Sygn. akt VIII Gz 26/13
Dnia 25 stycznia 2013 roku
Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy
w składzie:
Przewodniczący: SSO Tomasz Żelazowski
Sędziowie: SO Krzysztof Górski
SO Anna Budzyńska
po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2013 roku w Szczecinie,
na posiedzeniu niejawnym
w sprawie z wniosku A. D.
o ogłoszenie upadłości K. S.
na skutek zażalenia wnioskodawczyni
na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 12 listopada 2012 roku, sygn. akt V GU 25/12, w zakresie punktu III przyznające wynagrodzenie tymczasowemu nadzorcy sądowemu
postanawia:
I. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie III w ten sposób, że przyznać tymczasowemu nadzorcy sądowemu S. L. od wnioskodawczyni wynagrodzenie w kwocie 1200 zł (tysiąc dwieście złotych);
II. oddalić zażalenie w pozostałym zakresie.
SSO A. Budzyńska SSO T. Żelazowski SSO K. Górski
Uzasadnienie:
W dniu 7 sierpnia 2012 roku wnioskodawczyni A. D. wniosła o ogłoszenie upadłości jej K. S., wskazując, że nie reguluje on wobec niej swoich wymagalnych zobowiązań na kwotę 13.371,33 zł.
Postanowieniem z dnia 14 września 2012 roku Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim zabezpieczył majątek dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego w osobie S. L..
Postanowienie w tym przedmiocie zostało doręczone nadzorcy w dniu 18 września 2012 roku (k. 19a). Nadzorca zapoznał się z aktami sprawy, zaś w dniu 24 września 2012 roku udał się do miejsca zamieszkania uczestnika, którego zobowiązał do złożenia w terminie trzech dni szeregu dokumentów, mających obrazować jego sytuację majątkową. W dniu 27 września 2012 roku nadzorca ponownie spotkał się z uczestnikiem, który oświadczył mu, że wnioskodawczyni ma cofnąć wniosek o ogłoszenie jego upadłości. Nadzorca ustalił za pośrednictwem upoważnionej do tego osoby i w rozmowie telefonicznej z zarządcą budynku, że pod adresem ul. (...) w O. znajduje się siedziba W. W. sp. j. w likwidacji.
Uczestnik nie przedłożył nadzorcy żądanych przez niego dokumentów. W dniu 3 października 20012 roku nadzorcy doręczono oświadczenie wnioskodawczyni o cofnięciu wniosku o ogłoszenie upadłości. Tego samego dnia nadzorca sporządził sprawozdanie z podjętych czynności, w którym wskazał min., że wobec doręczenia mu oświadczenia wnioskodawczyni o cofnięciu wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika odstąpił od dalszych czynności w sprawie w tym w szczególności od podróży do O. oraz od złożenia wniosku o ustanowienie zarządu przymusowego.
W piśmie z dnia 3 października 2012 roku tymczasowy nadzorca sądowy wniósł o przyznanie mu wynagrodzenia w wysokości 3.000 zł.
Postanowieniem z dnia 12 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim umorzył postępowanie w sprawie, zasądził od A. D. na rzecz K. S. kwotę 1.817 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu upadłościowym, przyznał tymczasowemu nadzorcy sądowemu S. L. wynagrodzenie w kwocie 2400 zł i oddalił wniosek tymczasowego nadzorcy sądowego w pozostałym zakresie.
W uzasadnieniu wskazał, że złożony przez wnioskodawczynię w dniu 7 sierpnia 2012 roku wniosek o ogłoszenie upadłości K. S., został przez nią cofnięty w dniu 25.09.2012 roku, z uwagi na spłatę całości zobowiązania w dniu 8.02.2012 roku. W międzyczasie, tj. w dniu 04.10.2012 r. pełnomocnik uczestnika wniósł o oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz o zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wniosku wskazał, że w przedmiotowej sprawie nie istniały jakiekolwiek przesłanki do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, albowiem K. S. reguluje swoje zobowiązania terminowo, a wskazana przez wnioskodawczynię należność w kwocie 13.344,33 zł została zapłacona przelewem w dniu 08.02.2012 r.- czyli 6 miesięcy przed zgłoszeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.
Sąd wskazał ponadto, że dnia 04.10.2012 r. sprawozdanie złożył tymczasowy nadzorca sądowy, który spotkał się z uczestnikiem dwukrotnie i zobowiązywał go do złożenia dokumentacji przedsiębiorstwa. Przeprowadził także czynności zmierzające do ustalenia stanu majątku dłużnika w tym także w miejscu wskazanym przez wierzycielkę w O.. W związku z cofnięciem wniosku przez wierzycielkę odstąpił od dalszych czynności i złożył wniosek o przyznanie wynagrodzenia w wysokości 3000 zł.
Powołując się na art. 35 PUiN i art. 355 § 1 k.p.c. Sąd wskazał, że wobec cofnięcia wniosku, zachodzą podstawy do umorzenia postępowania. W przedmiocie kosztów Sąd orzekł na podstawie art. 203 § 2 k.p.c. Ponieważ przesłanki złożenia przez A. D. wniosku o ogłoszenie upadłości wskazane w jego uzasadnieniu nie istniały w rzeczywistości, albowiem opisany dług został uregulowany przez dłużnika kilka miesięcy wcześniej, należało uznać żądanie uczestnika zwrotu kosztów za uzasadnione.
Uzasadniając rozstrzygnięcie zawarte w punkcie III postanowienia, Sąd powołując się na art. 162 ust 1 i 2 PUiN w zw. z art. 38 ust 2 PUiN wskazał, że nakład pracy wykonanej przez nadzorcę uzasadnia uwzględnienie jego wniosku o przyznanie wy nagrodzenia w części - tj. co do kwoty 2400 zł. Nadzorca niezwłocznie podjął swoje czynności i aktywnie brał udział w postępowaniu. Wykonał szereg czynności zmierzających do ustalenia i zabezpieczenia majątku uczestnika oraz złożył sprawozdanie. Jednakże w związku z cofnięciem wniosku przez wnioskodawczynię nakład jego pracy był mniejszy niż w sprawach kończących się postanowieniem rozstrzygającym wniosek o ogłoszenie upadłości. W związku z powyższym Sąd miarkował wynagrodzenie nadzorcy.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła wnioskodawczyni, zaskarżając je w zakresie punktu III i zarzucając naruszenie art. 162 ust 1 i 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku, Prawo upadłościowe i naprawcze w zw. z art. 38 ust 2 tejże ustawy poprzez błędne wyliczenie wysokości przysługującego nadzorcy wynagrodzenia i wniosła o uchylenie postanowienia w zakresie punktu III, przyznanie tymczasowemu nadzorcy sądowemu wynagrodzenia w kwocie 500 zł oraz zasądzanie na jej rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.
W uzasadnieniu zażalenia wskazała, że w przedmiotowej sprawie Sąd błędnie przeprowadził miarkowanie wynagrodzenia nadzorcy sądowego poprzez ustalenie przysługującego nadzorcy wynagrodzenia w kwocie znacznie zawyżonej w stosunku do podjętych przez nadzorcę czynności. Nakład wykonanej przez nadzorcę sądowego pracy nie uzasadnia przyznania wynagrodzenia w kwocie 2.400,00 zł. Czynności podjęte przez nadzorcę sądowego były ograniczone, a nadto nadzorca pełnił swą funkcję w okresie od dnia 14 września 2012 roku do dnia 4 października 2012 roku.
W piśmie z dnia 5 grudnia 2012 roku, uzupełniającym zażalenie na zarządzenie sędziego, wnioskodawczyni wskazała, że domaga się przyznania nadzorcy sądowemu wynagrodzenia w kwocie 500 zł.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie okazało się uzasadnione w części.
W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy przyznał tymczasowemu nadzorcy sądowemu wynagrodzenie na podstawie art. 162 ust 1 i 2 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze, wskazując, że nakład pracy wykonanej przez nadzorcę uzasadnia uwzględnienie jego wniosku o wynagrodzenie jedynie co do kwoty 2400 zł. W związku z cofnięciem wniosku przez wnioskodawczynię nakład pracy nadzorcy był mniejszy niż w sprawach kończących się postanowieniem rozstrzygającym wniosek o ogłoszenie upadłości, w związku z czym wynagrodzenie to należało miarkować.
Stanowisko Sądu Rejonowego wyrażające potrzebę miarkowania wynagrodzenia tymczasowego nadzorcy sądowego jest trafne, tym niemniej stopień miarkowania nie przystaje do realiów sprawy, a w szczególności do nakładu pracy tymczasowego nadzorcy.
Zgodnie z treścią art. 162 PUiN stosowanego do tymczasowego nadzorcy sądowego na podstawie art. 38 ust. 1 tej ustawy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca mają prawo do wynagrodzenia za swoje czynności odpowiadającego wykonanej pracy.
W niniejszej sprawie tymczasowy nadzorca sądowy odebrał postanowienie ustanawiające go nadzorcą w dniu 18 września 2012 roku. Ze sprawozdania z czynności nadzorczych z dnia 2 października 2012 r. (karty 37 - 38 akt) wynika, że nadzorca zapoznał się z aktami sprawy, a następnie w dniu 24 września 2012 roku udał się do miejsca zamieszkania K. S., którego zobowiązał do złożenia w terminie trzech dni szeregu dokumentów, mających obrazować jego sytuację majątkową. W dniu 27 września 2012 roku nadzorca ponownie spotkał się z uczestnikiem, który oświadczył mu, że wnioskodawczyni ma cofnąć wniosek o ogłoszenie jego upadłości. Nadzorca ustalił za pośrednictwem upoważnionej do tego osoby i w rozmowie telefonicznej z zarządcą budynku, że pod adresem ul. (...) w O. znajduje się siedziba W. W. sp. j. w likwidacji. Wnioskodawczyni podawała, że pod tym adresem znajduje się majątek dłużnika. Uczestnik nie przedłożył nadzorcy żądanych przez niego dokumentów. W dniu 3 października 20012 roku tymczasowemu nadzorcy sądowemu doręczono oświadczenie wnioskodawczyni o cofnięciu wniosku o ogłoszenie upadłości. Tego samego dnia nadzorca sporządził sprawozdanie z podjętych czynności, w którym wskazał min., że wobec doręczenia mu oświadczenia wnioskodawczyni o cofnięciu wniosku o ogłoszenie upadłości K. S. odstąpił od dalszych czynności w sprawie, w tym w szczególności od podróży do O. oraz od złożenia wniosku o ustanowienie zarządu przymusowego.
Przed przystąpieniem do oceny stanowiska wnioskodawczyni wyrażonej w zażaleniu, wskazać trzeba, że do zadań nadzorcy tymczasowego należy kontrola czynności dłużnika, a także jego przedsiębiorstwa, oraz sprawdzanie, czy mienie dłużnika jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem (art. 180 ust. 2), wnioskowanie w razie potrzeby o nakazanie dłużnikowi sporządzenia sprawozdania finansowego (art. 180 ust. 1), składanie sprawozdań ze swoich czynności oraz sprawozdań rachunkowych (art. 168), a także sporządzenie takich dokumentów, jak spis wierzycieli dłużnika służący odbyciu wstępnego zgromadzenia wierzycieli (art. 45 ust. 3). W praktyce na żądanie sądu tymczasowy nadzorca sądowy sporządza niekiedy także sprawozdanie obejmujące merytoryczną ocenę dokumentów przedłożonych przez dłużnika w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości (A. Jakubecki, F. Zedler, „Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz.”, opubl. Lex 2011).
Biorąc pod uwagę powyższe należy zauważyć, że w niniejszej sprawie nadzorca wykonał tylko nieliczne czynności stricte przypisane jego roli. Co prawda wynikało to w znacznej mierze z niewykonania przez uczestnika zalecenia nadzorcy do przedłożenia dokumentów, a następnie unikania kontaktu z nadzorcą, nie zmienia to jednak faktu, że nadzorca nie zapoznał się z dokumentacją obrazującą stan majątkowy uczestnika. Już sam ten fakt przesądza, iż nakład pracy tymczasowego nadzorcy sadowego w niniejszej sprawie okazał się zdecydowanie mniejszy aniżeli w typowych sprawach tego rodzaju.
Nadzorca wskazywał również, że podjęte przez niego czynności obejmowały lekturę akt sprawy, jednak zauważyć należy, że na chwilę ustanowienia nadzorcy, akta liczyły zaledwie kilka kart (nie licząc kart obejmujących zwrotki, koperty i inne dokumenty nie istotne z punktu widzenia nadzorcy). Zatem ich lektura nie była zajęciem czasochłonnym. Co do pozostałych czynności nadzorca ograniczył się jedynie do dwukrotnej wizyty w miejscu zamieszkania uczestnika i uzyskania telefonicznie informacji dotyczącej wskazanego przez wierzycielkę miejsca położenia majątku dłużnika. Oprócz tego nadzorca sporządził dwa pisma – jedno skierowane do uczestnika (k. 40) o typowej, schematycznej treści, zobowiązujące do złożenia dokumentów, drugie skierowane do Biura (...) w O., zawierając prośbę o podanie informacji, przy czym jego sporządzenie z pewnością nie wymagało znacznego nakładu pracy i mogło zająć nadzorcy 10 – 15 minut. Istotna jest także okoliczność, że nadzorca wykonywał swoje czynności w okresie od dnia 18 września 2012 roku do dnia 3 października 2012 roku, a faktycznie jedynie od dnia 24 września 2012 roku (kiedy to pierwszy raz udał się do K. S.), do dnia 3 października 2012 roku. Oczywiście sam fakt złożenia przez wnioskodawczynię w wymienionej dacie oświadczenia o cofnięciu wniosku o ogłoszenie upadłości, nie uzasadniałoby zmniejszenia wynagrodzenia nadzorcy, albowiem z tą chwilą nie został on zwolniony z nałożonych na niego w związku z pełnioną funkcją obowiązków, jednakże sam nadzorca wskazał w sprawozdaniu, iż od dnia 3 października 2012 roku zaniechał podejmowania dalszych czynności w sprawie. Zatem efektywnie pełnił swą funkcję jedynie przez okres 10 dni, co nie uzasadnia przyznania mu wynagrodzenia w kwocie 2400 zł.
Zatem zważywszy, że wysokość wynagrodzenia nadzorcy, jest uzależniona zgodnie z wolą ustawodawcy od nakładu wykonanej pracy (art. 162 PUiN), to w niniejszej sprawie zachodziła konieczność miarkowania wynagrodzenia nadzorcy w zakresie większym aniżeli to uczynił Sąd Rejonowy. W ocenie Sądu Okręgowego, biorąc pod uwagę przytoczone wyżej argumenty wynagrodzeniem adekwatnym do nakładu pracy nadzorcy jest wynagrodzenie w kwocie 1200 zł.
Wynagrodzenie tymczasowego nadzorcy sądowego zostało przyznane mu od wnioskodawczyni A. D., na podstawie art. 745 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 35 PUiN. Jakkolwiek Sąd Rejonowy nie wskazał w treści swego postanowienia, że wynagrodzenie nadzorcy sądowego przysługuje od wnioskodawczyni, jednak wynika to z przywołanych wyżej przepisów i doprecyzowanie postanowienia Sądu Rejonowego było w tym zakresie konieczne. Wnioskodawczyni pochopnie zainicjowała postępowanie upadłościowe i zabezpieczające, składając wnioski pomimo tego, że K. S. nie był jej dłużnikiem, a zobowiązania, które miał wobec wnioskodawczyni uregulował na długo przed złożeniem przez nią wniosku. Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że wynagrodzenie nadzorcy sadowego powinno obciążać uczestnika, który nie miał wpływu na wszczęcie postępowania, a jedynie podjął po jego wszczęciu celowe czynności zmierzające do obrony przed nieuzasadnionym - jak się okazało – żądaniem.
Zaznaczyć przy tym należy, że zmiana postanowienia Sądu Rejonowego w tym zakresie nie narusza zasady reformationis in peius, gdyż zasada ta nie ma zastosowania do rozstrzygania w przedmiocie kosztów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2010 roku, IV CZ 42/10, OSNC-ZD 2011/2/26).
W związku z tym podstawie art. 35 PUiN w zw. z art. 397 § 2 w zw. z art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że przyznał tymczasowemu nadzorcy sądowemu od wnioskodawczyni wynagrodzenie w kwocie 1200 zł, natomiast na podstawie art. 35 PUiN w zw. z art. 397 § 2 w zw. z art. 385 k.p.c. oddalił zażalenie w pozostałym zakresie.
Zdaniem Sądu Okręgowego żądanie skarżącej przyznania nadzorcy wynagrodzenia jedynie w kwocie 500 zł nie oddawałoby należycie nakładu wykonanej przez niego pracy, zwłaszcza, że nadzorca podjął wstępne czynności zmierzające do ustalenia miejsca położenia majątku uczestnika poza G., a z powierzonych mu obowiązków wywiązał się należycie i terminowo. Nakład wykonanej przez niego pracy należy ocenić jako średni, nie sposób jednak uznać, że był znikomy, a tylko takie wnioskowanie uprawniałoby do przyznania mu wynagrodzenia w kwocie 500 zł.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
SSO A. Budzyńska SSO T. Żelazowski SSO K. Górski