UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 lipca 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., na podstawie art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odmówił ubezpieczonej G. M. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy . Pozwany powołał się przy tym na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 14 lipca 2020 r., która nie stwierdziła u ubezpieczonej niezdolności do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła ubezpieczona G. M. , ponosząc , iż jej stan zdrowia się pogarsza . Wskazała,, że komisja lekarska ZUS nie ustosunkowała się do przedłożonych przez nią wyników badań, nie wezwała jej również na posiedzenie, gdzie mogłaby złożyć wyjaśnienia i przedstawić swoje argumenty.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację .

Sąd Okręgowy ustalił , co następuje:

Ubezpieczona G. M. jest z zawodu rolnikiem. Na swojej drodze zawodowej pracowała głównie jako wędzarz. Od 2015 r. pozostawała zatrudniona na takim stanowisku wędzarza w Zakładach (...). W okresie do 29 maja 2021r. ubezpieczona korzystała ze świadczenia rehabilitacyjnego z powodu schorzeń neurologicznych i zerwanego ścięgna Achillesa. Po powrocie do zakładu pracy po okresie przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym ( i udzielonym w celu wykorzystania urlopie ) , w/w- na z uwagi na ograniczenia zdrowotne została przesunięta na stanowisko pracownika produkcji na innym dziale ( dział produkcji i paszteciarni ) , aniżeli ten, na którym wcześniej pracowała jako wędzarz ( dział wędzarni ). Aktualnie lekarz medycyny pracy zaświadczenia o zdolności ubezpieczonej do pracy na zmienionym stanowisku wydaje jej jedynie na okresy 6 miesięczne. Obecnie wykonywana przez ubezpieczoną praca różni się od pracy wędzarza tym, że jest to praca stojąca ( raczej w miejscu ) , przy stole, nie wymagająca zaangażowania dużej siły fizycznej ) . W/w- na zajmuje się nadziewaniem, napełnianiem , odkręcaniem lub odwieszaniem wędlin na wózki wędzarnicze. Praca wędzarza była pracą chodzącą ( wymagającą częstego przemieszczania się ) i była znacznie cięższa fizycznie – bardzo dużego wysiłku wymagało przepychanie i wyciąganie z komory wędzarniczej wózków załadowanych kilkusetkilogramowym towarem ( co zajmowało od jednej do trzech godzin dziennie ,w ciągu dnia potrafiła przeciągnąć w ten sposób do 10 i więcej ton asortymentu ) .

Ubezpieczona ma przyznany umiarkowany stopień niepełnosprawności . Z tego tytułu pracuje po 7 godzin dziennie oraz jest uprawniona do wydłużonego urlopu w wymiarze 36 dni

W dniu 4 maja 2021r. w/w- na złożyła wniosek o rentę. Orzeczeniem z dnia 22 czerwca 2021r. lekarz orzecznik ZUS nie stwierdził jej niezdolności do pracy. Powyższe orzeczenie rozpatrując sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w dniu 14 lipca 2022r. podtrzymała komisja lekarska ZUS. . Na tej podstawie ZUS wydał zaskarżoną decyzję.

/ dowód : zeznania ubezpieczonej - zapis AV k. 79 , pismo wiceprezesa Zakładów (...) k. 97 – 98 , dokumentacja pracownicza k. 69 – 73, 85 - 90 akt sprawy /

Obecnie rozpoznaje się u ubezpieczonej :

- chorobą zwyrodnieniową stawów i kręgosłupa

- wielopoziomową dyskopatię szyjną i lędźwiową z objawami stenozy kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym

- przewlekły zespół bólowy szyjno – barkowy i lędźwiowo – krzyżowy objawowy z częstymi zaostrzeniami i obecnymi zaburzeniami zwieraczy pęcherza moczowego

- stan po operacyjnym leczeniu przyczepu ścięgna Achillesa prawego i kości piętowej prawej oraz kilka innych schorzeń współistniejących

Ubezpieczona pozostaje w długotrwałej opiece neurologicznej. Konsultowana neurochirurgicznie. W 2019 r. nastąpiło istotne pogorszenie jej stanu zdrowia z powodu zapalenia przyczepu ścięgna Achillesa ( leczonego operacyjnie ) i deformacji kości piętowej prawej. Ubezpieczona jest zakwalifikowana do leczenia zachowawczego. Jej stan zdrowia upośledza sprawność organizmu w stopniu powodującym okresową częściową niezdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji . Przyczyną jest stan układu kostno – stawowego z deficytem neurologicznym.

/ dowód : opinia biegłych k. 33- 34 i 50 akt sprawy /

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zeznań ubezpieczonej , dokumentacji pracowniczej , dostępnej dokumentacji medycznej oraz i przede wszystkim w oparciu o opinię biegłych sądowych w składzie specjalista medycyny pracy i neurolog , którą to opinię sąd uznał za w pełni miarodajną , została bowiem sporządzona wyczerpująco i rzetelnie w oparciu o posiadane przez biegłych wiadomości specjalne i spełnia wymogi określone w art. 285 k.p.c. Biegła z zakresu medycyny pracy dokonała analizy wpływu stwierdzanych u ubezpieczonej ograniczeń zdrowotnych na jej zdolność do pracy zgodnej z kwalifikacjami i doszła do jednoznacznych wniosków , że ubezpieczona straciła zdolność do wykonywania dotychczas wykonywanej na jej drodze zawodowej ( wieloletniej ) pracy wędzarza. Do opinii biegłych zastrzeżenia wniósł organ rentowy ( k. 45 akt sprawy ) , ale zgłaszane wątpliwości zostały rozwiane w opinii uzupełniającej ( 50 v ) , gdzie biegły neurolog podtrzymując dotychczasowe stanowisko wskazał, że ubezpieczona wykonywała wcześniej ciężką pracę fizyczną związaną z dźwiganiem w wymuszonej pozycji ciała oraz w złych warunkach atmosferycznych, co w przypadku istniejących u niej schorzeń doprowadziło do niekorzystnego postępu chorób i zwiększenia ograniczeń sprawności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy; ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy; niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów (ust. 1). Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2). W myśl art. 12 ustawy niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2). Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3). Zgodnie natomiast z treścią art. 13 ust. 1 ustawy przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji (pkt 1); możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (pkt 2). ). W wyroku z dnia 2 września 2015 r. III AUa 2120/14 Sąd Apelacyjny wskazał , iż punktem wyjścia w sprawach o rentę jest ustalenie w jaki sposób należy rozumieć pojęcie "pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji". Jak właściwie wskazywał organ rentowy, w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że wyjaśnienie treści tego pojęcia wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2006 r., I UK 103/06, OSNP 2007 nr 17-18, poz. 261; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2007 r., II UK 156/06, OSNP 2008 nr 3-4, poz. 45). Przy czym jak wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2015 r. I UK 387/14 do sądu rozpoznającego sprawę o prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy należy dokonanie analizy elementów pojęciowych niezdolności do pracy. Chodzi w szczególności o ocenę, na czym może polegać utrata w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s.). Z samej definicji częściowej niezdolności do pracy wynika, że ubezpieczony może utracić zdolność do pracy w określonym stopniu, a mimo to nie nabyć prawa do renty. Znaczenie ma dopiero utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu. Wprawdzie ustawodawca nie wyjaśnia, jak należy rozumieć znaczny stopień utraty zdolności do pracy, tym niemniej semantycznie pojęcie "w znacznym stopniu" oznacza "w stopniu większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy". Przy takim założeniu można przyjąć, że z art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s. wynika granica ochrony ubezpieczeniowej, gdyż prawa do renty nie ma ubezpieczony, który utracił zdolność do pracy w stopniu mniejszym niż znaczny (mniejszym niż połowa zwykłej zdolności do pracy). Można zatem stwierdzić, że utrata w nieznacznym stopniu (na pewno w mniejszym niż znaczny stopień) zdolności do pracy nie uprawnia do ustalenia niezdolności do pracy (choćby częściowej) jako przesłanki prawa do renty. I odwrotnie, utrata zdolności do pracy w znacznym stopniu (większym niż połowa zwykłej zdolności do pracy) uprawnia do ustalenia częściowej niezdolności do pracy jako przesłanki prawa do renty na podstawie art. 12 ust. 3 u.e.r.f.u.s.

Ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W niniejszej sprawie biegli specjalista medycyny pracy i neurolog w opinii , która sąd uznał za w pełni miarodajną i przydatną do rozstrzygnięcia sprawy, stwierdził, że istniejące u ubezpieczonej schorzenia , skutkujące poważną dysfunkcją kręgosłupa ( układu kostnego ) czynią ją częściowo niezdolną do pracy. Dalsze świadczenie przez ubezpieczoną pracy jest możliwe wyłącznie dzięki zmianie stanowiska ( ze stanowiska wędzarza w dziale wędzarni na stanowisko pracownika produkcji w dziale produkcji i paszteciarni ) , na którym w/w- na wykonuje znacznie lżejsze prace związane z obróbką wędlin, a praca jest pracę „ w miejscu” . Wcześniej, pracując na stanowisku wędzarza ubezpieczona przez wiele lat wykonywała ciężkie prace fizyczne związane z przepychaniem i przeciąganiem wózków załadowanych kilkusetkilogramowym towarem ( wędlinami ). Tego rodzaju prac nie jest w stanie z uwagi na występujące u niej schorzenia obecnie wykonywać. Co więcej , nawet na nowym stanowisku pracy lekarz medycyny pracy dopuszcza ubezpieczoną do jej wykonywania jedynie na okresy sześciomiesięczne, co świadczy ni mniej ni więcej o „ kruchości „ stanu zdrowia w/w- nej ( a może bardziej o „ kruchej „ zdolności do wykonywania zatrudnienia ) i dostrzeganym zapewne wysokim ryzyku rychłego wystąpienia ograniczeń uniemożliwiających ubezpieczonej świadczenie nawet tej , znacznie lżejszej i dostosowanej do jej dysfunkcji pracy. Należy zauważyć, iż z pewnością nie bez znaczenia pozostaje w tym kontekście okoliczność, iż ubezpieczona posiada orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, korzystając ze skróconego dnia pracy ( 7 godzin ) oraz innych uprawnień związanych z niepełnosprawnością ( m. in. wydłużonego urlopu )

Zgodnie z art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje renta okresowa – jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa. Taka właśnie sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, gdyż w świetle opinii biegłych częściowa niezdolność ubezpieczonej do pracy jest okresowa – będzie się utrzymywać przynajmniej do maja 2023.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji, przyznając ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres wskazany przez biegłych ( od dnia następnego po upływie okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego )

Sąd stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania prawidłowej decyzji . Odpowiedzialność organu rentowego wydaje się w okolicznościach niniejszej sprawy oczywista – gdyby nie wadliwa ocena stanu zdrowia ubezpieczonej i jego przekładania się na zdolność do wykonywania przez ubezpieczoną pracy przez lekarza orzecznika ZUS , a następnie, bez bezpośredniego badania ubezpieczonej przez komisję lekarską ZUS, nie byłoby potrzeby inicjowania postępowania sądowego.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE