UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2021 roku powód P. S. wytoczył przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W. powództwo o zapłatę kwoty 3.976,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 września 2020 roku do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 21 czerwca 2020 roku miało miejsce zdarzenie drogowe, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki F. (...) o nr rej. (...) klasy D, należący do P. O.. W związku z powstałą szkodą poszkodowany wynajął pojazd zastępczy marki T. (...), tj. tej samej klasy co uszkodzony, na okres od dnia 22 czerwca 2020 roku do dnia 31 lipca 2020 roku (39 dni), który użytkował w takim samym zakresie, jak samochód uszkodzony. S. dobowa najmu wyniosła 189 zł netto (232,47 zł brutto), zaś koszt całego najmu 9.066,33 zł.

Po nabyciu wierzytelności od poszkodowanego powód wezwał pozwanego do zapłaty należności z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i wypłacił świadczenie w wysokości 3.916,06 zł. Pozwany uwzględnił przy tym 36 dni najmu, tj od dnia 22 czerwca 2020 roku do dnia 28 lipca 2020 roku, zweryfikował stawkę dobową do kwoty 97,56 zł netto plus 50% podatku VAT 23% gdyby poszkodowany skorzystał z oferty ubezpieczyciela pojazdu zastępczego.

Po zapłacie wyżej wymienionej kwoty, pozostała kwota 5.150 zł podlegała obniżeniu o 50% podatku VAT 23% tj. o 847,66 zł, tj. do kwoty 4.302,61 zł, bowiem poszkodowany mógł odliczyć 50% podatku VAT od najmu. Powód pismem z dnia 24 sierpnia 2020 roku wezwał pozwanego do zapłaty pozostałej kwoty wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. W odpowiedzi na powyższe pozwany dokonał dopłaty do odszkodowania w wysokości 326,34 zł uznając za zasadne brakujące 3 dni okresu najmu i odmówił ostatecznie zwrotu kwoty 3.976,27 zł z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego (9.066,33 zł – 3.916,06 zł- 326,24 zł- 847,66 zł tytułem 50% podatku VAT 23% z faktury VAT). Powód wyjaśnił ponadto, że poszkodowany na etapie zawierania umowy najmu pojazdu nie dysponował informacjami od pozwanego na temat pojazdu zastępczego i jakakolwiek późniejsza propozycja była już nieaktualna, ponieważ poszkodowany był już związany umową z powodem. (pozew k. 2-5)

W odpowiedzi na pozew pozwany Towarzystwo (...) S.A. w W., reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany, nie podważając okoliczności faktycznych przytoczonych w pozwie oraz nie kwestionując samego rynkowego charakteru stawek powoda, zakwestionował zasadność przyjętej przez powoda stawki najmu pojazdu zastępczego. Wyjaśnił, że w dniu zgłoszenia szkody poinformował poszkodowanego o możliwości bezpłatnego użyczenia pojazdu zastępczego oraz o akceptowalnych stawkach dobowych w przypadku wynajęcia auta zastępczego od podmiotu trzeciego, zaś poszkodowany nie zgłaszał potrzeby najmu pojazdu zastępczego. Wskazał, iż nie korzystając ze złożonej propozycji poszkodowany przyczynił się do zwiększenia szkody, przypominając, że roszczenie z przedmiotowego tytułu winno obejmować wyłącznie celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty najmu samochodu zastępczego. (odpowiedź na pozew k. 43-46)

Replikując na powyższe ustanowiony w sprawie pełnomocnik powoda podtrzymał pozew w całości. Wskazał, że nawet gdyby przyjąć, iż jakieś informacje zostały przekazane poszkodowanemu- choć brak dowodu ich wysłania, czy doręczenia poszkodowanemu- to nastąpiło to już po dacie zawarcia umowy stron, a poszkodowany nie mógł tak po prostu rozwiązać umowy bez skutków prawnych, o czym został pouczony w chwili jej zawarcia. (pismo procesowe k. 81-87)

W toku procesu stanowiska stron nie uległy zmianie. (protokół rozprawy k. 95-99, k. 114-117, k. 166, pismo procesowe k. 157-157v., k. 159)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 21 czerwca 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód marki F. (...) o nr rej. (...), będący własnością P. O..

Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie.

(zeznania świadka P. O. 00:07:08-00:32:13 elektronicznego protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2021 roku k. 95-99, okoliczności bezsporne)

W związku z powstałą szkodą dnia 22 czerwca 2020 roku poszkodowany wynajął od powoda pojazd zastępczy marki T. (...), tej samej klasy (D), co pojazd uszkodzony, za stawkę dobową 189 zł netto (232,47 zł brutto). Poszkodowany znalazł wypożyczalnię powoda w Internecie, a wyboru oferty dokonał sugerując się ceną wynajmu i dostępnością pojazdu.

(umowa, najmu k. 7, zeznania świadka P. O. 00:07:08-00:32:13 elektronicznego protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2021 roku k. 95-99, okoliczności bezsporne)

P. O. w dniu 23 czerwca 2020 roku zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu warsztatowi należącemu do B. S., którego upoważnił do zgłoszenia szkody i kontaktu z ubezpieczycielem. Poszkodowany nie chciał zajmować się czynnościami związanymi ze zgłoszeniem szkody i przebiegiem postępowania likwidacyjnego.

Tego samego dnia B. S. telefonicznie zgłosił szkodę pozwanemu. Podczas zgłoszenia szkody pozwany poinformował go o możliwości najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w wypożyczalni współpracującej z pozwanym oraz o akceptowalnej stawce najmu pojazdu w przypadku najmu we własnym zakresie.

Dodatkowo w piśmie z dnia 23 czerwca 2020 roku pozwany poinformował poszkodowanego, że w przypadku zainteresowania wynajmem pojazdu zastępczego poszkodowany może wynająć pojazd zastępczy dostosowany do jego potrzeb z wypożyczalni współpracującej z pozwanym oraz, że w przypadku wynajęcia pojazdu we własnym zakresie koszty wynajmu zostaną zweryfikowane do poziomu oferty ubezpieczyciela, która dla klasy pojazdu D przewidywała stawkę dobową w wysokości 120 zł brutto. W piśmie zostały podane nazwy wypożyczalni oraz ich dane kontaktowe, a także informacja, o możliwości skontaktowania się z Centrum (...) w przypadku innych potrzeb związanych z najmem pojazdu zastępczego. Przypomniał ponadto, że na poszkodowanym ciąży obowiązek minimalizacji rozmiarów szkody. Przedmiotowe pismo zostało doręczone poszkodowanemu.

Pozwany kilkukrotnie podjął próby skontaktowania się z poszkodowanym, jednakże każdorazowo P. O. odsyłał pozwanego do kontaktu z warsztatem naprawczego. Poszkodowany nie próbował się kontaktować z ubezpieczycielem, nie zgłosił potrzeby najmu pojazdu zastępczego zarówno pozwanemu, jak też B. S..

(zeznania świadka B. S. 00:07:3800:17:01 elektronicznego protokołu rozprawy z dnia 2 grudnia 2021 roku k. 114-117, zeznania świadka P. O. 00:07:08-00:32:13 elektronicznego protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2021 roku k. 95-99, pismo k. 52-53v., w aktach szkody na płycie CD: druk zgłoszenia szkody, nagranie telefonicznego zgłoszenia szkody od minuty 9:20 do 10:40 k. 57)

W związku z najmem pojazdu zastępczego P. O. złożył oświadczenie, iż będzie wykorzystywał pojazd zastępczy w takim samym zakresie, w jakim korzystał z uszkodzonego pojazdu. W jego treści wskazał ponadto, że prowadzi działalność gospodarczą, jest płatnikiem podatku VAT i ma możliwość odliczenia podatku VAT od wynajmu pojazdu zastępczego w wysokości 50%.

Wynajęty pojazd poszkodowany użytkował do dnia 31 lipca 2020 roku, w której to dacie odebrał naprawiony pojazd.

(zeznania świadka P. O. 00:07:08-00:32:13 elektronicznego protokołu rozprawy z dnia 2 listopada 2021 roku k. 95-99, oświadczenie k. 8)

Na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 31 lipca 2020 roku P. O. zbył na rzecz powoda P. S. wierzytelność pieniężną przysługującą mu wobec pozwanego z tytułu najmu pojazdu zastępczego w związku z likwidacją szkody z dnia 21 czerwca 2020 roku na pojeździe marki F. (...) o nr rej. (...). Przedmiotową wierzytelność powód nabył wraz ze wszystkimi prawami z nią związanymi.

Po nabyciu wierzytelności powód w dniu 31 lipca 2020 roku wystawił na pozwanego fakturę VAT nr (...) opiewającą na kwotę 9.066,33 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego marki T. (...) w okresie od 22 czerwca 2020 roku do 31 lipca 2020 roku, z terminem płatności do dnia 7 sierpnia 2020 roku.

(faktura k. 6, umowa przelewu wierzytelności k. 9)

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2020 roku pozwany poinformował powoda o przyznaniu odszkodowania z tytułu wynajmu pojazdu zastępczego w kwocie 3.916,06 zł brutto, w tym 50% podatku VAT. Wyjaśnił, iż zaakceptował 36 dni okresu najmu pojazdu zastępczego, zweryfikował stawkę dobową do kwoty 97,56 zł netto, a więc do poziomu za którą mógł zorganizować pojazd zastępczy dla poszkodowanego, o czym poszkodowany był informowany. Wskazał, że wydatki z powyższego tytułu winny być celowe i ekonomicznie uzasadnione, a poszkodowany jest obowiązany do minimalizacji rozmiarów szkody.

(decyzja k. 16-16v., okoliczności bezsporne)

Pismem z dnia 24 sierpnia 2020 roku, doręczonym w dniu 27 sierpnia 2020 roku, powód wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 4.302,61 zł tytułem uzupełniającego odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego.

W odpowiedzi ubezpieczyciel przyznał dopłatę odszkodowania z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego w kwocie 326,34 zł brutto w tym 50% podatku VAT uznając za zasadne pozostałe 3 dni okresu najmu, zaś w pozostałym zakresie, w szczególności w odniesieniu do stawki za dobę najmu, podtrzymał swoje stanowisko.

(wezwanie do zapłaty k. 17, wydruk ze strony internetowej operatora pocztowego k. 18-20, potwierdzenie nadania przesyłki k. 21, pismo k. 22-23)

Pojazd uszkodzony F. (...) i wynajęty T. (...) jest klasyfikowany w segmentacji stosowanej przez wypożyczalnie w grupie D. S. za najem pojazdu zastępczego klasy D w roku 2020 w województwie (...) wynosiła w formie gotówkowej przy płatności bezpośredniej z góry ustalonym okresem najmu od około 99 zl do około 243,90 zł netto za dobę 9 brutto od około 121,77 zł do 3000 zł). zaś w formie bezgotówkowej (cesja praw) wynosiła od około 195 zł do 281,76 zł netto za dobę (brutto od około 239,85 zł do około 346,56 zł netto za dobę). S. czynszu najmu zastosowana przez powoda 189 z ł netto była obserwowana w dacie szkody.

(opinia biegłego M. S. k. 125-147)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, w tym w aktach szkody, których prawdziwości ani rzetelności ich sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron. Sąd oparł się również na zeznaniach świadków oraz opinii biegłego sądowego.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Roszczenie przedstawione przez powoda ma charakter roszczenia odszkodowawczego, znajdującego oparcie w przepisach art. 822 § 1 i 2 k.c., art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152, ze zm.) oraz art. 436 § 1 k.c. i 415 k.c. Okoliczności kolizji z dnia 21 czerwca 2020 roku nie były sporne pomiędzy stronami. Również legitymacja bierna pozwanej spółki do występowania w niniejszym procesie, mająca za podstawę art. 19 ust. 1 powołanej wyżej ustawy, nie pozostawała przedmiotem sporu. Było bowiem okolicznością niekwestionowaną, iż sprawca szkody posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanej spółce. Pozwany nie kwestionował zasady swojej odpowiedzialności i wypłaciła w części odszkodowanie za wynajem pojazdu zastępczego. Nie budziło wątpliwości, iż do przedmiotowego zdarzenia drogowego doszło na skutek zawinionego działania uczestnika ruchu drogowego posiadającego polisę OC w pozwanym towarzystwie. Legitymacja procesowa czynna powoda wynika, poza wskazanymi powyżej przepisami, ponadto z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanemu została przelana na rzecz powoda. Wraz z przedmiotową wierzytelnością przeszły ponadto na powoda wszelkie związane z nią prawa. Spór będący przedmiotem niniejszego postępowania rozgrywał się natomiast na płaszczyźnie ustalenia rozmiaru i wysokości szkody poniesionej przez poszkodowanego w związku z zaistniałą kolizją, a w konsekwencji, co do wysokości należnego mu odszkodowania związanego z kosztami wynajęcia pojazdu zastępczego. W niniejszej sprawie sam fakt konieczności najmu pojazdu zastępczego był niekwestionowany. Tak samo niesporny był okres najmu tj. 39 dni. Sporna była stawka najmu, czyli wysokość szkody. Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Jednakowoż istnieje też obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Kwestia ta jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17. Wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej i najkorzystniejszej. Uznając, że sam fakt poszkodowania i koniczność aktywności poszkodowanego w zakresie likwidacji szkody jest sam w sobie na tyle obciążający i absorbujący, pierwszeństwo przyznać należy zapewnieniu poszkodowanemu komfortu, a nawet poczucia bezpieczeństwa i profesjonalnego wsparcia. Nie jest więc tak, że zawsze najtańsza oferta będzie najkorzystniejsza. Ubezpieczyciele także wyciągają wnioski z orzecznictwa Sądów i zauważalna stała się tendencja organizowania przez nich najmu pojazdu zastępczego. Sąd zdaje sobie przy tym sprawę, że często propozycja najmu jest tak zawoalowana, że niedostrzegalna w natłoku informacji, bywa, że jest iluzoryczna, a eksponowany koszt najmu nie zawiera w sobie wszystkich istnych dla poszkodowanego elementów lub wiąże się z różnymi niedogodnościami, tyle że nie ma podstaw z góry zakładania takiej sytuacji. W rozpoznawanej sprawie poszkodowany sam przyznał, że nie podejmował żadnej próby kontaktu z pozwanym, zdecydował się wynająć pojazd zastępczy we własnym zakresie, gdyż zależało mu na czasie. Nie zgłosił potrzeby najmu pojazdu zastępczego ani pozwanemu ani warsztatowi naprawczemu, któremu powierzył naprawę uszkodzonego pojazdu oraz który upoważnił do zgłoszenia pozwanemu szkody. Upoważniony przez poszkodowanego B. S. w chwili zgłoszenia szkody został poinformowany przez pracownika pozwanego o możliwości najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w wypożyczalni współpracującej z pozwanym oraz o akceptowalnej stawce najmu pojazdu w przypadku najmu we własnym zakresie. Dodatkowo na adres poszkodowanego została przesłana wiadomość przez ubezpieczyciela dotycząca możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego z podaniem stawek najmu, a także zostały wskazane wypożyczalnie współpracujące z pozwanym i dane kontaktowe. To wszystko oznacza, ze oferta najmu była konkretna, a próba skorzystania z tej oferty nie nastręczała poszkodowanemu żadnych kłopotów. W rozmowie z pracownikiem B. S. wskazał też, że w przypadku jeżeli poszkodowany będzie potrzebował auta zastępczego skontaktuje się w tym celu z ubezpieczycielem, bądź też najmie pojazd zastępczy we własnym zakresie. Poszkodowany na rozprawie zeznał, że pozwany próbował nawiązać z nim kontakt jednakże każdorazowo był odsyłany do warsztatu naprawczego. Poszkodowany nie próbował nawet zapoznać się z ofertą najmu pozwanego. Z powyższego wynika, że od początku miał zamiar nająć pojazd zastępczy spoza wypożyczalni współpracujących z pozwanym. Miał on do tego pełne prawo, więcej – mogło się okazać że oferta powoda była dla niego korzystniejsza, ale nie dał on żadnej możliwości ubezpieczycielowi przedstawienia jego oferty, albo wykazania przez siebie niekorzystności takiej oferty. Konkludując zatem szkoda związana kosztem najmu pojazdu zastępczego zamyka się kwotą odpowiadającą ofercie przedstawionej przez ubezpieczyciela i jest to stawka 97,56 zł netto dziennie powiększona o 50% podatku VAT 23%. Skoro wszystkie koszty według tej stawki zostały pokryte, powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. Mając na uwadze, że pozwany wygrał sprawę w całości, Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.063,36 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, która obejmowała wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika w stawce minimalnej – 900 zł (§ 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1800), opłatę skarbową od pełnomocnictwa – 17 zł oraz wynagrodzenie biegłego – 146,36 zł.

Z uwagi na to, że w toku postępowania strona pozwana uiściła zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego, z której pozostała niewykorzystana kwota 853,64 zł, na podstawie art. 80 ust. 1 w zw. z art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 300 z późn. zm.) Sąd nakazał zwrócić na rzecz pozwanego ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, wskazaną kwotę tytułem niewykorzystanej zaliczki na wynagrodzenie biegłego.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE