UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 kwietnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że B. B. (1) z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj.: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1.07.2017 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że rzeczywistym celem zgłoszenia wykonywania działalności gospodarczej przez wnioskodawczynię było uzyskanie tytułu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby. O powyższym świadczą okoliczności, że ubezpieczona nie wykonywała działalności w sposób ciągły, gdyż od 2 października 2017 r. do 28 marca 2018 r. zostały wystawione zaświadczenia o niezdolności do pracy z powodu choroby, a kolejne okresy niezdolności do pracy bądź sprawowania opieki były przerywane przeważnie kilkoma dniami składkowymi. Ponadto zdaniem organu trudno uznać zarobkowy charakter zgłoszonej działalności biorąc pod uwagę fakt, że w formularzu PIT za 2018 rok ubezpieczona nie wykazała żadnych przychodów, a w 2017 roku była to kwota jedynie 4703,50 zł. Dodatkowo wnioskodawczyni w toku postępowania nie przedłożyła żadnych faktur potwierdzających zakup towaru, wyjaśniając, że towar był kupowany od rolników. Nie zostały przedłożone żadne dokumenty dokumentujące ponoszenie jakichkolwiek kosztów związanych ze zgłoszoną działalnością, w tym opłaty za pawilon wskazany jako miejsce prowadzenia działalności. (decyzja k. 24 – 26 akt ZUS)

Od powyższej decyzji ubezpieczona B. B. (1) odwołanie złożyła do Sądu Okręgowego w Łodzi w dniu 16 maja 2019 r. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że od dnia 1.07.2017 r. podlega ona ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Ubezpieczona podniosła, że faktycznie prowadziła działalność gospodarczą w okresie od dnia 1 lipca 2017 r. Praca jej polegała na zakupie towaru, przetransportowania go do sklepu, rozładowaniu a następnie na sprzedaży klientom. Jej dzień pracy trwał około 16 godzin dziennie. Po upływie 3 miesięcy wykonywania działalności gospodarczej zachorowała na przepuklinę brzuszną i musiała podać się operacji a następnie przebyć rehabilitację. (odwołanie k. 3 – 4)

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania wywodząc jak w zaskarżonej decyzji. (odpowiedź na odwołanie k. 5 – 6)

W piśmie procesowym z dnia 14.10.2019 r. pełnomocnik z urzędu ubezpieczonej poparł odwołanie. (pismo z dnia 14.10.2019 r. k. 25)

Na terminie rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku z dnia 23 września 2021 r. pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu oświadczając, że koszty te nie były pokryte w żadnej części.

Pełnomocnik ZUS wniósł o oddalenie odwołania i o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (e – protokół rozprawy z dnia 23.09.2021 r. oświadczenie pełnomocnika wnioskodawczyni 00:29:23, oświadczenie pełnomocnika ZUS 00:47:11, płyta CD k. 286)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny :

Wnioskodawczyni B. B. (1) legitymuje się średnim technicznym wykształceniem, z zawodu jest technikiem odzieżowym. (bezsporne)

Na przełomie stycznia/lutego 2017 roku ubezpieczona podjęła starania, aby uzyskać z Urzędu Pracy dotację na prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej i w marcu znalazła lokal położony na rynku im. B. w Ł., ale Urząd Pracy zwlekał z wydaniem decyzji i ostatecznie ten lokal nie był już do wynajęcia. (zeznania wnioskodawczyni 00:03:58, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286)

W dniu 27.03.2017 r. ubezpieczona złożyła do Powiatowego Urzędu Pracy wniosek o dofinansowanie w formie przyznawania bezrobotnemu jednorazowo środków a podjęcie działalności gospodarczej. Przedmiotowy wniosek został rozpatrzony pozytywnie i ubezpieczona otrzymała dofinansowanie w kwocie 24.000 zł na mocy umowy o dofinansowanie z dnia 12.06.2017 r. Z 24.000 zł dotacji - 12.000 zł było przeznaczone na zatowarowanie, a 12.000 zł na urządzenie stoiska. W umowie był wymóg, że ubezpieczona nie może zakończyć działalności przed upływem roku. (pismo Powiatowego Urzędu Pracy k. 29, umowa k. 34 – 39, zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 - , płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16– 00:23:37, płyta CD k. 286)

Wnioskodawczyni poddała się egzekucji na poczet podjęcia działań zmierzających do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. (kopia aktu notarialnego k. 30 – 33)

W dniu 20 czerwca 2017 r. wnioskodawczyni zawarła z W. N. umowę najmu lokalu użytkowego o powierzchni 10 m ²położonego w Ł., przy ul. (...), dla potrzeb działalności gospodarczej . Przedmiotowy lokal stanowił boks w pawilonach handlowych położonych przy rynku im. B.. Ubezpieczona od początku chciała prowadzić działalność na tym rynku, bo mieścił się on blisko jej miejsca zamieszkania. Wnioskodawczyni opłacała miesięczny czynsz w wysokości 1.000 zł. Ubezpieczona nie wykonała prac remontowych tego lokalu. (umowa najmu k. 28 – 28 verte, zeznania wnioskodawczyni 00:03:58, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16– 00:23:37, płyta CD k. 286, zeznania świadka M. R. 00:47:46, płyta CD k. 187)

Od dnia 1.07.2014 r. B. B. (1) rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalność gospodarczej na podstawie wpisu do (...). Przeważającym przedmiotem tej działalności była sprzedaż detaliczna owoców i warzyw prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach. Siedzibą wykonywania działalności była miejscowość Ł., ul. (...). (wydruk z (...) k. 11 akt ZUS)

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności ubezpieczona została zgłoszona jako płatnik składek oraz dokonała zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego od dnia 1 lipca 2017 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa, niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia . Ubezpieczona nie mogła płacić najniższej preferencyjnej składki, bo nie była to jej pierwsza działalność i pomiędzy tymi działalnościami nie minęło więcej, niż 5 lat. (zeznania wnioskodawczyni 00:03:58, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286)

Ubezpieczona dla potrzeb działalności gospodarczej zakupiła w sierpniu 2017 r. samochód dostawczy marki M. (...), gdyż w lipcu musiała sama wozić towar, bądź ziemniaki czy pomidory musiał przywozić jej dostawca. Zakupiła także lodówkę za kwotę ponad 2.000 zł oraz stelaż na kółkach, który służył do przenoszenia skrzynek z warzywami i owocami. Stelaż miał wymiary dwa metry na półtora metra. Ubezpieczona musiałam go wystawiać na zewnątrz boksu. Sam stelaż ważył około 40 kg. Wnioskodawczyni zakupiła też specjalną dmuchawę, która miała chłodzić i ogrzewać owoce i warzywa. Zakupiła też zraszacz do warzyw, wagę kalkulacyjną, rękawice, woreczki, reklamówki, folie do pakowania towaru, szufelki do warzyw, etykietki do towaru, pisaki do wpisywania cen, pojemniki plastikowe do składowania oraz kalkulator. (kopia dowodu rejestracyjnego k. 43 – 43 verte, certyfikat OC k. 44, zeznania wnioskodawczyni 00:03:58, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16– 00:23:37, płyta CD k. 286, faktury VAT k. 54 - 74)

Wnioskodawczyni w ramach działalności prowadziła stoisko warzywnie, w którym handlowała owocami i warzywami. Około godziny 5.00 jechała do warzywniaka, wyładowywała z samochodu warzywa, które zakupiła wcześniej, te które mogły zostać z samochodzie. Otwierała swoje stoisko po godz. 6.00, wykładała towar przed boks na stelażu, gdyż w tym pomieszczeniu było ciemno a towar musiał być widoczny dla klientów. Klienci przychodzili między 7:30 a 8:00. Sprzedawała do godz. 16/17. Ubezpieczona sprzedawała ziemniaki, pomidory, ogórki, sałatę, kalafiory, włoszczyznę, koper, kapustę, fasolę, paprykę, kalarepkę, seler, cebulę, czosnek, szczypior, szczaw, bób, chrzan, botwinę, pietruszkę, buraki, ogórki, rzodkiewkę, wiśnie, maliny, winogrona, nektarniki, czereśnie, brzoskwinie, śliwki, a nawet jajka. Na zakończenie dnia pracy wszystko chowała do skrzynek i na stojak, potem jechała po towar na rynek mieszczący się przy ul. (...) w Ł.. Ubezpieczona zakupiony towar wnosiła do warzywniaka, gdzie był klimatyzator i następnie jechała do domu. Wskazane czynności trwały przeważnie do 21/22 godz. Przy ul. (...) obowiązywała forma płatności gotówkowa, nie można tam było płacić kartą. Nie po każdym zakupie ubezpieczona otrzymywała faktury VAT. Faktury wystawiały księgowe. Na miejscu nikt nie wystawiał faktury. Czasami faktura obejmowała jeden zakup, a czasami więcej, niektóre faktury obejmowały zakupy z kilku dni, np. pomidory wnioskodawczyni kupowała u jednego producenta, a on wystawiał fakturę dopiero po miesiącu, a pomidory kupowała częściej niż raz w miesiącu. Na ul. (...) jeździła wraz ze swym starszym synem raz w tygodniu. Wnioskodawczyni rano wyładowywała te warzywa, które mogły zostać w samochodzie, np. ziemniaki. W boksie na warzywa nie wszystko się mieściło, sam stelaż zajmował około 6 metrów kwadratowych. W boksie znajdował się wentylator, lodówka, skrzynki z produktami, artykuły do higieny i sprzątania tego pomieszczenia oraz puste skrzynki. Worki z ziemniakami były w aucie. Dużo warzyw i owoców wnioskodawczyni wyrzucała, bo latem w samochodzie się psuły. Wnioskodawczyni była zobowiązana zakupić odpowiednią ilość towaru. Z. robiła i rano i wieczorem, w zależności od potrzeb. Stoisko ubezpieczonej mieściło się pomiędzy dwoma innymi funkcjonującymi na targowisku warzywniakami. Pod koniec dnia część warzyw - które zaczynały się psuć - była rozdawana. Towar nie zawsze się sprzedawał co przyniosło straty. Ubezpieczona nie mogła zakupić mniej towaru, mimo że sprzedawała, go praktycznie za kwotę 3 razy niższą, niż kupiła. Wnioskodawczyni musiała wykorzystać przyznane dofinansowanie w krótkim czasie, aby nie płacić kary umownej i nie zwracać przyznanych środków finansowych. Czynsz za wynajem boksu opłacała gotówką. Rozliczała się za media, był licznik elektryczny w jej boksie, woda była, bo był tam kran. Zlew został zlikwidowany a ubezpieczona go z powrotem nie założyła. Korzystała z wanienki. Za energię elektryczną uiszczała opłatę 170-200 zł miesięcznie, kiedy pracował klimatyzator. Wnioskodawczyni sama spisywała stan licznika w danym miesiącu. Płaciła za media osobie, u której boks wynajmowała. Ubezpieczona prowadziła ewidencję sprzedanego towaru, w którą wpisywała dzienny utarg. W lipcu 2017 r. ubezpieczona zakupiła towar za kwotę 6.186,65 zł a w sierpniu 2017 r. za kwotę 4.611, 24 zł. (zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 – 00:32:11, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16 – 00:23:37, płyta CD k. 286, zeznania świadka M. R. 00:47:46, płyta CD k. 187, zeznania świadka A. I. 01:00:27, płyta CD k. 187, świadka A. B. 01:15:05, płyta CD k. 187, ewidencja sprzedaży k. 47 – 51, faktury VAT k. 75 – 135, zestawienie zakupu warzyw i owoców za 2017 r. k. 215 – 219 verte)

Pierwszą kontrolę prowadzonej działalności gospodarczej z Urzędu Pracy ubezpieczona miała w październiku 2017 r. w miejscu zamieszkania, gdyż to była pierwotnie zgłoszona siedziba firmy. Kolejna kontrola zewnętrzna Urzędu Pracy została przeprowadzona w dniu 16 stycznia 2018 r. w siedzibie działalności gospodarczej przy ul. (...). Sprawdzano wówczas zakupione urządzenia. Żadna z kontroli nie wykazała nieprawidłowości i przyjęto, że środki przekazane w ramach dofinansowania wykorzystano na prowadzenie działalności, w tym na zakupy zgodnie z celem, na które zostały przyznane. (protokół z kontroli k. 40 – 42, pismo Urzędu Pracy k. 45, rozliczenie warunków umowy k. 46 – 46 verte, zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 – 00:32:11, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286)

W wynajmowanym boksie był próg i ubezpieczona przenosząc towar musiała podnieść stelaż do góry, co spowodowało wystąpienie u niej przepukliny. Ubezpieczona nadwyrężyła także kręgosłup, biodra, nogi, bolał ją często brzuch. (zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 - – 00:32:11, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286, zeznania świadka M. R. 00:47:46, płyta CD k. 187, zeznania świadka A. I. 01:00:27, płyta CD k. 187, zeznania świadka A. B. 01:15:05, płyta CD k. 187)

W okresach od 2 października 2017 r. do 28 marca 2018 r., od 3 kwietnia 2018 r. do 7 maja 2018 r., od 11 czerwca 2018 r. do 5 listopada 2018 r., od 14 grudnia 2018 r. do 31 grudnia (...). ubezpieczona była niezdolna do pracy z powodu choroby kręgosłupa. W dniu 4 lipca 2018 roku ubezpieczona przeszła w Szpitalu (...) im. B. w Ł. operację na przepuklinę brzuszną. W szpitalu przebywała 3 dni - do 7 lipca 2018 r. Poszpitalne zwolnienie miała do listopada 2018 r., gdyż nadal źle się czuła. Dodatkowo rozchorowała się na zapalenie oskrzeli. Nie wolno jej było dźwigać. Lekarz prowadzący stwierdził, że przepuklina może się ponowić, gdy będzie ona dźwigać ciężary od 3 kg do 15 kg. W grudniu 2018 r. rozpoczęła leczenie w Poradni Psychologicznej. Od 25 stycznia do 7 lutego 2019 r. ubezpieczona cierpiała na schorzenie kręgosłupa i oraz stawu biodrowego, lekarz zlecił jej prześwietlenia, zażywała także tabletki. W okresie od 2 do 24 stycznia 2019 r. wnioskodawczyni sprawowała opiekę nad chorym młodszym dzieckiem. W przerwach, w których miała zwolnienie lekarskie w 2018 r., nie miała z kim pozostawić dziecka i musiała przerwać pracę. W 2019 r. dziecko bardzo często chorowało i przebyło operację usunięcia trzeciego migdałka. ( zestawienie zaświadczeń lekarskich k. 181, zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 - – 00:32:11, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286, zeznania świadka A. B. 01:15:05, płyta CD k. 187, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 52 – 53, historia choroby z (...) Centrum Medycznego (...) k. 154, historia choroby z Centrum Medycznego (...), historia choroby ze Szpitala (...) im. B. w Ł. k. 161 – 169, historia choroby z Centrum (...) k. 172)

Do grudnia 2019 r. ubezpieczonej pomagała finansowo matka. Wnioskodawczyni nie posiadała środków pieniężnych na zatrudnienie pracownika w okresie swojej niezdolności do pracy. Starszy syn nie był w stanie częściej pomagać matce przy prowadzeniu działalności, gdyż urodziło mu się dziecko w maju 2017 r. Ubezpieczona opłaciła czynsz nawet w okresie kiedy była na zwolnieniu lekarskim. Do lipca 2018 r. ubezpieczona wynajmowała boks w pawilonie. B. B. (1) wyrejestrowała swoją działalność w kwietniu 2019 r. Od 5 grudnia 2019 r. ubezpieczona podjęła pracę na umowę o pracę w sklepie spożywczym z sieci dyskontu Netto na ul. (...) w Ł.. (zeznania wnioskodawczyni 00:03:58 - – 00:32:11, płyta CD k. 187 w zw. z 00:05:16, płyta CD k. 286, zeznania świadka A. B. 01:15:05, płyta CD k. 187, potwierdzenie warunków zatrudnienia k. 182)

Składki na ubezpieczenia społeczne (w tym dobrowolne ubezpieczenie chorobowe) ubezpieczona rozliczyła od podstawy wymiaru za:

- marzec 2018 r. - w wysokości 343,97 zł,

- kwiecień 2018 r. - w wysokości 177,72 zł

- maj 2018 r. - w wysokości 2 063,85 zł

- czerwiec 2018 r. - w wysokości 888,60 zł,

- lipiec - październik 2018 r. - w wysokości 0,00 zł

- listopad 2018 r. - w wysokości 2221,50 zł.

- grudzień 2018 r. - w wysokości 117,92 zł

- styczeń 2019 r. - w wysokości 92,23 zł

- luty 2019 r. - w wysokości 0,00 zł. (bezsporne)

Z tytułu prowadzonej działalności wnioskodawczyni uzyskała w 2017 r. przychód w wysokości 4703,50 zł. (zeznania podatkowe za 2017 r. k. 17 - 19 akt ZUS)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty zawarte w aktach sprawy oraz w załączonych do akt sprawy aktach ZUS z przebiegu kontroli w firmie (...), Sąd przypisał przymiot wiarygodności zeznaniom wnioskodawczyni na okoliczność faktycznego prowadzenia przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 1 lipca 2017 r., gdyż znajdują one oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym. Wnioskodawczyni przedłożyła bowiem ze spornego okresu dokumenty w postaci: dokumentacji z Powiatowego Urzędu Pracy, a w szczególności umowy zawartej z tym Urzędem, rozliczenia z warunków umowy dotyczących przyznania dofinansowania na prowadzenie działalności gospodarczej, wyników pokontrolnych, a także o umowy najmu lokalu użytkowego, ewidencji sprzedaży, faktury VAT dotyczące zakupu towarów oraz zakupu wyposażenia lokalu, zestawienia zakupu warzyw i owoców. Zeznania wnioskodawczyni potwierdzone zostały także przez świadków: M. R. i A. I. – klientów ubezpieczonej w spornym okresie oraz A. B. – syna wnioskodawczyni, który pomagał ubezpieczonej przy prowadzonej działalności poprzez zaopatrywanie ją w towar.

Podkreślić należy, że wyżej wymienieni uczestnicy postępowania byli naocznymi świadkami wykonywania przez ubezpieczoną czynności w spornym okresie.

Zeznaniom wyżej wymienionych świadków Sąd dał wiarę, gdyż są one logiczne, spójne i wzajemnie się uzupełniają oraz w dostateczny sposób wyjaśniają wątpliwości zachodzące w niniejszej sprawie oraz dodatkowo pozostają w pełnej zgodności ze zgromadzoną dokumentacją.

Natomiast z zeznań samej wnioskodawczyni wynika bezsprzecznie, że fakt rzeczywistego prowadzenia przez nią działalności gospodarczej nie wykluczał jej stan zdrowia, co potwierdza przedstawiona dokumentacja lekarska.

Powyższe dowody potwierdzają faktyczne prowadzenie przez ubezpieczoną działalności gospodarczej od dnia 1 lipca 2017 r. oraz nie zostały zasadnie podważone w toku procesu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w toku procesu, który na uzasadnienie swojej wersji nie przedstawił wiarygodnych dowodów.

Strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lutego 2013 r. I ACa 613/12 LEX nr 1294695)

Jednocześnie Sąd pominął, na podstawie art. 235²§ 1 pkt 4 kpc, dowód z zeznań świadka W. N. bowiem dowód ten okazał się niemożliwy do przeprowadzenia. Nie udało się bowiem ustalić aktualnego adresu świadka a policji nie udało się go również doprowadzić

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie wnioskodawczyni B. B. (1) jest zasadne.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt. 5 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 266 ze zmianami) osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

W myśl art. 8 ust. 6 pkt. 1 ustawy systemowej za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 cytowanego aktu prawnego zgodnie, z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Należy wskazać, że w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, ze zm.) istotą działalności gospodarczej jest jej prowadzenie w sposób ciągły i zorganizowany, na własny rachunek i ryzyko. Obowiązująca od dnia 21 sierpnia 2004 r. ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. (t. j. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, ze zm.), która zastąpiła ustawę z 1999 r., w art. 2 działalność gospodarczą zdefiniowała w sposób tożsamy.

Czasowe granice prowadzenia działalności gospodarczej oraz podlegania z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego wyznacza wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Istnienie wpisu do ewidencji wprawdzie nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, jednakże wpis ten prowadzi do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji, która nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jest traktowana jako prowadząca taką działalność. Domniemanie to może być obalone w drodze przeprowadzenia przeciwdowodu, który obciąża stronę twierdzącą o faktach przeciwnych twierdzeniom wynikającym z domniemania. Do sfery ustaleń faktycznych należy czy działalność gospodarcza rzeczywiście jest wykonywana, czy też zaprzestano jej prowadzenia, co powoduje wyłączenie z obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika bowiem z faktycznego prowadzenia tej działalności.

Działalność ta nie może mieć charakteru przypadkowego, okazjonalnego. Prowadzenie działalności gospodarczej polega nie tylko na faktycznym wykonywaniu zleconej pracy, ale także na stworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, poszukiwaniu zleceniodawców, organizowaniu przyszłych prac, oczekiwaniu na zamówienie. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, Monitor Prawa Pracy 2004 nr 7; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2006 r., I UK 289/05, opubl: OSNAPiUS rok 2007, Nr 11-12, poz. 168)

W orzeczeniach sądowych wskazuje się, że wykonywanie (prowadzenie) działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawczych). Na przykład, prowadzenie działalności gospodarczej występuje zarówno w okresach faktycznego wykonywania usług, jak też w okresach wykonywania innych czynności związanych z działalnością - takich jak poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, bowiem zmierzają do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania. Takie stanowisko zajął Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 17 grudnia 2003 r., III AUa 1531/03, OSA w B. 2004 nr 1, s. 51 oraz też Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, Monitor Prawa Pracy-wkładka 2004 nr 7, poz. 16, według którego, faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego. W ocenie, czy zostały podjęte czynności zmierzające bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (czynności przygotowawcze stanowiące już o wykonywaniu tej działalności) należy uwzględniać wszelkie okoliczności sprawy, w tym także zamiar (wolę) osoby prowadzącej działalność gospodarczą. W wyroku z dnia 30 kwietnia 1997 r., (...) SA 46/96 opublikowanym w Przegląd Orzecznictwa (...) 1998 nr 2, poz. 48), Naczelny Sąd Administracyjny trafnie wskazał, że w razie uznania za zaprzestanie działalności gospodarczej innych zdarzeń niż jej likwidacja, należy brać pod uwagę nie tylko okoliczności obiektywne, ale także subiektywne, tzn. zamiar podatnika – osoby prowadzącej tę działalność . (por. też wyrok SN z 25.11.2005 r., I UK 80/05)

Jednocześnie samo pojęcie prowadzenia działalności gospodarczej jest ujmowane szeroko. Mieszczą się w nim nie tylko faktyczne czynności należące do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych. Działalność gospodarcza obejmuje także działania przygotowujące, zdobywanie uprawnień, poszukiwanie klientów, oczekiwanie na kolejne zamówienia. Równoznaczna z prowadzeniem działalności gospodarczej jest gotowość do realizacji zadań objętych zakresem konkretnej działalności (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2003r., III AUa 1531/03, OSAB 2004/1/51; postanowienie SN z dnia 17 lipca 2003r., II UK 111/03, OSNP 2003/17/1 wkładka).

Nie zawsze podjęcie planowanej działalności gospodarczej jest racjonalne. Ocena opłacalności planowanej działalności może być nieracjonalna, czy też po prostu błędna, a mimo to nie możnaby uznać, że dana osoba nie zamierza jej prowadzić, że jedynie pozoruje jej wykonywanie. Często zdarzają się przecież chybione zamierzenia gospodarcze, a niepowodzenie wynikać może z błędnej kalkulacji kosztów, błędnego planowania popytu, zmniejszenia popytu, wzrostu konkurencji, a nawet z niemożliwości zapewnienia odpowiedniej podaży. Warunki, w jakich przychodzi przedsiębiorcom prowadzić działalność, są determinowane przez szereg czynników, trudnych do przewidzenia i precyzyjnego określenia. Zatem działanie to oparte jest na ryzyku, które oznacza, że faktyczne korzyści finansowe z danego przedsięwzięcia mogą okazać się mniejsze niż przewidywano przy jego podejmowaniu lub mogą nawet przerodzić się w straty.

Nie jest więc konieczne faktyczne osiąganie dochodów z danej działalności. Przynoszenie strat przez daną działalność (zarówno przejściowo, jak i w dłuższych okresach) nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej. Należy bowiem liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty. Tym samym o zarobkowym charakterze działalności gospodarczej nie decyduje faktyczne osiągnięcie zysku, lecz zamiar jego osiągnięcia (cel). Potwierdza to pogląd wyrażony w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 września 2008 roku, sygn. akt II FSK 789/07 (publ. Legalis numer 543441), w którym wskazano, że „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami”.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że wnioskodawczyni B. B. (1) wykazała, że od dnia 1.07.2017 r. faktycznie w sposób ciągły prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i miała taki zamiar wcześniej.

Wnioskodawczyni już na przełomie stycznia/lutego 2017 r. podjęła starania, aby uzyskać z Urzędu Pracy dotację na prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej i w marcu znalazła lokal położony rynku im. B. w Ł., ale Urząd Pracy zwlekał z wydaniem decyzji i ten lokal w późniejszym okresie nie był już do wynajęcia.

W dniu 27.03.2017 r. ubezpieczona złożyła do Powiatowego Urzędu Pracy wniosek o dofinansowanie w formie przyznawania bezrobotnemu jednorazowo środków a podjęcie działalności gospodarczej. Ubezpieczona otrzymała na prowadzenie działalności środki finansowe w kwocie 24.000 zł dotacji. Wnioskodawczyni określiła jako datę rozpoczęcia działalności gospodarczej - 1.07.2017 r. i musiała się rozliczyć ze środków przyznanych z Powiatowego Urzędu Pracy.

W czerwcu 2017 r. ubezpieczona czyniła pierwsze czynności związane z podjęciem działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni poddała się egzekucji na poczet podjęcia działań zmierzających do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. W dniu 20 czerwca 2017 r. zawarła z W. N. umowę najmu lokalu użytkowego dla potrzeb działalności gospodarczej. Przedmiotowy lokal stanowił boks w pawilonach handlowych położonych przy rynku im. B.. Był on dogodnym miejscem dla ubezpieczonej, gdyż był położony blisko jej miejsca zamieszkania.

Nadto dla potrzeb działalności ubezpieczona zakupiła samochód dostawczy marki M. (...) a także lodówkę, stelaż na kółkach, który służył do przenoszenia skrzynek z warzywami i owocami. Wnioskodawczyni zakupiła też specjalną dmuchawę, która miała chłodzić i ogrzewać owoce i warzywa, zraszacz do warzyw, wagę kalkulacyjną, rękawice, woreczki, reklamówki, folie do pakowania towaru, szufelki do warzyw, etykietki do towaru, pisaki do wpisywania cen, pojemniki plastikowe do składowania oraz kalkulator, co potwierdzają przedłożone faktury VAT.

Wnioskodawczyni w ramach działalności prowadziła od dnia 1 lipca 2017 r. stoisko warzywnie, w którym handlowała owocami i warzywami. W wynajmowanym boksie znajdował się wentylator, lodówka, skrzynki z produktami, artykuły do higieny i sprzątania tego pomieszczenia oraz puste skrzynki. Około godziny 5.00 ubezpieczona jechała do warzywniaka, wyładowywała z samochodu warzywa, które zakupiła wieczorem. Otwierała swoje stoisko po godz. 6.00, wykładała towar przed boks na stelażu. Klienci przychodzili między 7:30 a 8:00. Sprzedawała do godz. 16/17. Na zakończenie dnia pracy wszystko chowała do skrzynek i na stojak, potem jechała po towar na rynek mieszczący się przy ul. (...) w Ł.. Ubezpieczona zakupiony towar wnosiła do warzywniaka, gdzie był klimatyzator i następnie jechała do domu. Wskazane czynności trwały przeważnie do godz. 21/22. Na ul. (...) jeździła wraz ze swym starszym synem najczęściej raz w tygodniu. Wnioskodawczyni rano wyładowywała te warzywa, które mogły zostać w samochodzie, np. ziemniaki. Wnioskodawczyni, aby wykorzystać przyznaną dotację była zobowiązana zakupić odpowiednią ilość towaru. Z. robiła i rano i wieczorem, w zależności od potrzeb. Towar nie zawsze się sprzedawał dlatego działalność przynosiła straty. Ubezpieczona nie mogła zakupić mniej towaru, mimo że sprzedawała, go praktycznie za kwotę 3 razy niższą, niż kupiła, wnioskodawczyni musiała bowiem wykorzystać przyznane dofinansowanie w krótkim okresie czasu, aby nie płacić kary umownej i nie zwracać przyznanych środków finansowych. Czynsz za wynajem boksu opłacała gotówką. Rozliczała się za media. Ubezpieczona prowadziła ewidencję sprzedanego towaru, w którą wpisywała dzienny utarg. Działalność ubezpieczonej generowała obrót. W lipcu 2017 r. ubezpieczona zakupiła towar za kwotę 6.186,65 zł a w sierpniu 2017 r. za kwotę 4.611, 24. Powyższe zakupy zostały dodatkowo pozytywnie zweryfikowane przez Urząd Pracy. Z działalności nie były osiągane dochody, gdyż wnioskodawczyni czyniła nakłady na poczet tej działalności. Ubezpieczona naliczała i odprowadzała składki z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 1.07.2017 r.

W tym miejscu jeszcze raz wskazać trzeba, że prowadzenie działalności gospodarczej nie jest równoznaczne z osiąganiem dochodów. Przedsiębiorca musi się bowiem liczyć się z ryzykiem gospodarczym obejmującym okresy faktycznego przestoju w wykonywaniu działalności z powodu np. braku płynności finansowej. Dodatkowo jak już wyżej podkreślono ubezpieczona musiała dodatkowo w zakresie wydatkowania spełniać wymogi wyznaczone przez Urząd Pracy, co nie zawsze pozostawiało w zgodzie z faktycznymi realiami prowadzonej działalności.

Działalność gospodarczą wnioskodawczyni prowadziła od 1.07.2017 r.. Następnie dotacja została rozliczona z Powiatowym Urzędem Pracy.

W okresie zwolnienia lekarskiego działalność gospodarcza ubezpieczonej nie była prowadzona, gdyż wnioskodawczyni nie dysponowała środkami finansowymi na zatrudnienie pracownika zaś jej syn nie mógł jej stale pomagać, gdyż urodziło mu się dziecko.

Przy czym w tym miejscu podkreślić należy, że choroba wnioskodawczyni była zdarzeniem nagłym, którego nie można było przewidzieć. Ubezpieczona wcześniej nie leczyła się z powodu choroby kręgosłupa, czy przepukliny.

Natomiast doznała schorzeń w toku prowadzenia działalności, gdyż w wynajmowanym boksie był próg i ubezpieczona przenosząc towar musiała podnieść stelaż do góry, co spowodowało wystąpienie u niej przepukliny. Ubezpieczona nadwyrężyła także kręgosłup, biodra, nogi. Z uwagi na powyższe w okresach od 2 października 2017 r. do 28 marca 2018 r. , od 3 kwietnia 2018 r. do 7 maja 2018 r., od 11 czerwca 2018 r. do 5 listopada 2018 r., od 14 grudnia 2018 r. do 31 grudnia (...). ubezpieczona była niezdolna do pracy. W dniu 4 lipca 2018 roku ubezpieczona odbyła operację na przepuklinę brzuszną. W szpitalu przebywała 3 dni do 7 lipca 2018 r. Poszpitalne zwolnienie miała do listopada 2018 r.

W ocenie Sądu całokształt zebranego zebrany w sprawie materiału dowodowego wskazuje w sposób nie budzący wątpliwości, że pomimo wystąpienia niezdolności do pracy, prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej było zamiarem wnioskodawczyni oraz było przez odwołującą faktycznie wykonywane w sposób zorganizowany i ciągły przed datą zwolnienia lekarskiego, co potwierdziły zeznania świadków i wnioskodawczyni oraz załączone do akt dokumenty w postaci w szczególności umowy zawartej z Powiatowym Urzędem Pracy w Ł. o dofinansowanie działalności gospodarczej w zakresie handlu warzywami i owocami w kwocie 24.000 zł, umowy najmu lokalu użytkowego, faktur VAT związanych z opłatami ponoszonymi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą tj. zakupem produktów i wyposażenia lokalu, w którym ta działalność była prowadzona, ewidencji sprzedaży.

Poza tym z zeznań wnioskodawczyni, świadków jak i przede wszystkim załączonej dokumentacji lekarskiej, jednoznacznie wynika, że dopiero od października 2017 r. wnioskodawczyni miała kłopoty ze zdrowiem.

Nie sposób jej zatem zarzucić, że ubezpieczona nie wykonywała działalności gospodarczej od dnia 1.07.2017 r.

W świetle wskazanych okoliczności i zebranego w sprawie materiału dowodowego przyjąć należy, zgodnie z twierdzeniem ubezpieczonej, że od dnia 1 lipca 2017 r. rzeczywiście wykonywała ona pozarolniczą działalność gospodarczą, co wywołuje skutki także w zakresie świadczeń z ubezpieczenia społecznego wynikających z obowiązku ubezpieczenia. Tym samym z uwagi na powyższe wnioskodawczyni podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, to jest emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu jej prowadzenia.

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a.

1a. Objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane zgodnie z art. 36 ust. 4 albo 4b.

2. (...) emerytalne i rentowe oraz chorobowe, o których mowa w ust. 1, ustają:

1) od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został złożony;

2) od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących, duchownych oraz osób wymienionych w art. 7; w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie, z zastrzeżeniem ust. 2a;

3) od dnia ustania tytułu podlegania tym ubezpieczeniom.

2a. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, jeżeli za część miesiąca został pobrany zasiłek, ubezpieczenie chorobowe ustaje od dnia następującego po dniu, za który zasiłek ten przysługuje.

3. Za okres opłacania składek uważa się także okres pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków.

Zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

W myśl art. 18 ust. 8 przytoczonej ustawy 8. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Według art. 19 ust. 1. ustawy systemowej 1. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 i 7, w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone - z zastrzeżeniem ust. 2 i 9.

W świetle art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

2. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1.

3. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10.

Według art. 19 ust.10 Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" do końca poprzedniego roku kalendarzowego, w drodze obwieszczenia, kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składki, o której mowa w ust. 1, oraz przyjętą do jej ustalenia kwotę prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

W 2017 r. przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej wyniosło 4263 zł.

Stosownie zaś do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. Nr 77, poz. 512 ze zmianami), osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Natomiast, jak stanowi art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

W niniejszej sprawie odwołująca się – B. B. (1) prowadziła od dnia 1 lipca 2017 r. działalność gospodarczą, która stanowiła stosowną podstawę do zastosowania w/w regulacji i przyjęcia, iż uzyskała ona prawo do świadczeń określonych w ustawie zasiłkowej.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477¹⁴ § 2 kpc, zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.

Na podstawie § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 18) przyznał i nakazał wypłacić z kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokata P. K. kwotę 110,70 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy udzielonej wnioskodawczyni przez pełnomocnika z urzędu.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE