UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 17 czerwca 2021 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w R., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła o zasądzenie od pozwanej D. K. kwoty 4.437,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: a). 250,35 zł od dnia 28 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty, b). 854,44 zł od dnia 20 marca 2020 roku do dnia zapłaty, c). 490,50 zł od dnia 8 maja 2020 roku do dnia zapłaty, d). 151,11 zł od dnia 7 lipca 2020 roku do dnia zapłaty, e). 238,96 zł od dnia 31 października 2020 roku do dnia zapłaty, f). 56,31 zł od dnia 17 listopada 2020 roku do dnia zapłaty, g). 130,28 zł od dnia 15 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty, h). 2.084,79 zł od dnia 12 marca 2021 roku do dnia zapłaty, i). 180,64 zł od dnia 7 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty. Nadto, żądała zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcy prawnego według norm przepisanych wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku, którym je zasądzono, do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu powódka podniosła, że przedmiotowa wierzytelność wynika z zawartej między powódką, a pozwaną umowę sprzedaży energii elektrycznej, na podstawie której powódka sprzedawała pozwanej energię elektryczną do jej punktu poboru w Ł., przy ulicy (...), zaś pozwana była zobowiązana do zapłaty na rzecz powódki umówionej ceny oraz opłaty za sprzedaż energii elektrycznej. Strony umówiły się także, że powódka zagwarantuje pozwanej przez czas oznaczony niezmienną cenę promocyjną, a w zamian za to pozwana zobowiązała się, że nie doprowadzi do rozwiązania umowy. Pozwana pomimo upływu terminu zapłaty i wezwania do zapłaty, nie uiściła należnych opłat, a finalnie zaprzestała ich płacenia, co doprowadziło do rozwiązania umowy. Na kwotę dochodzoną pozwem składają się nieuregulowane przez pozwaną należności wraz z naliczoną karą umowną.

(pozew k.2-3, pełnomocnictwo k.4, odpis z KRS k.5-10)

Zarządzeniem z dnia 16 lipca 2021 roku Referendarz sądowy stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i sprawę skierował do postępowania zwykłego.

(zarządzenie k.49)

Pozwana nie złożyła odpowiedzi na pozew ani wyjaśnień, nie stawiła się na rozprawie w dniu 28 czerwca 2022 roku, pomimo prawidłowego zawiadomienia, ani nie wnosiła o rozpoznanie sprawy pod jej nieobecność.

(zarządzenie k.53, dowód doręczenia odpisu pozwu wraz z zobowiązaniem k.56, dowód doręczenia zawiadomienia o rozprawie k.62, protokół rozprawy k.64-65)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 października 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w R. zwana sprzedawcą zawarła z D. K., zwaną odbiorcą, umowę kompleksową sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usługi dystrybucji dla odbiorców z grupy taryfowej (...) oraz (...) nr (...).

Zgodnie z § 1 ust. 1 umowy, jej przedmiotem było świadczenie przez sprzedawcę na rzecz odbiorcy usługi kompleksowej polegającej na sprzedaży energii elektrycznej oraz zapewnieniu świadczenia usługi jej dystrybucji. Stosownie do § 1 ust. 5 umowy, sprzedaż energii elektrycznej oraz świadczenie usługi jej dystrybucji miały być rozliczane według stawek cen i opłat zawartych odpowiednio w Taryfie/Cenniku oraz w Taryfie Operatora Systemu Dystrybucyjnego zgodnie z grupą taryfową odbiorcy wskazaną w załączniku nr 1 do umowy. Zgodnie z § 1 ust. 7 umowy, wysokość bonifikaty za niedotrzymanie parametrów jakościowych energii elektrycznej lub standardów jakościowych obsługi odbiorców była określona w regulaminie wykonywania umów kompleksowych. Wedle § 2 ust. 1 umowy obowiązywała ona od dnia zainstalowania układu pomiarowo-rozliczeniowego/dnia podania przez (...) napięcia do miejsca dostarczania energii elektrycznej i została zawarta na czas nieokreślony. Integralną część umowy stanowiły załączniki w postaci regulaminu, załącznik nr 1 (warunki świadczenia usług kompleksowych), załącznik nr 2 (oświadczenie odbiorcy końcowego o wyborze sprzedawcy rezerwowego), taryfa operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego - (...) S.A., taryfa lub cennik (§ 4 ust. 5). Pozwana została zaliczona do grupy (...)

(dowód: umowa k.11-11v, załącznik nr 1 k.12-12 v., załącznik nr 2 k.13, potwierdzenie zgłoszenia umowy k.14-14 v.)

W ramach zawartej umowy pozwana korzystała z promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa”. Edycja letnia 2019 zatwierdzona w dniu 25 czerwca 2019 roku, wybierając wariant 2. Zgodnie z punktem 4.1 oferty, sprzedawca, w okresie od wejścia w życie oferty, zastosuje ceny energii elektrycznej zawarte w obowiązującej danym okresie dostawy taryfie dla energii elektrycznej dla odbiorców z grup taryfowych (...) S.A. z uwzględnieniem 1% upustu oraz stawki opłat handlowych, wskazane szczegółowo w Tabeli nr 2, zgodnie z punktem 1.6 oraz 2.2 do 31 grudnia 2022 roku w przypadku wyboru wariantu 2, z zastrzeżeniem punktu 4.5.

Zgodnie z punktem 4.6 promocyjnej oferty, odbiorca przed upływem terminu obowiązywania cen, o których mowa w punkcie 2.2 zobowiązał się do tego, aby umowa nie uległa rozwiązaniu z przyczyn nieleżących po stronie sprzedawcy. W przypadku rozwiązania umowy w całości lub dla wszystkich (...), lub w przypadku uniemożliwienia realizacji sprzedaży energii elektrycznej z przyczyn nieleżących po stronie sprzedawcy w okresie obowiązywania cen, o których mowa w punkcie 2.2. zgodnie z wybranym wariantem, odbiorca tytułem pokrycia kosztów poniesionych przez sprzedawcę zapłaci sprzedawcy karę umowną w wysokości 50 zł oraz sumy opłat handlowych wskazanych w punkcie 4.1 oferty dla (...), dla których umowa uległa rozwiązaniu w zależności od wybranego wariantu, pozostających do zapłaty w ramach niniejszej oferty, w terminie wskazanym w dokumencie księgowym doręczonym stosownym wezwaniem do zapłaty przez sprzedawcę. Zgodnie z tabelą nr 1 w grupie taryfowej G11 (...) obowiązywała całodobowa strefa czasowa. Zgodnie z tabelą nr 2 dla grupy taryfowej G11 cena za energię elektryczną całodobowo wynosiła 0,29590 zł/KWh. Opłata handlowa w wariancie 2 do 31 grudnia 2022 roku wynosiła 5,68 zł netto (6,99 zł brutto) za miesiąc.

(dowód: promocyjna oferta k.15-15 v., oświadczenie o przyjęciu oferty k.18-18 v.)

W dniu 13 grudnia 2019 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 14 listopada 2019 roku do 10 grudnia 2019 roku opiewającą na kwotę 250,25 zł z terminem zapłaty 27 grudnia 2019 roku.

(dowód: faktura k.24)

W dniu 5 marca 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 10 grudnia 2019 roku do 4 marca 2020 roku opiewającą na kwotę 854,44 zł z terminem zapłaty 19 marca 2020 roku.

(dowód: faktura k.26-26v)

W dniu 23 kwietnia 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 4 marca 2020 roku do 16 kwietnia 2020 roku opiewającą na kwotę 490,50 zł z terminem zapłaty 7 maja 2020 roku.

(dowód: faktura k.28)

W dniu 22 czerwca 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 16 kwietnia 2020 roku do 18 czerwca 2020 roku opiewającą na kwotę 499,48 zł z terminem zapłaty 6 lipca 2020 roku. Do tej faktury w dniu 16 października 2020 roku wystawiono fakturę korygującą nr (...) zmniejszającą należność o kwotę 348,37 zł.

(dowód: faktura k.30, faktura korygująca k.32-32 v.)

W dniu 16 października 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 18 czerwca 2020 do 28 września 2020 roku opiewającą na kwotę 238,96 zł z terminem zapłaty 30 października 2020 roku.

(dowód: faktura k.33-33 v.)

W dniu 2 listopada 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 28 września 2020 roku do 20 października 2020 roku opiewającą na kwotę 56,31 zł z terminem zapłaty 16 listopada 2020 roku.

(dowód: faktura k.35)

Pismem z dnia 19 grudnia 2020 roku powódka wypowiedziała pozwanej umowę nr (...) (...) z zachowaniem umownego okresu wypowiedzenia z uwagi na nieuregulowanie należności wynikających z faktur nr (...) na łączną kwotę 2.041,67 zł. Powódka wskazała, że jeżeli przed upływem okresu wypowiedzenia pozwana ureguluje w/w należności, wypowiedzenie nie wywoła skutku prawnego w postaci rozwiązania umowy.

(dowód: wypowiedzenie umowy k. 21-21v.)

W dniu 31 grudnia 2020 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 20 października 2020 roku do 3 grudnia 2020 roku opiewającą na kwotę 130,28 zł z terminem zapłaty 14 stycznia 2021 roku.

(dowód: faktura k.37)

W dniu 25 lutego 2021 roku powódka wystawiła pozwanej fakturę nr (...) za dostarczanie energii elektrycznej za okres od 3 grudnia 2020 roku do 31 stycznia 2021 roku opiewającą na kwotę 2.084,79 zł z terminem zapłaty 11 marca 2021 roku.

(dowód: faktura k. 39-39 v.)

Pozwana nie uregulowała należności z powyższych faktur.

(okoliczność bezsporna)

Pismem z dnia 23 marca 2021 roku powódka poinformowała pozwaną o naliczeniu kary umownej w wysokości 180,64 zł na podstawie § 4 promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa W2”. Kwota kary umownej została wyliczona jako suma kwoty 50 zł oraz iloczynu opłaty handlowej 5,68 zł i ilości miesięcy – 23. Do pisma została dołączona nota obciążeniowa nr (...) z terminem zapłaty 6 kwietnia 2021 roku.

(dowód: pismo k.22, nota obciążeniowa k.23)

Pismem z dnia 12 kwietnia 2021 roku powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 4.437,38 zł wynikającej z faktur nr (...) w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania na wskazany rachunek bankowy. Wezwanie doręczono w dniu 19 kwietnia 2021 roku.

(dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 41-41v., potwierdzenie doręczenia k.42-42v.)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wyżej wskazanych przez stronę powodową dokumentów i wydruków komputerowych, których prawdziwość nie była kwestionowana jak również nie budziła wątpliwości Sądu. Ustaleń stanu faktycznego na podstawie kserokopii dokumentów dokonano na podstawie przepisu art. 308 k.p.c.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części.

W przedmiotowej sprawie, Sąd wydał wyrok zaoczny, z uwagi na spełnienie przesłanek z art.339 § 1 k.p.c. i art. 340 k.p.c. Oczywiście, wydanie wyroku zaocznego nie przesądzało o uwzględnieniu powództwa w całości. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, przewidziane w art. 339 § 2 k.p.c. domniemanie prawdziwości twierdzeń powoda dotyczy wyłącznie strony faktycznej wyroku i nie obowiązuje w zakresie prawa materialnego. Domniemanie to zastępuje jedynie postępowanie dowodowe i to tylko wówczas, gdy twierdzenia powoda nie budzą uzasadnionych wątpliwości (por. uzasadnienie orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1972 roku, III CRN 539/71, OSNCP 1972/7-8/150). W przedmiotowej sprawie, twierdzenia faktyczne powoda w zakresie żądania kary umownej budziły wątpliwości Sądu.

Powód w pozwie domagał się zasądzenia od D. K. na swoją rzecz kwoty 4.437,38 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot: a). 250,35 zł od dnia 28 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty, b). 854,44 zł od dnia 20 marca 2020 roku do dnia zapłaty, c). 490,50 zł od dnia 8 maja 2020 roku do dnia zapłaty, d). 151,11 zł od dnia 7 lipca 2020 roku do dnia zapłaty, e). 238,96 zł od dnia 31 października 2020 roku do dnia zapłaty, f). 56,31 zł od dnia 17 listopada 2020 roku do dnia zapłaty, g). 130,28 zł od dnia 15 stycznia 2021 roku do dnia zapłaty, h). 2.084,79 zł od dnia 12 marca 2021 roku do dnia zapłaty, i). 180,64 zł od dnia 7 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty. Swoje roszczenie wywodził z umowy kompleksowej sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usługi dystrybucji dla odbiorców z grupy taryfowej (...) oraz (...) nr (...) z dnia 11 października 2019 roku.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz. U. z 2021 roku poz. 716 ze zm.), dostarczanie paliw gazowych lub energii odbywa się, po uprzednim przyłączeniu do sieci, na podstawie umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji albo umowy sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji i umowy o świadczenie usług magazynowania paliw gazowych lub umowy o świadczenie usług skraplania gazu.

W świetle przedłożonych do akt sprawy dokumentów, nie budzi wątpliwości, że w dniu 11 października 2019 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w R. zwana sprzedawcą zawarła z D. K., zwaną odbiorcą, umowę kompleksową sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usługi dystrybucji dla odbiorców z grupy taryfowej (...), a pozwana w ramach zawartej umowy korzystała z promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa”. Edycja letnia 2019 zatwierdzona w dniu 25 czerwca 2019 roku, wybierając wariant 2.

Nie ulega wątpliwości, że pozwana będąca dłużnikiem powódki, zgodnie z art. 353 § 1 k.c. powinna spełnić świadczenie, którego spełnienia zażądała od niej powódka będąca wierzycielem. Pozwana zalegała z płatnościami kolejnych faktur za dostarczanie energii elektrycznej okresy od: 14 listopada 2019 roku do 10 grudnia 2019 roku, od 10 grudnia 2019 roku do 04 marca 2020 roku, od 4 marca 2020 roku do 16 kwietnia 2020 roku, od 16 kwietnia 2020 roku do 18 czerwca 2020 roku, od 18 czerwca 2020 do 28 września 2020 roku, od 28 września 2020 roku do 20 października 2020 roku, od 20 października 2020 roku do 3 grudnia 2020 roku oraz od 3 grudnia 2020 roku do 31 stycznia 2021 roku. Pozwana mimo wystawienia faktur i wezwania jej do zapłaty nie dokonała płatności za wystawione przez powódkę faktury w określonych terminach. Łączna kwota nieuiszczonych należności za dostarczanie energii elektrycznej wynosiła 4.256,74 zł. Faktury zostały wystawione zgodnie z zapisami łączącej strony umowy. Sąd nie dopatrzył się jakiejkolwiek nieprawidłowości w wystawionych fakturach, wobec czego należało zasądzić od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.256,74 zł, o czym orzeczono w punkcie 1 wyroku.

Powódka dochodziła także kary umownej w kwocie 180,64 zł z noty obciążeniowej nr (...) powołując się na zapisy punktu 4.6. promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa”.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Stosownie do treści art. 484 § 1 k.c. w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Kara umowna stanowi najpopularniejsze obok zadatku dodatkowe zastrzeżenie umowne wzmacniające łączącą strony więź obligacyjną. W doktrynie i judykaturze wskazuje się na dwie najistotniejsze funkcje tego zastrzeżenia umownego. Przyjmując, że kara umowna jest surogatem odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania wskazuje się na jej funkcję kompensacyjną, albowiem pozwala ona wierzycielowi dochodzić wyrównania poniesionej przez niego szkody bez konieczności wykazywania jej wysokości. Równie istotnym zadaniem kary umownej jest także zabezpieczenie wykonania zobowiązania i tym samym zwiększenie realności spełnienia umówionego świadczenia oraz ułatwienie naprawienia szkody. Takie oddziaływanie jest określane mianem funkcji stymulacyjnej kary umownej, bowiem jej zastrzeżenie ma mobilizować dłużnika do prawidłowego wykonania zobowiązania. Kara umowna, zapobiegając niewykonaniu zobowiązania, służy niewątpliwie ochronie interesów prawnych wierzyciela. Jednocześnie wysokość ustalonej kary umownej, wybrany rodzaj kary, a także wzgląd na łatwość dochodzenia tego świadczenia ma także oddziaływanie stymulujące na dłużnika.

Nie ulega przy tym wątpliwości, że kara umowna należy się wierzycielowi tylko wtedy, gdy niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 1970 roku, II CR 167/70, opubl. OSNCPiUS 1970 rok, Nr 11, poz. 214; z dnia 30 czerwca 2005 roku, IV CK 746/04, LEX nr 284693; z dnia 26 września 2012 roku, II CSK 84/12, LEX nr 1232233; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 czerwca 2006 roku, I ACa 2321/05, niepubl.).

Wierzyciel dochodzący roszczenia o zapłatę kary umownej musi wykazać istnienie i treść zobowiązania łączącego go z dłużnikiem, a także fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2000 roku, I CKN 791/98, LEX nr 50891). Natomiast, fakt, iż niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność jest w świetle art.471 k.c. objęta domniemaniem wzruszalnym. Jeżeli dłużnik wykaże, że nie ponosi odpowiedzialności za niewykonanie (nienależyte wykonanie) zobowiązania, będzie wówczas zwolniony z obowiązku zapłaty kary umownej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 7 grudnia 2007 roku, III CSK 234/07, LEX nr487539).

Zgodnie z punktem 4.6 promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych, odbiorca przed upływem terminu obowiązywania cen, o których mowa w punkcie 2.2 zobowiązał się do tego, aby umowa nie uległa rozwiązaniu z przyczyn nieleżących po stronie sprzedawcy. W przypadku rozwiązania umowy w całości lub dla wszystkich (...), lub w przypadku uniemożliwienia realizacji sprzedaży energii elektrycznej z przyczyn nieleżących po stronie sprzedawcy w okresie obowiązywania cen, o których mowa w punkcie 2.2. zgodnie z wybranym wariantem, odbiorca tytułem pokrycia kosztów poniesionych przez sprzedawcę zapłaci sprzedawcy karę umowną w wysokości 50 zł oraz sumy opłat handlowych wskazanych w punkcie 4.1 oferty dla (...), dla których umowa uległa rozwiązaniu w zależności od wybranego wariantu, pozostających do zapłaty w ramach niniejszej oferty, w terminie wskazanym w dokumencie księgowym doręczonym stosownym wezwaniem do zapłaty przez sprzedawcę.

Jak wynika z treści omawianego postanowienia umownego, obowiązek zapłaty kary umownej przez odbiorcę został przewidziany na wypadek rozwiązania umowy przez odbiorcę lub sprzedawcę z przyczyn leżących po stronie odbiorcy, przed upływem zastrzeżonego w umowie okresu. Zastrzeżenie kary umownej stanowiło zatem sposób zrekompensowania sprzedawcy utraty zysków, jakie uzyskałby w razie korzystania przez pozwaną z jego usług przez cały okres, na jaki zawarto umowę. Wobec tego, opłata ta miała charakter kary umownej - zryczałtowanego odszkodowania za szkodę wynikłą z nienależytego wykonania umowy przez pozwaną. Należy jednak stwierdzić, że wprowadzenie takiego postanowienia do umowy stron nie mogło zostać uznane za skuteczne.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353¹ k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 483 § 1 k.c., zgodnie z którym kara umowna może zostać zastrzeżona wyłącznie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania niepieniężnego. Przepis art. 483 § 1 k.c. z uwagi na zawartą w nim normę prawną, jest przepisem bezwzględnie obowiązującym ( ius cogens). Wskazać przy tym należy, że jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, które Sąd orzekający w przedmiotowej sprawie w pełni podziela, przy ocenie charakteru zastrzeżonej kary należy brać pod uwagę charakter prawny zobowiązań, które należą do essentialia negotii danej czynności prawne , a nie obowiązki pochodne - dodatkowe (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000 roku, V CKN 171/00, opubl. Lex pod nr (...)).

W niniejszej sprawie, podstawowym obowiązkiem pozwanej, którego naruszenie skutkowało wypowiedzeniem umowy przez powódkę, a w konsekwencji skutkowało naliczeniem kary umownej, był obowiązek zapłaty za sprzedaż energii elektrycznej i świadczenie usługi dystrybucji. Nie ulega wątpliwości, że obowiązek ten ma charakter pieniężny. Wobec tego, zastrzeżenie kary umownej za jego naruszenie pozostaje w sprzeczności z art. 483 § 1 k.c.

Zgodnie z art. 58 k.c., czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 sierpnia 2005 roku, V CK 90/05, Monitor Prawniczy 2005/18/874; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1966 roku, III CR 45/66, LEX nr 5962; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 lipca 2005 roku, I ACa 368/05, OSAB 2005/3/3).

Omawiane postanowienie oferty promocyjnej jest zatem nieważne, jako sprzeczne z ustawą (art. 58 § 1 i § 3 k.c.).

Należy przy tym podkreślić, że art. 483 § 1 k.c. stanowi wyjątek od zasady, że wysokość szkody powinna być udowodniona, zaś przepisy o charakterze wyjątkowym nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający.

Ponadto, jak wskazuje się w judykaturze, samo „trwanie w umowie” w okolicznościach niniejszej sprawy nie może być uznane ze świadczenie. Świadczenie definiowane jest jako zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania, zadośćczyniące godnemu ochrony interesowi wierzyciela i polegające na daniu, czynieniu, nieczynieniu lub znoszeniu. Już z powyższej definicji wynika, że świadczenie nie może być utożsamiane z samym zobowiązaniem. To ostatnie jest bowiem konstrukcją szerszą, w której świadczenie jest jednym z elementów. Jak wskazano powyżej w przedmiotowej sprawie świadczenie pozwanej miało polegać na uiszczaniu należnych opłat. Samo trwanie w umowie, nie tylko nie służy ochronie określonych umową interesów powódki, ale w ogóle trudno o nim mówić jako o świadczeniu w jednej z czterech wymienionych postaci (tak między innymi Sąd Okręgowy w Łodzi, III Wydział Cywilny Odwoławczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 grudnia 2014 roku, III Ca 1875/14). W związku z tym należy stwierdzić, że sposób skonstruowania omawianego postanowienia umownego wskazanego punkcie 4.6 promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa” Edycja letnia 2019 jednoznacznie wskazuje na to, że stanowi ono niedopuszczalną w polskim systemie prawa cywilnego karę umowną, zastrzeżoną na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia pieniężnego.

Nadto wskazać należy, że zgodnie z przepisem art.385[1] § 1 i 3 k.c., postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Pozwana nie miała rzeczywistego wpływu na treść postanowień umownych, w tym postanowień promocyjnej oferty sprzedaży energii elektrycznej dla gospodarstw domowych „Przyszłość bez awarii. Oferta podstawowa”. Postanowienia te zostały jej narzucone przez drugą stronę umowy. Postanowienia o karze umownej kształtują prawa i obowiązki pozwanej jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy, a tym samym nie wiążą pozwanej. W niniejszej sprawie, rozwiązanie umowy następuje z inicjatywy sprzedawcy, choć niezaprzeczalnie z przyczyn leżących po stronie odbiorcy. Prowadzi to w istocie do sytuacji, gdy to od swobodnej decyzji sprzedawcy o rozwiązaniu lub nierozwiązaniu umowy zależy, czy pojawi się obowiązek uiszczenia kary umownej, czy też nie. Takie nierównomierne ukształtowanie sytuacji stron nie jest możliwe do zaakceptowania, a zatem należało uznać, że kwestionowane postanowienie umowne nie wiąże pozwanej.

Dodatkowo wskazać należy, iż z przedłożonych dowodów nie wynika, czy w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki wypowiedzenia pozwanej umowy łączącej ją z powódką, ani czy wypowiedzenie zostało dokonane w sposób prawidłowy, a w konsekwencji czy wystąpiła podstawa do naliczenia kary umownej. Albowiem, do akt sprawy nie złożono Regulaminu, do którego odwołuje się umowa z dnia 11 października 2019 roku, wskazującego tryb i przesłanki wypowiedzenia umowy.

Co więcej, nie pozostaje bez znaczenia fakt, że sposób wyliczenia kary umownej, nawet gdyby stanowiła postanowienie dopuszczalne, należy poczytać jako co najmniej niejasny i nieumożliwiający drugiej stronie weryfikację prawidłowości jej wyliczenia. Z postanowień promocyjnej oferty wynika, iż odbiorca zapłaci sprzedawcy karę umowną w wysokości 50 zł oraz sumy opłat handlowych wskazanych w punkcie 4.1 oferty dla (...), dla których umowa uległa rozwiązaniu w zależności od wybranego wariantu, pozostających do zapłaty w ramach niniejszej oferty, w terminie wskazanym w dokumencie księgowym doręczonym stosownym wezwaniem do zapłaty przez sprzedawcę. Na podstawie dołączonych do akt sprawy dokumentów nie sposób ustalić za jakie konkretnie miesiące została naliczona kara umowna, wskazano jedynie że obejmuje ona sumę kwoty 50 zł oraz iloczynu opłaty handlowej 5,68 zł i ilości miesięcy – 23.

Dlatego żądanie zasądzenia kary umownej podlegało oddaleniu. Jednocześnie, wobec oddalenia żądania zasądzenia kwoty 180,64 zł z tytułu kary umownej, oddaleniu podlegało także żądanie zasądzenia odsetek od tejże kary za okres od dnia 7 kwietnia 2021 roku do dnia zapłaty.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe, a od dnia 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 § 2 zd. 1 k.c.).

Ustawowe odsetki za opóźnienie od poszczególnych faktur zasądzono od dnia następnego po dniu wskazanym w każdej z faktur jako termin zapłaty, bowiem od tych dat pozwana pozostawała w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia tj. w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 250,25 zł z terminem zapłaty 27 grudnia 2019 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 28 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 854,44 zł z terminem zapłaty 19 marca 2020 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 20 marca 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 490,50 zł z terminem zapłaty 7 maja 2020 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 8 maja 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej po korekcie na kwotę 151,11 zł z terminem zapłaty 6 lipca 2020 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 7 lipca 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 238,96 zł z terminem zapłaty 30 października 2020 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 31 października 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 56,31 zł z terminem zapłaty 16 listopada 2020 roku ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 17 listopada 2020 roku do dnia zapłaty, w zakresie faktury nr (...) opiewającej na kwotę 130,28 zł z terminem zapłaty 14 stycznia 2021 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasądzono od dnia 15 stycznia 2021 roku, w zakresie faktury (...) opiewającej na kwotę 2.084,79 zł z terminem zapłaty 11 marca 2021 roku, ustawowe odsetki za opóźnienie zasadzono od dnia 12 marca 2021 roku do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie na podstawie przepisu art. 100 zd. 2 k.p.c., zgodnie z którym Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu, nakładając na stronę pozwaną jako przegrywającą obowiązek zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez powoda.

W niniejszej sprawie powódka żądała zasądzenia na jej rzecz kwoty 4.437,38 zł. Powódka uległa tylko co do nieznacznej części swego żądania w zakresie kwoty 180,64 zł. Zasądzona na jego rzecz kwota 4.256,74 zł stanowi około 96% dochodzonego roszczenia.

Na koszty procesu poniesione przez powódkę i zasądzone od pozwanej złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 400 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w osobie radcy prawnego w kwocie 900 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych t.j. Dz. U. z 2018 roku, poz. 265 ze zm.), łącznie 1.317 zł. Na podstawie art. 98 § 1¹ k.p.c. orzeczono o odsetkach ustawowych za opóźnienie od zasądzonych kosztów procesu.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Początek formularza

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE