UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 lutego 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił I. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Podstawę do wydania decyzji stanowiło orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 26.01.2022 r. który ustalił, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy oraz niezdolna do samodzielnej egzystencji od dnia 15.10.2021 r. do 31.11.2024 r.

Na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w ostatnim dziesięcioleciu na dzień przed powstaniem niezdolności do pracy tj. od 15.10.2011 r. – 14.10.2021 r. ubezpieczona udowodniła 4 lata, 5 miesięcy i 17 dni okresów składkowych ( brak okresów nieskładkowych).

Natomiast na wymagane 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych w dziesięcioleciu na dzień przed zgłoszeniem wniosku tj. w okresie od 5.01.2011 r. – 4.01.2022 r. ubezpieczona udowodniła 4 lata, 2 miesiące i 27 dni okresów składkowych.

Ostatni okres ubezpieczenia ustał w dniu 31 marca 2016r. natomiast w całym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni udowodniła łącznie 24 lata 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Jednocześnie organ rentowy nie uwzględnił okresów od 1.04.1997r. do 30.06.1998r., gdyż nie została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne; oraz okresów rejestracji w powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku tj. od 26. (...)-31.12. (...) oraz od 1.01.1999-31.05.2000 ponieważ okresy te nie są okresami składkowymi ani nieskładkowymi.

Wobec niespełnienia łącznie wszystkich w/wym. warunków organ rentowy uznał, że brak jest podstaw prawnych do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja – k. 18 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 1 marca 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił I. S. prawa do świadczenia uzupełniającego podnosząc, że pobierała świadczenia finansowane ze środków publicznych w kwocie przewyższającej prawo do świadczenia uzupełniającego.

( decyzja k. 8 akt rentowych dotyczących świadczenia uzupełniającego).

Odwołania od w/w decyzji wniósł E. S. opiekun prawny ubezwłasnowolnionej I. S. zaskarżając je w całości i wnosząc o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz świadczenia uzupełniającego.

(odwołanie – k. 2, k. 3 w aktach o sygn. VIII U 594/22 oraz k. 2 akt VIII U 595/)

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 5-5 verte, w aktach o sygn. VIII U 594/22 , k. 5-5 verte w aktach o sygn. U 595/22 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2022 roku tutejszy sąd na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VIII U 595/22 ze sprawą o sygn. akt VIII U 594/21 do łącznego rozpoznania.

(postanowienie – k. 7 w aktach o sygn. VIII U 595/22 załączonych do sprawy)

Postanowieniem z dnia 21 czerwca 2022 roku tutejszy sąd ustanowił dla S. J. pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata.

(postanowienie – k. 35)

W czasie trwania postępowania organ rentowy po weryfikacji świadczeń otrzymywanych przez ubezpieczoną wydał w dniu 6 kwietnia 2022 r. nową decyzję uchylającą decyzję z dnia 1 marca 2022r. i przyznał skarżącej prawo doświadczenia uzupełniającego od dnia 1 lutego 2022r. Decyzja ta nie została już zaskarżona wobec zaspokojenia roszczenia.

(decyzja – k. 26 akt (...) dotyczących świadczenia uzupełniającego, niesporne)

Na rozprawie w dniu 18 lipca 2012 roku pełnomocnik wnioskodawczyni wskazał, że wnioskodawczyni pobierała świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia i cały okres powinien być oskładkowany i potraktowany jako okres składkowy i podtrzymałam odwołanie w zakresie decyzji o odmowie prawa do renty, pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenia odwołania w części dotyczącej renty z tytułu niezdolności do pracy oraz umorzenie postępowania w zakresie prawa do świadczenia uzupełniającego.

(stanowisko procesowe – rozprawa z dnia 18 lipca 2022 roku e-protokół (...):00:23 – 00:27:24 – płyta CD – k. 47)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

I. S. urodziła się w dniu (...).

(okoliczność bezsporna)

W dniu 5 stycznia 2022 roku wnioskodawczyni złożyła do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niedolnych do samodzielnej egzystencji.

(wnioski – k. 1-3 załączonych do sprawy akt organu rentowego w części dotyczącej renty oraz w części dotyczącej świadczenia uzupełniającego)

Orzeczeniem z dnia 26 stycznia 2022r. Lekarz Orzecznik uznał wnioskodawczynię I. S. za osobę całkowicie niezdolną do pracy oraz niezdolną do samodzielnej egzystencji do dnia 31 stycznia 2024 roku wskazując jako datę początkową powstania niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji 15 października 2021r .

(orzeczenie – k. 10 akt orzeczniczych załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zaskarżoną decyzją z dnia 28 lutego 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił I. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Ostatni okres ubezpieczenia ustał w dniu 31 marca 2016r. natomiast w całym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni udowodniła łącznie 24 lata 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(karta przebiegu zatrudnienia k.15 akt rentowych)

( decyzja k. 8 akt rentowych dotyczących świadczenia uzupełniającego).

(decyzja – k. 26 akt (...) dotyczących świadczenia uzupełniającego, niesporne)

Ponadto wnioskodawczyni na podstawie Decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia 31 lipca 2013r. zmienioną w części decyzją z dnia 10 stycznia 2017r. uzyskała prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku koniecznością opieki nad dzieckiem E. S. od dnia 1 lipca 2013 roku przy czym składki na ubezpieczenia społeczne emerytalno-rentowe za ten okres określono w decyzji jako płatne do 31 marca 2016r. zaś składki na ubezpieczenie zdrowotne na czas nieokreślony.

( decyzja k.44,45 akt sprawy)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie, w szczególności o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w załączonych aktach rentowych. Dokumenty te nie były kwestionowane w toku postępowania sądowego przez żadną ze stron, a zatem stanowią wiarygodne źródło dowodowe. Podkreślić należy, że w toku procesu nie zostały przedłożone żadne dokumenty, które potwierdzałyby , że wnioskodawczyni legitymuje się dłuższym niż ustalony przez organ rentowy stażem ubezpieczeniowym, który uprawniałby ją do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 57 ust 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz.U.2022.0.504), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 okresy ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3–8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15–17 oraz art. 7 pkt 1–3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust.2).

W oparciu o art. 12 ust 1 ustawy emerytalnej, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Stosownie do art. 58 ust. 1 w/w ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Na mocy ust. 2 art. 58 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie zaś ust. 4 art. 58, przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z art. 14 ust 1 w/w ustawy, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

1) daty powstania niezdolności do pracy,

2) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,

3) związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,

4) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,

5) celowości przekwalifikowania zawodowego

- dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy określone w art. 57 ustawy z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tej renty sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN 2009-02-12 I UK 193/08 LEX nr 725014).

Ponadto jak stanowi art. 7 pkt 1 ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2022.0.504), okresami nieskładkowymi są następujące okresy:

1) pobierania:

a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy,

b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,

c) świadczenia rehabilitacyjnego,

d) świadczeń wymienionych w lit. b i c po ustaniu obowiązku ubezpieczenia.

Natomiast w świetle art. 5 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:

1) składkowe, o których mowa w art. 6 okresy składkowe;

2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7 okresy nieskładkowe.

Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych (ust.2 w/w ustawy).

Zgodnie natomiast z treścią art.6 ust.2a ustawy z dnia 13.10.1998r o systemie ubezpieczeń społecznych - za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio:

1) świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2) zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów

- przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę.

Tak więc świadczenie pielęgnacyjne przyznane I. S. na podstawie art.17 ustawy z dnia 28.11.2003r. oświadczeniach rodzinnych (tekst jednolity Dz. U. z 2006r. nr 139, poz. 992 ze zm.) z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem E. S. było oskładkowane tylko d0 31 marca 2016r. i taki okres został uwzględniony przez organ rentowy.

Wnioskodawczyni nie posiada, więc okresu składkowego i nieskładkowego w wymiarze 5 lat zarówno w dziesięcioleciu przez powstaniem inwalidztwa jak i przez złożeniem wniosku o rentę, niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ostatniego ubezpieczenia oraz nie posiada co najmniej 25 letniego okresu składkowego a więc nie spełnia żadnej ustawowej przesłanki do nabycia prawa do renty poza niezdolnością do pracy.

Zgodnie z ustalonym stanem faktycznym tutejszy sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego wyrażone w zaskarżonej decyzji z 28 lutego 2022r. jest prawidłowe, a zatem skarżącej nie przysługuje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy w Łodzi, na podstawie art. 477¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania jako bezzasadne – punkt 1 sentencji wyroku.

W przedmiocie prawa do świadczenia uzupełniającego Sąd umorzył postepowanie wobec zaspokojenia roszczenia i wydanie nowej decyzji przyznającej świadczenie uzupełniające dla I. S. na podstawie art. 477¹³§ 1 k.p.c. – punkt 2 sentencjmi wyroku.

W punkcie 3 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa kasy Sądu Okręgowego w Łodzi adwokatowi S. S. kwotę 221,40 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu stosownie do treści § 15 ust.2 i § 4 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2019.0.18 t.j.). Natomiast zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku o adwokaturze (Dz.U.2020.0.1651 t.j.) koszty pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ponosi Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli przepis szczególny tak stanowi.

Na marginesie można jedynie dodać, że wnioskodawczyni powinna wystąpić w trybie art. 83 cytowanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych do Prezesa ZUS o przyznanie renty w drodze wyjątku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi w-czyni przez P.I.