Sygn. akt II C 1430/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Sebastian Krawczyk

Protokolant:

Ewa Paradowska

po rozpoznaniu w dniu 30 marca 2022 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Zakładu (...)

przeciwko H. J., H. C. i J. M. (1)

o zwrot nakładów

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) Zakładu (...) na rzecz pozwanych H. J., H. C.
i J. M. (1) koszty postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego, zaś szczegółowe ich wyliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu, ustalając że jego podstawą jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania.

Sygn. akt II C 1430/20

UZASADNIENIE

wyroku z 27 kwietnia 2022 roku

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2016 roku (data prezentaty biura podawczego) (...) Zakład (...) w dzielnicy (...) wniosło o: łączne zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 243.212,04 zł wraz
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zwrotu nakładów poniesionych przez powoda na zwrócony budynek mieszkalny przy
ul. (...) trwale podwyższających wartość lokalu ewentualnie tytułem zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia, w częściach wynikających z udziałów, jakie posiadają
w nieruchomości: ½ części od pozwanego H. J. tj. 121.606,02 zł, ¼ części od pozwanej H. C., tj. 60.803,01 zł oraz ¼ części od pozwanej J. M. (1), tj. 60.803,01 zł; zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych (pozew – k. 4).

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że jako zarządca budynku przy ul. (...) w W. w latach 1991-2015, będąc jego samoistnym posiadaczem, do momentu przekazania go pozwanym poniosła nakłady związane z remontem pokrycia dachowego, wymianą instalacji wodno-kanalizacyjnej, wymianą kabla zasilającego budynek oraz remontu lokalu użytkowego nr (...). Podniesiono również, że zakres tych napraw wykracza poza zakres napraw bieżących i trwale zwiększył wartość budynku, co spowodowało bezpodstawne wzbogacenie pozwanych ( pozew – k. 4v-5).

W odpowiedzi na pozew z 7 listopada 2016 r. strona pozwana wniosła o: oddalenie powództwa w całości; zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych zwrotu kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego ( odpowiedź na pozew – k. 107-115).

Strona pozwana zakwestionowała powództwo zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Podniosłą, że Zakład (...) wynajmując mieszkania lokatorom komunalnym oraz wynajmując komercyjnie lokale użytkowe prowadził działalność gospodarczą, a więc roszczenie w kwocie 177.399,28 zł związane z remontem dachu, wymiany instalacji wodno-kanalizacyjnej uległo przedawnieniu. Ponadto strona pozwana wskazała, że powód w okresie czynienia na nieruchomość nakładów był w złej wierze. Pozwani zakwestionowali również twierdzenie, że poniesione nakłady na nieruchomość stanowiły nakłady konieczne oraz stwierdzili, że nie podniosły one wartości nieruchomości ( odpowiedź na pozew – k. 110-115).

W piśmie procesowym z dnia 25 listopada 2016 r. powód zaprzeczył aby prowadził działalność gospodarczą, a także aby roszczenia o zwrot nakładów poczynionych w latach 2010-2012 uległy przedawnieniu. Ponadto, z powyższego pisma wynika, że przekazany pozwanym lokal użytkowy nr (...) mieści się w hali fabrycznej, nie zaś w budynku mieszkalnym, oficynie poprzecznej ( pismo procesowe powoda – k. 136-137).

W piśmie procesowym z dnia 17 stycznia 2018 r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko zaprezentowane w pozwie ( pismo procesowe powoda – k. 152-153v).

Pismem procesowym z 22 stycznia 2018 r. strona pozwana potrzymała stanowisko przedstawione w odpowiedzi na pozew, a ponadto podniosła zarzut potrącenia wierzytelności dochodzonej przez powoda z wierzytelnością w kwocie 265.998,71 zł przysługującej pozwanym wobec (...) Zakładu (...) jako posiadacza samoistnego nieruchomości w złej wierze o zwrot pobranych pożytków uzyskanych z wynajmu lokalu nr (...), a także lokalu nr (...), również znajdującego się w budynku hali fabrycznej, który został przekazany pozwanym wraz z oficyną poprzeczną oraz lokalem nr (...) ( pismo procesowe pozwanych – k. 284-285).

W piśmie procesowym z dnia 26 lutego 2018 r. powód zaprzeczył, że był posiadaczem nieruchomości znajdującej się przy ul. (...) w W. w złej wierze, w związku z czym roszczenie o zwrot pożytków stronie pozwanej nie przysługuje. Ponadto powód zaprzeczył prawidłowości obliczenia przez pozwanych kwoty potrącenia również co do wysokości wskazując, że wskazana kwota stanowi przychody, a nie dochody z wynajmu lokali z uwagi na koszty jakie musiał ponieść w związku z zapewnieniem ich należytego funkcjonowania, na potwierdzenie czego przedstawił zestawienia kosztów utrzymania budynków przy ul. (...). Powód podniósł również zarzut przedawnienia roszczenia od stycznia 2012 r. do sierpnia 2012 r. ( pismo procesowe powoda – k. 296-298).

W odpowiedzi na powyższe pismo strona pozwana wskazała, że najpóźniej w dniu 12 lutego 2013 r. powód dowiedział się, że pozwani wystąpili o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej w (...) W. z dnia 31 marca 1954 r. nr (...), zatem od tego dnia powód był w złej wierze. Ponadto wskazano, że przedstawione koszty nie dotyczą lokali użytkowych nr (...), a więc powód nie wykazał kosztów, o które należy pomniejszyć jego przychody z nieruchomości ( pismo procesowe pozwanych – k. 365-367).

W piśmie procesowym z dnia 23 stycznia 2019 r. strona pozwana poinformowała, że
w wyniku obliczenia przez biegłego pożytków uzyskanych z wynajmu lokalu nr (...) dokonała uzupełniająco potrącenia w kwocie 39.855,95 zł ( pismo procesowe pozwanych – k. 425-426).

W piśmie procesowym z dnia 5 czerwca 2019 r. strona powodowa wskazała, że przedstawione przez nią zestawienia kosztów utrzymania nieruchomości dotyczą budynku mieszkalnego - oficyny poprzecznej oraz lokali użytkowych nr (...) położonych na działce nr (...), w odniesieniu do których wynoszą 634.980, 29 zł, jak również budynku ul. (...) front, posadowionego na działce nr (...), w odniesieniu do którego wynoszą 515.917,80 zł. ( pismo procesowe powoda – k. 437-439).

W piśmie procesowym z dnia 12 lipca 2019 r. strona pozwana zakwestionowała zestawienia kosztów przedstawione przez powoda w całości ( pismo procesowe pozwanych
– k. 451-452
).

Przed zamknięciem rozprawy strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska (protokół rozprawy – k. 507-508).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskami z dnia 6 maja 1949 r. i 7 października 1949 r. skierowanymi do Zarządu Miejskiego w (...) W. H. K. oraz K. J. (poprzednicy prawni pozwanych) wystąpili o przyznanie im prawa własności czasowej nieruchomości położonej
w W. przy ul. (...). Prezydium Rady Narodowej orzeczeniem z 31 marca 1954 r. nr (...) odmówiło wnioskodawcom ustanowienia prawa własności czasowej do gruntu.

Dowód: fakt niesporny, decyzja SKO z 8.07.2013 r. – k. 126-129.

Pismem z dnia 11 lutego 2013 r. (data wpływu 12 lutego 2013 r.) H. J., H. C. i J. M. (1) złożyli zawiadomienie do Zakładu (...) w D. (...) (...) W., że wystąpili
o stwierdzenie nieważności orzeczenia administracyjnego Prezydium Rady Narodowej w m.st W. nr (...) z 31 marca 1954 r.

Dowód : zawiadomienie – k. 368-369.

Decyzją z dnia 8 lipca 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wydaną w sprawie (...) stwierdziło nieważność orzeczenia Prezydium Rady Narodowej, z wyłączeniem części dotyczącej części gruntu związanego z lokalami mieszkalnymi w budynku położonym przy ul. (...) w W., co do której organ stwierdził, iż została wydana z naruszeniem prawa. Decyzja jest ostateczna.

Dowód : Decyzja SKO z 8.07.2013 r. – k. 126-129.

Po rozpoznaniu wniosku H. K. z dnia 6.05.1949 r. oraz wniosku K. J. z dnia 7.10.1949 r. o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy do gruntu nieruchomości położonej przy ul. (...), Prezydent Miasta (...) W. decyzją nr (...) z dnia 29 lipca 2014 r., zmienioną decyzją nr (...) z dnia 18 maja 2016 r. ustanowił prawo użytkowania wieczystego do gruntu zabudowanego znajdującego się przy ul. (...) oznaczonego w ewidencji gruntów jako działka nr (...) w obrębie (...) w W. na rzecz H. J. w udziale 2/4, J. M. (1)
w udziale 1/4 i H. C. w udziale 1/4. Na gruncie tym znajduje się m.in. 4-kondygnacyjny budynek mieszkalny (oficyna poprzeczna), 2-kondygnacyjna hala fabryczna
i budynek użytkowy stanowiące odrębną od gruntu nieruchomość – własność następców prawnych dawnych właścicieli hipotecznych. Nabywcy prawa użytkowania wieczystego są spadkobiercami pierwotnych wnioskodawców.

Dowód : Decyzja z 29.07.2014 – k. 8-10v; decyzja z 18.05.2016 r. – k. 11-12.

(...) będąc samoistnym posiadaczem budynku mieszkalnego oraz hali fabrycznej znajdujących się na działce nr. ew. (...) przy ul. (...) w W. dla której Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa prowadzi księgę wieczystą o nr (...), dokonało nakładów na budynek mieszkalny w postaci: remontu pokrycia dachowego w 2010 r., wymiany instalacji wodno-kanalizacyjnej wraz z montażem opomiarowania w 2012 i 2013 r., wymiany kabla zasilającego budynek w energię elektryczną w 2013 r. oraz na halę fabryczną w postaci remontu lokalu nr (...) w 2014 r. Dnia 1 września 2015 r. budynek mieszkalny oraz hala fabryczna zostały przekazane na rzecz H. J., H. C. i J. M. (1).

Dowód : protokół zdawczo odbiorczy – k. 15-17; faktura VAT nr (...) – k. 25; protokół końcowy – k. 26; potwierdzenie nr (...) – k. 29; umowa nr (...) – k. 30-34; faktura VAT nr (...) – k. 35; protokół odbioru – k. 36; dokument gwarancyjny – k. 37, kosztorys powykonawczy – k. 40-48; umowa nr (...) – k. 49-52; faktura VAT nr (...) – k. 53; protokół odbioru – k. 54; kosztorys powykonawczy – k. 55-57, zlecenie nr (...) – k. 59; umowa nr (...) – k. 60-62v; faktura VAT nr (...) – k. 63; protokół odbioru robót końcowych – k. 64-69; zlecenie nr (...) – k. 71; umowa nr (...) – k. 74-79; rozliczenie kosztów robót – k. 83; kosztorys inwestorski – k. 84-87; faktura VAT nr (...) – k. 88; umowa – k. 89-89v.

Koszty poniesione na remont budynku stanowiły odpowiednio w zakresie; dachu - nakład konieczny, wymiany instalacji wodno-kanalizacyjnej - nakład konieczny, montażu wodomierzy - nakład użyteczny, wymiany kabla zasilającego - nakład konieczny, remont lokalu nr (...) n- akład konieczny, natomiast montaż systemu alarmowego w tym lokalu stanowił nakład użyteczny. Nakłady konieczne przy uwzględnieniu amortyzacji wynoszą 239.927,29 zł.

Łączna kwota przychodów z wynajmu lokalu nr (...) wraz z piwnicą wyniosła 165.308,47 zł, zaś z wynajmu lokalu nr (...) wyniosła 140.546,19 zł.

Dowód : opinia biegłego – k. 389-398, faktury VAT z tytułu wynajmu lokali nr (...) - k. 202-215.

Dokonane przez powoda nakłady użyteczne w postaci montażu wodomierzy oraz systemu alarmowego w lokalu nr (...) nie podniosły wartości rynkowej nieruchomości lokalowej, ani gruntowej zabudowanej.

Dowód : uzupełniająca opinia biegłego – k. 479-483.

W dniu 11.08.2016 r. (...) wezwało H. J., H. C. i J. M. (2) do zapłaty tytułem zwrotu za nakłady poniesione na nieruchomość.

Dowód : wezwania do zapłaty – k. 91-96.

Pismem z dnia 22 stycznia 2018 r. skierowanym do (...) Zakładu (...) w Dzielny (...) H. J., H. C. i J. M. (1) złożyli oświadczenie o potrąceniu, wskazując że od dnia 1 września 2015 r. przysługuje im roszczenie o zwrot pobranych przez (...) jako posiadacza samoistnego w złej wierze pożytków w postaci czynszu najmu lokali nr (...) na rzecz podmiotu trzeciego w łącznej kwocie 265.998,71 zł za okres od stycznia 2012 r. do marca 2014 r.

Dowód : oświadczenie o potrąceniu – k. 288.

Ustalając stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd oparł się na dowodach z ww. dokumentów urzędowych i prywatnych, ich treść i wiarygodność nie była kwestionowana przez strony. Strony wywodziły z nich natomiast odmienne skutki prawne, o czym dalej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości jako niezasadne.

Zgodnie z art. 226 § 1 i 2 k.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może zaś żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. Jednakże gdy nakłady zostały dokonane po chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa
o wydanie rzeczy, może on żądać zwrotu jedynie nakładów koniecznych. Samoistny posiadacz w złej wierze może żądać jedynie zwrotu nakładów koniecznych, i to tylko o tyle, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem.

Stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej przyznania własności czasowej,
o której mowa w art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. (...) Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) powoduje, że jest ona uważana za niebyłą – przywrócony zostaje ze skutkiem ex tunc stan prawny sprzed daty jej wydania
a więc stan, w którym zgodnie z art. 5 Dekretu własność budynków znajdujących się na gruntach, które przeszły na własność gminy (...) W. pozostaje własnością ich dotychczasowych właścicieli.

W realiach niniejszego postępowania stwierdzenie nieważności decyzji Prezydium Rady Narodowej z dnia 31 marca 1954 r. skutkowało ustaleniem, że właścicielami budynków od daty wejścia w życie dekretu byli pozwani jako następcy prawni dotychczasowych właścicieli. Powód dochodził więc zwrotu nakładów poczynionych na budynki w czasie gdy nie był on ich właścicielem, lecz jedynie samoistnym posiadaczem, co w niniejszej sprawie jest bezsporne. Poza sporem pozostawała również kwestia, że powyższe nakłady zostały dokonane przed wydaniem budynków pozwanym. Spornymi były natomiast stanowiska stron w zakresie oceny pozostawania powoda w dobrej wierze w okresie dokonywania szczegółowo opisanych powyżej nakładów.

W orzecznictwie można wyróżnić dwa główne poglądy prezentowane w odniesieniu do momentu przypisania posiadaczowi samoistnemu złej wiary na gruncie spraw dotyczących stwierdzania nieważności decyzji dekretowych wydanych na podstawie tzw. dekretu (...). Zgodnie z pierwszym z nich może to nastąpić nie wcześniej niż w dacie stwierdzenia nieważności decyzji komunalizacyjnej, a więc stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej przyznania własności czasowej pozostaje w tym zakresie bez znaczenia (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 24.10.2014 r., I ACa 143/14, LEX nr 1624032). Natomiast zgodnie z drugim poglądem Miasto (...) W., z racji powszechności roszczeń kierowanych przez byłych właścicieli gruntów (...), już w chwili powzięcia informacji
o wystąpieniu z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej ustanowienia prawa własności czasowej, było w stanie ocenić szanse powodzenia takiego żądania, a w konsekwencji – uświadomić sobie, że podstawa prawna władania przez nie budynkiem może być wkrótce podważona ze skutkiem wstecznym.

W ocenie Sądu na uwzględnienie zasługuje pierwszy z powyższych poglądów. Dobra lub zła wiara jest uzależniona od stanu świadomości posiadacza. Jak wskazał Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 24 lutego 2021 r., w sprawie sygn. III CSKP 34/21, w złej wierze jest ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, wie, że prawo to mu nie przysługuje, albo też ten, kto wprawdzie nie ma świadomości co do nieprzysługiwania mu określonego prawa, jednakże jego niewiedza nie jest usprawiedliwiona w świetle okoliczności danej sprawy. Tym samym dobrą wiarę wyłącza zarówno pozytywna wiedza o braku przysługującego prawa, jak i brak takiej wiedzy wynikający z braku należytej staranności, a więc niedbalstwa. Okoliczności, które uzasadniałyby takie przypuszczenie podlegają indywidualnej ocenie, uwarunkowanej okolicznościami konkretnej sprawy. Domniemanie istnienia dobrej wiary (art. 7 k.c.), wywołujące określone skutki w zakresie roszczeń posiadacza samoistnego przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów jest więc wzruszalne, ale ciężar jego obalenia spoczywa na stronie, która z przypisania złej wiary wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne.

Zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07, LEX nr 298665 sądy cywilne są związane treścią decyzji komunalizacyjnych. Nawet po stwierdzeniu nieważności odmownej decyzji dekretowej (...) W. nie mogło być uznane za samoistnego posiadacza nieruchomości w złej wierze, jeżeli w obrocie wciąż pozostawała decyzja komunalizacyjna, z której wynikał tytuł prawny (...) W. do nieruchomości. Zatem (...) W. jest samoistnym posiadaczem nieruchomości w dobrej wierze tak długo, jak organy nadzoru nie stwierdziły wadliwości danej decyzji komunalizacyjnej.

Złożenie przez stronę pozwaną zawiadomienia do Zakładu (...) w Dzielnicy (...) (...) W. o wszczęciu postępowania nieważnościowego w sprawie decyzji odmawiającej dotychczasowym właścicielom przyznania własności czasowej nie stanowiło wystarczającej podstawy do ustalenia, że powód powinien był wiedzieć, że prawo własności mu nie przysługuje. Samo tylko zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nie przesądza o istnieniu przesłanek do wyeliminowanie jej z obrotu prawnego. Jak wskazuje się w orzecznictwie gdy zgromadzony i prawidłowo oceniony materiał dowodowy nie wystarcza do usunięcia niepewności, co do dobrej lub złej wiary domniemanie z art. 7 k.c. nakazuje rozstrzygnąć taką sytuację na korzyść dobrej wiary (vide: wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.2017 r., II CSK 157/16, LEX nr 2254784).

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że w okresie objętym żądaniem pozwu powód pozostawał posiadaczem samoistnym w dobrej wierze.

Jak wynika z art. 226 § 1 k.c. posiadaczowi przysługuje roszczenie o zwrot nakładów koniecznych dokonanych w dobrzej wierze o tyle, o ile nie mają one pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy oraz innych nakładów o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi.

Jak wynika z kolei z art. 229 § 1 k.c. roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz. Przepis ten stanowi lex specilais w stosunku do art. 118 k.c. a więc zarzut przedawnienia roszczeń powodoa podniesiony przez pozwanych jest niezasadny wobec faktu, że powództwo zostało wytoczone dnia 31 sierpnia 2016 r., czyli przez upływem roku od wydania budynku mieszkalnego oraz hali fabrycznej pozwanym w dniu 1 września 2015 r. Uwzględniając powyższe nieistotną dla rozstrzygnięcia sprawy jest kwestia ustalenia czy powód prowadził działalność gospodarczą związaną z najmem lokali wykraczającym poza zadania o charakterze użyteczności publicznej w rozumieniu art. 9 ust 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(t.j. Dz.U.2022.559).

W oparciu o opinie biegłych nakłady konieczne zostały wyliczone na łączną kwotę 239.927,29 zł, zaś żadne z dokonanych nakładów użytecznych nie zostały wprost zakwalifikowane jako zwiększające wartość rzeczy. Sąd na podstawie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa – rozliczania i kosztorysowania robót budowalnych J. K. ustalił, że nakłady użyteczne nie zwiększyły wartości nieruchomości. Jak wskazał biegły, w wyniku montażu systemu alarmowego nie wzrosła wartość rynkowa nieruchomości, jednak wzrostowi może, choć nie musi, ulec cena ustalana między potencjalnymi stronami. Również opinii biegłego sadowego z zakresu szacowania nieruchomości R. W. wynika, że wodomierze i system alarmowy nie podnoszą wartości rynkowej nieruchomości lokalowej, czy gruntowej zabudowanej. Zdaniem Sądu zatem potencjalny i przyszły wzrost ceny zakupu nieruchomości związany z montażem systemu alarmowego nie może być uznany za równoznaczny z rzeczywistym wzrostem jej wartości. Mimo wyrażenia odmiennej oceny powód nie zakwestionował powyższej opinii, zatem nie wykazał zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu wynikającym z art. 6 k.c. faktu aby montaż systemu alarmowego zwiększył wartość nieruchomości.

Jak wskazuje się w doktrynie art. 226 § 1 k.c. koresponduje z zasadą przyjętą w art. 224 § 1 k.c., w myśl której samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, nabywa wartość pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. O ile ponoszone przez posiadacza w dobrej wierze nakłady na rzecz mogą być traktowane jako koszt uzyskania przez niego pożytków lub korzystania
z rzeczy, o tyle posiadacz ten nie może żądać od właściciela ich zwrotu (M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz do art. 1–352. Wyd. 3, Warszawa 2021).

Zgodnie z art. 53 § 2 k.c. pożytkami cywilnymi rzeczy są dochody, które rzecz przynosi na podstawie stosunku prawnego. Tak więc do tego rodzaju kategorii należy zaliczyć m.in. czynsz z tytułu umowy najmu. Jednakże jak wskazuje się w orzecznictwie dochód
w rozumieniu art. 53 k.c. należy rozumieć w ujęciu ekonomicznym, tj. jako przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 6 listopada 2019 r., V ACa 47/19). Powyższą kwestię podnosił także powód w toku postępowania powołując się na koszty jakie musiał ponieść w celu utrzymania nieruchomości.

W latach 2013-2014 powód uzyskał z tytuł najmu lokalu nr (...) wraz z piwnicą czynsz w wysokości 165.308,47 zł oraz w latach 2012-2014 z tytułu najmu lokalu nr (...) czynsz
w wysokości 140.546,19 zł, co daje łącznie kwotę 305 854,66 zł.

Kwotę przychodów, jakie powód osiągnął z wynajmu lokali nr (...), Sąd ustalił na podstawie przedstawionych faktur. Nie uwzględnił natomiast dowodu z wykazów kosztów jakie pozwany miał ponieść w związku z utrzymywanie nieruchomości (k. 301-364) z uwagi na to, że w wyniku ich analizy nie było możliwe jednoznaczne ustalenie kwot takich wydatków w odniesieniu do poszczególnych budynków i lokali. Mimo, że powyższe dokumenty stanowiły materiał dowodowy już w czasie sporządzania opinii przez biegłego J. K. odmówił on udzielenia odpowiedzi na pytanie czy nakłady konieczne znalazły pokrycie
w korzyściach jakie powód uzyskał z nieruchomości, z analogicznej przyczyny. Powód nie zakwestionował powyższej opinii. Oznacza to, że wskazane w fakturach kwoty przychodu należy zrównać z dochodem albowiem strona powodowa nie zaoferowała materiału dowodowego w oparciu o który możliwe byłoby określenie kosztów ich uzyskania. Powoduje to, że w niniejszym postępowaniu tak ustalone dochody należy utożsamiać z pojęciem korzyści do jakiego odwołuje się treść art. 226 § 1 k.c.

Innymi słowy wykazywanie pomniejszenia uzyskanych korzyści o koszty utrzymania nieruchomości byłoby skuteczne dopiero wtedy gdyby powód wykazał skutecznie, że zostały one rzeczywiście poniesione, jak również w jakim zakresie poniesione one zostały na lokale
o nr 34 i 35. Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach postępowania cywilnego, to one, a nie sąd, są wyłącznym dysponentem toczącego się postępowania i one wreszcie ponoszą odpowiedzialność za jego wynik (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2021 r., sygn. I NSNc 147/21).

Uwzględniając fakt, że kwota korzyści uzyskanych przez powoda była wyższa niż kwota poczynionych przez niego nakładów należało uznać, że powództwo jest niezasadne.

W związku z tym orzekanie w zakresie podniesionego zarzutu potrącenia było bezprzedmiotowe.

Powództwo podlegałoby oddaleniu również w przypadku alternatywnego i dalej idącego ustalenia, że powód pozostawał w złej wierze od momentu powzięcia przez (...) W. informacji o wszczętym postępowaniu nadzorczym wobec odmownej decyzji dekretowej. Wówczas powodowi stosownie do treści art. 226 § 2 przysługiwało jednie żądanie zwrotu nakładów koniecznych i to to tylko, o ile właściciel wzbogaciłby się bezpodstawnie jego kosztem, czego strona powodowa w żadnej mierze nie udowodniła.

Na marginesie dodać należało, iż roszczenie powoda nie znalazło również oparcia
w przepisach o bezpodstawnym wzbogaceniu. Strona powodowa w żaden sposób nie sprecyzowała, a tym bardziej nie udowodniła spełnienia przesłanek z art. 405 i n. k.c.

Na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. Sąd pozostawił szczegółowe wyliczenie kosztów procesu referendarzowi sądowemu w oparciu o zasadę przewidzianą w art. 98 § 1 k.p.c.,
tj. zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

ZARZĄDZENIE

(...)