Sygn. akt (...)

UZASADNIENIE

E. A. w pozwie skierowanym przeciwko Szkole Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. domagała się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 1825 zł tytułem dodatku za sprawowanie funkcji wychowawcy w okresie od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu opóźnienia w spłacie. Za miesiące od września 2017 r. do marca 2018 r. domagała się po 148,74 zł za każdy miesiąc, natomiast za miesiące od kwietnia 2018 r. do sierpnia 2018 r. po 156,68 zł miesięcznie. Powódka wskazała, że jako osoba legitymująca się stopniem zawodowym nauczyciela kontraktowego oraz wykonująca obowiązki nauczyciela, któremu powierzono sprawowanie opieki wychowawczej nad oddziałem przedszkolnym, powinna otrzymywać comiesięczny dodatek do wynagrodzenia za sprawowanie funkcji wychowawcy. Zaznaczyła, że wobec braku definicji ustawowych pojęć „klasa” i „oddział” oraz faktu, że obowiązki nauczyciela, któremu powierzono sprawowanie opieki wychowawczej nad oddziałem przedszkolnym są zbliżone do obowiązków wychowawcy klasy, że nie można różnicować tych nauczycieli w kwestii prawa do dodatku funkcyjnego. Powódka przywołała uchwałę Sądu Najwyższego z 8.07.2008 r. I PZP 3/08, w której Sąd uznał, że pojęcie „wychowawca klasy” obejmuje również nauczyciela, któremu powierzono sprawowanie opieki wychowawczej nad oddziałem w przedszkolu.

Szkoła Podstawowa Nr (...) im. (...)u w S. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Strona pozwana, nie kwestionując okoliczności faktycznych dotyczących pracy wykonywanej przez powódkę, wskazywała, iż powódce nie powierzono w roku szkolnym 2017/2018 obowiązków wychowawcy klasy w grupie przedszkolnej i z tej przyczyny powódka nie otrzymywała dodatku za wychowawstwo w tym okresie. Wskazała, że oddziałach przedszkolnych (w przeciwieństwie do klasy szkolnej) nauczają dwie nauczycielki z takim samym zakresem obowiązków i żadnej z nich nie powierzono funkcji „wychowawcy klasy”. W spornym okresie zasady przyznawania dodatków funkcyjnych w gminie S. regulowała uchwała nr (...) S., w której w załączniku nr 1 do Regulaminu określającego wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania nauczycielom dodatków w Tabeli dodatków funkcyjnych w pozycji 17 określono wysokość dodatku funkcyjnego dla wychowawców klas, w tym wychowawców oddziału, w którym odbywa się roczne wychowanie przedszkolne, która wynosiła od 4,7% do 6,3% stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela stażysty magistra z przygotowaniem pedagogicznym. Pozwana szkoła podkreśliła, że w spornym okresie powódka nie wykonywała pracy w oddziale przedszkolnym realizującym obowiązkowe roczne przygotowani przedszkolne – tzw. grupie O. Pozwana podała nadto, że wszyscy nauczyciele wychowawcy klas otrzymywali w spornym okresie dodatek funkcyjny w jednakowej wysokości od września 2017 do marca 2018 r. – 140 zł, natomiast kwietnia 2018 r. do sierpnia 2018 r. – 147,51 zł brutto miesięcznie. Pozwana przedstawiła porównanie pracy wychowawcy w oddziale przedszkolnym oraz w klasach I-VIII argumentując, że obowiązki nauczyciela pełniącego funkcje wychowawcy klasy są nie tylko szersze, ale i odmienne, od obowiązków wychowawcy oddziału przedszkolnego. Pozwana poddała analizie również charakter pracy nauczycieli klas I-VIII oraz nauczycieli grup przedszkolnych.

Obie strony zawnioskowały o przyznanie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. A. w okresie od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. była zatrudniona na czas określony w Szkole Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. na stanowisku nauczyciela dzieci przedszkolnych. Otrzymywała wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek za wysługę lat. Stosunek pracy ustał z uwagi na upływ czasu, na jaki została zawarta umowa.

Niesporne, a nadto: świadectwo pracy (k. 7-8).

W pozwanej Szkole Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. w roku szkolny 2017/2018 były prowadzone klasy szkolne (klasy I-VIII) oraz oddziały przedszkolne (dzieci od 4 do 6 lat). W oddziałach przedszkolnych dzieci są dobierane wiekiem od najmłodszych (4 latków) do najstarszych (6 latków). Roczne przygotowanie przedszkolne jest realizowane tylko w grupie dzieci 6 letnich. W grupie 6 latków jest realizowana obowiązkowa podstawa programowa, w oparciu o obowiązkowe podręczniki. Ta grupa dzieci jest następnie poddawana diagnozie – gotowość do podjęcia obowiązku szkolnego. W młodszych grupach przedszkolnych (dzieci 4-5 letnie) nie jest realizowane roczne przygotowanie przedszkolne, podręczniki nie są obowiązkowe, lecz dobrowolne i zależą od decyzji rodziców dzieci. Podręczniki w oddziałach przedszkolnych dzieci 3-5 letnich nie są obowiązkowe.

Niesporne, a nadto: Statut Szkoły Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. (k. 81-120) a dokładnie § 50h ust. 4 oraz ust. 11 Statutu (k. 112-112v), przesłuchanie M. N. (k. 190).

E. A. w spornym okresie była nauczycielem wychowania przedszkolnego w grupie dzieci 4-letnich. Ta grupa dzieci po zakończeniu roku szkolnego 2017/2018 przeszła do grupy przedszkolnej 5-latków i dopiero w kolejnym roku (tj. 2019-2020) – do grupy 6-latków. W grupie dzieci 4-letnich, którą opiekowała się powódka nie było realizowane roczne przygotowanie przedszkolne. Powódka świadczyła pracę z drugą nauczycielką - M. K.. Powódka i M. K. miały ten sam zakres obowiązków. M. K. nie otrzymywała w spornym okresie dodatku za wychowawstwo. W spornym okresie 2017/2018 dodatek za wychowawstwo u pozwanej otrzymywali tylko nauczyciele wychowawcy klas szkolnych oraz wychowawcy grup przedszkolnych dzieci 6-letnich.

Niesporne, a nadto: przesłuchanie powódki (k. 189), pismo dyrektora szkoły (k. 77)

W roku szkolnym 2017/2018 na obszarze gminy S. obowiązywała uchwała Nr II/848/09 Rady Miasta S. z dnia 15 kwietnia 2009 r., wraz z załącznikiem – Regulaminem określającym wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania nauczycielom dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy oraz nagród i warunki obliczania iw wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. W Rozdziale V Regulaminu zatytułowanym D. funkcyjny w § 12 wskazano Nauczycielowi, któremu powierzono stanowisko kierownicze, wychowawstwo klasy lub wychowawstwo oddziału, w którym odbywa się roczne przygotowanie przedszkolne, sprawowanie funkcji doradcy metodycznego (...) przysługuje dodatek funkcyjny w wysokości w wysokości określonej w tabeli stanowiącej załącznik nr do regulaminu. Z punktu 17 Tabeli dodatków funkcyjnych wynika, że dodatek funkcyjny w wysokości od 4,7% do 6,3% stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela stażysty magistra z przygotowaniem pedagogicznym przysługuje wychowawcy klasy, w tym wychowawcy oddziału, w którym odbywa się roczne przygotowanie przedszkolne.

Niesporne, a nadto: załącznik do uchwały (k. 50 oraz 55).

W oparciu o przepisy ww. uchwały Rady Miasta S., w pozwanej Szkole Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. w roku szkolnym 2017/2018 były przyznawane poszczególnym nauczycielom dodatki, m.in. dodatek funkcyjny dla wychowawcy, dodatek funkcyjny dla opiekuna stażu, dodatek motywacyjny. Dodatki były przyznawane indywidualnie każdemu nauczycielowi przez dyrektora szkoły na wskazany w piśmie rok szkolny. Dodatek funkcyjny dla wychowawcy był przyznawany za powierzenie funkcji wychowawcy klasy oraz pełnienie funkcji wychowawcy oddziału przedszkolnego 6-latków, w którym było realizowane roczne przygotowanie przedszkolne. Powierzenie funkcji wychowawcy klasy oraz wychowawcy oddziału przedszkolnego 6-latków wynikało z przydziałów nauczycielskich tworzonych na kolejny rok szkolny. Przydziały nauczycielskie na rok szkolny 2017/2018 były przedstawione w czasie Rady Pedagogicznej pozwanej szkoły 16 marca 2017 r. i 28 sierpnia 2017 r. Dodatek funkcyjny dla wychowawcy był przyznawany nauczycielom w jednakowej wysokości: od września 2017 do marca 2018 r., w kwocie 140 zł, natomiast od kwietnia 2018 r. do sierpnia 2018 r., w kwocie 147,51 zł brutto miesięcznie.

Niesporne, a nadto: przydziały nauczycielskie na rok 2017/2018 (k. 58-64); porozumienia zmieniające warunki umowy i pracy oraz pisma o przyznaniu dodatków na rok 2017/2018 dotyczące innych nauczycieli (k. 65-71); protokół z zebrania rady Pedagogicznej (k. 72-75); pismo dyrektora szkoły (k.78-79).

W roku szkolnym 2017/2018 powódka E. A. sprawowała funkcję wychowawcy w grupie przedszkolnej OP pp 10. Była to grupa dzieci 4 letnich. Powódce nie był przyznany i wypłacany dodatek funkcyjny dla wychowawcy.

Niesporne, a nadto: przydziały nauczycielskie na rok 2017/2018 (k. 58-64); pismo dyrektora szkoły (k. 7, część B akt pracowniczych).

W roku szkolnym 2017/2018 nastąpiły zmiany w prawie oświatowym (tzw. reforma oświaty), o czym nauczyciele zatrudnieni w pozwanej szkole zostali poinformowani w czasie zebrania Rady Pedagogicznej szkoły.

Niesporne, a nadto: protokół z zebrania rady Pedagogicznej (k. 74-75).

Pismem z 9 stycznia 2020r. E. A. zawnioskowała do Szkoły Podstawowej Nr (...) im. (...)u w S. o wypłatę kwoty 1824,61 zł powiększonej o odsetki ustawowe tytułem dodatku funkcyjnego za sprawowanie funkcji wychowawcy w okresie od 01.09.2017 r. do 31.08.2018 r.

Dowód: w ezwanie do zapłaty (k. 9).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo oparte o 30 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela okazało się nieuzasadnione.

Ustalony w sprawie stan faktyczny był w istocie między stronami bezsporny, spór sprowadzał się do odmiennego rozumienia art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy – Karta Nauczyciela, w części dotyczącej zakresu podmiotowego nauczycieli, którym przysługiwał dodatek funkcyjny.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zgodnie z treścią art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1985r. Karta Nauczyciela (wg. stanu prawnego na okres sporny - t.j. Dz. U. 2017, poz. 1189, dalej „Karta Nauczyciela ”), Wynagrodzenie nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 32, składa się z:

1) wynagrodzenia zasadniczego;

2) dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;

3) wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;

4) nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych określonych w art. 54.

Stosownie do art. 30 ust. 2 Karty Nauczyciela: Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego, posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych, a wysokość dodatków odpowiednio od okresu zatrudnienia, jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji oraz trudnych lub uciążliwych warunków pracy.

W przepisie art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela została zawarto delegację ustawową dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, do określenia w drodze rozporządzenia wykazu stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniających nauczyciela do dodatku funkcyjnego oraz ogólne warunki przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r. poz. 416, dalej jako (...)) w § 1 pkt 3 określa wykaz stanowisk oraz sprawowanych funkcji uprawniających nauczycieli do dodatku funkcyjnego.

Zgodnie z § 5 Rozporządzenia

Do uzyskania dodatku funkcyjnego uprawnieni są nauczyciele, którym powierzono:

1) stanowisko dyrektora lub wicedyrektora przedszkola, szkoły, placówki lub innej jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 1 ust. 1 i 1a Karty Nauczyciela, zwanej dalej „szkołą”, albo inne stanowisko kierownicze przewidziane w statucie szkoły;

2) sprawowanie funkcji:

a) wychowawcy klasy ,

b) doradcy metodycznego lub nauczyciela-konsultanta,

c) opiekuna stażu.

Z dniem 1 września 2017 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. W tym samym dniu przestała obowiązywać większość przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Po zmianie przepisów straciły na aktualności wcześniejsze orzeczenia sądów powszechnych i Sądu Najwyższego opierające się na wykładni przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Dotyczy to również przywołanej w pozwie uchwały Sądu Najwyższego z 8.07.2008 r. I PZP 3/08, w której stwierdzono, że wobec braku konsekwencji terminologicznej w posługiwaniu się przez ustawodawcę pojęciami „klasy” i „oddziału” należy uznać, że pojęcie „wychowawca klasy” obejmuje zarówno nauczyciela, któremu powierzono sprawowanie opieki nad oddziałem (klasą) w szkole, jak i nad oddziałem w przedszkolu.

Zdaniem sądu orzekającego w niniejszej sprawie ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 59, dalej „Prawo oświatowe”), obowiązująca od 1 września 2017 r. konsekwentnie rozróżnia pojęcia „klasy” oraz „oddziału przedszkolnego”.

W rozdziale 2 ustawy Prawo oświatowe zatytułowanym Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki została wyraźnie rozróżniona edukacja przedszkolna i szkolna.

Przepis art. 31 ust. 1 Prawa oświatowego stanowi: Wychowanie przedszkolne obejmuje dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe, Rada gminy ustala sieć prowadzonych przez gminę publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.

Ponadto przepis art. 130 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe regulujący zasady rekrutacji, wyraźnie odróżnia oddziały przedszkolne w publicznych szkołach podstawowych oraz klasy I szkół wszystkich typów. Zgodnie z nim, Dzieci, młodzież oraz osoby pełnoletnie przyjmuje się odpowiednio do publicznych przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w publicznych szkołach podstawowych , publicznych innych form wychowania przedszkolnego i publicznych placówek, o których mowa w art. 2 pkt 3-5 i 8, do klas I szkół wszystkich typów oraz klas wstępnych, o których mowa w art. 25 ust. 3 , po przeprowadzeniu postępowania rekrutacyjnego.

Również inne przepisy tej ustawy m.in. art. 130 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe pojęcie „oddziału przedszkolnego” łączą z etapem wychowania przedszkolnego, natomiast pojęcie „klasy” z etapem objętym obowiązkiem szkolnym.

Warto już w tym miejscu wskazać, że w art. 130 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe w ramach wychowania przedszkolnego wyraźnie został wyróżniony oddział przedszkolny realizujący obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne (o czym niżej).

Powyższe przepisy zdaniem sądu orzekającego w sprawie wyraźnie i konsekwentnie odróżniają pojęcia: „oddziału przedszkolnego” w szkole od pojęcia „klasy”. Z treści § 10 Z. techniki prawodawczej, stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” wynika, że dla oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a rożnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami. Przywołany przepis formułuje jedną z dyrektyw wykładni literalnej (językowej) przepisów prawa, zgodnie z którą, w przypadku posługiwania się przez ustawodawcę różnymi pojęciami (klasy i oddziału przedszkolnego), należy przyjąć, że zostały one użyte do określenia różnych desygnatów.

To oznacza, że na poziomie źródeł prawa powszechnie obowiązujących (art. 9 § 1 Kodeksu pracy) interpretacja pojęcia „wychowawcy klasy”, które zostało użyte w § 5 ust. 2 pkt a Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli (…) odwołuje się wyłącznie do nauczycieli zatrudnionych w szkole, którym powierzono dodatkowo funkcję wychowawcy klas szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Dodatek funkcyjny przysługuje za dodatkowe sprawowanie funkcji wychowawcy klasy szkolnej. Nie obejmuje natomiast nauczycieli zatrudnionych w szkole, lecz pełniących funkcję wychowawcy oddziału przedszkolnego utworzonego w tej szkole.

Z art. 30 ust. 6 ustawy Karta nauczyciela wynika, że organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego (czyli gmina S.), uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu, m.in.: wysokość stawek dodatków, o których mowa w ust. 1 pkt 2, oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków, z zastrzeżeniem art. 33 i 34 . Przepis art. 30 ust. 10b ustawy karta nauczyciela stanowi, że zwiększenie środków na poszczególne składniki wynagrodzenia dla nauczycieli ponad poziom określony w ust. 3 może odbywać się wyłącznie z dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego lub ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

Na podstawie tego przepisu w szkołach, w których organem prowadzącym była gmina miasta S., w roku szkolnym 2017/2018 została uchwalona uchwała Nr II/848/09 Rady Miasta S. z dnia 15 kwietnia 2009 r., wraz z załącznikiem – Regulaminem określającym wysokość oraz szczegółowe warunki przyznawania nauczycielom dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy oraz nagród i warunki obliczania iw wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Z punktu 17 Tabeli dodatków funkcyjnych wynika, że dodatek funkcyjny w wysokości od 4,7% do 6,3% stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela stażysty magistra z przygotowaniem pedagogicznym przysługuje wychowawcy klasy, w tym wychowawcy oddziału, w którym odbywa się roczne przygotowanie przedszkolne. Analogiczny zapis wynikał z § 12 Regulaminu.

Tym aktem prawa miejscowego (obowiązującym wyłącznie na terenie gminy S.) zgodnie z zasadą uprzywilejowania pracownika wyrażoną w art. 18 Kodeksu pracy, rozszerzono krąg pracowników - nauczycieli, którym przysługiwał dodatek funkcyjny na nauczycieli, którym powierzono wychowawstwo oddziału, w którym odbywa się roczne przygotowanie przedszkolne (§ 12 Regulaminu, k. 50).

Poza sporem pozostawał fakt, że powódka pełniła funkcję nauczyciela wychowawcy oddziału przedszkolnego dzieci 4-letnich. Z uwagi na wiek dzieci nie był to oddział przedszkolny w którym było realizowane roczne przygotowanie przedszkolne. Z akt osobowych strony powodowej nie wynika, aby powódka pełniła w roku szkolnym 2017/2018 inne funkcje, które uprawniały do dodatku funkcyjnego takie jak: stanowisko kierownicze, funkcję doradcy metodycznego. W aktach osobowych nie ma również dowodu na to aby została jej powierzona funkcja wychowawcy, zresztą strona powodowa tego nie kwestionowała, gdyż prawo do dodatku funkcyjnego wywodziła z samego faktu zatrudnienia na stanowisku nauczyciela – wychowawcy oddziału przedszkolnego. Warto zwrócić uwagę na brzmienie § 14 ust. 2 Regulaminu, który stanowi, że Prawo do dodatku funkcyjnego powstaje od dnia, w którym nastąpiło powierzenie stanowiska kierowniczego, stanowiska dyrektora lub sprawowania funkcji.

Użycie zwrotu „nastąpiło powierzenie” sprawowania funkcji zdaniem sądu orzekającego wyklucza automatyzm prawa do tego dodatku. Wręcz przeciwnie wskazuje, że owa dodatkowa funkcja musi zostać nauczycielowi powierzona. Takiego dokumentu w aktach osobowych strony powodowej nie ma.

W konsekwencji powództwo o zasadzenie dodatku funkcyjnego na rzecz powódki zostało oddalone.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w treści art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty (art. 98 § 1 1 k.p.c.). Na koszty procesu złożyło się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika strony powodowej w osobie radcy prawnego, a wynoszące 675 zł zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 9 ust. 1 pkt 2 Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018, poz. 265).

W punkcie trzecim wyroku Sąd postanowił, że koszty sądowe ponosi Skarb Państwa, jako że powódka - strona wnosząca pozew do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych (art. 96 ust.1 pkt 4 w zw. z art. 36 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 785).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)