Sygn. akt XII K 103/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie w XII Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Beata Najjar

Protokolant: Mirosław Grzęda, Dominika Hara

w obecności Prokuratora Krzysztofa Czerwińskiego, Tomasza Mioduszewskiego, Anny Jackiewicz, Anny Kornackiej

przy udziale oskarżyciela posiłkowego M. D.

po rozpoznaniu w dniach 19 stycznia 2021 r., 28 stycznia 2021 r., 30 marca 2021 r., 18 maja 2021 r., 8 lipca 2021 r., 19 sierpnia 2021 r., 9 listopada 2021 r.

sprawy I. D. (1) z domu P., córki S. i H. z domu G., urodzonej w dniu (...) w M.

oskarżonej o to, że:

w dniu 27 grudnia 2018 r. w W. przy ul. (...), w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła E. D. (1) do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w postaci prawa własności lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w W. przy ul. (...) o wartości 348.800 zł (trzysta czterdzieści osiem tysięcy osiemset złotych), co stanowi mienie znacznej wartości, za pomocą wyzyskania niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego przez niego działania będącego następstwem innego rodzaju zaburzeń psychicznych pod postacią zespołu otępiennego podczas zawierania umowy dożywocia na podstawie aktu notarialnego Rep. A numer (...),

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

orzeka

1.  oskarżoną I. D. (2) uznaje za winną tego, że w dniu 27 grudnia 2018 r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła E. D. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wyzyskując jego niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania, spowodowaną zaburzeniami psychicznymi w postaci zespołu otępiennego, skłoniła go do sporządzenia umowy dożywocia na podstawie aktu notarialnego Rep. A numer (...), w wyniku której E. D. (2) przeniósł na jej rzecz prawo własności do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ul. (...) o wartości 348.800 zł, co stanowi mienie znacznej wartości, uznając, że czyn ten wyczerpał dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i za to na podstawie art. art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. wymierza jej karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

2.  na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności wobec oskarżonej warunkowo zawiesza, oznaczając okres próby na 3 (trzy) lata,

3.  na mocy art. 72 § 1 pkt 1 k.k. zobowiązuje oskarżoną do informowania sądu o przebiegu okresu próby raz na 6 (sześć) miesięcy,

4.  zasądza od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. D. kwotę 6.000,00 zł (sześć tysięcy złotych), tytułem wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie,

5.  zasądza od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2.478,64 zł (dwa tysiące czterysta siedemdziesiąt osiem złotych sześćdziesiąt cztery grosze), tytułem kosztów sądowych oraz kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych), tytułem opłaty.

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

XII K 103/20

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

I. D. (2)

W dniu 27 grudnia 2018 r. w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła E. D. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że wyzyskując jego niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania, spowodowaną zaburzeniami psychicznymi w postaci zespołu otępiennego, skłoniła go do sporządzenia umowy dożywocia na podstawie aktu notarialnego Rep. A numer (...), w wyniku której E. D. (1) przeniósł na jej rzecz prawo własności do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ul. (...) o wartości 348.800 zł, co stanowi mienie znacznej wartości, uznając, że czyn ten wyczerpał dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

I. E. D. (1) urodził się w dniu (...)

Od marca 2016 r. samotnie zamieszkiwał w mieszkaniu przy ul. (...) w W..

odpis skrócony aktu urodzenia

t. I, k. 87

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania

A. D.

t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86

II. Z uwagi na problemy ze zdrowiem E. D. (1), w maju 2016 r. Z. D., za pośrednictwem fundacji (...) zorganizował E. D. (1) opiekę w osobie I. D. (2).

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania

A. D.

t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86

III. I. D. (2) przychodziła do E. D. (1) dwa razy w tygodniu. Na prośbę E. D. (1) zwiększyła częstotliwość wizyt, aż finalnie na rzecz opieki nad nim zrezygnowała z pracy w fundacji.

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania

A. D.

t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

IV. W dniu 7 lutego 2017 r. I. D. (2) wraz z E. D. (1) udała się do Urzędu Stanu Cywilnego (...) W., celem złożenia dokumentów potrzebnych do zawarcia małżeństwa.

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

zeznania

M.

S.

t. II, k. 259-261, t. III, k. 109

V. W związku z tym, że E. D. (1) nie potrafił podać podstawowych danych dotyczących I. D. (2), urzędnik Urzędu Stanu Cywilnego (...) W. M. S. (1) powzięła wątpliwości co do możliwości złożenia świadomego oświadczenia woli przez E. D. (1) i w związku z tym podjęła decyzję o skierowaniu do Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie wniosku o rozstrzygnięcie, czy pomiędzy E. D. (1) a I. D. (2) może być zawarty związek małżeński.

wniosek

t. I, k. 82-82v

zeznania

M.

S.

t. II, k. 259-261, t. III, k. 109

VI. W toku rozpoznania sprawy przed Sądem Rejonowym dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie w dniu 14 marca 2017 r. dopuszczono dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry, na okoliczność czy stan zdrowia E. D. (1) stanowi przeszkodę do zawarcia małżeństwa, czy uczestnik jest w stanie świadomie i swobodnie wyrazić swoją wolę w kwestii zawarcia związku małżeńskiego z I. D. (2), czy rozumie swoją sytuację życiową i wie, rozumie jaką decyzję chce podjąć, czy cierpi na chorobę psychiczną lub inne zaburzenia psychiczne, które mogą zagrażać małżeństwu.

postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie o sygn. III RNs 150/17

t. I, k. 93

VII. W dniu 3 sierpnia 2017 r. M. D. zatrudnił H. K. (1) do opieki nad E. D. (1).

H. K. (1) sprawowała opiekę nad E. D. (1) od poniedziałku do piątku po pięć godzin dziennie. W tym czasie E. D. (1) miał problemy z pamięcią, chodzeniem, trudności z orientowaniem się jaka jest data, pora roku. Wymagał pomocy w podstawowych, codziennych czynnościach.

zeznania

H. K. (1)

t. II, k. 244-247, t. III, k. 109-114

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania

A. D.

t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86

VIII. Podczas sprawowania opieki nad E. D. (1) przez H. K. (1), I. D. (2) nadal przychodziła do domu mężczyzny, spędzała z nim czas, chodziła na wizyty lekarskie.

zeznania

H. K. (1)

t. II, k. 244-247, t. III, k. 109-114

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

IX. W dniu 18 grudnia 2017 r. biegły lekarz psychiatra przeprowadził badanie E. D. (1) w miejscu jego zamieszkania w obecności opiekuna H. K. (1), zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie postanowił z dnia 14 marca 2017 r.

zeznania

H. K. (1)

t. II, k. 244-247, t. III, k. 109-114

X. Na podstawie przeprowadzonego badania, biegły sporządził opinię, w której stwierdził u E. D. (1) chorobę psychiczną - zespół otępienny, stanowiącą przeszkodę do zawarcia małżeństwa. W ocenie biegłego badany nie jest w stanie świadomie i swobodnie wyrazić swojej woli w kwestii zawarcia związku małżeńskiego. Prezentowane zaburzenia funkcji poznawczych uniemożliwiają zrozumienie mu istoty związku małżeńskiego.

opinia sądowo - psychiatryczna

t. I, k. 85-85v

XI. Stan E. D. (1) ponownie się pogorszył, mężczyzna większość czasu leżał, miał problemy z koordynacją ruchową, pamięcią, znaczne zaburzenie mowy, problemy z orientacją. Na pierwszy rzut oka było widać, że mężczyzna jest w złej kondycji.

W dniu 31 grudnia 2017 r. I. D. (2) osobiście poinformowała H. K. (1), że E. D. (1) rezygnuje z jej pomocy.

zeznania

H. K. (1)

t. II, k. 244-247, t. III, k. 109-114

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

XII. I. D. (2) w obecności M. D. i W. W. zapoznała się z opinią sądowo – psychiatryczną E. D. (3), przesłaną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie w sprawie o sygn. III RNs 150/17.

protokół rozprawy z dnia 5 marca 2018 r. w sprawie o sygn. III RNs 150/17

t. I. k. 97

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania A. S.

t. III, k. 170v-172v

XIII. Postanowieniem z dnia 5 marca 2018 r. w sprawie o sygn. III RNs 150/17 Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie stwierdził, że nie może być zawarte małżeństwo przez E. D. (1) z I. D. (2).

postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie z dnia 5 marca 2018 r. w sprawie o sygn. III RNs 150/17

t. I, k. 99

XIV. Pod koniec 2018 r. I. D. (2) przeprowadziła się z E. D. (1) do mieszkania jej matki przy ul. (...) w W..

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

zeznania W. W.

t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85

zeznania

A. D.

t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

t. I, k. 188-193

XV. W dniu 16 lutego 2018 r. M. D. wystąpił do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie całkowite E. D. (1).

zeznania M. D.

t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83

XVI. Postanowieniem z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18 Sąd Okręgowy w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłego psychologa i lekarza psychiatry na okoliczność oceny stanu zdrowia E. D. (1), zdolności kierowania przez niego swoim postępowaniem i prowadzenia swoich spraw z uwzględnieniem możliwości udziału w postępowaniu sądowym.

postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 lipca 2018 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18

t. I, k. 100

XVII. W dniu 26 listopada 2018 r. Sąd Okręgowy w Warszawie przesłuchał do sprawy o sygn. I Ns 6/18 E. D. (1) w obecności biegłych oraz I. D. (2)

E. D. (1) nie był w stanie określić dnia, miesiąca, roku. Na pytanie o ubezwłasnowolnienie odparł, że jest prezesem Klubu Ligi (...) i prowadzi wykłady.

protokół rozprawy z dnia 26 listopada 2018 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18

t. I, k. 59-60v

XVIII. Biegli w opinii datowanej na dzień 27 listopada 2018 r. rozpoznali u E. D. (1) zaburzenie psychiczne pod postacią otępienia o nieustalonej etiologii. Uznali, że badany jest całkowicie niezorientowany w czasie i w swojej sytuacji, przejawia poważne zaburzenia pamięci, które powodują, że nie jest w stanie świadomie podejmować decyzji. E. D. (1) nie jest w stanie zrozumieć sensu jakiejkolwiek czynności urzędowej i nie jest w stanie prowadzić swoich spraw.

opinia psychiatryczno-psychologiczna

t. I, k. 103-106

XIX. W dniu 27 grudnia 2018 r. w miejscu zamieszkania E. D. (1), w obecności notariusza P. T., doszło do podpisania przez niego umowy dożywocia w formie aktu notarialnego, na podstawie której E. D. (1) przeniósł prawo własności do lokalu przy ul. (...) w W. na I. D. (2) w zamian za zapewnienie dożywotniego utrzymania.

akt notarialny Rep. A (...)

t. I, k. 117-120

XX. Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18 E. D. (1) został ubezwłasnowolniony całkowicie z powodu innego rodzaju zaburzeń psychicznych .

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18 obowiązki opiekuna prawnego powierzono M. D..

postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18

t. I, k. 112

Postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. I Ns 6/18

t. I, k. 130

XXI. W dniu 31 lipca 2019 r. E. D. (1) zmarł.

odpis skrócony aktu zgonu

t. I, k. 72

XXII. Sąd Okręgowy w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza psychiatry. Na podstawie akt sprawy uznał, że E. D. (1) cierpiał na zespół otępienny, powodujący całkowity brak zdolności do świadomego i swobodnego wyrażania woli.

Pomimo, że stan psychiczny E. D. (1) obejmował okresy lepszego samopoczucia (po 2015 r.), w których również z powodu nasilonych zmian otępiennych nie był on w stanie podejmować ważnych decyzji życiowych.

opinia i uzupełniająca opinia sądowo -psychiatryczna

t. III, k. 102-104, 145-146

1.2.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

-

-

-

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

-

-

-

2.  OCena DOWOdów

2.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.1.

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

(t. I, k. 188-193)

w maju 2016 r. za pośrednictwem fundacji (...) została zatrudniona do opieki nad E. D. (4),

od jesieni 2016 r. pojawiała się codziennie u E. D., spędzała z nim czas, chodził do lekarzy,

w lutym bądź marcu 2017 r. udała się raz z E. D. do Urzędu Stanu Cywilnego dowiedzieć się jakie dokumenty są potrzebne do zawarcia małżeństwa,

w Urzędzie Stanu Cywilnego E. D. był zdenerwowany, nie potrafił wskazać imienia oskarżonej. Wówczas urzędniczka poinformowała ich, że ze względu na stan mężczyzny musi wystąpić do sądu z wnioskiem o zgodę na zawarcie małżeństwa. Sąd nie wyraził zgody,

w połowie 2017 r. rodzina E. D. zatrudniła drugą opiekunkę. Na koniec 2017 r. oskarżona zadecydowała wraz z E. D., że nie potrzebują już jej pomocy,

w 2018 r. oskarżona zamieszkała wspólnie z E. D.,

E. D. był bardzo związany z oskarżoną, chciał by z nim została,

oskarżona skontaktowała się z prawnikiem w celu przepisania na nią mieszkania E. D.,

prawnik poinformował oskarżoną, że może dobrze się stało, że nie doszło do ślubu, bo wówczas nie odziedziczyłaby mieszkania w całości,

z uwagi na to, że E. D. miał już problemy z chodzeniem, notariusz przyjechał do ich miejsca zamieszkania,

dnia 27 grudnia 2018 r. E. D. zawarł z oskarżoną umowę dożywocia

Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonej w powyższej części za wiarygodne, albowiem są zgodne z zeznaniami świadków i nieosobowym materiałem dowodowym.

1.1.1.

opinia i uzupełniająca opinia sądowo -psychiatryczna

(t. III, k. 102-104, 145-146)

na podstawie akt sprawy rozpoznano u E. D. (1) objawy zespołu otępiennego,

zaburzenia pamięci uwarunkowane organicznie i występujące u E. D. (1) miały tendencje do nasilania się,

zeznania notariusza A. M. biegły ocenił jako objaw tzw. fasady psychicznej, w której u osoby otępiałej, ale posiadającej utrwalone zasady kontaktu z ludźmi, przy powierzchownym kontakcie mylnie przyjmuje się u nich brak objawów otępienia,

stan psychiczny opisany w opiniach psychiatrycznych, sporządzonych w postępowaniach cywilnych o wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa i ubezwłasnowolnienie, wskazuje, że u E. D. (1) występował całkowity brak zdolności do świadomego i swobodnego wyrażania woli,

stan psychiczny E. D. (1) obejmował okresy lepszego samopoczucia (po 2015 r.), w których również z powodu nasilonych zmian otępiennych nie był w stanie podejmować ważnych decyzji życiowych.

Sporządzoną opinię oraz opinię uzupełniającą Sąd uznał za w pełni wiarygodne. Opinie wydane zostały zgodnie z wiedzą specjalistyczną, są rzeczowe, spójne, a wnioski w nich zawarte logiczne i jednoznaczne. Również żadna ze stron nie kwestionowała ich treści.

1.1.1.

zeznania M. D.

(t. I, k. 35-36, t. II, k. 230-234, t. III, k. 80-83)

w 2015 r. u E. D. (1) nasiliły się problemy ze zdrowiem, koordynacją, pamięcią,

Z. D. zorganizował E. D. prywatną opiekę. Opiekunką przydzieloną do opieki nad E. D. była I. D. (2),

oskarżona miała przychodzić do E. D. dwa razy w tygodniu. Na propozycję E. D. oskarżona przychodziła coraz częściej i finalnie na rzecz opieki nad E. D. zrezygnowała z pracy z agencji,

z uwagi na zaangażowanie emocjonalne E. D. w stosunku do oskarżonej, świadkowie podjęli decyzję o zmianie opiekunki i w związku z tym zatrudnił H. K. (1), jednak E. D. za namową oskarżonej, zwolnił H. K.,

oskarżona wprowadziła się do mieszkania E. D.. Z relacji sąsiadów wynikało, że oskarżona krzyczała na E. D., wymuszała od niego pieniądze. Ze słów opiekunki H. K. (1) i urzędniczek z banku wynikało, że oskarżona wymuszała na E. D. złożenie podpisów,

w 2017 r. kontakt z E. D. stał się utrudniony, mężczyzna nie potrafił podejmować samodzielnie decyzji, miał problemy z pamięcią, zapominał imienia oskarżonej, twierdził, że jest jego wnuczką. E. D. bał się, że oskarżona odejdzie, chciał żeby się nim opiekowała. Zdaniem świadków E. D. był pod ogromnym wpływem oskarżonej,

byli świadkami sytuacji, jak oskarżona otworzyła kopertę z sądu rodzinnego, w której znajdowała się opinia biegłego psychiatry dot. E. D. i wezwanie na rozprawę. Oskarżona zdenerwowała się tą korespondencją, ponieważ nie wiedziała, że E. D. był badany psychiatrycznie – na badaniu był z H. K. (1). Z korespondencji świadkowie dowiedzieli się, że E. D. był z oskarżoną w Urzędzie Stanu Cywilnego w celu zawarcia związku małżeńskiego. Urzędnik USC miał wątpliwości do co poczytalności E. D.. Biegły w opinii stwierdził otępienie starcze i niemożność oceny swojego zachowania i wyrażania woli,

po zapoznaniu się z opinią, świadek M. D. wystąpił o ubezwłasnowolnienie E. D.. Sąd uwzględnił wniosek i ustanowił świadka opiekunem prawnym E. D.. Oskarżona utrudniała proces ubezwłasnowolnienia, nie informowała E. D. o wezwaniach do sądu,

oskarżona zabrała E. D. do swojego mieszkania, utrudniała mu kontakt i widzenia z rodziną. Od tej chwili świadkowie nie wiedzieli w jakim stanie zdrowia znajduje się E. D.,

E. D. zawarł z oskarżoną umowę dożywocia w zamian za mieszkanie przy ul. (...). Umowa została zawarta przed uprawomocnieniem się orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu,

w dniu 21 lipca 2019 r. świadek M. D. dowiedział się od Z. D. o śmierci E. D.. Oskarżona uzyskała akt zgonu i miała pochować ojca,

w związku z zawiadomieniem A. D. o możliwości popełnienia przestępstwa przez oskarżoną, przeprowadzono sekcję zwłok E. D.,

oskarżona utrudniała pochówek E. D., dopiero po interwencji prokuratora wydała dokumentację niezbędną do pochówku.

Sąd uznał zeznania świadków za wiarygodne, albowiem są jasne, logiczne i spójne. Depozycje w zakresie stanu zdrowia E. D. (1) korespondują z zeznaniami świadków H. K. (1), M. S. (2), A. S. oraz nieosobowym materiałem dowodowym w postaci opinii psychiatrycznych. Jednocześnie z dużą dozą ostrożności Sąd potraktował zeznania świadków dotyczące deklaracji o faktycznej trosce nad E. D. (1), zwłaszcza, że zeznania te pozostają w sprzeczności chociażby z materiałem w postaci protokołu z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie I Ns 6/18, w którym świadek M. D. stwierdził, że ostatni raz widział ojca w 2018 r. Sąd w tej mierze miał na względzie fakt, że jako spadkobiercom po E. D., zainteresowani byli korzystnym wynikiem sprawy.

zeznania W. W.

(t. II, k. 238-241, t. III, k. 83-85)

zeznania

A. D.

(t. II, k. 268-269, t. III, k. 85-86)

1.1.1.

zeznania

H. K. (1)

(t. II, k. 244-247, t. III, k. 109-114)

została zatrudniona do opieki nad E. D. (1). Opiekę sprawowała od dnia 3 sierpnia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r. pięć godzin dziennie od poniedziałku do piątku,

już od początku E. D. był w złej kondycji, miał problemy z pamięcią, chodzeniem, nie orientował się jaka jest data, pogoda. Wymagał pomocy w podstawowych, codziennych czynnościach. Później stan E. D. pogorszył się, mężczyzna leżał, bardzo mało rozmawiał, miał problemy z pamięcią. Na pierwszy rzut oka było widać, że mężczyzna jest w złej kondycji,

do mieszkania E. D. przychodziła także I. D. (2), spędzała z nim czas, chodziła na wizyty lekarskie,

od M. D. i od sąsiadów świadek słyszała, że oskarżona krzyczy na E. D.,

świadek była obecna podczas badania E. D. w związku z chęcią zawarcia związku małżeńskiego. Podczas badania E. D. nie wiedział jaka jest data, jak nazywa się jego narzeczona,

o rezygnacji z opieki świadka dowiedziała się od oskarżonej.

Zeznania świadka są jasne, logiczne, zgodne z pozostałym materiałem dowodowym, szczególnie w postaci zeznań M. D., W. W. i A. D., a także częściowo z wyjaśnieniami oskarżonej.

1.1.1.

zeznania

M.

S.

(t. II, k. 259-261, t. III, k. 109)

w 2017 r. E. D. (1) zgłosił się z I. D. (2) do Urzędu Stanu Cywilnego, celem złożenia zapewnienia o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa,

E. D. miał problemy ze udzieleniem informacji z kim zamierza zawrzeć związek małżeński, nie wiedział jak nazywa się osoba, z którą stawił się w urzędzie, nie znał jej podstawowych danych, pamiętał tylko jej imię,

podczas rozmowy z E. D. świadek powziął wątpliwości, czy jest on świadomy swoim działań i w związku z tym świadek podjął decyzję o wystąpienie do Sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może zostać zawarte.

Sąd uznał zeznania świadka za wiarygodne. M. S. (1) miała styczność z oskarżoną wyłącznie w ramach wykonywanych przez siebie czynności służbowych. Zarówno E. D. (1) jak i oskarżona są osobami obcymi dla świadka, zatem nie ma powodów aby miała przedstawiać przebieg wydarzeń w sposób odmienny niż rzeczywisty.

1.1.1.

zeznania A. S.

(t. III, k. 170v-172v)

między oskarżoną a E. D. (1) narodziła się więź emocjonalna,

E. D. był w stanie oddać wszystko, żeby oskarżona z nim była, chciał ją finansowo zabezpieczyć, ponieważ uważał, że będzie to gwarancja, że oskarżona go nie zostawi,

rodzina E. D. nie zapewniała mu opieki. To oskarżona zajmowała się E. D., dbała o jego kondycję,

w 2018 r. E. D. miał problemy z chodzeniem, postępowała u niego choroba P., miał problemy z ciśnieniem. W 2019 r. E. D. był już w słabej formie, miał spadek koncentracji. Pół roku przed śmiercią, stan E. D. pogorszył się, miał problemy z mową,

oskarżona mówiła świadkowi, że w sprawie E. D. sporządzano różne opinie, z których wynikało, że ma zespół otępienny.

Depozycje świadka są rzeczowe, logiczne i spójne, a nadto korespondują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym w postaci zeznań H. K. (1), M. D., W. W. i A. D., a także częściowo wyjaśnień oskarżonej.

2.2.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.1.1.

częściowe wyjaśnienia

I. D. (2)

(t. I, k. 188-193)

E. D. (1) aż do śmierci był całkowicie sprawny intelektualnie i zdolny do podejmowania decyzji we własnym imieniu,

nie zapoznawała się z treścią opinii sądowo-psychiatrycznej, ze względu na problem z oczami,

nie miała wiedzy, aby E. D. cierpiał na zespół otępienny.

Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonej w powyższej części, traktując je jako przyjętą linię obrony, albowiem stoją one w sprzeczności z pozostałym, uznanym za wiarygodny materiałem dowodowym. Podnieść należy, że pogorszenie się stanu zdrowia E. D. (1) i niemożność podejmowania w pełni świadomych decyzji zostało przede wszystkim wykazana w sporządzonej dla celu niniejszego postępowania opinii sądowo – psychiatrycznej. Okoliczność twierdzenia, że oskarżona nie zapoznawała się z opinią sądowo – psychiatryczną, sporządzoną na potrzeby wniosku o zawarcie małżeństwa, jak i nieświadomość występującego u E. D. (1) zespołu otępiennego stoi w całkowitej sprzeczności z zeznaniami świadków H. K. (1), M. D., W. W., A. D. i A. S.. Okoliczności przez nich podane wykluczają prezentowaną przez oskarżoną linię obrony.

1.1.1.

zeznania A. M.

(t. I, k. 185-186, t. III, k. 139-142)

Świadkowie mieli kontakt z E. D. (1) podczas wykonywanych przez nich czynności służbowych. Jednogłośnie zeznali, że zachowanie mężczyzny nie wzbudziło w nich podejrzliwości. W ich opinii, E. D. (1) był osobą kontaktową, orientującą się w rzeczywistości, w pełni świadomą podczas dokonywania czynności.

Ocena zeznań świadków pozostawała w ścisłym związku z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności opinii sądowo – psychiatrycznej, ale także zeznań świadków H. K. (1), M. D., W. W. i A. D., W ocenie Sądu, w świetle powyższych dowodów, depozycje świadków jawią się jako niewiarygodne. Spotkania świadków z E. D. (1) trwały krótki czas i ograniczały się do zadania prostych, niewymagających złożonych odpowiedzi pytań, co nie pozwoliło na ocenę rzeczywistego stanu fizycznego i psychicznego E. D.. Zeznania świadków są częściowo sprzeczne także z wyjaśnieniami oskarżonej, w których, tak samo jak świadkowie, przyznała, że E. D. (1) miał problemy z mową i trudno było go zrozumieć, czego nie dostrzegł żaden z powyższych świadków.

zeznania

P.

T.

(t. II, k. 271-272, t. III, k. 114-116)

zeznania

M.

J.

(t. II, k. 380-382, t. III, k. 142-143)

1.1.1.

zeznania

P. P.

(t. III, k. 175v-176v)

Świadkowie potwierdzili, że pomiędzy oskarżoną a E. D. (1) narodziła się więź i pozostawali oni w zażyłości. Zeznaniom tym nie można odmówić wiarygodności, jednak z punktu widzenia zarzutu, jaki postawiony został oskarżonej, nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. Podkreślić należy, że zadaniem Sądu nie było ocenić więzi emocjonalnej istniejącej pomiędzy oskarżoną a E. D., a zdolność E. D. do rozumienia znaczenia podejmowanych czynności prawnych.

zeznania

P. L.

(t. III, k. 176v)

zeznania

G. Z.

(t. III, k. 176v-177v)

zeznania W. P.

(t. III, k. 199-201)

zeznania H. P.

(t. III, k. 201-202)

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

-

-

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

-

1.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

1.

I. D. (2)

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W świetle analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego nie budzi żadnych wątpliwości, że w dniu 27 grudnia 2018 r. w W., oskarżona, wyzyskując niezdolność do należytego pojmowania przedsiębranego działania E. D. (1), spowodowaną zaburzeniami psychicznymi w postaci zespołu otępiennego, skłoniła go do sporządzenia umowy dożywocia na podstawie aktu notarialnego Rep. A numer (...), w wyniku której E. D. (1) przeniósł na jej rzecz prawo własności do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w W. przy ul. (...) o wartości 348.800 zł. Nie ma przy tym żadnych wątpliwości, że działanie oskarżonej motywowane było chęcią uzyskania korzyści majątkowej.

W kontekście uznania odpowiedzialności oskarżonej za powyższy czyn zabroniony, istotnym było ustalenie, czy E. D. (1) zdolny był do należytego pojmowania przedsiębranego działania w postaci zawarcia umowy dożywocia.

Ustalenia Sądu oparte zostały przede wszystkim na opiniach biegłych, wydanych na użytek różnych postępowań prowadzonych za życia E. D. (1), tj. opinii sądowo-psychiatrycznej do sprawy o rozstrzygnięcie możliwości zawarcia małżeństwa przez E. D. (1) z dnia 18 grudnia 2017 r. (t. I, k. 85), opinii psychiatryczno-psychologicznej do sprawy z wniosku o ubezwłasnowolnienie E. D. (1) z 27 listopada 2018 r. (t. I, k. 103-106), jak i opinii wydanej po jego śmierci na potrzeby niniejszej sprawy (t. III, k. 102-104, 145-146). Opinie te są zgodne i wskazywały na postępujący u E. D. (1) proces otępienny.

Podnieść należy, że opinie sporządzone były w dniach 18 grudnia 2017 r., 27 listopada 2018 r., a więc w niewielkiej odległości od dnia zawarcia umowy dożywocia.

Znacznie posunięty i opisany przez biegłego proces otępienny występujący u E. D. (1) obrazują także protokoły z rozpraw w sprawie o sygn. I RNs 150/17 z dnia 5 marca 2018 r. (t. I, k. 149-150) oraz w sprawie I Ns 6/18 z dnia 26 listopada 2018 r. (t. I, k. 99-103v), które wskazują jednoznacznie na utrudniony kontakt z E. D. (1), jak i fakt pogłębiana się tego procesu.

Na taki stan zdrowia E. D. (1), to jest osoby z ograniczeniem swojego funkcjonowania do najprostszych czynności związanych z codzienną egzystencją, potrzebującej wsparcia pielęgnacyjnego, pomocy i stałej troski oraz niezdolną do oceny rozgrywających się wokół niego wydarzeń, wskazują nie tylko wnioski biegłych specjalistów, ale także jednoznaczne zeznania świadków H. K. (1), M. D., W. W. i A. D..

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd nie dał wiary oskarżonej, jako osobie, która jako jedyna stale przebywała z E. D. (1), że do śmierci zachowywał pełną świadomość i zdolność do rozpoznania i wyrażania swojej woli. Powyższemu założeniu przeczą także zeznania świadka A. S., która zeznała, że oskarżona mówiła jej, że w sprawie E. D. (1) sporządzano różne opinie, z których wynikało, że ma zespół otępienny, a także samo oświadczenie oskarżonej, które złożyła na rozprawie w dniu 5 marca 2018 r. w sprawie o sygn. III RNs 150/17. Analiza akt sprawy jednoznacznie prowadzi do wniosku, że oskarżona miała świadomość, że E. D. (1) cierpi na zespół otępienny i jest niezdolny do podejmowania jakichkolwiek czynności prawnych.

Nadto podnieść należy, że wiodącą rolę przy podejmowaniu decyzji przez E. D. (1) na korzyść oskarżonej odgrywał fakt przywiązania do oskarżonej, strach przed jej odejściem, połączony z brakiem pomocy ze strony swojej rodziny.

Wyżej wskazane okoliczności bezspornie wskazują, że oskarżona wykorzystała uzależnienie od siebie E. D. i jego stan zdrowia oraz spowodowaną tym niezdolność do należytego pojmowania swojego działania, co doprowadziło do uzyskania określonych korzyści majątkowych. Oskarżona obejmowała swoją świadomością i wolą wszystkie znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 286 § 1 k.k., a jej działanie podyktowane było osiągnięciem wskazanego w opisie czynu celu, co dowodzi, że działała z zamiarem bezpośrednim kierunkowym.

W związku z tym, że wartość mieszkania wynosiła 348.800 zł, a zatem przypisany oskarżonej czyn dotyczył mienia znacznej wartości, należało uznać, że czyn ten wyczerpał znamiona przestępstwa z art. 294 k.k.

3.2.  Warunkowe umorzenie postępowania

-

-

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

-

3.3.  Umorzenie postępowania

-

-

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

-

3.4.  Uniewinnienie

-

-

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

-

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

I. D. (2)

1., 2., 3.

Sąd uznał, że stopień szkodliwości czynu, jakiego dopuściła się oskarżona, określić należy jako znaczny, a przemawia za tym przede wszystkim okoliczność, że oskarżona z niskich pobudek w celu osiągniecia korzyści majątkowej, wykorzystała nadarzającą się sposobność i zaufanie, jakim obdarzył ją E. D. (1). Oskarżona działała na szkodę osoby chorej, nieporadnej, w podeszłym wieku. Sąd miał także na uwadze wysoką wartość przywłaszczonego mienia.

Jako okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonej Sąd wziął pod uwagę jej dotychczasową niekaralność, co, biorąc pod uwagę wiek oskarżonej, świadczy o tym, że dotychczas przestrzegała ona porządku prawnego.

W związku z powyższym, Sąd wymierzył oskarżonej karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 k.k. warunkowo zawiesił, oznaczając okres próby na 3 lata.

Zawieszając wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności, Sąd na mocy art. 72 § 1 pkt 1 k. k. zobowiązał oskarżoną do informowania sądu o przebiegu okresu próby raz na 6 miesięcy.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

I. D. (2)

4.

Sąd, na podstawie art. 627 k.p.k. i § 11 ust. 2 pkt 5 w zw. z § 17 pkt 1 i § 12 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie zasądził od oskarżonej na rzecz oskarżyciela posiłkowego M. D. kwotę 6.000,00 zł, tytułem wydatków poniesionych w związku z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie.

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

W związku z wniesionym przez M. D. pozwem z dnia 19 czerwca 2019 r. o stwierdzenie nieważności umowy dożywocia z dnia 27 grudnia 2018 r. o nr Rep. A (...) (t. I, k. 60-65), Sąd na podstawie art. 415 § 1 k.p.k. odstąpił od nałożenia na oskarżoną obowiązku naprawienia szkody.

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

5.

Na podstawie art. 627 k.p.k., Sąd obciążył oskarżoną kosztami sądowymi w kwocie 2.478,64 zł oraz na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł, tytułem opłaty.

6.  1Podpis

SSO Beata Najjar