UZASADNIENIE

Wnioskodawca A. O. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału we W. z dnia 25 lutego 2021 roku odmawiającej mu prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres 9.11.20r. do 24.12.2020r. oraz od 28.12.2020r. do 15.01.2021r. W uzasadnieniu wskazał, iż matka dziecka M. M. przebywała na zasiłku macierzyńskim z tytułu urodzenia drugiego dziecka, przez co nie mogła sprawować opieki nad starszym dzieckiem. Zdaniem powoda matka dziecka nie była w stanie zając się dwójką dzieci. Jak wskazał w odpowiedzi na odpowiedź organu rentowego nie jest możliwe sprawowanie opieki nad niemowlakiem i żywiołowym 7dmiolatkiem jednocześnie.

Ponadto powód wniósł odwołanie od decyzji z dnia 15 marca 2021r. odmawiającej prawa do zasiłku chorobowego od dnia 12.02.2021r. do 19.02.2021r. i zasiłku opiekuńczego od dnia 22.02.21r. do 1.03.21r. Wskazał, iż od listopada 2020r. składki pomniejszał o okresy, w których przebywał z dzieckiem na zasiłku opiekuńczym. W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał podstawę prawną wydanej decyzji, tj. art. 83 ust.1 pkt 4 w zw. z art. 4 ust.3 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przedziwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz art. 32 ust1 pkt 1a i ust.3 oraz art. 34 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz rozporządzenia Rady ministrów z 5.11.20r., 26.11.20r., 23.12.20r. . Wskazano, że powód wystąpił z wnioskiem o wypłatę zasiłku opiekuńczego na dziecko ur. (...) z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem zdrowym w wieku do ukończenia lat 8, w związku z zamknięciem szkoły, do której uczęszczało dziecko z powodu (...)19 za okres od 9.11.20r. do 15.01.21r. W toku przeprowadzonego postepowania organ rentowy ustalił, iż matka dzieci M. M. przebywała na zasiłku macierzyńskim w okresie od 6.03.20r, do 14.03.21r. , zatem z uwagi na możliwość zapewnienia opieki dziecku w spornym okresie przez drugiego z rodziców odmówiono powodowi prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okresy wskazane w zaskarżonej decyzji.

Co do decyzji odmawiającej powodowi prawa do zasiłku chorobowego i do zasiłku opiekuńczego organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. Powołano podstawę prawną decyzji tj. art. 83 ust.1 pkt 4, art.14 ust.1, 1a, 2 i 2a oraz art. 36 ust.4 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 1 ust.1 i art. 6 ust.1, zaś w zakresie zasiłku opiekuńczego w zw. z art. 1 ust.1 pkt 2 i 3, art. 32 ust.1 pkt 2i 3 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Wskazano, ze z uwagi na fakt, że za miesiące od listopada 2020r. do lutego 2021r. składki opłacane były przez powoda w niewłaściwej wysokości jego ubezpieczenie chorobowe ustało z dniem 1.11.2020r. nie nabył zatem prawa ani do zasiłku chorobowego ani opiekuńczego jako osoba nie podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód A. O. (1) podlegał ubezpieczeniom społecznym, w tym dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1.09.2018r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Dnia 17 lutego 2021r. powód złożył wniosek o dodatkowy zasiłek opiekuńczy od dnia 9.11.2020r. do 15.01.2021r. w związku z zamknięciem szkoły syna A. O. (2) lat 7, który według opinii powoda jest dzieckiem żywiołowym. We wniosku oświadczył, iż drugi rodzic nie może zapewnić dziecku opieki w tym okresie, pomimo, iż matka obu dzieci w spornym okresie nie pracowała, przebywała z dziećmi w domu w związku z urodzeniem drugiego dziecka pobierając zasiłek macierzyński w okresie od 6.03.20r, do 14.03.21r.

Od dnia 12.02.21r. do 19.02.21r. powód przebywał na zwolnieniu lekarskim, a za okres od 22.02.2021r. do 1.03.2021r. złożył wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego wobec zwolnień lekarskich dotyczących opieki nad chorym dzieckiem lat 7.

Dowód: akta ZUS ( w załączeniu)

W tak ustalonym stanie faktycznym

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu w zakresie prawa do zasiłku chorobowego, zaś oddaleniu w zakresie prawa do zasiłku opiekuńczego i dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

W zakresie prawa do zasiłku chorobowego sąd zważył:

Zgodnie z art. 6 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Jak wynika z materiału dowodowego powód podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu i nie było podstaw, by przyjąć, że wola podlegania temu ubezpieczeniu wygasła. Stosunek dobrowolnego ubezpieczenia społecznego powstaje na skutek wyrażenia przez uprawniony podmiot woli podlegania ubezpieczeniu ujawnionej we wniosku o objęcie ubezpieczeniem, tj. zgłoszeniu się do ubezpieczenia o charakterze prawnokształtującym (konstytutywnym). Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, po którym, w czasie trwania ubezpieczenia, jego podmiot, jako płatnik składek, obciążony jest obowiązkiem opłacenia i deklarowania składek na ubezpieczenie społeczne w terminie oraz w prawidłowej wysokości. Ustanie dobrowolnego ubezpieczenia następuje na skutek upadku tytułu podlegania ubezpieczeniu, ale też - właśnie ze względu na jego dobrowolność - może być konsekwencją działania samego ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2015 r. II UK 443/14, LEX nr 1962525).

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczenia chorobowe ustają od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie - w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących.

W ocenie Sądu popartej licznymi orzeczeniami Sądu Najwyższego nieopłacenie składki w ogóle nie może być zrównane w skutkach prawnych z opłaceniem składki w niewłaściwej (zaniżonej) wysokości, szczególnie w sytuacji, gdy ubezpieczony pozostawał w przeświadczeniu o przysługującym mu świadczeniu obniżającym miesięczną należność składki na ubezpieczenie chorobowe - w świadomości strony jej wola podlegania ubezpieczeniu chorobowemu została zamanifestowana opłaceniem- w przekonaniu strony- składki w terminie w wysokości należnej. Innymi słowy, nie można twierdzić, iż opłacenie w terminie tylko części należnej składki, powinno być w tej sytuacji traktowane jako podstawa ustania ubezpieczenia. W wyroku z dnia 8 grudnia 2015 r., II UK 443/14 Sąd Najwyższy podkreślił, iż tylko zaniechanie zapłaty składki w terminie wyraża wolę zaprzestania podleganiu ubezpieczeniu, opłacenie zaś składki wiąże się zawsze z wolą jego kontynuowania, dlatego opłaceniu składki w niższej od należnej wysokości nie należy nadawać znaczenia powodującego ustanie ubezpieczenia, wbrew woli ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2015 r. II UK 443/14, LEX nr 1962525).

Ponadto należy zauważyć, iż opłacenie składki w niepełnej wysokości w ogóle nie wyczerpuje przesłanki ustania ubezpieczenia jako "nieopłacenie" składki, lecz może być ewentualnie podstawą do stosowania przez organ rentowy sankcji określonych w art. 24 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, np. wymierzenia dodatkowej opłaty (por. J. Stelina, Dobrowolne ubezpieczenie emerytalne, (w:) T. Binczycka- Majewska (red.), Konstrukcje prawa emerytalnego, Kraków 2004, s. 311) lub pociągać konieczność zapłacenia odsetek (por. W. Sobczak, Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, PUSiG 2000, nr 2, s. 11-12). Tak też wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2001 r., II UKN 518/00 (LEX nr 49201) oraz we wspomnianym już wyroku z dnia 8 grudnia 2015 r. II UK 443/14 (LEX nr 1962525).

Reasumując- wbrew twierdzeniom organu rentowego w ocenie sądu powód podlegał nadal ubezpieczeniu chorobowemu po 30.10.2020r. i dlatego zaskarżona decyzja w zakresie zasiłku chorobowego została zmieniona na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c.

Co do odwołań w zakresie podlegających oddaleniu sąd zważył:

Sąd oddalił odwołania powoda w zakresie zasiłku opiekuńczego i dodatkowego zasiłku opiekuńczego. Należy przy tym wskazać, iż powód spełnił zarówno przesłanki z art. 4 ust.3 ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przedziwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz art. 32 ust1 pkt 1a i ust.3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz przepisów rozporządzenia Rady ministrów z 5.11.20r., 26.11.20r., 23.12.20r. Jednakże prawa do zasiłku nie nabył, wobec spełnienia również przesłanki negatywnej przewidzianej art. 34 powołanej ustawy , zgodnie z którym zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat ( chodzi tu o dziecko, którym opiekuje się osoba pobierająca zasiłek) .

W okresie wnioskowanych świadczeń opiekuńczych w domu przebywała matka dziecka, która nie pracowała wobec urodzenia ponad pół roku wcześniej drugiego dziecka( zasiłek macierzyński) Należy przyjąć, iż niezależnie od charakteru dzieci matka po urodzeniu drugiego dziecka nie jest zwolniona z opieki nad wcześniej urodzonym potomstwem, czego musi mieć świadomość i czemu obowiązana jest podołać zarówno z perspektywy roli, jaką zdecydowała się przyjąć( matka) jak i z perspektywy fundamentalnych przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( osoba sprawująca pieczę nad małoletnim) . Zasiłek opiekuńczy nie jest świadczeniem jakie oferuje system ubezpieczeń społecznych w przypadku, gdy rodzice nie wyobrażają sobie opieki jednego z nich nad dwójką dzieci jednocześnie. Oczywiście urodzenie drugiego dziecka , związane z tym trudy poporodowe i dolegliwości, a także ewentualna autentyczna niedyspozycja drugiego z rodziców jest uzasadnieniem przyznania zasiłku opiekuńczego drugiemu z nich ( vide art. 32 ust.2b pkt a,b) ale stan faktyczny niniejszej sprawy nie pozwala na obiektywne uznanie, iż matka dzieci nie mogła zając się synem, na którego wnioskowany był zasiłek.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE