UZASADNIENIE

J. H. (2) wniosła odwołanie od decyzji Dyrektora (...) w B. z dnia 27 stycznia 2022r., którą odmówiono jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu. Zaskarżonej decyzji zarzuciła błąd w zakresie :

- naruszenia przepisów art. 70 ust. 1 – 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS polegający na ich błędnym zastosowaniu poprzez nieuprawnione uznanie, że jako wdowa z ukończonym 50 rokiem życia i ustalonym prawem do świadczenia alimentacyjnego od męża, jakoby nie spełnia przesłanek do otrzymania wojskowej renty rodzinnej po zmarłym mężu

- oceny stanu faktycznego w sprawie polegający na pominięciu faktu, że świadczenie otrzymywane przez nią od męża , ustalone na podstawie wyroku SR w Bydgoszczy z dnia 28 kwietnia 2009 r. sygn. akt V RC 449/08 zasądzone na podstawie art. 27 k.r.o., jakoby nie jest świadczeniem alimentacyjnym w rozumieniu art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do renty rodzinnej po zmarłym W. H. (2) oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu podnosiła, iż jak wynika z treści art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS dotyczy on zarówno małżonka rozwiedzionego, jak też wdowy nie pozostającej ze zmarłym emerytem we wspólności małżeńskiej pomimo formalnego trwania związku małżeńskiego. Jednocześnie spełnia pozostałe warunki to znaczy jest wdową, która ukończyła 50 rok życia i która była uprawniona do świadczenia płaconego przez jej małżonka. Przy czym jak wskazała, przyjmuje się powszechnie, że obowiązek wynikający z art. 27 k.r.o. ma charakter alimentacyjny.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu powołał się na fakt nieistnienia pomiędzy małżonkami faktycznej wspólności małżeńskiej, albowiem zainteresowana nie mieszkała wspólnie z mężem i nie prowadziła z nim wspólnego gospodarstwa domowego . Tym samym zdaniem pozwanego z tych względów nie spełnia warunków do przyznania jej uprawnień do wojskowej renty rodzinnej. W odniesieniu natomiast do przywoływanego przez odwołującą się wyroku Sądu Rejonowego , to zapadł on 13 lat temu , a ponadto dotyczył wyłącznie zaspokajania potrzeb rodziny, a nie obowiązku alimentacyjnego. Pojęcie alimentów należy odnieść do art. 128 k.r.o. Tymczasem przedmiotowym wyrokiem SR nie orzekł o prawie ubezpieczonej do alimentów to jest dostarczania przez małżonka środków utrzymania ubezpieczonej, o którym stanowi art. 128 k.r.o. , lecz kwotę 970 zł tytułem zaspokajania potrzeb rodziny. A zatem konotacja tych świadczeń jest zgoła odmienna.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje :

Odwołująca się J. H. (1) pozostawała formalnie w związku małżeńskim z W. H. (1). N. nie pracowała, zajmując się domem i wychowaniem dzieci . Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2009 r. sygn. akt V RC (...) Sąd Rejonowy w Bydgoszczy zasądził od W. H. (1) na rzecz J. H. (1) kwotę 970 zł miesięcznie tytułem zaspokajania potrzeb rodziny, w miejsce kwoty 630 zł , wypłacanej wcześniej w/w- nej ( 300 zł ) oraz ich córce S. H. ( 350 zł ) , a ustalonej w ugodzie zawartej przez SR w Bydgoszczy w dniu 6 marca 2001 r. sygn. akt V RC (...). W uzasadnieniu sąd wskazał, iż J. H. (1) „ mieszka wspólnie z mężem oraz pełnoletnimi dziećmi , z którymi prowadzone jest wspólne gospodarstwo domowe. Nie posiada własnych środków utrzymania i jest osobą schorowaną „ . W ostatnich latach przez śmiercią mąż odwołującej dzielił dotychczasowe miejsce zamieszkania ( z żoną ) z czasowym zamieszkiwaniem u siostry w Z.. W dniu 21 grudnia 2021r. W. H. (1) zmarł.

/ dowód : zeznania odwołującej J. H. - zapis AV k. 27 akt sprawy , wyrok wraz z uzasadnieniem – k. 83, 85- 89 akt sprawy V RC (...), skrócony akt zgonu k. 29 akt (...) /

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Argumentacja strony pozwanej jest chybiona. Niewątpliwie w odniesieniu do odwołującej zastosowanie znajduje art. 70 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153,poz. 1227 ze zm.) , który stanowi, że małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Tym samym w ocenie sądu bez znaczenia pozostaje okoliczność ( na którą powoływał się pozwany w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ) , czy pomiędzy odwołującą się i jej mężem ( pozostającymi w formalnym związku małżeńskim ) utrzymywała się faktyczna wspólność małżeńska . Istota sporu sprowadzała się jedynie do rozstrzygnięcia tego , jaki charakter ( alimentacyjny czy nie ) miało świadczenie otrzymywane przez odwołującą od jej męża na podstawie wyroku Sądu Rejonowego z 9 kwietnia 2011 r. . Zdaniem sądu orzekającego nie ulega wątpliwości , iż świadczenie to ( zasądzone od małżonka na rzecz J. H. (1) ) na podstawie art. 27 k.r.o. było w istocie świadczeniem alimentacyjnym. Uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego z dnia 28 kwietnia 2009 r. nie pozostawia wątpliwości co do tego , na czyją rzecz i w jakim celu zostało orzeczone. Sąd zasądził je w wyższej kwocie ( 970 zł ) w miejsce uprzednio przyznanych ugodą odwołującej oraz córce obu w/w- nych – S. H. świadczeń ( w łącznej kwocie 650 zł ) na zaspokajanie potrzeb rodziny ( na rzecz pozostającej bez źródeł utrzymania i schorowanej odwołującej ) . Wydaje się, iż pogląd co do alimentacyjnego charakteru świadczenia przewidzianego w art. 27 k.r.o. jest dominującym w orzecznictwie . W wyroku z dnia 18 grudnia 2014 r. sygn. akt III UK 54/14 Sąd Najwyższy wskazał, iż „ konstytucyjnie usprawiedliwione jest adekwatne stanowisko, że małżonka rozwiedziona, która po rozwodzie nadal otrzymywała od byłego męża ustalone ugodą sądową kwoty ugodzonego obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.), legitymuje się po śmierci byłego męża dobrowolnym tytułem alimentacyjnym wymaganym do nabycia prawa do renty rodzinnej, który jest konstytucyjnie równorzędny z prawem do alimentów ustalonym wyrokiem lub ugodą sądową w związku z ustaniem małżeństwa przez rozwód (art. 70 ust. 3 u.e.r.f.u.s. w związku z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP) „ . W wyroku z dnia 24 października 2018 r. III AUa 33/18 Sąd Apelacyjny w Gdańsku podobnie stwierdził , iż „ małżonek rozwiedziony, który po rozwodzie nadal otrzymuje od byłego małżonka ustalone ugodą pozasądową kwoty ugodzonego obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.), legitymuje się po śmierci zobowiązanego małżonka dobrowolnym tytułem alimentacyjnym wymaganym do nabycia prawa do renty rodzinnej, który jest konstytucyjnie równorzędny z prawem do alimentów ustalonym wyrokiem lub ugodą sądową w związku z ustaniem małżeństwa przez rozwód (art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach w związku z art. 67 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP) „. Ten sam SA w Gdańsku w orzeczeniu z dnia 16 lutego 2016 r. III AUa 1643/15 skonstatował „ sądowe stwierdzenie obowiązku (nakazanie) przyczyniania się do zaspakajania potrzeb rodziny, w trybie art. 27 lub 28 k.r.o., stanowi orzeczenie o charakterze alimentacyjnym, a w każdym razie prowadzi do potwierdzenia alimentacyjnego obowiązku wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra rodziny, obejmującego powinność przyczyniania się do utrzymania także współmałżonka, co w razie śmierci alimentacyjnie zobowiązanego ubezpieczonego kreuje uprawnienie do nabycia renty rodzinnej tak, jakby wdowa miała w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową (art. 70 ust. 3 in fine u.e.r.f.u.s.). Wspólność małżeńska w rozumieniu tego przepisu nie ustaje wskutek ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami, ale może funkcjonować w każdym ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej”.

Z powyższych względów ( z uwagi na alimentacyjny charakter świadczenia uzyskiwanego przez odwołującą w dniu śmierci jej męża , na podstawie wyroku sądowego obligującego go do uiszczania określonej kwoty na jej rzecz , a co za tym idzie spełnienie przesłanek wskazanych w art. 70 ust. 3 ustawy ) , Sąd Okręgowy uznając odwołanie za zasadne na zasadzie art. 477¹⁴§ 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 sentencji .

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych / Dz. U. 2015.1804 / obciążając nimi pozwany wojskowy organ rentowy jako przegrywającego proces ( pkt 2 wyroku ) .

Sędzia Maciej Flinik

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE