Sygn. akt I Co 90/21

POSTANOWIENIE

Dnia 26 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Ligoń-Krawczyk

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą A. W. (...)"

z udziałem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości z siedzibą w W.

o udzielenie zabezpieczenia

postanawia:

oddalić wniosek.

UZASADNIENIE POSTANOWIENIA Z DNIA 26 MARCA 2021 R.

Wnioskiem z dnia 19 marca 2021 r. A. W. prowadzący działalność gospodarczą pn. A. W. (...)” wniósł o: (1) udzielenie uprawnionemu zabezpieczenia roszczenia o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy o dofinansowanie projektu w ramach poddziałania 3.2.1 badania na rynek programu operacyjnego inteligentny rozwój, 2014-2020 (nr (...)), zawartej przez uprawnionego i zobowiązaną – Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości z siedzibą w W. w dniu 4 października 2016 r. wobec bezskuteczności wypowiedzenia przez zobowiązaną w dniu 8 października 2020 r. tejże umowy, poprzez zawieszenie prowadzonego przez zobowiązaną pod numerem(...)postępowania w sprawie zwrotu środków pochodzących z umowy o dofinansowanie o nr (...), o wszczęciu którego uprawniony został zawiadomiony pismem z dnia 28 stycznia 2021 r., a które to postępowanie stanowi następstwo faktu złożenia przez zobowiązaną oświadczenia o wypowiedzeniu umowy i zmierza do wydania na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych decyzji określającej kwotę przypadającą do zwrotu i terminu, od którego nalicza się odsetki oraz sposób zwrotu tychże środków; (2) wyznaczenie uprawnionemu dwutygodniowego terminu do wniesienia pozwu przeciwko zobowiązanej o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy o dofinansowanie projektu w ramach poddziałania 3.2.1 badania na rynek programu operacyjnego inteligentny rozwój 2014-2020 (nr (...)), zawartej przez uprawnionego i zobowiązaną w dniu 4 października 2016 r. wobec bezskuteczności wypowiedzenia przez zobowiązaną w dniu 8 października 2020 r. tejże umowy.

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, iż 4 października 2016 r. uprawniony i zobowiązany zawarli umowę o dofinansowanie, która określała zasady udzielania przez instytucję pośredniczącą (zobowiązanego) dofinansowania realizacji projektu „(...)” oraz prawa i obowiązki stron związane z realizację projektu. Umowa została zmieniona aneksem z dnia 17 marca 2017 r. oraz aneksem z dnia 5 czerwca 2017 r. Na podstawie powyższej umowy zobowiązany zrealizował na rzecz uprawnionego wypłaty dofinansowania w formie refundacji na łączną kwotę (...) zł. W dniach 31 stycznia 2018 r.- 2 luty 2018 r., po złożeniu przez uprawnionego wniosku o wypłatę końcową dofinansowania, w siedzibie uprawnionego zespół kontrolujący PARP przeprowadził kontrolę, w wyniku której wskazano jedynie na niewielkie zastrzeżenia, a po zrealizowaniu przez uprawnionego zaleceń pokontrolnych zobowiązany w ostateczności uznał zalecenia za wdrożone przez uprawnionego. Kolejną kontrolę zobowiązany przeprowadził w dniu 3 grudnia 2019 r. Po przeprowadzeniu kontroli w sporządzonym protokole pokontrolnym zobowiązany uznał, że projekt nie został zrealizowany w sposób określony w umowie o dofinansowanie oraz nie udokumentował realizacji pełnego zakresu rzeczowo-finansowego projektu i produkcji innowacyjnego wyrobu. W zaleceniach pokontrolnych zarekomendowano rozwiązanie umowy o dofinansowanie. W odpowiedzi na ustalenia pokontrolne uprawniony skierował do zobowiązanej pismo z dnia 11 maja 2020 r., w którym zgłosił swoje zastrzeżenia i uwagi do sporządzonej informacji pokontrolnej wskazując, że brak jest podstaw do realizacji zaleceń pokontrolnych w szczególności rozwiązania umowy o dofinansowanie. W związku ze zgłoszonymi zastrzeżeniami zobowiązana sporządziła w dniu 22 lipca 2020 r. ostateczną informację pokontrolną, która w całości podtrzymywała swoje stanowisko z pierwotnego protokołu kontroli jak również zawarte w nim zalecenia dotyczące rozwiązania umowy o dofinansowanie. Pismem z dnia 8 października 2020 r. wypowiedziała uprawnionemu umowę o dofinansowanie. Jednocześnie zobowiązana wezwała uprawnionego do zwrotu przekazanych środków w wysokości (...) zł wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych od dnia przekazania środków do dnia zapłaty. W odpowiedzi na wypowiedzenie umowy o dofinansowanie uprawniony pismem z dnia 20 listopada 2020 r. zgłosił swoje stanowisko do złożonego przez zobowiązaną oświadczenia.

Roszczeniem uprawnionego jest ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy o dofinansowanie projektu w ramach poddziałania 3.2.1 badania na rynek programu operacyjnego inteligentny rozwój, 2014-2020 (nr (...)) zawartej przez uprawnionego i zobowiązaną w dniu 4 października 2016 r. wobec bezskuteczności wypowiedzenia tejże umowy datowanego na dzień 8 października 2020 r. Zdaniem wnioskodawcy wypowiedzenie to jest bezskuteczne ze względu na błędne ustalenia zawarte w protokole kontroli i ostatecznym protokole pokontrolnym. W prowadzonym postępowaniu o zwrot dofinansowania organ nie będzie badał zasadności swojego wypowiedzenia, dlatego jedyną drogą do ustalenia, że wypowiedzenie było bezskuteczne, a umowa dalej obowiązuje jest wystąpienie z roszczeniem o ustalenie istnienia stosunku prawnego. Zdaniem uprawnionego projekt został zrealizowany zgodnie z postanowieniami umowy o dofinansowanie, współfinansowane produkty i usługi zostały dostarczone, wydatki faktyczne poniesione, a cele projektu określone umową o dofinansowanie zostały osiągnięte. Ponieważ brak było podstaw do wypowiedzenia umowy, złożone wypowiedzenie nie mogło odnieść zamierzonego skutku. Przyjąć zatem należy, iż uprawniony spełnił pierwszą przesłankę zabezpieczenia, a mianowicie uprawdopodobnił swoje roszczenie.

Odnosząc się do drugiej przesłanki interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia przejawia się w tym, że brak zabezpieczenia co najmniej poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Celem postępowania jest ustalenie, iż istniejąca między stronami sytuacja prawna, wobec obowiązywania umowy, nie daje podstaw do żądania zwrotu środków, zwłaszcza poprzez wszczęcie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji administracyjnej pozwalającej następnie na ich przymusową egzekucję, a to w braku zabezpieczenia spowoduje, że nastąpią skutki takie jakby umowa nie obowiązywała, co uniemożliwi osiągnięcie celu postępowania w sprawie w razie ustalenia, że umowa obowiązuje. Brak zabezpieczenia umożliwi wydanie decyzji administracyjnej, w oparciu o którą organ będzie miał możliwość podjęcia działań sprzecznych z istniejącym i łączącym strony stosunkiem prawnym. Wydanie przez organ administracyjny decyzji dającej postawę do dochodzenia egzekucyjnie od uprawnionego zwrotu środków otrzymanych na podstawie umowy o dofinansowanie, skutkować będzie sparaliżowaniem działalności uprawnionego, czy wręcz narażenia na nieodwracalne w rzeczywistości skutki. Oprócz skutków finansowych, pośpieszna egzekucja spornych i wątpliwych należności pociągnie także rozmaite skutki o charakterze społecznym. Uprawniony zatrudnia ponad 200 pracowników, skutki utraty pracy odczują nie tylko sami pracownicy, ale także ich rodziny.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wniosek uprawnionego o udzielenie zabezpieczenia roszczenia nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 730 § 1 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia, przy czym stosownie do treści art. 730 1 § 1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w jego udzieleniu, określony przepisem art. 730 1 § 2 k.p.c.

Warunkiem udzielenia zabezpieczenia jest w świetle powyższego kumulatywnie zaistnienie wskazanych przesłanek, to jest uprawdopodobnienie roszczenia oraz uprawdopodobnienie, że brak zabezpieczenia może uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwić lub poważnie utrudnić osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Brak uprawdopodobnienia jednej z obligatoryjnych przesłanek jest wystarczającym do oddalenia wniosku.

Roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli istnieje znaczna szansa jego istnienia. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia wiąże się z koniecznością uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Należy podkreślić, iż uprawdopodobnienie nie przesądza udowodnienia mogącego być podstawą do pozytywnego rozstrzygnięcia co do meritum sprawy. Istotą postępowania zabezpieczającego jest bowiem to, że sąd dokonuje jedynie wstępnej analizy dostarczonego przez wnioskodawcę materiału dowodowego (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 7 maja 2012 r., sygn. akt I ACz 782/12, LEX nr 1164918).

Osiągnięcie celu postępowania w rozumieniu art. 730 1 § 2 k.p.c. wiązać należy z rodzajem ochrony prawnej, której udziela żądana strona. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można więc mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna. W przypadkach gdy żądana ochrona prawna polega na ukształtowaniu prawa lub stosunku prawnego, chodzi zazwyczaj o wyeliminowanie sytuacji, w których ochrona zapewniana przez orzeczenie sądu przychodzi zbyt późno, w wyniku czego udaremnione zostają jej skutki. Celem zabezpieczenia jest wówczas zapewnienie skuteczności przyszłego orzeczenia. Ocena interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia możliwa jest jedynie w kontekście skonkretyzowanego, dochodzonego przez powoda roszczenia, a nie abstrakcyjnie (postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 8 lutego 2013 r. I ACz 181/13, LEX nr 1283522).

W ocenie Sądu podstawą prawną roszczenia uprawnionego o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy o dofinansowanie projektu w ramach poddziałania 3.2.1 badania na rynek programu operacyjnego inteligentny rozwój 2014-2020 (nr (...)) będzie przepis art. 189 k.p.c. zgodnie, z którym powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Sąd analizując twierdzenia uprawnionego zawarte we wniosku o udzielenie zabezpieczenia w oparciu o dołączone do akt dokumenty doszedł do przekonania, że wnioskodawca nie uprawdopodobnił roszczenia o ustalenie istnienia stosunku prawnego w postaci umowy o dofinansowanie projektu w ramach poddziałania 3.2.1 badania na rynek programu operacyjnego inteligentny rozwój 2014-2020.

Jakkolwiek z materiału dołączonego do akt sprawy wynika, że strony w dniu 4 października 2016 r. zawarły umowę o dofinansowanie projektu „(...)” zmienioną następnie aneksami z dnia 17 marca 2017 r. oraz 5 czerwca 2017 r., która następnie została wypowiedziana przez zobowiązaną pismem z dnia 8 października 2020 r. z jednoczesnym wezwaniem uprawnionego do zwrotu przekazanych środków w wysokości (...) zł, na skutek stwierdzenia w protokołach z kontroli uchybień w wykonaniu przez powoda umowy, tak wnioskodawca w żaden sposób nie uprawdopodobnił, że w istocie Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości nie miała podstaw by stwierdzić jakiekolwiek uchybienia podczas kontroli wykonania umowy. Uprawniony we wniosku o udzielenie zabezpieczenia nie tylko nie wskazuje konkretnie jakie błędy popełniono w protokołach kontroli i ostatecznym protokole pokontrolnym, ale również nie przedstawia materiału, który twierdzenia te chociażby uprawdopodobnił. Wnioskodawca w tym przedmiocie nie wykazał żadnej inicjatywy w związku z czym brak jest możliwości należytej kontroli zasadności twierdzeń uprawnionego i wywiedzionego przez niego wniosku. Niewystarczające dla uprawdopodobnienia roszczenia są jedynie gołosłowne i ogólne twierdzenia wnioskodawcy o błędach w protokołach pokontrolnych i braku podstaw do wypowiedzenia umowy, jak również wykonaniu przez uprawnionego projektu zgodnie z postanowieniami umowy, zaś dołączone do akt dokumenty stanowiące w zasadzie polemikę uprawnionego ze stanowiskiem zobowiązanej nie uprawdopodabniają zasadności podnoszonych przez wnioskodawcę twierdzeń.

Z tych względów Sąd doszedł do przekonania, że wobec nieuprawdopodobnienia roszczenia przez stronę powodową wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlegał oddaleniu, bez potrzeby badania uprawdopodobnienia drugiej z przesłanek koniecznych do uwzględnienia wniosku tj. uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.