UZASADNIENIE

(wyroku z dnia 16 czerwca 2021 roku – k. 187)

Powodowie I. L. oraz P. L. wnieśli pozew przeciwko (...) S.A. w G., domagając się zapłaty kwoty 48.000 wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02 sierpnia 2019 roku do dnia zapłaty, a także zasądzenia na swoją rzecz kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazali, że są właścicielami – na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej – nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), stanowiącej działki o numerach ewidencyjnych (...), dla których prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

Pozwany bez uzyskania zgody właścicieli poprowadził przez ich nieruchomość przewody elektroenergetyczne, co poza istnieniem zagrożenia pożarowego, życia i zdrowia mieszkańców, znacznie utrudniają korzystanie z działki, zarówno części zajętej jak i całej. Przewody grożą zerwaniem w czasie silniejszych podmuchów wiatru, ponieważ zahaczają o drzewa. Pozwany pobiera także wynagrodzenie za przewody RTV należące do (...) S.A. w G. znajdujące się nad przedmiotową nieruchomością. Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 48.000 zł oraz do usunięcia urządzeń elektroenergetycznych do dnia 1 sierpnia 2019 roku. Polubowne próby zakończenia sporu okazały się bezskuteczne. Pozwany pismem z dnia 18 września 2019 roku zaproponował powodowi ustanowienie służebności przesyłu. Jednocześnie powódka potwierdziła dotychczasowe czynności zdziałane przez jej męża. Powodowie wskazali, że dochodzenie odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości było czynnością zachowawczą i odniosło skutek prawny.

Pozew obejmuje okres od 19 listopada 2013 roku do dnia 31 maja 2020 roku do czasu wytoczenia powództwa przy przyjętej kwocie odszkodowania w wysokości 8.000 zł rocznie. Odsetki liczone były od dnia 2 sierpnia 2019 roku, tj. od dnia następującego po wyznaczonym terminie w dacie zapłaty.

(pozew – k. 4-7, pismo z dnia 28.05.2020r. – k. 69)

Pozwany w odpowiedzi na pozew oświadczył, iż nie kwestionuje powództwa co do zasady, ale co do wysokości. Wniósł o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

(odpowied ź na pozew – k. 51-51v.)

W piśmie z dnia 29 stycznia 2021 roku powodowie ograniczyli żądanie pozwu za okres od dnia 19 listopada 2013 roku do dnia 31 maja 2020 roku do kwoty 13.500 zł, podtrzymując żądanie o zapłatę odsetek od tej kwoty. Natomiast domagali się dodatkowo zapłaty kwoty 1.207 zł tytułem bezumownego korzystania z ich nieruchomości za okres od dnia 1 czerwca 2020 roku do dnia 31 stycznia 2021 roku wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty.

(pismo z dnia 29.01.2021r. – k. 160)

Pozwany po wydaniu uzupełniającej opinii przez biegłego sądowego nie kwestionował jej, nie wyrażał zgody na zawarcie ugody i domagał się zakończenia sprawy ugodą, przy stosunkowym rozdzieleniu kosztów w oparciu o wynik sprawy.

W kolejnym piśmie pozwany oświadczył, że nie kwestionuje żądania, co do rozszerzonego powództwa zarówno co do wartości żądania oraz jego rozszerzonego okresu.

(pismo z dnia 08.02.2021r. – k. 162-162v., pismo z dnia 30.03.2021r. – k. 178-178v.)

Postanowieniem z dnia 8 marca 2021 roku umorzono postępowanie w sprawie w części, tj. w zakresie żądania zapłaty za okres od dnia 19 listopada 2013 roku do dnia 31 maja 2020 roku, co do kwoty 34.500,00 zł.

(postanowienie – k. 169)

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie P. L. oraz I. L. są współwłaścicielami na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonej w G. przy ul. (...), stanowiącej działki o numerach (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

(fakt bezsporny nadto potwierdzony: odpisem zwyk łym z księgi wieczystej – k. 10-12)

Na terenie nieruchomości powodów znajduje się napowietrzna linia 0,4 kV w postaci typowego, czterożyłowego, pełnoizolowanego przewodu rozwieszonego na typowych żelbetowych słupach osadzonych w gruncie. Przy tym, na terenie nieruchomości znajduje się wyłącznie przewód napowietrzny, zaś słupy podporowe znajdują się poza tą nieruchomością. Długość tej linii nad przedmiotową nieruchomością wynosi około 15,4 m. Obszar ingerencji pozwanego w prawo własności nieruchomości powodów wynosi 43 m2.

(ostatecznie fakty bezsporne ustalone w oparciu o: pisemn ą opinię biegłego sądowego J. M. – k. 83-123 wraz z pisemną opinią uzupełniającą – k. 151-151v.)

Najpóźniej dnia 10 października 2018 roku powodowie telefonicznie zgłaszali pozwanemu żądanie usunięcia urządzeń elektroenergetycznych pozwanego znajdujących się na ich nieruchomości. W dalszym ciągu pozwani nie wyrażali zgody na bezumowne korzystanie przez pozwanego z ich nieruchomości.

Pismem z dnia 17 lipca 2019 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 48.000 zł, tj. po 8.000 zł rocznie tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości w terminie do dnia 1 sierpnia 2019 roku. Jednocześnie powód wezwał pozwanego do usunięcia z jego działki należących do niego urządzeń elektroenergetycznych.

W odpowiedzi pozwany wezwał do umownego ustanowienia służebności przesyłu za jednorazowym wynagrodzenie w wysokości 6.200 zł.

(fakty bezsporne nadto potwierdzone: pismem oraz korespondencj ą e-mail – k. 15-32)

Wartość wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości powodów przez urządzenia elektroenergetyczne pozwanego za okres od dnia 19 listopada 2013 roku do dnia 31 maja 2020 roku wyniosło 13.500,00 zł.

(ostatecznie fakty bezsporne ustalone w oparciu o: pisemn ą opinię biegłego sądowego J. M. – k. 83-123 wraz z pisemną opinią uzupełniającą – k. 151-151v.)

S ąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów oraz opinii biegłego sądowego do spraw wyceny nieruchomości.

Zdaniem Sądu, nie było żadnych podstaw, aby kwestionować wiarygodność i autentyczność złożonych przez powodów dokumentów prywatnych. Dokumenty te korzystają z domniemania autentyczności oraz pochodzenia dokumentu od wystawcy oświadczenia, tym bardziej, że fakty z nich wynikające były bezsporne.

Sąd dopuścił dowód z opinii innego biegłego do spraw wyceny nieruchomości, ponieważ strona pozwana kwestionowała powództwo co do wysokości.

W ocenie Sądu brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej pisemnej opinii przedstawionej w niniejszej sprawie przez biegłego sądowego J. M.. Zdaniem Sądu przedmiotowa opinia wraz z opinią uzupełniającą stanowi pełnowartościowy dowód w sprawie, gdyż została sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednią wiedzę fachową z dziedziny wyceny nieruchomości, a nadto opinia ta jest jasna, logiczna i wewnętrznie niesprzeczna, zaś wnioski końcowe są kategoryczne i zostały dobrze uzasadnione. Nadto, przedstawiona opinia nie budzi żadnych wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego czy wiedzy powszechnej. Biegły w uzupełniającej opinii wyjaśnił wątpliwości strony pozwanej na tyle przekonująco i rzeczowo, że pozwany oświadczył, że jej kwestionuje. W tym stanie rzeczy opinia przedstawiona przez biegłego była w pełni wiarygodnym i przydatnym środkiem dowodowym do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Stosownie do treści art. 224 § 1 i 2 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. Art. 225 k.c. wskazuje, iż obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego. Ponadto Sąd zgodził się z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 6 maja 2009 roku w sprawie o sygn. akt II CSK 594/08 (LEX nr 50969), zgodnie z którym przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z tej nieruchomości w złej wierze i zobowiązane jest do świadczenia wynagrodzenia na podstawie art. 225 k.c. Art. 230 k.c. stanowi zaś, iż przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy – a więc przywołany powyżej art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. – stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Jak już wskazano, pozwana nie kwestionowała powództwa co do zasady, a ostatecznie także co do wysokości. Z tego powodu, mając na uwadze powyższe rozważania Sąd na podstawie art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 k.c. i art. 230 k.c. uwzględnił powództwo w zakresie wynikającym z opinii biegłego sądowego, zasądzając w punkcie I. wyroku na rzecz powodów łącznie kwotę 14.707,00 zł, co obejmowało kwotę 13.500,00 za okres od dnia 19 listopada 2013 roku do dnia 31 maja 2020 roku (pierwotny okres wskazany w pozwie) oraz kwotę 1.207,00 zł za okres od dnia 01 czerwca 2020 roku do dnia 31 stycznia 2021 roku (zgodnie z rozszerzonym powództwem).

Podstawą rozstrzygnięcia w przedmiocie odsetek były przepisy art. 481 § i 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Wymagalność roszczenia uzależniona była od wezwania pozwanego do zapłaty.

Odsetki ustawowe za opóźnienie wymagalne od dnia 2 sierpnia 2019 roku mogły odnosić się jedynie do tego zakresu, który był tożsamy z datą otrzymania przez pozwanych wezwania do zapłaty, które nie wskazywało konkretnego terminu, a jedynie wskazywało na sześć ostatnich lat (k. 28). Skoro zatem jak wynika z pisma pozwanego (k. 30) pismo to otrzymał w dniu 19 lipca 2019 roku to odsetki za opóźnienie wymagalne były od terminu wskazanego w wezwaniu jedynie w zakresie należności za okres od dnia 19 listopada 2013 roku do dnia 19 lipca 2019 roku – to jest za okres 68 miesięcy w stawce miesięcznej po 172,40 zł.

W pozostałym zakresie obejmującym należność za okres pierwotnie wskazany w pozwie, tj. od dnia 20 lipca 2019 roku do dnia 31 maja 2020 roku odsetki wymagalne były po upływie tygodniowego terminu od doręczenia pozwanemu pisma z dnia 28 maja 2020 roku (k. 69), prostującego okres dochodzony pozwem. Skoro pismo doręczono pozwanemu dnia 17 lipca 2020 roku (k. 81), to roszczenie w zakresie kwoty 1.776,80 zł (tj. za wskazany wyżej okres) wymagalne było od dnia 25 lipca 2020 roku.

Odsetki w pozostałej części, tj. za okres obejmujący rozszerzone powództwo (tj. 1.207,00 zł) zasądzono od dnia 20 marca 2021 roku, tj. po upływie tygodniowego terminu od doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo (k. 174).

W punkcie II. wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie, tj. w zakresie żądania odsetkowego na podstawie art. 455 k.c. ze względów wskazanych powyżej.

Koszty procesu:

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie III. wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. w art. 105 § 2 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.).

Powodowie wygrali proces w 29,9 %, pozwany – w 70,1 %.

Koszty poniesione przez powodów to opłata sądowa od pozwu (2.400,00 zł), opłata od rozszerzonego powództwa (61,00 zł) oraz wykorzystana zaliczka na poczet opinii biegłego (1.200,00 zł).

Iloczyn sumy tych kosztów (3.661,00 zł) do udziału, w jakim powodowie wygrali proces wyniósł 1.061,70 zł.

Natomiast koszty poniesione przez pozwanego to opłata za czynności profesjonalnego pełnomocnika w stawce minimalnej (3.600,00 zł) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17,00 zł).

Iloczyn sumy tych kosztów (3.617,00 zł) do udziału, w jakim pozwany wygrał proces wyniósł 2.535,70 zł.

Różnica wskazanych iloczynów w punkcie III. wyroku w kwocie 1.474,00 została zasądzona na korzyść pozwanego solidarnie od powodów.

Koszty s ądowe:

Ponadto w punktach IV. i V. wyroku na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. 105 § 2 k.p.c. art. 5 ust. 1 pkt 3, art. 8 ust. 1 i art. 83 i 113 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2014.1025 z późn. zm.) rozstrzygnięto o nieopłaconych kosztach sądowych (niepokryta zaliczką część wynagrodzenia biegłego w wysokości 2.394,80 zł) – stosownie do udziału, w jakim strony przegrały proces.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE