UZASADNIENIE

Powodowie J. C. i H. C. w pozwie wniesionym przeciwko Centrum (...).A. w W. domagali pozbawienia wykonalności w całości w stosunku do nich nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 7 kwietnia 2006 r. w sprawie sygn. I Nc 73/06.

W uzasadnieniu żądania wskazali, że roszczenie dochodzone przez pozwanego w postępowaniu przez Sądem Okręgowym w Warszawie zostało w całości spełnione poprzez zwrot w dniu 30 grudnia 1998r. przedmiotu będącego przedmiotem leasingu i zapłatę różnicy. Jednocześnie powodowi podnieśli, iż nakaz wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie został skutecznie poprzez wniesienie zarzutów zaskarżony jedynie przez jednego współdłużnika solidarnego K. G. i na skutek tego w stosunku do niego wyrokiem z dnia 21 października 2009r. uchylony ponad kwotę 92.247,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2005r. do dnia zapłaty.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując w uzasadnieniu swojego stanowiska, że kwestionowany przez stronę powodową tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 7 kwietnia 2006 r. został wydany przez Sąd Okręgowy w Warszawie na podstawie weksla wystawionego m.in. przez powoda J. C.. Nakaz zapłaty nie został przez powoda zaskarżony, podstawą roszczeń pozwanej spółki wobec powoda J. C. pozostaje stosunek wekslowy, nie nastąpiło bowiem przeniesienie istoty sporu na łączący strony stosunek cywilnoprawny - brak zatem jakichkolwiek podstaw do podważania zobowiązania wystawcy weksla, tym samym uwzględnienia powództwa.

Wyrokiem z dnia 15 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy w Słupsku w punkcie 1 pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy - zaopatrzony w klauzulę wykonalności nakaz zapłaty wydany w dniu 7 kwietnia 2006 r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie I Nc 73/06 w części, w jakiej nakazuje J. C. zapłatę kwoty ponad 92.247,40 zł należności głównej z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2005 r. oraz ponad kwotę 3.422,07 zł tytułem kosztów procesu, a w punkcie 2 oddalił powództwo w pozostałej części;

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

Nakazem zapłaty z dnia 7 kwietnia 2006 r. w sprawie Nc 73/06 Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanym J. C., K. G. i H. M. (1) aby zapłacili powodowi Centrum (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą W. solidarnie kwotę 293.239,81 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2005 r. oraz kwotę 10.881 zł tytułem kosztów postępowania.

Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2007r. Sąd Okręgowy w Warszawie nadał klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanemu przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 7 kwietnia 2006 roku w sprawie I Nc 73/06 przeciwko małżonce dłużnika J. H. (...) z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską.

Postanowieniem z dnia 20 lutego 2007r. Sąd Okręgowy w Warszawie, oddalił wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów od nakazu zapłaty i odrzucił zarzuty J. C..

Postanowieniem z dnia 7 maja 2007r. Sąd Okręgowy w Warszawie, odrzucił zarzuty H. M. (1).

Wyrokiem z dnia 21 października 2009r. wydanym w sprawie I C 579/09 Sąd Okręgowy w Warszawie, po rozpoznaniu zarzutów wniesionych przez K. G. od nakazu zapłaty, uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydany dniu 7 kwietnia 2006 roku przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie Nc 73/o6 w stosunku do pozwanego K. G. i zasądził od pozwanego K. G. na rzecz Centrum (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 92.247,40 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2005 roku do dnia zapłaty zastrzegając solidarną odpowiedzialność wespół z J. C. i H. M. (2). Powództwo w pozostałym zakresie zostało oddalone.

Postanowieniem z dnia 30 listopada 2009r. Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił wniosek K. G. o doręczenie odpisu wyroku z dnia 21 października 2009r. wraz z uzasadnieniem.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2011 r. Sąd Okręgowy w Słupsku na skutek rozpoznania powództwa H. M. (1) wniesionego do Sądu Okręgowego w Słupsku w dniu 17 listopada 2010r. przeciwko centrum (...) S.A. w W. którym domagał się pozbawienia wykonalności w całości w stosunku do siebie nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym przez Sąd Okręgowy w Warszawie w dniu 7 kwietnia 2006 r. w sprawie sygn. I Nc 73/06, uwzględnił częściowo zgłoszone roszczenie i pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy - zaopatrzony w klauzulę wykonalności nakaz zapłaty wydany w dniu 7 kwietnia 2006r. przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie I Nc 73/06 w części, w jakiej nakazuje H. M. (1) zapłaty kwoty ponad 92.247,40zł należności głównej z ustawowymi odsetkami od dnia 11 grudnia 2005r. oraz ponad kwotę 3.422,07zl tytułem kosztów procesu. Powództwo w pozostałym zakresie zostało oddalone.

Postanowieniem z dnia 2 grudnia 2011r. Sąd Apelacyjny w Warszawie na skutek rozpoznania zażalenia K. G. na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie w przedmiocie odrzucenia wniosku o sporządzenie i doręczenie odpisu uzasadnienia wyroku z dnia 21 października 2009r, oddalił je.

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd pierwszej instancji wyjaśnił, iż z uwagi na treść art. 840 k.p.c. nie badał szczegółowo zarzutów odnoszących się do okoliczności faktycznych, które miały miejsce przed powstaniem tytułu wykonawczego tj. faktu zaspokojenia pozwanego przed wydaniem nakazu zapłaty przez zwrot przedmiotu leasingu oraz częściowej zapłaty, bowiem w przypadku, gdy strona domaga się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego jakim jest prawomocny nakaz zapłaty - podstawą mogą być wyłącznie okoliczności, które miały miejsce po powstaniu tytułu wykonawczego ewentualnie po zamknięciu rozprawy.

Zasadny i prowadzący do częściowego uwzględnienia powództwa okazał się natomiast podniesiony przez powoda zarzut, że już po powstaniu tytułu wykonawczego w stosunku do dłużnika solidarnego zapadł wyrok częściowo uchylający nakaz zapłaty.

Zgodnie z art. 375 § 2 k.c., wyrok wydany na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia wspóldłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne, tj. takie które dotyczą sposobu powstania zobowiązania (np. niezachowania formy umowy) lub jego treści (np. wygaśnięcia zobowiązania).

Nie ulega wątpliwości, ze wyrokiem o jakim mowa w zacytowanym przepisie jest wyrok jaki zapadł sprawie I C 579/09 - uchylający nakaz zapłaty, zasądzający jedynie część należności stwierdzonej uprzednio nakazem zapłaty i oddalający powództwo w pozostałej części wobec jednego z dłużników solidarnych. Nie budzi także wątpliwości, że wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie zapadł w wyniku uwzględnienia zarzutów wspólnych dłużnikom solidarnym ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania współzobowiązanych (art. 375 k.c). Zarówno bowiem K. G. jak i J. C. w z zarzutach które złożyli wskazali, że podstawą zaskarżenia nakazu jest okoliczność związana ze zwróceniem w dniu 30 grudnia 1998r. przedmiot leasingu i dlatego żądanie zapłaty pozostałych rat do października 2000r. uważają za bezzasadne, a z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie wynika, że Sąd zarzut ten uwzględnił.

Zgodnie z art. 840 obecnego k.p.c. dłużnik solidarny w stosunku do którego uprawomocniło się orzeczenie uwzględniające powództwo wierzycieli o spełnienie świadczenia może żądać pozbawienia lub ograniczenia wykonalności tytułu wykonawczego opartego na tym orzeczeniu na tej podstawie, że następnie zostało prawomocnie oddalone powództwo wierzyciela w stosunku do innego dłużnika solidarnego na skutek uwzględnienia zarzutu wspólnego dłużnikom solidarnym.

Wobec powyższego na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 375 § 2 k.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt 1 i 2 wyroku.

O kosztach Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. i 102 k.p.c.

Powodowie wyrok ten zaskarżyli apelacją części obejmującej punkt drugi. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucili:

1. nie uwzględnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy, a szczególności treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2009r. wydanego w sprawie I C 579/09, w którym Sąd wydający rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie, pod wpływem swojego błędu, zamiast kwoty 35.104,44 zł zasądził na rzecz powoda kwotę 92.247,40 zł;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez wydanie rozstrzygnięcia bez uwzględnienia treści art. 5 Kodeksu cywilnego.

Mając na względzie powyższe wnieśli o:

3. uwzględnienie apelacji i zmianę zaskarżonego wyroku poprzez pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego - nakazu zapłaty z dnia 7 kwietnia 2006r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie I Nc 73/06 w części, w jakiej nakazuje J. C. zapłatę kwoty ponad 35.104,44 zł.

Nadto wnieśli o:

4. dopuszczenie dowodu z dokumentu - faktury vat nr (...) wraz z poleceniem przelewu z dnia 04 listopada 1998r. na okoliczność ustalenia, iż zobowiązanie względem pozwanej zostało uregulowane, a pozwana nie miała podstaw ku temu by obciążać powoda i jego byłych wspólników jakimikolwiek kosztami związanymi z umową leasing.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela dokonane przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne i rozważania, z niżej wskazanymi modyfikacjami.

Apelacja koncentruje się na dwóch zarzutach: po pierwsze na zarzucie, że Sąd I instancji nie uwzględnił w zaskarżonym wyroku faktycznej wysokości należności Centrum (...) S.A. wynikającej z treści wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2009 r. w sprawie I C 579/12, a po drugie na zarzucie spełnieniu świadczenie objętego treścią powyższego tytułu wykonawczego.

Odnosząc się do pierwszego z zarzutów na wstępie należy przypomnieć, że po powstaniu tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 7 kwietnia 2006 r. wydanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie w sprawie I Nc 73/06, w stosunku do dłużnika solidarnego - K. G. zapadł wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2009 r. w sprawie I C 579/09 częściowo uchylający przedmiotowy nakaz zapłaty. W świetle art. 373 § 2 k.c. daje to podstawę dla powodów do wystąpienia na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.

W tym miejscu pojawia się jednak pytanie, w jakiej części strona powodowa może żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego. Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził bowiem prawomocnie od K. G., tj. współdłużnika solidarnego powoda w niniejszej sprawie, kwotę 92.247,40 zł. W treści uzasadnienia wyjaśnił wszakże, że właściwą kwotą, która powinna być zasądzona jest kwota 35.104,44 zł. Powyższa rozbieżność wynika stąd, że pomiędzy Centrum (...) S.A. a (...) J. C., K. G., (...) s.c. zawarte były dwie umowy leasingu: nr (...), której przedmiotem była naczepa (...) o wartości 99.531,40 zł, a ustalona rata leasingowa wynosiła miesięcznie po 4.626,42 zł, oraz druga umowa leasingu o numerze (...), której przedmiotem był ciągnik siodłowy M. o wartości 261.859,38 zł, zaś ustalona rata leasingowa wynosiła miesięcznie po 12.171,74 zł. Przedmiotem sporu w sprawie I C 579/09 prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie na skutek zarzutów wniesionych od nakazu zapłaty była umowa leasingu nr (...). Centrum (...) S.A. dochodziło pozwem kwoty pieniężnej wynikającej ze stosunku prawnego opartego na umowie leasingu naczepy (...), a na wysokość dochodzonej kwoty składała się ustalona zgodnie z warunkami tej umowy suma niezapłaconych rat leasingowych powiększonych o odsetki. Jak wynika z uzasadnienia Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie I C 579/09, za podstawę wyliczenia należności przysługującej Centrum (...) S.A. Sąd ten omyłkowo przyjął kwotę raty leasingowej wynoszącej po 12.171,74 zł, a więc odnoszącej się do umowy leasingu (...) ciągnika siodłowego M., która to umowa nie była objęta przedmiotem sporu w tamtej sprawie.

W orzecznictwie i doktrynie utrwalony jest pogląd, że moc wiążąca orzeczenia, o której mowa w art. 365 § 1 k.p.c., odnosi się tylko do treści jego sentencji, a nie uzasadnienia (wyrok SN z dnia 8 czerwca 2005 r., V CK 702/04). Nie mają zatem mocy wiążącej ani poglądy prawne wyrażone w uzasadnieniu orzeczenia (wyrok SN z dnia 13 marca 2008 r., III CSK 284/07), ani motywy i ustalenia faktyczne zawarte w uzasadnieniu (wyrok SN z dnia 15 listopada 2007 r., II CSK 347/07). Według Sądu Najwyższego, przedmiotem prawomocności materialnej jest bowiem ostateczny rezultat rozstrzygnięcia, a nie przesłanki, które do niego doprowadziły. Sąd przy wydaniu wyroku nie jest związany zarówno ustaleniami faktycznymi poczynionymi w innej sprawie, jak i poglądami prawnymi wyrażonymi w uzasadnieniu zapadłego w niej wyroku (wyrok SN z dnia 21 czerwca 2007 r., IV CSK 63/67). Nie oznacza to jednak, że treść uzasadnienia orzeczenia nie ma żadnego wpływu na ustalenie jego mocy wiążącej. Przyjmuje się bowiem, że zawarte w uzasadnieniu orzeczenia motywy rozstrzygnięcia mogą mieć znaczenie dla ustalenia zakresu mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia, czyli granic prawomocności materialnej orzeczenia w rozumieniu art. 365 § 1 k.p.c. (tak wyrok SN z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 452/06, OSNC-ZD 2008, nr A, poz. 20).

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2009 r. w sprawie I C 579/09 nie został skutecznie zaskarżony, a jego sentencja nie została także sprostowania w trybie art. 350 k.p.c. Bezspornym jednak między stronami było, że wyrok ten odnosi się do umowy leasingu nr (...). Oznacza to, że zakres mocy wiążącej orzeczenia z dnia 21 października 2009 r. Sąd Okręgowego w Warszawie obejmuje sumę rat leasingowych wynoszących po 4.626,42 zł powiększonych o odsetki, a nie sumę rat leasingowych wynoszących po 12.171,74 zł.

W doktrynie i orzecznictwie żywy jest spór ogniskujący się wokół zagadnienia, czy podstawę powództwa opozycyjnego mogą stanowić działania bezprawne wierzyciela egzekwującego prawomocne orzeczenie, które okazały się niemożliwe do pogodzenia z zasadami, o których mowa w art. 5 k.c. (por. A. M., PS 2000, nr 4, s. 140 i n. i T. J., PS 2001, nr 2, s. 145 i n., w glosach do wyroku SN z dnia 27 stycznia 1999 r., II CKN 151/98 (OSNC 1999, nr 7-8, poz. 134). W powołanym orzeczeniu Sąd Najwyższy wyraził zapatrywanie, w myśl którego art. 5 k.c. nie może stanowić skutecznej podstawy trwałego pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. Sformułowana teza i utrwalona konstrukcja stwierdzająca, że zarzut nadużycia prawa nie może stanowić samodzielnej podstawy trwałego pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności, nie zostały podważone. Jednakże w toku powództwa opozycyjnego ocenie podlegają jedynie skutki, jakie pociąga za sobą wykonanie prawomocnego orzeczenia. Różnorodność stanów faktycznych i ich zróżnicowanie występujące w praktyce sądowej nie sprzyjają formułowaniu w omawianej materii dyrektyw o charakterze ogólnym. Rozstrzygnięcie każdego sporu wymaga weryfikacji wypracowanych tez o charakterze ogólnym w konfrontacji z ustalonym w sprawie stanem faktycznym. Nie można bowiem wykluczyć, że szczególne okoliczności konkretnej sprawy mogą stanowić dostateczne uzasadnienie do wydania odmiennego rozstrzygnięcia, czemu dał wyraz Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 czerwca 2007 r., I CSK 116/07.

Zauważyć wypada, iż pozwany nie złożył odpowiedzi na apelację jak również nie zaprzeczył ani w toku postępowania przed Sądem I instancji ani w postępowaniu apelacyjnym temu, że przedmiotem sporu w sprawie I C 579/09 prowadzonej przed Sądem Okręgowym w Warszawie objęta była umowa leasingu nr (...), której raty miesięczne wynosiły po 4.626,42 zł. W tym stanie rzeczy przyjęcie, że powód na podstawie prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2009 r. w sprawie I C 579/09 zobowiązany jest do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 92.247,40 zł stanowiącej sumę rat leasingowych wynikających z umowy leasingu nr (...), która nie była objęta przedmiotem sporu między stronami, nie da się pogodzić z zasadami współżycia społecznego, a w szczególności z zasadą uczciwości w obrocie gospodarczym. Podmioty oferujące usługi finansowe takie jak leasing winny przykładać szczególną staranność do rozliczeń, tak aby nie pobierać nienależnych świadczeń od leasingobiorców, którzy nie zawsze mają pełną możliwość dokonania weryfikacji faktycznej wysokości swoich obciążeń finansowych. Dotyczy to nie tylko obrotu konsumenckiego, ale także obrotu gospodarczego, gdyż nie można pomijać, iż także między przedsiębiorcami zachodzi faktyczna nierówność pozycji na rynku. W tym stanie rzeczy egzekwowanie przez Centrum (...) S.A. kwoty 92.247,40 zł wraz z odsetkami, przy jednoczesnej pełnej świadomości tego, że jest to świadczenie nienależne, stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

Nie negując zatem dorobku doktryny i orzecznictwa odnoszącego się do art. art. 365 § 1 k.p.c., art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i art. 5 k.c., w konkretnym stanie faktycznym objętym niniejszą sprawą, niezbędna jest taka interpretacja tych przepisów, która nie prowadzi do wypaczenia istoty wymiaru sprawiedliwości. Przyjąć zatem należało, że moc wiążąca prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie obejmuje kwotę 35.104,44 zł, stanowiącą ustalone przez ten Sąd zadłużenie leasingobiorców z tytułu umowy leasingu nr (...) naczepy (...). Kwota 35.104,44 zł wynika bowiem z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego w Warszawie i w związku z tym objęta jest granicami prawomocności materialnej tego wyroku.

Mają powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny w punkcie I sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok zaskarżony wyrok w ten sposób, że tytuł wykonawczy pozbawiony został wykonalności ponad kwotę 35.104,44 zł wraz z odsetkami, tj. kwotę wynikającą z treści umowy leasingu nr (...), będącej przedmiotem sporu w sprawie I C 579/09.

Konsekwencją zmiany wysokości kwoty należności głównej dochodzonej pozwem ponad którą tytuł wykonawczy pozbawiony został wykonalności była konieczność zmiany rozstrzygnięcia w zakresie kosztów postępowania. Na skutek wydanego wyroku reformatoryjnego zmieniły się bowiem proporcje, w jakich strony zobowiązane są do poniesienia kosztów procesu (art. 100 k.p.c.). Należność objęta nakazem zapłaty wynosiła 293.104,44 zł, zaś tytuł wykonawczy pozbawiony został wykonalności ponad 35.104,44 zł, co stanowi 12 % z kwoty 293.104,44 zł. Oznacza to, że powodowie ulegli wobec pozwanego w 12 %, a tym samym tytuł wykonawczy winien zostać pozbawiony wykonalności ponad kwotę 1.305,72 zł tytułem kosztów procesu (12% z kwoty 10.881 zł zasądzonej z tego tytułu nakazem zapłaty).

W świetle powyższego zmiany wymagało także rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w zakresie kosztów procesu za pierwszą instancję. Łączna wysokość kosztów poniesionych przez powodów wyniosła 8.217 zł, na co złożyła się opłata sądowa - 1.000 zł, koszty pełnomocnika - 7.200 zł oraz opłata skarbowa – 17 zł. Tym samym powodom przysługuje od pozwanego zwrot 88 % z tej kwoty, tj. 7.231 zł.

Pozwanego obciąża 88% z należnej opłaty sądowej wynoszącej 14. 662 zł, tj. kwota 12.902,56 zł, która należało nakazać ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku (art. 113 u.k.s.c. w zw. z art. 100 k.p.c.).

W pozostałym zakresie apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Nie może odnieść skutku zarzut powodów, że świadczenie wynikające z łączącej strony umowy leasingu nr (...) zostało spełnione w całości. Do takiej oceny nie może w szczególności prowadzić treść dołączonego w do apelacji polecenia przelewu z dnia 4 listopada 1998 r. na okoliczność spłaty należności objętej fakturą (...). Skoro powodowie otrzymali ten dokument od wspólnika H. M. (1), to oznacza to, iż w sprawie, w której był wydany nakaz zapłaty przeciwko pozwanym J. C., K. G. i H. M. (1), możliwe było powołanie się na ten dokument. Oparcie bowiem powództwa przeciwegzekucyjnego na zarzucie spełnienia świadczenia (art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c.) jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy zarzut ten - ze względu na ustanowiony ustawą zakaz - nie mógł być rozpoznany w sprawie, w której wydano tytuł egzekucyjny (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r., III CZP 16/12). Badanie w trybie art. 840 k.p.c. sprawy prawomocnie zakończonej nie może prowadzić do ponownego merytorycznego rozpoznania tej sprawy. Sąd w tym postępowaniu nie może badać słuszności wyroku sądowego w chwili jego wydania nawet wówczas, gdy - jak to określa się w literaturze przedmiotu - nastąpiło podstępne wyłudzenie orzeczenia. Godziłoby to w powagę rzeczy osądzonej. Utrwalone i jednomyślne jest stanowisko nauki i orzecznictwa co do niedopuszczalności powoływania w powództwie przeciwegzekucyjnym zarzutów stojących na przeszkodzie prawu wierzyciela. Wynika to głównie z rozgraniczenia postępowania egzekucyjnego i rozpoznawczego (zob. m.in. glosę E. Wengerka do orzeczenia SN z dnia 12 kwietnia 1962 r., 2 CR 549/61, NP 1964, nr 3, s. 305 i n.). Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 12 grudnia 1972 r., II PR 372/72 (OSP 1973, z. 11, poz. 222), wskazując, że powództwo opozycyjne przewidziane w art. 840 k.p.c. nie prowadzi do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem. W związku z tym nie jest dopuszczalna merytoryczna zmiana uprzednio wydanego prawomocnego orzeczenia na podstawie przepisu art. 840 k.p.c. (por. T. Żyznowski,. Komentarz do art. 840 Kodeksu postępowania cywilnego).

Istota powództwa przeciwegzkucyjnego sprzeciwia się zatem dalszemu ograniczeniu wykonalności tytułu wykonawczego, gdyż badanie zasadności zarzutu spełnienia świadczenia burzyłoby konstrukcję powództwa opozycyjnego i prowadziłby do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy. W tym stanie rzeczy nie podzielając wskazanych wyżej zarzutów apelacji odnoszących się do spełnienia świadczenia ani argumentacji zgłoszonej na jej poparcie, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację w pozostałym zakresie.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Opłata od apelacji wynosiła 4.613 zł. Powodowie uiścili z tego tytułu kwotę 500 zł, gdyż w pozostałym zakresie zostali zwolnieni od koszów sądowych. Sąd Apelacyjny rozdzielił koszty opłaty od apelacji w tym samym stosunku, w jakim rozstrzygnął o kosztach postępowania za I instancję. Z tego względu nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku kwotę 4.059 zł tytułem opłaty od apelacji, od uiszczenia której powodowie byli zwolnieni.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE