Sygn. akt III C 1404/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie, III Wydział Cywilny, w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Alicja Przybylska

Protokolant:

Sekretarz sądowy Karolina Kuchyt

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2021 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko S. W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego S. W. na rzecz powódki (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 3.609,68 zł (trzy tysiące sześćset dziewięć złotych sześćdziesiąt osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 15 listopada 2019 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.418,88 zł (jeden tysiąc czterysta osiemnaście złotych osiemdziesiąt osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III C 1404/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 listopada 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego od S. W. kwoty 5.659,43 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka wskazała, że strony w dniu 29 maja 2017 r. zawarły umowę pożyczki numer (...) kwoty 2.000 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 3.235,30 zł, którą pozwany miał spłacić w 12 miesięcznych ratach. Pozwany nie wywiązał się z warunków terminowej spłaty pożyczki, co skutkowało wypowiedzeniem umowy i postawieniem całości niespłaconej kwoty w stan natychmiastowej wymagalności z dniem 30 maja 2018 r. Z tytułu tej umowy powódka dochodzi kwoty 700,60 zł, tytułem należności głównej. Strony zawarły również drugą umowę pożyczki – w dniu 17 listopada 2017 r. o numerze (...) na kwotę 3.234 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 5.836,51 zł, którą pozwany miał spłacić w 18 miesięcznych ratach. Pozwany nie wywiązał się z warunków terminowej spłaty pożyczki, co skutkowało wypowiedzeniem umowy i postawieniem całości niespłaconej kwoty w stan natychmiastowej wymagalności. Z tytułu tej umowy powódka dochodzi kwoty 4.698,47 zł należności głównej i 260,36 zł odsetek umownych naliczonych zgodnie z umową pożyczki za okres od dnia 17 listopada 2017 r. do 7 sierpnia 2018 r. Powódka wskazała, że koszty prowizji i usług dodatkowych nie przekraczały maksymalnych poza odsetkowych kosztów kredytu zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim. Powódka podniosła również, że przewidziany umową elastyczny plan spłaty, za który pobiera opłatę, składa się z okresowej przerwy w spłacie, który uprawnia klienta do odroczenia terminu spłaty raty wynikających z pierwotnego harmonogramu określonego w umowie w wymiarze od 1 do 4 miesięcy, oraz z gwarancji zniesienia obowiązku spłaty, który zwalania klienta z długu w przypadku jego zgonu. Pozwany zdecydował się na wybór ww. produktów.

W dniu 11 maja 2020 roku Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (ówczesna sygn. akt III Nc 3019/19).

S. W. zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

Pozwany zarzucił, że z pożyczek w łącznej wysokości 5.000,00 zł spłacił 3.190,00 zł, pozostała żądana przez powódkę kwota to lichwiarskie odsetki, wynoszące 177% faktycznie otrzymanych środków.

W replice na sprzeciw powódka podtrzymała żądanie pozwu w całości. Wskazała, że na poczet uregulowania należności z umowy o numerze (...) pozwany wpłacił łącznie 2.534,70 zł. Zobowiązał się natomiast spłacić kwotę 3.235,30 zł, w tym: 2000 zł kwoty netto pożyczki, 40 zł opłaty przygotowawczej, 728 zł opłaty tytułem prowizji, 312 zł tytułem opłaty za elastyczny plan spłaty oraz 155,30 zł tytułem odsetek umownych. W dokonanych na poczet tej umowy wpłat pozwanego kwota 2.379,40 zł została zaliczona na kapitał (rozumiany jako kwotę netto pożyczki, prowizję za udzielenie pożyczki, opłatę przygotowawczą oraz opłatę za elastyczny plan spłaty) a 155,30 zł na spłacone odsetki umowne. Z tytułu tej umowy do spłaty pozostała kwota 700,60 zł kapitału. Dalej powódka wskazała, że na poczet uregulowania należności z umowy o numerze (...) pozwany wpłacił łącznie 660 zł. Zobowiązał się natomiast spłacić kwotę 5.836,51 zł, w tym: 3.234 zł kwoty netto pożyczki, 40 zł opłaty przygotowawczej, 1.511,38 zł opłaty tytułem prowizji, 647,74 zł tytułem opłaty za elastyczny plan spłaty oraz 403,39 zł tytułem odsetek umownych. W dokonanych na poczet tej umowy wpłat pozwanego kwota 572,42 zł została zaliczona na kapitał (rozumiany jako kwotę netto pożyczki, prowizję za udzielenie pożyczki, opłatę przygotowawczą oraz opłatę za elastyczny plan spłaty) a 87,58 zł na spłacone odsetki umowne. Z tytułu tej umowy to spłaty pozostała kwota 4.698,47 zł kapitału oraz 260,36 zł odsetek umownych. W dalszej części swojego pisma powódka wskazywała, że żądane opłaty dodatkowe są zgodne z ustawą o kredycie konsumenckim i nie przewyższają maksymalnych poza odsetkowych kosztów kredytu. Umowa została zawarta w ramach swobody umów, a jej postanowienia nie zawierają klauzul abuzywnych. Kwota prowizji stanowi wynagrodzenie pożyczkodawcy, jest ceną pożyczki, a nie zwrotem kosztów. Brak jest przepisów, które regulowałyby sposób jej wyliczania. Kwota opłaty przygotowawczej rekompensuje koszty analizy zdolności kredytowej klienta, konieczności sporządzenia umowy czy weryfikacji jego wniosku. Koszt ten wynosi zaledwie 40 zł i jest stały dla każdej umowy. Kwota opłaty za elastyczny plan spłaty dotyczy świadczenia zapewniającego klientowi swobodną spłatę pożyczki w przypadku chwilowej trudności z jej spłatą, a także chronią rodzinę pożyczkobiorcy w przypadku jego śmierci. Wszystkie te kwoty były wprost wskazane w umowie w określonej wysokości, były z góry wiadome i nie podlegały zmianom. Zostały uwzględnione w (...), co umożliwiało porównanie oferty powódki z ofertami innych pożyczkodawców, nadto klient swobodnie zdecydował się na przystąpienie do elastycznego planu spłaty. Ponadto opłaty te należą do głównych świadczeń stron, są sformułowane w sposób jednoznaczny i nie naruszają praw konsumenta w rażący sposób.

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie. Podczas przesłuchania w dniu 27 maja 2021 r. pozwany podtrzymał swoje zarzuty co do zawyżonych kosztów zawartych umów.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 maja 2017 roku S. W. zawarł z (...) Spółką Akcyjną w W. umowę pożyczki numer (...), w wariancie pożyczka miesięczna w gotówce, na podstawie której udzielono mu pożyczki w kwocie brutto 3.080,00 zł, a sama kwota do wypłaty dla pożyczkobiorcy wyniosła 2.000,00 złotych. S. W. otrzymał kwotę 2.000,00 zł.

W związku z udzieleniem pożyczki naliczono: prowizję za jej udzielenie w kwocie 728,00 złotych oraz opłatę przygotowawczą w kwocie 40 złotych.

Pożyczka była oprocentowana odsetkami umownymi w wysokości 10% w stosunku rocznym, a łączna kwota odsetek wynosiła 155,30 złotych.

Przy zawarciu umowy S. W. dokonał wyboru elastycznego planu spłaty, za skorzystanie z którego naliczono mu opłatę w wysokości 312 zł.

Kwota brutto pożyczki wynosiła 3.080,00 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił 1.253,30 zł. Całkowita kwota do spłaty wynosiła 3.235,30 zł.

Pożyczka miała zostać spłacona w 12 miesięcznych ratach w wysokości 269,61 zł, z ostatnią ratą wyrównującą w wysokości 269,59 zł. Pierwsza rata miała zostać spłacona w dniu 1 lipca 2017 r., a ostatnia rata w dniu 1 czerwca 2018 r.

Zgodnie z punktem 6b umowy klient zobowiązuje się spłacać pożyczkę w przypadku pożyczki miesięcznej w gotówce w trakcie comiesięcznych wizyt doradcy w miejscu zamieszkania klienta pod adresem na terenie Rzeczypospolitej Polskiej pożyczkodawca zobowiązany jest wobec klienta do comiesięcznych wizyt w miejscu zamieszkania klienta celem umożliwienia mu dokonania spłat rat w miejscu zamieszkania klienta (dług odbiorczy). Warunkiem skorzystania z prawa klienta do spłaty pożyczki gotówką za pośrednictwem doradcy w trakcie comiesięcznych wizyt doradcy jest zgoda klienta na wizyty doradcy w miejscu zamieszkania klienta w ustalonych godzinach od 7 do 21. Spłata obejmować będzie odpowiednią część kwoty brutto pożyczki oraz łącznej kwoty odsetek wchodzących w skład należnej raty. Za termin dokonania spłat przyjmuje się datę przekazania środków doradcy.

Zgodnie punktem 9 umowy elastyczny plan spłat jest pakietem świadczeń w ramach umowy pozwalającym na zarządzanie pożyczką i składa się z: okresowej przerwy w spłacie i gwarancji zniesienia obowiązku spłaty. Pożyczkodawca z tytułu świadczeń w ramach elastycznego planu spłat pobiera wynagrodzenie w postaci opłaty za elastyczny plan spłat. Zgodnie z pkt 9 lit b okresowa przerwa w spłacie w przypadku pożyczki miesięcznej w gotówce lub pożyczki miesięcznej na konto to świadczenie polegające na uprawnieniu klienta do odroczenia terminu spłaty raty wynikającej z pierwotnego harmonogramu określonego w umowie w wymiarze 1 raty w całym okresie obowiązywania umowy bez podania przyczyny (odroczona rata miesięczna). Termin wymagalności odroczonej raty miesięcznej zostaje przesunięty w czasie, a odroczona rata miesięczna będzie płatna w terminie miesiąca po terminie spłaty pożyczki, wynikającym z pierwotnego harmonogramu spłat. Tym samym czas obowiązywania Umowy ulegnie automatycznemu przedłużeniu o jeden miesiąc.

Zgodnie natomiast z pkt 9 list c  gwarancja zniesienia obowiązku spłaty to warunek umowy polegający na tym, że w przypadku zgonu klienta w trakcie trwania umowy, tj. w okresie do wynikającego z pierwotnego harmonogramu dnia spłaty pożyczki, dnia upływu okresu wypowiedzenia umowy lub dnia rozwiązania umowy, pożyczkodawca zwalnia klienta z długu w odniesieniu do jakichkolwiek jeszcze niezapłaconych na dzień zgonu klienta zobowiązań wynikających z umowy. Strony umowy przyjmują, że klient tym samym przyjmuje powyższe zwolnienie z długu na wypadek swojego zgonu.

Zgodnie z pkt 17 umowy roczna stopa oprocentowania niniejszej pożyczki jest stała w okresie obowiązywania umowy. Wysokość rocznej stopy oprocentowania pożyczki pobieranej przez pożyczkodawcę ulega obniżeniu do aktualnej wysokości stopy odsetek maksymalnych w przypadku obniżenia wysokości stopy odsetek maksymalnych, o których mowa w art. 359 §2[1] k.c. poniżej aktualnej wysokości rocznej stopy oprocentowania pożyczki.

Zgodnie z pkt 11 umowy pożyczkodawca może naliczyć odsetki od przeterminowanego zadłużenia, tj. odsetki za opóźnienie od zaległej kwoty brutto pożyczki (odsetki za opóźnienie) w wysokości ostatniej aktualnej rocznej stopy oprocentowania pożyczki, powiększonej o 4% (roczna stopa oprocentowania), jednak nie wyższe niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, o których mowa w art. 481 §2[1] k.c.

Zgodnie z pkt 21 umowy z zastrzeżeniem postanowień punktu 1 i 20 umowy, dokonane przez klienta spłaty zalicza się na składniki wymagalnych rat w następującej kolejności: a) wymagalne odsetki za opóźnienie, b) wymagalne odsetki, c) kwota brutto pożyczki. Przez cały czas obowiązywania umowy klient ma prawo do otrzymania, na wniosek, w każdym czasie oraz bezpłatnie, harmonogramu spłaty rat.

Zgodnie z pkt 23 umowy w przypadku gdy klient opóźnia się ze spłatą kwoty: w przypadku pożyczki tygodniowej w gotówce równej co najmniej dwóm pełnym ratom lub w przypadku pożyczki miesięcznej w gotówce albo pożyczki miesięcznej na konto równej co najmniej jednej pełnej racie, pożyczkodawca ma prawo wezwać klienta do zapłacenia zaległych rat lub ich części w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku braku zapłaty może wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od doręczenia wezwania do zapłaty. Wezwanie do zapłaty może zostać dokonane za pośrednictwem telefonu, poczty elektronicznej, sms-a lub listem poleconym wysłanym na adres podany w umowie lub inny adres wskazany przez klienta. Po upływie okresu wypowiedzenia umowy, pożyczkodawca ma prawo dochodzić od klienta zwrotu całości niespłaconej kwoty całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta oraz naliczyć odsetki za opóźnienie od zaległej kwoty brutto pożyczki.

Zgodnie z punktem 24 umowy po dokonaniu wypowiedzenia umowy, pożyczkodawca ma prawo dochodzić zwrotu swoich wierzytelności wobec klienta na drodze sądowej lub pozasądowej, a także ma prawo zbyć całość lub część tych wierzytelności na rzecz osoby trzeciej. W takim przypadku klient może zostać obciążony kosztami sądowymi i egzekucyjnymi oraz innymi kosztami związanymi z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym, określonymi przepisami prawa, w tym w szczególności kodeksem postępowania cywilnego. W przypadku, gdy dokonane przez klienta spłaty nie wystarczają na pokrycie całej kwoty wierzytelności oraz kosztów, o których mowa powyżej, dokonane przez klienta spłaty po dokonaniu wypowiedzenia umowy zalicza się w pierwszej kolejności na poczet: a) kosztów sądowych i egzekucyjnych oraz innych kosztów związanych z postępowaniem sądowym i egzekucyjnym (jeśli klient zostanie nimi obciążony), a następnie na poczet: b) odsetek za opóźnienie. W pozostałej części wpłatę zalicza się na poczet powyżej wymienionych wierzytelności w kolejności wskazanej w punkcie 21 umowy.

W dniu 17 listopada 2017 roku S. W. zawarł z (...) Spółką Akcyjną w W., umowę pożyczki numer (...) w wariancie pożyczka miesięczna w gotówce, na podstawie której udzielono mu pożyczki w kwocie brutto 5.433,12 zł, a sama kwota do wypłaty dla pożyczkobiorcy wyniosła 3.000,00 złotych oraz 234,00 zł przelewem na rachunek podany we wniosku. S. W. otrzymał kwotę 3.000,00 zł, a kwota 234,00 zł została przelana zgodnie z jego dyspozycją.

W związku z udzieleniem pożyczki naliczono: prowizję za jej udzielenie w kwocie 1.511,38 złotych oraz opłatę przygotowawczą w kwocie 40 złotych.

Pożyczka była oprocentowana odsetkami umownymi w wysokości 10% w stosunku rocznym, a łączna kwota odsetek wynosiła 403,39 złotych.

Przy zawarciu umowy S. W. dokonał wyboru elastycznego planu spłaty, za skorzystanie z którego naliczono mu opłatę w wysokości 647,74 zł.

Kwota brutto pożyczki wynosiła 5.433,12 zł. Całkowity koszt pożyczki wynosił 2.602,51 zł. Całkowita kwota do spłaty wynosiła 5.856,51 zł.

Pożyczka miała zostać spłacona w 18 miesięcznych ratach w wysokości 324,26 zł, z ostatnią ratą wyrównującą w wysokości 324,09 zł. Pierwsza rata miała zostać spłacona w dniu 17 grudnia 2017 r., a ostatnia rata w dniu 17 maja 2019 r.

Pozostałe postanowienia umowy o numerze (...) były tożsame z postanowieniami umowy o numerze (...).

Dowód :

- wniosek o pożyczkę – k. 13-14,

- umowa pożyczki – k. 10-12v,

- wniosek o pożyczkę – k. 18-19,

- umowa pożyczki – k. 15-17v,

- przesłuchanie S. W. – k. 81.

S. W. nie spłacał otrzymanej pożyczki (...) w terminie, zgodnie z harmonogramem spłat. Łączna wysokość wpłat pożyczkobiorcy na poczet umowy pożyczki wyniosła 2.534,70 zł.

S. W. nie spłacał otrzymanej pożyczki (...) w terminie, zgodnie z harmonogramem spłat. Łączna wysokość wpłat pożyczkobiorcy na poczet umowy pożyczki wyniosła 660 zł.

Bezsporne, a nadto dowód :

- historia spłat pożyczki k. 7-8,

- przesłuchanie S. W. – k. 81.

W dniu 22 lutego 2019 r. (...) spółka akcyjna w W. sporządziła pismo, w którym wezwała S. W. do zapłaty kwoty 5.659,43 zł, tytułem zaległości z umowy pożyczki o numerze (...) i umowy pożyczki o numerze (...) – w terminie do dnia 8 marca 2019 r., pod rygorem wszczęcia postępowania sądowego.

Pismo to nie zostało doręczone pożyczkobiorcy.

W dniu 21 sierpnia 2018 r. (...) spółka akcyjna w W. sporządziła pismo, w którym wypowiedziała S. W. umowę pożyczki o numerze (...) i umowę pożyczki o numerze (...), ze skutkiem na dzień 27 września 2018 r. nie później niż po upływie 30 dni od doręczenia wypowiedzenia, z powodu zalegania z zapłatą kwoty równej co najmniej dwóm pełnym ratom. W piśmie tym zostało wskazane, że zadłużenie z tytułu ww. umów wynosi łącznie 5.659,43 zł.

Pismo to nie zostało doręczone pożyczkobiorcy.

Dowód :

- wezwanie do zapłaty – k. 20-21,

- wypowiedzenie umowy – k. 9-9v.

Na dzień 5 listopada 2019 r. (...) spółka akcyjna w W. odnotowała, że zadłużenie S. W. z tytułu umowy o numerze (...) i umowy o numerze (...) wynosi 5.659,43 zł, w tym 700,60 z tytułu pożyczki (...) i 4.958,83 zł z tytułu pożyczki (...).

Dowód :

- informacja o stanie zadłużenia – k. 5,

- rozliczenie odsetek – k. 6,

- historia spłat – k. 7-8.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.

Powódka (...) Spółka Akcyjna w W. domagała się zasądzenia w niniejszym postępowaniu od pozwanego S. W.: z umowy o numerze (...) – 700,60 zł należności głównej oraz z umowy o numerze (...) – 4.698,47 zł należności głównej i 260,36 zł odsetek umownych naliczonych zgodnie z umową za okres od 17 listopada 2017 r. do 7 sierpnia 2018 r. Łącznie 5.659,43 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powódka wskazała, że strony zawarły dwie umowy pożyczki, których pozwany w całości nie spłacił i które są podstawą faktyczną jej żądania.

Z tytułu umowy o numerze (...) pozwany zobowiązał się spłacić kwotę 3.235,30 zł, w tym: 2000 zł kwoty netto pożyczki, 40 zł opłaty przygotowawczej, 728 zł opłaty tytułem prowizji, 312 zł tytułem opłaty za elastyczny plan spłaty oraz 155,30 zł tytułem odsetek umownych. Na poczet uregulowania należności z umowy o numerze (...) pozwany wpłacił łącznie 2.534,70 zł. W dokonanych na poczet tej umowy wpłat pozwanego kwota 2.379,40 zł została zaliczona na kapitał (rozumiany jako kwotę netto pożyczki, prowizję za udzielenie pożyczki, opłatę przygotowawczą oraz opłatę za elastyczny plan spłaty) a 155,30 zł na spłacone odsetki umowne. Z tytułu tej umowy to spłaty pozostała kwota 700,60 zł kapitału.

Z tytułu umowy o numerze (...) pozwany zobowiązał się spłacić kwotę 5.836,51 zł, w tym: 3.234 zł kwoty netto pożyczki, 40 zł opłaty przygotowawczej, 1.511,38 zł opłaty tytułem prowizji, 647,74 zł tytułem opłaty za elastyczny plan spłaty oraz 403,39 zł tytułem odsetek umownych. Na poczet uregulowania należności z umowy o numerze (...) pozwany wpłacił łącznie 660 zł. W dokonanych na poczet tej umowy wpłat pozwanego kwota 572,42 zł została zaliczona na kapitał (rozumiany jako kwotę netto pożyczki, prowizję za udzielenie pożyczki, opłatę przygotowawczą oraz opłatę za elastyczny plan spłaty) a 87,58 zł na spłacone odsetki umowne. Z tytułu tej umowy to spłaty pozostała kwota 4.698,47 zł kapitału oraz 260,36 zł odsetek umownych.

Powódka powołała się na fakt, że każda z powyższych umów została wypowiedziana na skutek nieterminowej spłaty. Wg jej wyliczeń, według stanu na dzień wniesienia pozwu, po uwzględnieniu wszystkich dokonanych przez pozwanego wpłat oraz po potrąceniu należnych kosztów, do uregulowania całości zobowiązania wynikającego z umowy pozostaje zdaniem powódki kwota 700,60 zł kapitału z umowy o numerze (...) oraz 4.698,47 zł kapitału i 260,36 zł odsetek umownych z umowy o numerze (...). Dalej powódka wskazała również, że wypowiedzenie umów nastąpiło z dniem 30 maja 2018 r., co skutkuje natychmiastową wymagalnością całości zobowiązania.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowi przepis art. 720 § 1 k.c., zgodnie z treścią którego przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie natomiast z przepisem § 2 umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Zawarta przez strony umowa podlega, z mocy przepisu art. 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 993), przepisom tej ustawy. Przepis art. 3 ust. 1 tej ustawy stanowi, że przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy o kredycie konsumenckim).

Podstawowym obowiązkiem pożyczkodawcy jest wydanie drugiej stronie przedmiotu pożyczki, natomiast obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrot przedmiotu pożyczki w umówionym terminie.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów złożone przez powódkę. Prawdziwość tych dokumentów, nie wzbudziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez stronę pozwaną. Stan faktyczny w sprawie w większości był również niesporny.

Stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Uregulowanie przepisu art. 6 k.c. stanowi o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki nieudowodnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanego przepisu, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje. Spoczywający na pozwanym obowiązek dowiedzenia okoliczności wskazujących na wygaśnięcie zobowiązania nie może jednak wyprzedzać ciążącego na powodzie obowiązku udowodnienia powództwa. Podkreślić jednakże należy, że art. 6 k.c. rozumiany być musi przede wszystkim w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał. (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06). Obowiązek przedstawienia dowodów, zgodnie z przepisem art. 3 k.p.c. spoczywa na stronach, zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne ( art. 6 k.c.). Nie wymagają jednak dowodu – stosownie do przepisu art. 229 k.p.c. – fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Nadto zgodnie z zasadą kontradyktoryjności, rządzącą procesem cywilnym, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Mając powyższe na uwadze uznać należało, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że łączyły ją z pozwanym umowy, z których wywodzi swoje roszczenia, a także, iż na skutek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu pozwany zobligowany był do zapłaty na jej rzecz wskazanych należności. Na pozwanym ciążył natomiast obowiązek wykazania, że zwrócił pożyczkodawcy należną mu kwotę w całości lub w części.

W sprawie niniejszej poza sporem pozostawał fakt zawarcia przez strony umów o numerach (...) oraz fakt wydania pozwanemu pożyczonych pieniędzy. Niespornym była również łączna sum wpłat dokonanych przez pozwanego na rzecz powódki tytułem spłaty każdej z tych umów. Pozwany nie zakwestionował rozliczenia powódki k. 7-8 w zakresie zaksięgowanych tam wpłat pozwanego, nie podnosił, że spłacił więcej niż twierdziła powódka. Niezależnie jednak, nawet gdyby historię tę zakwestionował, to ciężar wykazania, że zawarte w nim zestawienie i historia spłat, ukształtowały się na innym poziomie spoczywa na stronie pozwanej. Skoro bowiem to obowiązkiem pożyczkobiorcy jest zwrócenie kwoty pożyczki, to również obowiązek wykazania w procesie, że zwrócił kwotę większą niż twierdzi pożyczkodawca, spoczywa właśnie na nim. Obowiązkowi temu strona pozwana w niniejszym procesie nie podołała. Ciężar wykazania, że pozwany spłacił pożyczkę w kwocie większej niż wyliczył i przedstawił powód, spoczywa na stronie pozwanej i obowiązkowi temu pozwany nie podołał, ani nawet nie podjął takiej próby. Należy jednak przy tym zaznaczyć, że powódka nie przedstawiła rozliczenia, w którym wskazywałaby w jaki sposób zaksięgowała każdą z dokonanych przez pozwanego wpłat (w jakiej części na odsetki umowne, w jakiej na opóźnienie, w jakiej na kwotę netto pożyczki, w jakiej na prowizję itd.)

W ocenie Sądu powódka nie wykazała faktu wypowiedzenia pozwanemu każdej z umów. Celem wykazania tego faktu powódka złożyła oświadczenie z dnia 21 sierpnia 2018 (k. 9). W oświadczeniu tym wskazane jest że dotyczy ono umów (...), co jest niezrozumiałe, zważywszy, że umowa o numerze (...) została zawarta do 1 czerwca 2018 r., a jedynie umowa (...) do 17 maja 2019 r. Przedmiotowe oświadczenie musiało zatem co oczywiste dotyczyć wyłącznie umowy o numerze (...). Z kolei oświadczenie o wypowiedzeniu umowy (...), pomimo powołania się przez powódkę na fakt wypowiedzenia tej umowy w pozwie, w ogóle nie zostało złożone.

Zgodnie z przepisem art. 61 §1 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. Mając na uwadze powyższy przepis koniecznym okazało się ustalenie, czy doręczenie korespondencji z 21 sierpnia 2018 r. zostało dokonane w sposób, który umożliwił pozwanemu zapoznanie się z jej treścią. Dojście oświadczenia woli do adresata w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią, polega na stworzeniu przez składającego takiej sytuacji, w której adresat oświadczenia może zapoznać się z nim w zwykłym toku czynności (rzeczywiste zapoznanie się nie ma natomiast znaczenia). W ocenie Sądu dowodem wywiązania się przez stronę powodową z obowiązku złożenia pozwanemu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w sposób przewidziany w art. 61 k.c. jest wyłącznie zwrotne potwierdzenie odbioru. Nawet jeżeli przesyłka wróciła jako niepodjęta, gdyż to wówczas, o ile korespondencja byłaby zaadresowana na prawidłowy, np. wskazany w umowie adres, pozwany byłby zobowiązany do wykazania, że w dacie doręczenia pod wskazanym adresem nie przebywał. Ten zaś dokument nie został przez stronę powodową złożony, co oznacza, że powódka nie wykazała wymagalności całości roszczenia w dacie wskazanej w pozwie. Co prawda jej roszczenia i tak stały się już wymagalne na skutek upływu terminu, na jaki umowy te zostały zawarte, o tyle mogło to mieć znaczenie dla żądania pozwu co do wysokości w zakresie odsetek za opóźnienie.

Poza powyższym, mając na uwadze stanowiska stron, wskazać należało, że spór między stronami sprowadził się głównie do tego, czy żądane przez powódkę pozaodsetkowe koszty pożyczek są zgodne z przepisami prawa chroniącymi konsumentów, tj. maksymalnymi pozaodsetkowymi kosztami pożyczki regulowanymi ustawą o kredycie konsumenckim oraz dotyczącymi kaluzul abuzywnych regulowanych k.c. Pozwany wielokrotnie zarzucał i podkreślał, że łączna kwota, której żądała powódka, znacznie przekraczała środki jakie od niej otrzymał. Pozwany posługiwał się pojęciami lichwiarstwa i żądaniem odsetek przekraczających odsetki ustawowe. Sąd miał przy tym na względzie, że zarzuty te nie dotyczyły faktycznie żądania odsetkowego, albowiem sztywno przewidziane umowami tak odsetki umowne, jak i odsetki za opóźnienie nie przekraczają wysokości maksymalnych odsetek umownych (art. 359 §2[1] k.c.) jak i maksymalnych odsetek za opóźnienie (481 §2[1] k.c.), a nawet gdyby przekraczały, to umowa zastrzega, że wówczas podlegałyby zmniejszeniu do regulacji ustawowych. Nawet jednak gdyby takiego zastrzeżenia nie było, to i tak należne i ewentualnie zasądzone powódce odsetki umowne i za opóźnienie nie przekroczyłyby maksymalnych odsetek ustawowych (art. 359 §2[2] k.c. i 481 §2[2] k.c.). Sąd uznał zatem, że zarzuty pozwanego dotyczą postanowień umownych dotyczących: opłaty – prowizji, opłaty przygotowawczej i opłaty za elastyczny plan spłaty.

W ocenie Sądu żądana przez powoda kwota prowizji jest zawyżona, nadto poniesienie kosztów w takiej wysokości jest niewykazane i postanowienia umowne obciążające pożyczkobiorcę kosztami w tej wysokości stanowią klauzule niedozwolone. Sąd wskazuje, że poniższe rozważania dotyczą obydwu umów, albowiem ich treść jest co do zasady tożsama.

Zgodnie z treścią art. 385[1] k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny (§ 1). Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3).

Aby określone postanowienie umowy mogło zostać uznane za „niedozwolone postanowienie umowne” w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu, spełnione muszą zostać łącznie cztery warunki: 1) umowa musi być zawarta z konsumentem, 2) postanowienie umowy „nie zostało uzgodnione indywidualnie”, 3) postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, 4) postanowienie sformułowane w sposób jednoznaczny nie dotyczy „głównych świadczeń stron”.

W rozpoznawanej sprawie między stronami nie było sporne, że będąca przedmiotem sporu umowa została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą (stroną powodową), a konsumentem (pozwanym).

Powód nie zakwestionował również skutecznie braku indywidualnego uzgodnienia z pozwanym warunków umowy, a to na nim stosowanie do art. 385[1]§ 4 k.c. spoczywał ciężar dowodu wykazania, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, gdyż to powód mógłby się na to powoływać.

Strona powodowa nie przedstawiła żadnych dowodów, celem wykazania, że sporne postanowienia zostały uzgodnione indywidualnie, samo zaś twierdzenie z pisma procesowego dowodem nie jest i nie może zostać uznane za wystarczające. Mało tego, nawet jeżeli pozwany faktycznie miała wybór pomiędzy kilkom opcjami, to dla ustalenia indywidualnego uzgodnienia postanowień umownych konieczne byłoby wykazanie, że każde z tych postanowień do wyboru również zostało indywidualnie uzgodnione. Ciężarowi dowodu w tym zakresie powódka nie podołała. Indywidualnym uzgodnieniem warunków umowy nie jest danie konsumentowi do wyboru kilku możliwości. Indywidualnie ustalona została wyłącznie czysta kwota pożyczki, którą faktycznie pozwany otrzymał. Tym samym Sąd przyjął, że postanowienia umowy pożyczki nie zostały uzgodnione z pozwanym indywidualnie i nie miał on wpływu na ich treść, gdyż nie były one przedmiotem negocjacji stron umowy. Umowa ta została sporządzona na gotowych formularzach. Pozwany miał jedynie możliwość wyboru co do zawarcia albo odmowy zawarcia przedłożonej mu umowy o treści takiej, jaka wynika ze złożonych przez powódkę umów i jak już wskazano – kwoty pożyczki.

Postanowienia dotyczące wysokości prowizji zostały mu narzucone. To zaś wskazuje na abuzywny charakter zawartej przez strony umowy pożyczki, której postanowienia nie podlegały w rzeczywistości żadnym indywidualnym uzgodnieniom poza ustaleniem wysokości faktycznie wypłaconej na rzecz pozwanego kwoty. Wysokość prowizji nie jest również wbrew zarzutom powódki z repliki na sprzeciw głównym świadczeniem stron przy zawieraniu umowy pożyczki. Głównym świadczeniem stron w umowie pożyczki jest udzielenie (przeniesienie własności) oraz zwrot udzielonej pożyczki. Tylko postanowienia bezpośrednio regulujące wskazaną kwestię można zaliczyć do postanowień określających główne świadczenia stron.

W ocenie Sądu, postanowienia umowne dotyczące prowizji od udzielonej pożyczki - nieuzgodnione indywidualnie kształtują prawa i obowiązki pozwanego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych „rażące naruszenie interesów konsumenta” w rozumieniu art. 385[1] § 1 k.c. oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez kontrahenta konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Pojęcia te mają charakter niedookreślony i ocenny; wymagają dokonania ich wykładni w każdej sprawie indywidualnie, z uwzględnieniem celu umowy, charakteru stosunku zobowiązaniowego, jak również zwyczajów i norm przyjętych w konkretnej dziedzinie aktywności gospodarczej. Podstawowym elementem przyjętych w obrocie gospodarczym dobrych obyczajów jest zasada lojalności, uczciwości i szacunku wobec kontrahenta. Sprzeczne z dobrymi obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta, wprowadzenia go w błąd co do realnych obciążeń i ryzyka związanego z umową oraz co do tego, jakie świadczenia na swoją rzecz zastrzegł przedsiębiorca. Jeśli chodzi o pojęcie „interesu konsumenta”, to obejmuje ono elementy ekonomiczne (przede wszystkim związane z zachowaniem ekwiwalentności świadczeń stron oraz proporcjonalności obciążeń nałożonych na konsumenta do realnych kosztów związanych z umową i wartości świadczeń uzyskanych przez konsumenta), ale również pozaekonomiczne, takie jak pewność obrotu, zaufanie, czas poświęcony na realizację swoich uprawnień, przekonanie o rzetelnym potraktowaniu przez drugą stronę umowy. Ustawodawca wymaga, by naruszenie interesów konsumenta przez klauzulę niedozwoloną nastąpiło w stopniu „rażącym”, a zatem musi być to naruszenie znaczne, polegające na drastycznym odejściu od zasad uczciwego obrotu, lojalności, szacunku dla drugiej strony umowy. Działanie wbrew „dobrym obyczajom” w rozumieniu art. 385[1] § 1 k.c. w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku. Rażące naruszenie interesów konsumentów polega w tym kontekście na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, sygn. I CK 832/04, Legalis 71468, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 roku, sygn. VI ACa 461/12, Legalis 741007).

Sąd stoi na stanowisku, że żądanie przez powoda z umowy (...) zapłaty na jego rzecz kwoty prowizji w wysokości 728 zł jest rażąco zawyżone, kwota ta stanowi prawie 36% kwoty udzielonej pożyczki (faktycznie wypłaconej kwoty – 2.000 zł). Również żądanie przez powoda z umowy (...) zapłaty na jego rzecz kwoty prowizji w wysokości 1.511,38 zł jest rażąco zawyżone, kwota ta stanowi prawie 46% kwoty udzielonej pożyczki (faktycznie wypłaconej kwoty – 3.234 zł). Co istotne wraz pozostałymi pozaodsetkowymi kosztami pożyczki stanowi odpowiednio 54% - 1.080 zł i 68% - 2.199,12 zł kwoty udzielonej pożyczki (faktycznie udostępnionych środków) i stanowi nieomalże maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu, wynoszące odpowiednio 1.100 zł i 2.263,80 zł. Skutkuje to znaczącym wzrostem świadczenia nałożonego na konsumenta względem wysokości świadczenia spełnionego przez pożyczkodawcę, co kształtowało prawa i obowiązki pozwanego w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszało jego interesy. Co bowiem istotne, w zamian za tę prowizję pozwany nie otrzymał żadnego realnego świadczenia, w przeciwieństwie np. za opłatę za elastyczny plan spłaty. Prowizja stanowi czysty zysk pożyczkodawcy, który należy ocenić jako zawyżony. W ocenie Sądu nieuzasadniony byłby ewentualny argument, że za zapłacenie prowizji pozwany otrzymywał pożyczkę. Umowa pożyczki może być odpłatną, ale czym innym jest pobranie prowizji za zawarcie umowy i udzielenie pożyczki, co samo w sobie jest dopuszczalne i stanowi obok odsetek – główny dochód instytucji pożyczkowych, a czym innym jest pobieranie prowizji w zawyżonej wysokości. Powódka nie podjęła choćby dowodowej próby uzasadnienia wysokości prowizji np. poprzez wykazanie kosztów zawarcia czy obsługi umowy. Tak wysoka kwota prowizji mogłaby być uzasadniono również atrakcyjniejszymi dla pożyczkobiorcy warunkami pożyczki, sporna umowa takiej zależności jednak nie przewiduje, a co więcej również odsetki umowne ustalone zostały w maksymalnej wysokości. Obowiązek dowodowy wykazania w postępowaniu sądowym, że istniały uzasadnione podstawy do ustalenia prowizji za udzielenie pożyczki na tak wysokim poziomie, jak miało to miejsce w przypadku niniejszej pożyczki, spoczywało w niniejszej sprawie na stronie powodowej, która w tym zakresie nie podjęła w istocie żadnej inicjatywy dowodowej.

Podsumowując, skoro powódka w toku niniejszego postępowania nie wykazała, że faktycznie poniosła w związku z zawarciem z pozwanym umowy pożyczki takie koszty, które uzasadniałyby przyjęcie prowizji, to uznać należało, że ustalona w umowie prowizja jako rażąco zawyżona, nie odpowiadająca w żadnej mierze faktycznie poniesionym kosztom związanym z zawarciem umowy pożyczki, stanowiła postanowienie umowne rażąco naruszające interes pozwanego jako konsumena, dlatego też nie było dlań wiążące.

Wskazać również należy, że spełnienie przez powódkę warunku z art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, tj. maksymalnych pozaodsetkowych kosztów pożyczki, które powódka faktycznie spełnia, nie oznacza automatycznie, że takich kosztów można się domagać. Zasadność obciążenia pożyczkobiorcy taką opłatą musi być każdorazowo podyktowana ściśle określonymi względami związanymi z procesem zawarcia konkretnej umowy pożyczki. Przepis art. 36a ust. 1 ww. ustawy ma na celu ochronę kredytobiorców przed nadmiernym obciążeniem ich kosztami udzielenia pożyczki przez masowych pożyczkodawców, a nie niejako przyznawanie pożyczkodawcom uprawnienia do naliczania opłat za udzielenie pożyczek w maksymalnej kwocie bez względu na to czy poniósł on jakiekolwiek koszty w związku z zawarciem umowy pożyczki czy też nie (por. wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 września 2017 r., sygn. akt II Ca 1122/17, Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych).

Zważywszy zatem, że w ocenie Sądu zakwestionowane postanowienia umowne miały charakter niedozwolonych klauzul umownych, nie wiązały one pozwanego. Skutkiem prawnym zastosowania przez przedsiębiorcę w umowie z konsumentem niedozwolonych postanowień umownych jest częściowa bezskuteczność umowy, polegająca na tym, że postanowienie umowne uznane za niedozwolone stają się bezskuteczne, natomiast w pozostałym zakresie umowa jest wiążąca. Innymi słowy „brak związania” postanowieniem umownym na skutek uznania go za niedozwolone nie oznacza nieważności czy bezskuteczności umowy w całości, a jedynie w określonym zakresie (art. 385[1] § 2 k.c.). Eliminacja abuzywnych postanowień z umowy ma na celu zniechęcenie przedsiębiorców do ich stosowania. Jednocześnie niewątpliwie umowa ta może obowiązywać po wyeliminowaniu postanowień dotyczących prowizji.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że pozwany nie jest związany postanowieniami umowy odnoszącymi się do prowizji i nie jest zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda prowizji od udzielonej pożyczki.

Sąd nie uznał zarzutów pozwanego co do zawyżonej opłaty przygotowawczej, gdyż jej wysokość (40 zł) jest obiektywnie niska, zaś co do opłaty za elastyczny plan spłaty z uwagi na to, że stanowi mniej niż połowę opłaty – prowizji, a także dlatego, że za jej pobranie pożyczkodawca daje w zamian faktyczną usługę ułatwiającą spłatę zadłużenia.

Przechodząc zatem do wyliczenia żądanej kwoty wskazać należy co następuje.

W zakresie umowy (...).

Pozwany faktycznie otrzymał 2.000 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 3.235,30 zł. Po odjęciu prowizji (728 zł) kwota należna powódce wynosiła 2.507,30 zł (pożyczka wraz z opłatą przygotowawczą, odsetkami umownymi i opłatą za elastyczny plan spłaty, bez uwzględnienia prowizji, która została uznana za abuzywną). Pozwany spłacił jednak na rzecz powódki z tytułu tej umowy, czemu powódka przyznała, kwotę 2.534,70 zł, zatem więcej, niż w ocenie Sądu mogłaby się domagać. Oznacza to, że z tytułu tej umowy powódka nie ma wobec pozwanego jakichkolwiek roszczeń.

W zakresie umowy (...).

Pozwany faktycznie otrzymał 3.234 zł. Kwota brutto pożyczki (bez uwzględnienia roszczenia odsetkowego) wynosiła 5.433,12 zł (5.836,31 zł – 403,39 zł). Po odjęciu od niej prowizji – 1.511,38 zł do zapłaty pozostawała kwota kapitału w wysokości 3.921,74 zł. Powódka wskazała, że pozwany uiścił na jej rzecz tytułem spłaty kapitału kwotę 572,42 zł, tak więc do zapłaty pozostaje suma 3.349,32 zł. Przy czym kwota uiszczona przez pozwanego nie mogła zostać zaliczona na uznaną za abuzywną prowizję.

Powódka w treści pozwu wyraźnie zaznaczyła, że z tytułu umowy (...) żąda odsetek umownych w wysokości 260,36 zł oraz 4.698,47 zł kapitału. Wysokość dochodzonych odsetek w kwocie 260,36 zł mieściła się w granicach określonych umownie między stronami i podlegała zasądzeniu na rzecz powódki. Do kwoty 3.349,32 tytułem należności głównej (wyliczonej jak wyżej) należało zatem doliczyć także żądane 260,36 zł odsetek umownych (które powódka mogłaby w ocenie Sądu żądać w wysokości 403,39 zł, za cały czas obwiązywania umowy, gdyż jej skutecznego wypowiedzenia nie wykazała), co daje kwotę 3.609,68 zł. Dokonywane przez pozwanego wpłaty, które powódka zaliczała na poczet odsetek – 87,58 zł, nie zostały odjęte od tej kwoty, gdyż wraz z żądaną kwotą odsetek – 260,36 zł, nie przekraczają umownych 403,39 zł.

Zaznaczyć należy, że skoro powódka nie wykazała skutecznego wypowiedzenia drugiej z umów, ani też w jakim zakresie wpłaty pozwanego księgowała na odsetki za opóźnienie co do obydwu umów, brak jest możliwości jakiejkolwiek weryfikacji żądania powoda w tym zakresie, ani też zaliczenia wpłat pozwanego na poczet tych odsetek, a nie w całości na należność główną i odsetki umowne. Wykazanie wysokości żądania odsetkowego wymaga przedstawienia trzech elementów: 1. kwoty, od której naliczane są odsetki, 2. okresu, za jaki są naliczane i 3. stopy procentowej. Brak możliwości ustalenia daty wypowiedzenia umowy uniemożliwia weryfikację prawidłowości okresu naliczania odsetek za opóźnienie. Zaliczanie wpłat pozwanego na poczet nienależnej prowizji powoduje brak możliwości weryfikacji kwoty, od której naliczane były odsetki za opóźnienie. Jedynym wykazanym przez powódkę elementem jest zatem stopa procentowa.

O odsetkach od uwzględnionej części roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 §1 i §2 k.c., zgodnie z którymi jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy. W dniu wniesienia pozwu pozwany był w opóźnieniu, co uzasadnia zasądzenie odsetek od tej daty.

Tak argumentując należało orzec jak w punkcie 1 i 2 sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 k.p.c., zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów, który stanowi, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

Powódka poniosła następujące koszty procesu: 400 złotych tytułem opłaty od pozwu, 1.800 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w osobie radcy prawnego i 17 zł tytułem opłaty skarbowej, czyli łącznie 2.217 złotych.

Pozwany nie poniósł kosztów procesu.

Żądanie pozwu zostało uwzględnione co do 64% (3.609,68 zł z 5.659,43 zł) i takim procentem wyrażą się wygrana powódki, pozwany wygrał proces w 36 %.

Pozwany winien zwrócić powódce kwotę stanowiącą 64% poniesionych przez nią kosztów procesu, tj. kwotę 1.418,88 złotych (2.217 x 64% = 1.418,88 zł) i taką kwotę Sąd w punkcie III zasądził.

Wysokość powyższych kosztów ustalono na podstawie: art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398), § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804 ze zm.) oraz na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 oraz część IV załącznika ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2006 Nr 225 poz. 1635 z późn. zm.)).

Mając na uwadze powyższe należało orzec jak w sentencji.