Sygn. akt II Ca 3002/21

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 kwietnia 2022r.

Sąd Okręgowy rozpoznał niniejszą sprawę w trybie przepisów o postępowaniu uproszczonym, nie prowadził postępowania dowodowego, dlatego uzasadnienie wyroku zostało ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa zgodnie z art. 505 13§ 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Podzielić należy pogląd Sądu Rejonowego, że rozszerzenie powództwa było niedopuszczalne. Zgodnie z art. 505 3 § 2 k.p.c. połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wynikają z tego samego stosunku prawnego lub kilku stosunków prawnych tego samego rodzaju. Z tego punktu widzenia powód mógł w pozwie sformułować dwa roszczenia tj. roszczenie o obniżenie ceny z tytułu rękojmi albo roszczenie o odszkodowanie. Są to dwa niezależne roszczenia wynikającego z tego samego stosunku prawnego. Problem jednak w tym, że powód nie wystąpił z tymi dwoma roszczeniami w pozwie. Wyraźnie opis stanu faktycznego wskazywał na roszczenie z tytułu rękojmi. Co więcej wyraźnie zostało wskazane, że jest to roszczenie z tytułu rękojmi, co ma kluczowe znaczenie w sytuacji gdy pozew został złożony przez profesjonalnego pełnomocnika. Należy tutaj stanowczo podkreślić, że przesłanki roszczenia z tytułu rękojmi i z tytułu odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy są inne i tak przykładowo należy wskazać, że w przypadku rękojmi nie występuje pojęcie szkody, ale co najważniejsze w przypadku odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie bada się zawinienia. Nie można więc racjonalnie twierdzić, że opis stanu faktycznego sam w sobie determinował podstawę obu roszczeń i sąd tylko „technicznie” mógł swobodnie przyjąć, którąś z podstaw. Ma to istotne znaczenie przypadku postępowania uproszczonego, którego istota sprowadza się do szybkiego i sprawnego postępowania oraz unikania badania różnych wątków sporu. Można to osiągnąć tylko „zawężając” przedmiot sporu. Zatem pismo z dnia 5.10.2021r. trafnie zostało potraktowane przez Sąd rejonowy jako rozszerzenie powództwa. Rozszerzenie polegało na wskazaniu innych dodatkowych okoliczności faktycznych, które mogą determinować odpowiedzialność pozwanej. Takie rozszerzenie było jednak w świetle art. 505 4 § 1 kpc niedopuszczalne. Nie zmienia tego fakt, że gdyby pierwotnie powódka wystąpiła z obu roszczeniami to byłyby one dopuszczalne. Jak wskazano wcześniej istotą postępowania uproszczonego jest jego szybkość i sprawność i właśnie temu służy art. 505 4 kpc. Rozszerzenie powództwa bowiem powoduje konieczność badania innych dodatkowych okoliczności, które nie były przewidziane w pozwie. Z inną sytuacją mamy do czynienia w momencie kiedy dwa lub więcej roszczenia są zgłaszane od razu w pozwie, a z inną gdy dopiero w trakcie procesu dojdzie do zgłoszenia kolejnego roszczenia. W pierwszej sytuacji bowiem pozew od razu toczy się w obu kierunkach wynikających z roszczeń, a w drugiej nie. Zatem sam fakt, że dane roszczenie mogło być zgłoszone w pozwie nie uzasadnia przyjęcia tezy, że rozszerzenie powództwa o to roszczenie jest dopuszczalne w świetle art. 505 4 § 1 kpc.

Zgodnie z art. 505 1 § 3 kpc sąd może rozpoznać sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym, jeżeli może to przyczynić się do sprawniejszego rozwiązania sporu. Przepis ten daje sądowi dużą sferę uznaniowości, ale nie można jednak przekroczyć granicy dowolności. Należy pamiętać, że przepisy procedury są narzędziem w celu rozstrzygnięcia sporu, a nie są celem samym w sobie. To roszczenie i potrzeba rozwiązania sporu determinują w jakim trybie należy rozpoznać sprawę, a nie sam fakt rozpoczęcia procesu w określonym trybie. W przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy kompleksowo przeprowadził postępowanie dowodowe i dla rozstrzygnięcia sprawy w oparciu o przepisy o rękojmi lub o art. 471 kc nie ma potrzeby uzupełniania postępowania dowodowego. Z tego względu Sąd Okręgowy uznał, że Sąd Rejonowy naruszył art. 505 1 § 3 kpc, albowiem skierowanie sprawy do postępowania zwykłego sprawnie i kompleksowo rozstrzygnęłoby całkowicie spór pomiędzy stronami. Co więcej samo rozstrzygniecie Sądu Rejonowego w oparciu przepisy dotyczące rękojmi nie budzi wątpliwości. Istotnie dokonana ocena, że strony umowy wyłączyły odpowiedzialność z tytułu rękojmi jest prawidłowa. Sąd Okręgowy nie mógł jednak rozstrzygnąć sporu na podstawie art. 471 kc albowiem rozszerzenie powództwa było niedopuszczalne, a Sąd Rejonowy nie zmienił trybu postępowania. Sąd Okręgowy nie zmienił samodzielnie trybu postępowania na etapie postępowania apelacyjnego, albowiem nie zmieniłoby to sytuacji, ponieważ Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy w oparciu o art. 471 kc. Wprawdzie sąd wskazał, że powódka nie wykazała przesłanek z art. 471 kc ale uzasadnienie w tym zakresie jest blankietowe. Sąd wskazał, że powódka nie wykazała szkody, ale przecież powódka wskazywała na szkodę jako różnicę pomiędzy ceną zakupu, a ceną aktualną – sąd nie wyjaśnił dlaczego ta różnica nie może być uznana za szkodę i dlaczego jest ona niewykazana skoro taką opinię wydał biegły. Fakt, że powódka nie dokonała naprawy samochodu nie ma znaczenia. Sąd nie wyjaśnił dlaczego nie został wykazany związek przyczynowy pomiędzy sprzedażą samochodu, a szkodą, skoro ze stanu faktycznego wynika, że wskutek usterki wywołanej awarią rozrządu doszło do utraty wartości pojazdu. Nie wiadomo czy wg. sądu przekroczone zostały granice adekwatnego związku przyczynowego, czy też inne okoliczności zadecydowały o braku tego związku. W końcu nie wyjaśniono rzeczy najważniejszej z punktu widzenia art. 471 kc, a mianowicie tego czy pozwana ponosi odpowiedzialność za szkodę. Należy wskazać, że istota sporu właśnie do tego się sprowadza. Pozwana wymieniała rozrząd i okazało się, że to mechanik źle wykonał pracę, ponieważ nie wymienił wszystkich części, które powinien był wymienić. Należy więc dokonać oceny tej sytuacji i wyjaśnić czy jest to okoliczność wyłączająca odpowiedzialność pozwanej czy nie.

Ponownie rozpoznając sprawę w postępowaniu zwykłym Sąd Rejonowy we własnym zakresie oceni czy zachodzi konieczność uzupełniania postępowania dowodowego. Dokona również oceny zasadności roszczenia również z punktu widzenia wszystkich przesłanek wynikających z art. 471 kc. Przede wszystkim dokona więc analizy czy różnica wartości pomiędzy ceną zakupu, a aktualną wartością może być uznane za skodę, czy zachodzi związek przyczynowy pomiędzy działaniem (zaniechaniem) pozwanej, a ewentualną szkodą. Co jednak najważniejsze Sąd musi dokonać oceny czy w świetle podnoszonych okoliczności pozwana ponosi odpowiedzialność z tytułu nienależytego wykonania umowy.

Mając powyższe na uwadze – na zasadzie art. 505 12 § 1 kpc oraz art. 505 12 § 2 kpc – orzec należało jak w sentencji wyroku.

sędzia Zygmunt Drożdżejko