UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 lutego 2021 roku J. P. wniosła o zasądzenie od pozwanego P. P. alimentów na jej rzecz w kwocie po 2.000 zł miesięcznie. Na uzasadnienie zgłoszonego żądania powódka wskazała, że znajduje się w niedostatku i nie ma możliwość samodzielnego zaspokojenia swoich potrzeb, jak również na fakt rozwodu orzeczonego pomiędzy stronami – bez orzekania winy. Od stycznia 2021r. powódka straciła możliwość zarobkowania w (...) w C., gdzie była zatrudniona dotychczas, przez co straciła dochód w wysokości 2.000 zł miesięcznie. Utrzymuje się jedynie z emerytury w kwocie 1.695,55 zł, która nie wystarcza na pokrycie wszystkich niezbędnych potrzeb życiowych , w tym leczenie, odzież i godne życie. (pozew – k. 2-3)

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł, że z treści pozwu nie wynika, by powódka znalazła się w niedostatku. Otrzymuje ona emeryturę w wysokości 1.695 zł. Podniósł, że powódka dobrowolnie zrezygnowała z pracy w (...) w C.. Pozwany w żaden sposób nie pozbawił powódki możliwości zarobkowania i wykonywania dotychczasowej pracy. Podniesiono, że powódka posiada oszczędności finansowe na rachunkach bankowych i lokatach. Na skutek podziału majątku wspólnego powódka otrzymała w 2017 r. mieszkanie o powierzchni 70 m² i oszczędności w kwocie 150.000 zł. W roku 2020 otrzymała także dużą darowiznę pieniężną od swoich rodziców.

(odpowiedź na pozew – k. 20-21)

Powyższe stanowiska zostały rozwinięte i podtrzymane przez obie strony w dalszym toku postępowania, zarówno w składanych pismach procesowych, jak i na rozprawie przed Sądem.

(pismo powódki – k. 39-40; e-protokół z rozprawy z dnia 28.10.2021 r.– k. 101)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi II Wydział Cywilny z dnia 26 lipca 2017 roku w sprawie II C 566/17 został orzeczony pomiędzy stronami J. P. i P. P. rozwód, bez orzekania o winie. W wyroku nie został ustalony obowiązek alimentacyjny pomiędzy stronami.

(dowód: wyrok Sądu Okręgowego w sprawie II C 566/17– k. 30 z załączonych akt sprawy II C 566/17)

Strony dokonały podziału majątku wspólnego u notariusza. Na mocy tego podziału powódka otrzymała kwotę 150.000 zł i mieszkanie o wartości 300.000 zł, zaś pozwany - (...) w C. z całym wyposażeniem, wraz z budynkiem i działką, samochód i pieniądze, które były ulokowane na koncie firmowym.

(dowód: zeznania powódki e-protokół z dnia 24.01.2022 r. 00:01:18 – k. 102 w zw. z wyjaśnieniami e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:03:00 – k. 57-58, zeznania pozwanego e-protokół z dnia 24.01.2022 r. 00:07:27 – k. 102v w zw. z wyjaśnieniami e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:31:14 – k. 58-v)

J. P. ma obecnie 66 lat. Zamieszkuje sama w mieszkaniu, które przypadło jej na skutek podziału majątku wspólnego stron. Do końca 2020 r. pracowała na umowę zlecenie w (...) w C., którego właścicielem jest P. P.. Prowadziła sprawy administracyjne, księgowe. Prace wykonywała zdalnie. Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 2.000 zł netto. J. P. od 2017 r. jest na emeryturze. Otrzymuje świadczenie w kwocie 1.780 zł netto miesięcznie. Powódka w roku 2014 r. otrzymała od rodziców darowiznę pieniężną w kwocie 50.000 zł, którą ulokowała w banku. Kwota ta jest depozytem przekazanym przez rodziców – mającą pokryć ewentualne koszty ich choroby, wydatki związane z ewentualną hospitalizacją, rehabilitacją, pogrzebem. W roku 2019 J. P. kupiła samochód T. (...) za kwotę 56.000 zł z pieniędzy uzyskanych na skutek podziału majątku wspólnego stron. Rodzice powódki zamieszkują w Ł.. Są w podeszłym wieku. Powódka potrzebowała sprawnego auta, by móc jeździć do rodziców. Strony posiadają ze związku małżeńskiego 2 dorosłych synów. Jeden z nich zamieszkuje w Anglii. Nie utrzymuje kontaktu z matką. Powódka podarowała każdemu z dzieci kwotę 15.000 zł.

Powódka ma problemy zdrowotne. Od dziecka cierpi na esowate skrzywienie kręgosłupa, migrenę. Jest pod stałą kontrolą endokrynologa z uwagi na zmiany na obu płatach tarczycy. Ze względu na skrzywienie kręgosłupa dosyć często choruje na zapalenie płuc. Jej staw biodrowy lewej nogi kwalifikuje się do operacji. Od około 20 lat cierpi na refluks. Ma niewiadomego pochodzenia guza pod prawym kolanem, istnieje konieczność jego zdiagnozowania. Potrzebuje rehabilitacji i masaży. Brakuje jej finansów na leczenie i zabiegi rehabilitacyjne. Z uwagi na w/w schorzenia ma ograniczone możliwości pracy zarobkowej. Wykonując prace w (...) w C. w formie zdalnej sama regulowała częstotliwość i długość pracy. Mogła w każdej chwili zakończyć pracę w przypadku wystąpienia bólu kręgosłupa. W czasie trwania małżeństwa leczyła się u męża.

Powódce brakuje finansów na leczenie, odzież. Otrzymywane świadczenie emerytalne wystarcza na zakup żywności i dokonanie stałych opłat. Koszty utrzymania jakie powódka ponosi to: 310 zł - czynsz, 61 zł - fundusz remontowy, 150 zł – energia elektryczna, 98 zł - ubezpieczenie, 54 zł – telewizja, 50 zł - telefon komórkowy, 100 zł – leki, 800 zł - wyżywienie.

(dowód: decyzja o przeliczeniu renty – k. 4, pozew – k. 2-3, pismo procesowe – k. 39, zeznania powódki e-protokół z dnia 24.01.2022 r. 00:01:18 – k. 102 w zw. z wyjaśnieniami e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:03:00 – k. 57-58, zeznania świadka Z. W. e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:50:17 – k. 59, zeznania świadka M. B. e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:57:45 – k. 59-v)

P. P. ma 66 lat. Jest lekarzem i właścicielem (...) w C.. Jego miesięczny dochód wynosi około 15.000 zł miesięcznie, czasem mniej - 12.000 zł. Posiada oszczędności. Ma konto bankowe prywatne i firmowe. Na każdym z nich posiada kwotę około 300.000 zł. Prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Jego miesięczne koszty utrzymania wynoszą 2.500 zł. Pod koniec 2020 r. zachorował na (...)19. Była żona pomagała mu wówczas - odwiedzała go, robiła zakupy, wynosiła śmieci, gotowała, woziła do szpitala. W czasie jego hospitalizacji zawoziła do szpitala niezbędne rzeczy. Po powrocie ze szpitala także robiła zakupy, pomagała w miarę swoich możliwości. Pozwany zatrudnił wówczas 2 pielęgniarki pracujące w (...) w C., które opiekowały się nim w czasie rekonwalescencji po chorobie, wyprowadzały go na spacery, gotowały, robiły zakupy.

(dowód: odpowiedź na pozew – k. 20-21, zeznania pozwanego e-protokół z dnia 24.01.2022 r. 00:07:27 – k. 102v w zw. z wyjaśnieniami e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:31:14 – k. 58-v, zeznania świadka M. B. e-protokół z dnia 14.09.2021 r. 00:57:45 – k. 59-v)

Sąd uznał za wiarygodny materiał dowodowy w postaci dowodów z dokumentów oraz zeznań stron i świadków. Dowody z dokumentów nie były kwestionowane przez strony, potwierdzają i precyzują podawane przez strony fakty, nie budzą wątpliwości co do swej wiarygodności. Zeznania powódki i pozwanego w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy były spójne, wzajemnie się uzupełniały, znajdowały odzwierciedlenie w treści dokumentów.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości. Żądanie zgłoszone przez powódkę znajduje oparcie w treści art. 60 § 1 k.r.o.

W świetle Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony może żądać środków utrzymania (alimentów) od drugiego rozwiedzionego małżonka na zasadach określonych w art. 60 k.r.o. Świadczenia alimentacyjne między rozwiedzionymi małżonkami stanowią kontynuację powstałego przez zawarcie małżeństwa obowiązku wzajemnej pomocy w zakresie utrzymania i trwają mimo rozwodu, aczkolwiek w postaci zmodyfikowanej na zasadach przewidzianych w art. 60 k.r.o. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2001 r., V CKN 445/00, LEX nr 52490).

W okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie miał art. 60 § 1 k.r.o. z uwagi na fakt, iż rozwód miedzy J. P. i P. P. zapadł, bez orzekania o winie małżonka.

Zgodnie z art. 60 § 1 k.r.o. małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni - § 3.

Zakres obowiązku alimentacyjnego zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej zaś - od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcia „usprawiedliwione potrzeby” oraz „możliwości zarobkowe
i majątkowe” zostały szczegółowo omówione w uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej
i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNP 1988, nr 4, poz. 42. W uchwale tej stwierdzono między innymi, że: „Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Nie jest możliwe ustalenie katalogu usprawiedliwionych potrzeb podlegających zaspokojeniu w ramach obowiązku alimentacyjnego i odróżnienie ich od tych, które jako objaw zbytku lub z innych przyczyn nie powinny być uwzględnione. W każdym razie zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego
i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle będzie można określić potrzeby życiowe - materialne
i intelektualne uprawnionego”.

Przesłanką zwykłego obowiązku alimentacyjnego jest stan niedostatku małżonka uprawnionego. Pozostaje on w niedostatku wtedy, gdy własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb w całości lub w części (wyrok SN z 21 maja 1998 r., II CKN 775/97, LexPolonica nr 392858; wyrok SN z 16 lipca 1998r., I CKN 524/98, niepubl.). W niedostatku są osoby, które nie mają żadnych lub wystarczających możliwości zarobkowych lub majątkowych (wyrok SN z 5 maja 1999 r., III CKN 146/99, niepubl.). Spośród przyczyn postania niedostatku, charakterystycznych dla stosunków pomiędzy małżonkami będącymi po rozwodzie lub w separacji należy wymienić zwłaszcza niemożność podjęcia pracy zarobkowej z uwagi na stan zdrowia.

Stan niedostatku nie musi istnieć w chwili orzeczenia rozwodu. Żądanie świadczeń alimentacyjnych jest uzasadnione także wtedy, gdy uprawniony do alimentów małżonek znalazł się w niedostatku dopiero po upływie pewnego czasu od orzeczenia rozwodu.

W ocenie Sądu została spełniona przesłanka decydująca o możliwości wystąpienia przez jednego z byłych małżonków z żądaniem alimentów od drugiego małżonka, albowiem żaden z nich nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Zachowany został również 5-letni termin do wytoczenia powództwa. Dodatkowo małżonek, który występuje z żądaniem ustalenia alimentów, tj. J. P. wykazała, iż znajduje się w niedostatku, tj. samodzielnie nie jest w stanie zaspokoić wszystkich bądź części swoich usprawiedliwionych potrzeb.

Sąd w rozpoznawanej sprawie dostrzegł trudną sytuację materialną powódki. Wysokość świadczenia emerytalnego, które zostało jej przyznana z całą pewnością nie pozwala na godziwą egzystencję. Sąd dostrzegał także ogromną dysproporcję pomiędzy dochodami powódki, a dochodami jej byłego męża. Ta dysproporcja, a ponadto kwota, którą miesięcznie dysponuje powódka w zestawieniu z jej potrzebami związanymi z ochroną zdrowia( koniecznością rehabilitacji, stałych kontroli lekarskich, diagnostyki guza kolana) wymaga zobowiązania P. P. do partycypowania w części kosztów utrzymania byłej żony w zakresie kwoty 2.000 zł. Przyznane powódce świadczenie emerytalne na obecnym poziomie 1.780 zł w dobie galopującej inflacji, wzrostu cen nie pozwala na zaspokojenie nawet podstawowych potrzeb życiowych – mieszkaniowych, żywieniowych, odzieżowych, opieki zdrowotnej. Powódka z uwagi na problemy zdrowotne, w tym dolegliwości ze strony kręgosłupa ma utrudnione możliwości podjęcia zarobkowania. Podnieść należy, że powódka zaprzestała aktywności zawodowej jednakże uzyskała świadczenie emerytalne za przepracowanie określonej liczby lat i po osiągnięciu określonego wieku. Jest w wieku 66 lat i nie ciąży na niej obowiązek zarobkowania. Nie ma jednak zapewnionego bezpieczeństwa ekonomicznego z uwagi na wysokość otrzymywanego świadczenia emerytalnego. Otrzymywana emerytura nie zabezpiecza jej bytu.

Co prawna do końca 2020 r. powódka pracowała, będąc na emeryturze, niemniej jednak z uwagi na problemy zdrowotne, nie ma możliwości dalszego wykonywania pracy. Jak podkreśliła dolegliwości bólowe nie pozwalają jej na wykonywanie pracy w pozycji siedzącej dłużej niż 15 min. Będąc zatrudniona u męża i pracując z domu sama regulowała sobie czas pracy. Takiej możliwości raczej nie miałaby u nowego pracodawcy. Podkreślić nadto należy, iż wykonywanie pracy zarobkowej przez emerytów jest ich przywilejem, nie zobowiązaniem.

Powódka własnymi siłami nie jest w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb. Miesięcznie dysponuje kwotą 1.780 zł. Jest to kwota, za którą musi kupić żywność, ubranie, środki chemiczne, kosmetyczne, leki, opłacić mieszkanie, telefon. Nie stać jej chociażby na rehabilitację, leczenie stomatologiczne.

Sytuacja finansowa pozwanego pozwala na alimentację byłej żony w zakresie kwoty 2.000 zł miesięcznie. Pozwany jest lekarzem, właścicielem (...) w C.. Swoje miesięczne dochody szacuje na ok. 12.000-15.000 zł, zaś stałe wydatki na 2.500 zł.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, Sąd zasądził od P. P. na rzecz jego byłej żony J. P. alimenty w kwocie po 2.000 zł miesięcznie i ustalił, że alimenty będą płatne z góry do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Alimenty zasądzono poczynając od 9 marca 2021 roku, to jest od daty doręczenia odpisu pozwu pozwanemu. Wówczas bowiem pozwany został wezwany do niezwłocznego spełnienia świadczenia na podstawie art. 455 k.c. Z chwilą doręczenia odpisu pozwu na pozwanym, jako dłużniku, zaczął ciążyć obowiązek niezwłocznego spełnienia świadczenia – płacenia alimentów na rzecz byłej żony.

Sąd orzekł o obowiązku poniesienia kosztów procesu wyłożonych tymczasowo przez Skarb Państwa również zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, obciążając nimi pozwanego. Na koszty, o których mowa złożyła opłata od pozwu ustalona na podstawie wartości przedmiotu sporu w kwocie 1.200 zł. W konsekwencji Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Łowiczu od pozwanego wskazaną kwotę tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd z urzędu nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w punkcie, na mocy którego zasądzono alimenty. Rygor natychmiastowej wykonalności jest bowiem nadawany z urzędu bez żadnych ograniczeń w zakresie rat alimentacyjnych płatnych po dniu wniesienia powództwa do sądu.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE