sygn. akt (...)

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 14 kwietnia 2021 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. postanowił nie zaliczyć małoletniego F. P. do osób niepełnosprawnych. Na skutek odwołania przedstawicielki ustawowej małoletniego F. P., która domagała się zmiany orzeczenia i zaliczenia małoletniego F. P. do osób niepełnosprawnych. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. orzeczeniem z dnia 17 czerwca 2021 r. znak ON. (...).2.177.2021.EH utrzymał zaskarżone orzeczenie w mocy uznając, że małoletni F. P. nie spełnia standardów zaliczenia go do osób niepełnosprawnych. Zespół powołał się na dokonaną ocenę stanu zdrowia małoletniego i wskazał, że F. P. jest pod kontrolą specjalistyczną, okresowo poddawany farmakoterapii, jednak zakres skutków związanych z rozpoznanymi schorzeniami nie ogranicza w sposób istotny lub znaczny funkcjonowania dziecka w środowisku w porównaniu do dzieci w tym wieku.

W odwołaniu od powyższego orzeczenia, działająca w imieniu małoletniego F. P. przedstawicielka ustawowa wniosła o zmianę orzeczenia poprzez zaliczenie syna do osób niepełnosprawnych wraz ze wskazaniem, że istnieje konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby; korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych prze sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki oraz konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Argumentowała, że z uwagi na stan małoletniego, jego częste infekcje, konieczność inhalacji oraz fakt, że wcześniej był uznany za osobę niepełnosprawną powinien być w dalszym ciągu uznany za osobę niepełnosprawną.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie w całości, wywodząc jak w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

F. P. urodził się w dniu (...). Ma obecnie 11 lat.

Niesporne.

W maju 2012 r. u małoletniego F. P. rozpoznano astmę wczesnodziecięcą przejawiającą się dysfunkcją oddechową ograniczającą aktywność małoletniego. Począwszy od maja 2012 r. małoletni był uznawany za osobę niepełnosprawną z powodu chorób układu oddechowego i krążenia (07-S). Decyzjami z listopada 2013 r., lutego 2017 r. oraz marca 2019 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w G. zaliczał F. P. do osób niepełnoprawnych z powodu chorób układu oddechowego i krążenia (07-S). Ostatnie orzeczenia wydano do 31 marca 2021 r. Orzeczenia wydawane na przestrzeni lat wskazywały, że F. P. posiadał wskazania dotyczące konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby; korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych prze sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki oraz konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Niesporne, nadto dowód : dokumentacja medyczna– k. 1-2, 14-60, 76-79, 93-102 akt organu, koperta k. 20; orzeczenie o niepełnosprawności 08.08.2012 r. – k. 12 akt organu; orzeczenie o niepełnosprawności z 22.02.2017r. – k. 74 akt organu, orzeczenie o niepełnosprawności z 20.03.2019 r.– k. 91 akt organu, orzeczenie o niepełnosprawności z 12.04.2021 r. – k. 116 akt organu, orzeczenie o niepełnosprawności z 17.06.2021 r. – k. 133 akt organu.

U F. P. rozpoznaje się astmę oskrzelową przewlekłą bez cech jawnej niewydolności oddechowej, nieżyt nosa alergiczny i roztoczycę. Małoletni miewa przeziębienia, od 1 stycznia do 20 września 2021 był dwukrotnie chory. Ma stale zatkany nos, nie choruje na zapalanie zatok, nie miewa bóli głowy, jest uczulony na roztocza, podczas biegania oraz przy jeździe rowerem ma kaszel wysiłkowy. Wtedy też ma skoki tętna. Uczęszcza na basen, choć po basenie ma zmiany bocznie na ramionach. Wiosną łzawią mu oczy. Był leczony przez alergologa w Szpitalu w Z.. Przyjmuje leki.

Niesporne, nadto dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu pulmonologii i alergologii – k. 23-25.

F. P. nie jest osobą niepełnosprawną. Rozpoznane u niego schorzenia i obecny stan zdrowia w zakresie chorób oddechowych nie jest przyczyną niepełnosprawności. U małoletniego nie stwierdza się znacznego zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem, a w konsekwencji pomocy innych osób w sposób przewyższający wsparcie osobie w tym samym wieku (11 lat). Nie stwierdza się również niezdolności do zaspokajania w porównaniu z rówieśnikami podstawowych potrzeb życiowych w zakresie samoobsługi, samodzielnego poruszania się, komunikowania się z otoczeniem. Małoletni nadal powinien być pod opieka alergologa oraz dbać o zasady profilaktyki przeciw roztoczowej oraz przeciw pyłkowej, lecz w obrazie chorób brak znacznych zaostrzeń wymagających hospitalizacji ani wezwań pogotowia, brak również cech jawnej niewydolności oddechowej.

Dowód : opinia biegłego sądowego z zakresu pulmonologii i alergologii – k. 23-25.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021, poz. 573 z późn. zm.) oraz wykonujące ją rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2021, poz.857) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162).

Zgodnie z art. 4a ust. 1 wyżej wskazanej ustawy, osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

F. P. w chwili obecnej nie ma ukończonych 12 lat, zatem należy w stosunku do niego stosować zasady ustalania niepełnosprawności dotyczące osób poniżej 16 roku życia.

Szczegółowe zasady ustalania niepełnosprawności u osób poniżej 16 roku życia zostały określone we wskazanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

Paragraf 2 rozporządzenia stanowi, że do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) zespół autystyczny,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy czym przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3) możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

W § 1 rozporządzenia ustawodawca określił dwa typy kryteriów, które alternatywnie mogą decydować o uznaniu dziecka za niepełnosprawne. Wystarczy aby w stosunku do osoby mającej zostać uznaną za niepełnosprawną zaszły okoliczności wymienione w jednym spośród punktów 2 i 3 tego paragrafu.

Nie uznając małoletniego F. P. za osobę niepełnosprawną Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wykluczał wystąpienie kryteriów opisanych w punkcie 2 i 3 cytowanego przepisu polegających na niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku oraz znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem. W konsekwencji, nie uznał za konieczne przyznania dziecku wskazań o konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie danej osoby; korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych prze sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki oraz konieczność stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że małoletni F. P. spełnia kryteria niezbędne do uznania go za osobę niepełnosprawną, w tym wymagającą stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w rozumieniu § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. W toku postępowania dowodowego ustalono również, że w stosunku do odwołującego nie zachodzi konieczność korzystania z systematycznych i częstych zabiegów rehabilitacyjnych powodowana znacznymi zaburzeniami funkcjonowania organizmu, z uwagi na rodzaj schorzeń i dolegliwości towarzyszących odwołującego.

Zauważyć należy, że zakresu stałej opieki i pomocy rozporządzenie cytowane powyżej nie określa, nie wyznaczając konkretnych stanów psychofizycznych osoby niepełnosprawnej, które w przypadku zaistnienia konieczność opieki lub pomocy uzasadniałyby. Wyznacza ten zakres posiłkowo § 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności wskazując, iż konieczność sprawowania opieki oznacza : całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Na brak zaistnienia takich okoliczności w przypadku F. P., jako dających podstawę do uznania za konieczne zapewnienie stałej opieki lub pomocy dziecku, wskazywał Zespół.

Zdaniem Sądu, należy ten pogląd uznać za trafny, bowiem jedynie taki stan dziecka polegający na całkowitej zależności od otoczenia, zwłaszcza w zakresie higieny osobistej i karmienia powodowałby konieczność stałej, a nie czasowej opieki lub pomocy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że małoletni F. P. spełniał kryteria niezbędne do uznania go za osobę niepełnosprawną, w tym wymagającą stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w rozumieniu § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.

Sąd przyjął za miarodajne dla poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie dokumenty zgormadzone w aktach sprawy, w szczególności w aktach organu rentowego, nie znajdując podstaw do ich zakwestionowania. Rzetelności ich sporządzenia żadna ze stron nie kwestionowała.

Istotą sporu pozostawała jedynie ocena, czy występujące u F. P. schorzenia czynią go osobą niepełnosprawną.

Z dokonanych ustaleń wynika, że małoletni, mimo występujących u niego schorzeń, pozostaje zdolny do samodzielnej egzystencji stosownie do swojego wieku. Jest w stanie samodzielnie się poruszać, komunikować, uczęszcza do szkoły ogólnodostępnej, nie wymaga nauczania specjalnego, uczęszcza na WF i basen. Jego rozwój, zarówno fizyczny jak i intelektualny, przebiega w sposób prawidłowy. W toku postępowania dowodowego ustalono również, że w stosunku do odwołującego się nie zachodzi konieczność korzystania z systematycznych i częstych zabiegów rehabilitacyjnych powodowana znacznymi zaburzeniami funkcjonowania organizmu, z uwagi na rodzaj schorzeń i dolegliwości towarzyszących odwołującemu. Diagnozę potwierdził dopuszczony z urzędu dowód z opinii biegłego z zakresu pulmonologii i alergologii. Biegła dr W. W. nie rozpoznała chorób u małoletniego powodujących niepełnosprawność. W sposób jednoznaczny stwierdziła, że postawiona diagnoza – astma oskrzelowa przewlekła bez cech jawnej niewydolności oddechowej, alergiczny nieżyt nosa i roztoczyca – nie powoduje niepełnosprawności. Ocena pulmonologiczno-alergiczna wykluczyła aktualnie zagrożenie dla zdrowia odwołującego się. Biegła w sposób jednoznaczny stwierdziła, że F. P. nie wymaga pomocy innych osób w stopniu przewyższającym wsparcie należne osobie w tym samym wieku. Biegła nie stwierdziła niezdolności do zaspokajania w porównaniu z rówieśnikami podstawowych potrzeb życiowych takich jak samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie się z otoczeniem powodujące konieczność zapewnienia całkowitej opieki innych osób.

Konieczność zapewnienia opieki małoletniemu w zakresie odbywania kontroli u lekarza specjalisty wynika z faktu niepełnoletniości odwołującego się i jest uzasadniona ze strony opiekuna prawnego. Każda choroba przewlekła charakteryzuje się koniecznością długiego okresu obserwacji, nadzoru czy opieki. W konsekwencji, pacjent zmagający się z chorobą przewlekłą, a do takich należy zaliczyć schorzenie odwołującego się, wymaga stałej kontroli ze strony lekarzy specjalistów. W niniejszej sprawie, stan zdrowia F. P. również zobowiązuje go do regularnych wizyt kontrolnych u alergologa. Niemniej jednak, biorąc pod uwagę obecny stan prawny, taki zakres opieki ze strony przedstawiciela ustawowego nie uzasadnia orzeczenia niepełnosprawności małoletniego. Podawanie lekarstw czy nadzór nad odbywaniem wizyt w poradniach specjalistycznych są typowymi czynnościami opiekuńczymi, do których jest zobligowany każdy rodzic, niezależnie od stanu zdrowia czy schorzeń dziecka. Wskazywana w odwołaniu pomoc udzielana synowi przez przedstawicielkę ustawową mieści się w granicach wsparcia należnego jedenastoletniemu odwołującemu się.

Z treści przedstawionej przez biegłą sądową opinii wynika, iż wzięła ona pod uwagę okoliczności podawane w wywiadzie medycznym. Opinia została oparta zarówno na bezpośrednim badaniu F. P., jak i na całości dokumentacji medycznej. Oznacza to, iż biegła w swoich opiniach uwzględniły aktualny stan zdrowia małoletniego odwołującego się i przebieg jego schorzenia.

Zdaniem Sądu, opinia wydana w sprawie charakteryzuje się wszechstronnością, zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania odwołującego się i rozpoznania jego dolegliwości. Wnioski opinii zostały wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz w oparciu o gruntowną analizę dokumentacji medycznej. Stąd też, sporządzona ekspertyza zasługuje, w ocenie Sądu, na przyjęcie za miarodajną dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie.

W oparciu o dopuszczoną przez Sąd opinię biegłej z zakresu pulmonologii i alergologii ustalono, iż małoletni nie jest obecnie osobą niepełnosprawną. Na podstawie całości materiału dowodowego Sąd stwierdził, że orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 17 czerwca 2021 roku znak ON. (...).2.177.2021.EH w przedmiocie odmowy uznania odwołującego za osobę niepełnosprawną jest prawidłowe.

W tym stanie rzeczy, w oparciu o treść art. 477 14 § 1 k.p.c., orzeczono jak w sentencji.

7.03.2022 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)


(...)