że powód prowadzi działalność gospodarczą, a zatem ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej umożliwi mu podejmowanie już samodzielnych decyzji finansowych, w tym zaciągania zobowiązań na własny rachunek, dlatego też mając na uwadze ujawniony przez niego zamiar wniesienia apelacji od wyroku rozwodowego, które to postępowanie między instancyjne może przedłużyć uprawomocnienie się wyroku w sprawie rozwodowej o dobre kilka lub kilkanaście miesięcy - należało orzec o ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżeńskiej między stronami z dniem 01.02.2021r.tj. z dniem wniesienia powództwa umożliwiając tym samym powodowi podejmowanie decyzji gospodarczych już tylko na swój rachunek.

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak w punkcie 1 sentencji.

Ponadto Sąd na podstawie art. 100 kpc zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania, mając przede wszystkim na uwadze, iż zarówno żądanie powoda, jak i pozwanej nie zostało uwzględnione w całości.

Sędzia Janina Olchowska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE