UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 maja 2021 r. powód pełnomocnik powoda W. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwot:

- 65.000 zł tytułem zadośćuczynienia,

- 23.554,00 zł tytułem zwrotu kosztów opieki

wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od obu kwot od dnia 17.11.2020 r. do dnia zapłaty,

- 1.518,00 zł tytułem renty na zwiększone potrzeby, począwszy od czerwca 2021 roku i na przyszłość - płatnej do 10 każdego miesiąca wraz z odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat. Nadto pozew zawierał żądanie zasądzenia zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż jego roszczenia pozostają w związku z wypadkiem z dnia 15 czerwca 2020 r., kiedy poślizgnął się na cieczy rozlanej na podłodze w markecie strony pozwanej i wskutek upadku doznał obrażeń ciała w postaci złamania kości ramiennej oraz ogólnych dotkliwych potłuczeń i do dnia dzisiejszego nie odzyskał sprawności.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik strony pozwanej wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych, zakwestionował roszczenie zarówno co do zasady jak i wysokości. Dodatkowo pozwany wniósł o zawiadomienie o toczącym się procesie (...) S.A.

Towarzystwo to zostało zawiadomione o toczącym się procesie (k. 81), nie przystąpiło do sprawy.

Pismem procesowym z dnia 31 maja 2022 r. pełnomocnik powoda rozszerzył powództwo o zadośćuczynienie do kwoty 90.000 zł, żądając zasądzenia jej z ustawowi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 listopada 2020 r. do dnia zapłaty (k. 206- 206 odwrót).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 15 czerwca 2020 roku o godzinie 13.20 powód, robiąc zakupy w markecie należącym do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. położonym w T. przy ulicy (...) II 22 poślizgnął się na przezroczystej cieczy rozlanej na podłodze, w wyniku czego upadł na posadzkę. H. towarzyszący upadkowi powoda słyszał pracownik strony pozwanej T. P., który zobaczył leżącego na posadzce powoda. Powód uskarżał się na ból lewego przedramienia i powiedział, że pośliznął się na rozlanej cieczy. T. P. w dniu 22.10.2020 r. sporządził notatkę urzędową w związku z okolicznościami wypadku powoda. Upadek powoda został zarejestrowany na kamerach monitoringu, które to nagrania zostało następnie zabezpieczone.

W dniu zdarzenia pracownik ochrony marketu pozwanego A. G. sporządził notatkę urzędową, w której wskazał, że powód robiąc zakupy pośliznął się na rozlanej cieczy, o czym został poinformowany kierownik marketu T. P.. O zdarzeniu został również powiadomiony dyrektor supermarketu (...).

(dowód: notatka służbowa – k. 12, pisemne oświadczenie T. P. – k. 72, pisemne zeznania świadka T. P. – k. 103-106, płyta z monitoring u - koperta – k. 102, zeznania powoda – k. 207 odwrót – 208)

Powód po upadku miał mokrą odzież na lewej części ciała, na która się przewrócił.

(dowód: zeznania powoda – k. 207 odwrót – 208)

Obok miejsca upadku znajdowała się również woda.

(dowód: zeznania świadka T. P. – k. 103- 106)

Wobec niedostępności karetki powód udał się bezpośrednio do szpitala mieszczącego się przy ulicy (...) II 35 w T., gdzie powodowi założono gips i szynę i skierowano do szpitala w P.

Następnie powód wrócił do sklepu pozwanego i zgłosił szkodę, wskazując, że do upadku doszło w sali sprzedaży na środku alei głównej w rejonie działu z asortymentem piw z jednej strony i z alejką warzyw konserwowanych z drugiej strony.

(dowód: pisemne zeznania świadka S. G. – k. 120- 121 odwrót, zgłoszenie szkody – k. 70-71)

Następnie powód został zawieziony do Szpitala Wojewódzkiego w P. przez syna, gdzie powód był hospitalizowany do dnia 24 czerwca 2020 roku w Oddziale Urazowo - Ortopedycznym. Stwierdzono wieloodłamowe złamanie końca bliższego kości ramiennej lewej. Powód był leczony operacyjnie - endoprotezoplastyka połowicza cementowa stawu ramiennego lewego. Został wypisany do domu w dniu 24.06.2020 r. z zalecaniem zmiany opatrunków co 2 - 3 dni, usunięcia szwów po 14 dniach, utrzymywania lewej kończyny górnej na temblaku oraz wykonywania ćwiczenia wg instruktażu oraz zalecono dalsze leczenie w poradni ortopedycznej.

(dowód: karta informacyjna leczenia szpitalnego -k. 13-14)

Na zmianę opatrunków przychodziła do powoda do domu pielęgniarka z poradni. Wymiana opatrunków odbywała się 3 x dziennie w miejscu zamieszkania powoda i trwała do 10.07.2020 r.

Na dzień 8 lipca 2020 rok powód miał wyznaczone w Poradni (...) Urazowo - Ortopedycznej (...) Centrum (...) w T. 2 wizyty lekarskie.

Powód był rehabilitowany ambulatoryjnie w okresie od 29.06. do 10.07.2020 r. w Centrum Medycznym (...) w T.

W dniu 7 lipca 2020 roku powód został skierowany na zabiegi fizjoterapeutyczne z Poradni (...) Urazowo - Ortopedycznej z rozpoznaniem: złamanie kości ramiennej, po endoprotezoplastyce barku lewego.

W okresie od 17 sierpnia 2020 roku do 25 sierpnia 2020 roku powód przebywał na Oddziale (...) Dziennej (...) Centrum (...) w T. z rozpoznaniem: stan po alloplastyce połowiczej barku lewego (22.06.2020r.) po wieloodłamowym złamaniu bliższego końca kości ramiennej lewej. Po zakończeniu cyklu zabiegów u powoda zalecono kontynuowanie ćwiczeń wyuczonych w ośrodku oraz unikanie zajęć i pozycji ciała przeciążających lewą kończynę górną. Zalecono też dalsze leczenie w (...), Neurologicznej i Rehabilitacyjnej.

W dniu 6 października 2020 roku powód w związku z rozpoznaniem: przykurcz po alloplastyce barku w przebiegu złamania kości ramiennej został skierowany przez ortopedę na zabiegi fizjoterapeutyczne

Po wypadku powód uskarżał się na drętwienie obu rąk, upuszczanie przedmiotów z rąk (bardziej po stronie lewej), ból barku lewego, które powód leczył w ramach prywatnej opieki zdrowotnej. Lekarz neurolog badający powoda rozpoznał u niego schorzenia neurologiczne pod postacią: bóli korzeniowych szyjnych z parestezjami kończyn górnych, wypukliny jądra miażdżystego C3/ C4/ 05/ C6/ C, uszkodzenie lewego splotu barkowego i nerwu łokciowego lewego.

(dowód: informacja z prywatnego gabinetu neurologicznego r.-k. 181, skierowanie -k. 15, 16,19,dokumentacja medyczna wraz ze scrinami fotografii -k. 20-29, karta wizyt -k. 17, karta informacyjna leczenia w oddziale rehabilitacji dziennej -k. 18, opis badania radiologicznego -k. 182 i 183)

Przeprowadzone u powoda w dniu 20.10.2020 roku badanie w zakresie nerwów lewej kończyny górnej wykazało uszkodzenie w odcinku ksobnym włókien czuciowych nerwu pośrodkowego, włókien czuciowych i ruchowych nerwu promieniowego i pachowego - co z dużym prawdopodobieństwem mogło wskazywać na uszkodzenie splotu ramiennego. Badanie wykazało też uszkodzenie pnia nerwu łokciowego w okolicy rowka nerwu łokciowego. Wykonane u powoda w dniu 04.01.2021 r. badanie RM kręgosłupa szyjnego wykazało natomiast wielopoziomowe zmiany dyskopatyczne (dehydratacja krążków m-k, obniżenie przestrzeni m-k, wypukliny), pjm na poziomie C5/C6, konflikt korzeniowy na poziomie C3/C4 po lewej i na poziomie C6/C7 po prawej, kręgozmyk tylny C3/C4. Obecnie powód skarży się na bóle barku i ramienia lewego, drętwienie obu rąk, wypadanie przedmiotów z lewej ręki, osłabienie lewej kończyny górnej z zaleceniem niedźwigania lewą ręką.

(dowód: informacja z prywatnego gabinetu neurologicznego z 27.01.2021 r.-k. 181, opis badania radiologicznego -k. 182 i 183)

Powód stosował leki tj. V. M. kaps. 2000 j.m , C. 1000 oraz N., których stosowanie jest uzasadnione zarówno w leczeniu neurologicznym jak i ortopedycznym. Koszt leczenia farmakologicznego powoda wynosi ok. 200 zł.

Leczenie usprawniające powoda odbywało się ambulatoryjnie w ramach leczenia NFZ

(dowód: opinia biegłego ortopedy-traumatologa R. E. -k. 138 wraz z dokumentacją lekarską -k. 139 i 141-143 oraz opinia uzupełniająca -k. 159, faktura vat -k.42)

W wyniku zdarzenia z dnia 15 czerwca 2020 roku powód doznał urazów o charakterze ortopedycznym w postaci: złamania wielofragmentowe bliższej nasady kości ramiennej lewej z przemieszczeniem leczone alloplastyką połowiczą barku lewego z zaznaczonym przykurczem stanu barkowego, które spowodowały u powoda 20% trwałego uszczerbku na zdrowiu (z poz. 104 wg tabeli uszczerbków stanowiących załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z 2002 roku.

Przez 3 miesiące rozmiar cierpień doznanych przez powoda był duży, a przez kolejny okres i nadal stopień cierpień był i jest średni. Rokowania co do stanu zdrowia powoda na przyszłość są stabilne w zakresie statycznym, natomiast wątpliwe w zakresie dynamicznym, a to z powodu utrwalonego przykurczu dużego stopnia. Obecna wydolność dynamiczna narządu ruchu u powoda w obrębie barku lewego nadal jest znacznie naruszona i wskazuje na nie w pełni pomyślny przebieg dynamiczny i nie rokuje odzyskania zadowalającego wyniku czynnościowego.

Przez okres ok. 3 miesięcy powód wymagał opieki średnio ok. 4 godzin na dobę. Przez kolejne 3 miesięcy wymiar opieki wynosił średnio 2 godziny na dobę. Po tym okresie i nadal powód z powodu znacznego ograniczenia ruchomości barku wymaga częściowej pomocy na poziomie jednej godziny dziennie .

Koszty leczenia farmakologicznego w zakresie ortopedycznym wyniosły powoda ok. 200 zł.

U powoda była i jest nadal wskazana rehabilitacja.

(dowód: opinia biegłego ortopedy-traumatologa R. E. -k. 138 oraz opinia uzupełniająca -k. 159)

W wypadku z dnia 15.06.2020r. powód doznał urazów , które spowodowały u niego trwały uszczerbek na zdrowiu w zakresie neurologicznym w wysokości: - w związku z uszkodzeniem nerwu pachowego lewego na poziomie splotu ramiennego - 10% z poz. 181 I (Porażenia lub niedowłady poszczególnych nerwów obwodowych,

- w związku z uszkodzeniem splotu barkowego części nadobojczykowej (górnej) - 2% z poz. 94c – z tabeli uszczerbków z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18.12.2002r.

Cierpienia spowodowane uszkodzeniem splotu ramiennego, choć powodują deficyty neurologiczne, to jednak nie spowodowały u powoda cierpienia fizycznego. Zespól bólowy korzeniowy szyjny powodował u powoda cierpienia umiarkowanego stopnia przez kilka miesięcy. Leczenie usprawniające było u powoda prowadzone ambulatoryjnie w ramach świadczeń z NFZ. Powód w dalszym ciągu wymaga systematycznego leczenia usprawniającego zarówno z powodu dysfunkcji barku lewego po przebytym urazie i leczeniu operacyjnym jak i z powodu zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego. Rehabilitacja może być prowadzona w ramach świadczeń z NFZ. Po zabiegu lewy staw barkowy i łokciowy u powoda był na okres 4-5 tygodni unieruchomiony- umieszczony na temblaku. Przez kolejne 4 - 6 tygodni u powoda wdrażano ćwiczenia bierne, a potem czynno - bierne. W tym okresie powód miał istotnie ograniczoną zdolność do samoobsługi i samodzielnego wykonywania zwykłych czynności dnia codziennego. Po tym okresie powód mógł wykonywać ruchy czynne, które jednak były i są znacznie ograniczone z powodu zarówno zmian w układzie kostno - stawowym jaki i z powodu niedowładu mięśnia naramiennego (uszkodzenie nerwu pachowego). Po zakończeniu leczenia szpitalnego powód wymagał opieki i pomocy osób trzecich przy myciu i ubieraniu się, częściowo przy spożywaniu posiłków (krojenie, smarowanie), przygotowywaniu posiłków, sprzątaniu oraz załatwianiu spraw poza domem przez okres ok. 3 miesięcy- w wymiarze 4 godzin dziennie, a przez kolejne 3 miesiące w wymiarze ok. do 2 godz. dziennie. W późniejszym okresie , ale i obecnie powód nadal wymaga częściowej pomocy w niektórych cięższych pracach, szczególnie wymagających obciążania obu kończyn lub prac w uniesionymi rękami. Rokowanie co do odzyskania pełnego zakresu ruchu barku lewego u powoda jest wątpliwe.

Rokowanie co odzyskania pełnego zakresu ruchu barku lewego jest wątpliwe.

(dowód: opinia biegłego neurologa B. S. -k. 178-180)

Przez okres co najmniej 6 miesięcy powód nie był w stanie samodzielnie się ubrać, umyć , nie mógł przygotować sobie posiłku, lewa kończyna górna była całkowicie niesprawna. Przez kilka miesięcy od wypadku powód nie był w stanie jeździć na rowerze ani prowadzić samochodu. Nie mógł dojeżdżać sam do lekarzy, do apteki, na rehabilitację. W tym zakresie powód korzystał z pomocy syna i synowej. Wypadek sprawił, że powód nagle z o osoby aktywnej, podejmującej różne prace i jeżdżącej rowerem i kierującym samochód stał się osobą wymagającą. Do dziś jego lewa ręka jest tylko częściowo sprawna, co uniemożliwia mu podejmowanie prac dorywczych jakimi się dotychczas trudnił tj. pracami glazurniczymi. Obecnie cały ciężar związany z obowiązkami domowymi tj: zakupy, sprzątanie, przygotowywanie posiłków wzięła na siebie żona K. M., która dodatkowo pomaga mężowi przy zwykłych czynnościach życia codziennego, z którymi powód od czasu wypadku przestał sobie radzić.

(dowód: zeznania świadka K. M. -k.112-116, zeznania powoda – k. 207 odwrót – 208)

W roku 2020 koszt usług opiekuńczych obowiązujących na terenie P. wynosił 25,30 zł na godzinę, a w roku 2021r. - 27,60 zł za godzinę.

(dowód: pismo Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w P. z dnia 14 kwietnia 2021 roku -k. 30)

Pismem z dnia 14 października 2020 r. powód wezwał stronę pozwaną do zapłaty kwoty 200.000 zł z tytułu zadośćuczynienia, 5.856 zł z tytułu zwrotu kosztów opieki., wyznaczając 14 – dniowy termin na spełnienie świadczeń.

(dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 16.10.2020 roku -k. 7-8 verte)

Pozwana odmówiła uznania zasady swojej odpowiedzialności, a tym samym spełnienia roszczeń powoda.

(dowód: pismo pozwanego z dnia 2 listopada 2020 r,-k. 9)

W odpowiedzi na reklamację powoda z dnia 11 stycznia 2021 roku pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko i ponownie odmówił wypłaty dochodzonych przez powoda roszczeń.

(dowód: reklamacja powoda z dnia 11 stycznia 2021 roku -k. 11 oraz odpowiedz pozwanego z dnia 25 stycznia 2021 roku -k. 11)

Powód W. M. ma 73 lata, w chwili zdarzenia miał 71 lat, jest rencistą, renta wynosi 1.475 zł. Powód zamieszkuje razem z żoną, która utrzymuje się z emerytury w kwocie 1780 zł.

(dowód: oświadczenie o stanie rodzinnym majątku i dochodach i źródłach utrzymania -k. 31-33, informacja o dochodach otrzymanych od organu rentowego za rok 2020 -k. 38, decyzja ZUS o waloryzacji emerytury -k.39, zeznanie podatkowe za rok 2020 r K. M. -k. 44-47 i verte)

Odpis pozwu został doręczony stronie pozwanej w dniu 24 czerwca 2021 roku (k. 54.)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie sporna była zasada odpowiedzialności strony pozwanej za szkodę doznaną przez powoda wskutek upadku na mokrej posadzce. Strona pozwana kwestionowała aby ponosiła deliktową odpowiedzialność odszkodowawczą za to zdarzenie.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone w rozpoznawanej sprawie dostarczyło dowodów świadczących o tym, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność za szkodę powoda na podstawie art. 415 k.c.

Dla przypisania danemu podmiotowi odpowiedzialności deliktowej na podstawie przepisu art. 415 k.c. konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek: 1. powstanie szkody rozumianej jako uszczerbek w dobrach prawnie chronionych o charakterze majątkowym, a w przypadkach określonych w ustawie - także o charakterze niemajątkowym; 2. wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym, polegającym na bezprawnym i zawinionym zachowaniu sprawcy szkody; 3. związek przyczynowy pomiędzy czynem niedozwolonym a powstaniem szkody.

P. dowodowe wykazało, ze powód zachował się bezprawnie poprzez zaniechanie należytego zabezpieczenia nawierzchni posadzki znajdującej się w jego markecie.

Nie ulega żadnej wątpliwości, że pozwany prowadząc działalność w postaci marketu powinien dołożyć szczególnej staranności w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobom przebywającym w jego budynku. Ogólny zakaz niewyrządzenia szkody drugiemu uzasadnia - w konkretnych okolicznościach sprawy - podjęcie niezbędnych czynności zapobiegających możliwości powstania szkody na osobie lub w mieniu. Obowiązek należytej dbałości o życie i zdrowie człowieka lub nienarażania na jego utratę w tym wypadku wynika nie tylko z normy ustawowej, ale także ze zwykłego rozsądku, popartego zasadami doświadczenia, które nakazują nie tylko unikania zbędnego ryzyka, lecz także podejmowania niezbędnych czynności zapobiegających możliwości powstania zagrożenia dla życia lub zdrowia człowieka.

Prowadzący market w szczególności winien zapewnić czystość w lokalu uniemożliwiającą niekontrolowany upadek osób korzystających z lokalu, przy czym ewentualne szkoda powinna być oceniana przez pryzmat należytej staranności, a nie osiągniętego skutku. Utrzymanie lokalu w stanie całkowitego bezpieczeństwa jest często ze względów technicznych niemożliwe do wykonania, a ustalenie odpowiedzialności w tym zakresie wiąże się z potrzebą szczegółowej oceny kwestii zawinienia osoby zobowiązanej do dbałości o bezpieczeństwo. Oczywistym jest, że ze względu na charakter lokalu, w którym prowadzony jest szeroko zakrojony handel nie ma możliwości całkowitego wyeliminowania możliwości pojawienia się płynu na podłodze. Tym samym, takie przypadki trzeba ocenić w rozsądnych granicach, z uwzględnieniem m.in. czynności podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz zaplecza kadrowego.

Pozwany nie udowodnił, że podjął właściwe środki w celu zapewnienia bezpieczeństwa w swoim lokalu, to jest, że odbywały się systematyczne obserwacje pod kątem zachowania bezpieczeństwa i czystości w miejscach, w których poruszali się kliencie marketu. Tym samym nie uwolnił się od odpowiedzialności.

Samo kwestionowanie, że do upadku powoda doszło na skutek poślizgnięcia się na cieczy w okolicznościach sprawy jest nieskuteczne. Twierdzenia powoda o okolicznościach jego upadku korespondują z treścią notatki sporządzonej tuż po zdarzeniu przez pracownika ochrony A. G. i notatki pracownika pozwanego T. P.. Także z zeznań świadka T. P. wynika, że woda znajdowała się w pobliżu miejsca upadku powoda. Zważywszy, że po przewróceniu się powód miał zmoczoną odzież możliwe jest , że woda, na której się pośliznął wsiąknęła w jego ubrania i dlatego nie było jej w miejscu upadku tylko w pobliżu tego miejsca. Sam upadek został utrwalony w nagraniu z monitoringu, z tym że wobec faktu, że kamera rejestrująca zdarzenie znajdowała się w znacznej odległości od miejsca upadku nie było możliwości ustalenia na podstawie tego dowodu stanu nawierzchni posadzki w chwili upadku powoda.

Po przesądzeniu zasady odpowiedzialności strony pozwanej konieczna jest analiza zasadności wysokości roszczeń zgłoszonych przez powoda.

Jeśli chodzi o zadośćuczynienie pieniężnee za doznaną krzywdę – w myśl art. 445 §1 k.c. - zależy ono od uznania Sądu a zadośćuczynienie powinno być odpowiednie.

Ma ono rekompensować krzywdę ujmowaną jako cierpnie fizyczne (ból i inne dolegliwości) oraz cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi i ich długotrwałość). Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień, ma charakter całościowy i powinno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, a jednocześnie nie może być źródłem wzbogacenia.

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględnić przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd winien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, prognozę na przyszłość, wiek poszkodowanego. W konkretnych sytuacjach musi to prowadzić do uogólnień wyrażających zakres doznanego przez poszkodowanego uszczerbku niemajątkowego.

Rozmiar krzywdy i cierpień, jakich doznał powód wskutek wypadku był znaczny. Należy przed wszystkim zwrócić uwagę, iż sam wypadek, w którym poszkodowany doznaje urazu nie ze swej winy, jest zdarzeniem niosącym poczucie pokrzywdzenia i przeżyciem negatywnym, których całokształt składa się na pojęcie niematerialnej krzywdy kompensowanej zadośćuczynieniem.

Nie budziło wątpliwości, że zaistniałe zdarzenie było źródłem cierpień fizycznych powoda. Powód doznał złamania wielołamowego kości ramiennej oraz dotkliwych potłuczeń, co wiązało się z dolegliwościami fizycznymi.

Przedmiotowe zdarzenie w sposób diametralny zmieniło sposób funkcjonowania powoda, powód z osoby sprawnej fizycznie stał się osobą niepełnosprawną. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd miał na względzie, że w dacie wypadku powód miał 71 lat, mimo swego wieku był sprawnym, samodzielnym mężczyzną oraz że w związku z wypadkiem był unieruchomiony w gipsie, przebywał w szpitalu i na rehabilitacji leczniczej, doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu. Sąd uwzględnił również związane z chorobą cierpienia psychiczne powoda, tj. ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi oraz następstwami rozstroju zdrowia w postaci wyłączenia z normalnego życia, dyskomfort spowodowany koniecznością korzystania z pomocy rodziny w czynnościach dotyczących samoobsługi, dojazdach do placówek medycznych. Ustalając wysokość zadośćuczynienia Sąd uwzględnił, że powód doznał łącznie - 32 procentowego uszczerbku na zdrowiu, a podstawą powyższych ustaleń były opinie biegłych: ortopedy i neurologa. Wszystkie opinie były jasne, pełne i logiczne. Biorąc pod uwagę kryteria, wg których podlega ocenie opinia biegłego, to jest według kryteriów: poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej wszystkie wydane w sprawie opinie zostały uznane za miarodajny dowód. Nie zachodziła potrzeba dopuszczenia kolejnej opinii, co skutkowało oddaleniem wniosku pełnomocnika pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii innego ortopedy (k. 176 – 177). Nie została bowiem przedstawiona rzeczowa argumentacja, która skutecznie podważyłaby opinię wydaną przez biegłego tej specjalności, a wniosek o kolejnego biegłego należy uznać za wyraz niezadowolenia pozwanego z oceny przedstawionej przez biegłego, co nie uzasadnia potrzeby dopuszczenia dowodu z opinii innych biegłych. Biegły w opinii uzupełniającej ustosunkował się szczegółowo do zarzutów i wątpliwości pozwanego. Specyfika dowodu z opinii biegłego polega m.in. na tym, że jeżeli dowód taki został już przez sąd dopuszczony, to stosownie do treści art. 286 k.p.c. opinii dodatkowego biegłego można żądać jedynie „w razie potrzeby”. Potrzeba taka nie może być jedynie wynikiem niezadowolenia strony z niekorzystnego dla niej wydźwięku konkluzji opinii, lecz być następstwem umotywowanej krytyki dotychczasowej opinii. W przeciwnym bowiem razie sąd byłby zobligowany do uwzględniania kolejnych wniosków strony dopóty, dopóki nie złożona zostałaby opinia w pełni ją zadowalająca, co jest niedopuszczalne (por. wyroki Sądu Najwyższego: -z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 639/99, LEX nr 53135, -z dnia 5 listopada 1974 r., I CR 562/74, LEX nr 7607, - z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 642/08).

Niezależnie od tego wskazać należy, że procentowy rozmiar uszkodzeń ciała jest tylko jednym z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia innych okoliczności, jest to tylko pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego odszkodowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r., I PK 47/05, Monitor Prawa Pracy 2006/4/208, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 9.04.2014 r. I ACa 1320/13).

Rozmiar krzywdy, której doznał powód, czas trwania i intensywność cierpień zarówno fizycznych i psychicznych prowadzą do przekonania, że odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jest dochodzona przez niego kwota 90.000 zł. Kwota ta z jednej strony będzie odczuwalna dla pokrzywdzonego i będzie stanowić rekompensatę za doznane cierpienia psychiczne, a zatem uwzględnia kompensacyjny charakter zadośćuczynienia, z drugiej strony jest umiarkowana i nie będzie prowadziła do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda mając na uwadze aktualny poziom życia społeczeństwa.

W przypadku szkody polegającej na uszkodzeniu ciała lub wywołania rozstroju zdrowia szczegółowe uregulowanie w zakresie przesłanek odpowiedzialności sprawcy z tytułu odszkodowania zawierają przepisy art. 444 oraz 361 § 2 k.c.

Jeśli chodzi o wysokość odszkodowania, to w świetle art. 444 § 1 k.c. obejmuje ono wszystkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeśli są konieczne i celowe. Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem (np. przejazdów, wyżywienia). Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażającą się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywania. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok SN z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11). Prawo poszkodowanego w wypadku przy pracy do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb, polegających na korzystaniu z opieki osoby trzeciej, nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany efektywnie wydał odpowiednie kwoty na koszty opieki. Okoliczność zaś, że opiekę nad poszkodowanym sprawowali jego domownicy, nie pozbawia go prawa żądania zwiększonej z tego tytułu renty uzupełniającej opartej na art. 161 k.z. (obecnie art. 444 § 2 k.c. –por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 1969 r. I PR 28/69, OSNCP 1969, nr 12, poz. 229)

Powód dochodził z tytułu odszkodowania zwrotu kosztów opieki.

W toku postępowania własnymi zeznaniami, zeznaniami swej żony K. M. i dowodem z opinii biegłych powód udowodnił, że na skutek wypadku zwiększyły się jego potrzeby w związku z koniecznością korzystania z pomocy osób trzecich. Niezbędną opiekę świadczyli mu żona oraz pozostali domownicy. Opieka obejmowała zwykłe czynności pielęgnacyjne i z zakresu obsługi. Wymiar czasowy tej opieki Sąd ustalił w oparciu o zgodne w tym zakresie ustalenia biegłych ortopedy neurologa, tj., że przez okres ok. 3 miesięcy wymiar tej opieki wynosił 4 godziny dziennie, przez kolejne 3 miesiące -2 godz. dziennie, a w późniejszym i obecnie powód nadal wymaga częściowej pomocy w niektórych cięższych pracach w wymiarze 1 godziny. Ustalenia te korespondowały z zeznaniami powoda i jego żony.

Biorąc pod uwagę, że opiekę nad powodem sprawowali członkowie rodziny Sąd ustalił wartość 1 godziny opieki na kwotę 15 zł. Uwzględnił również, że w okresie od dnia 25 lipca do 16 sierpnia 2020 r. powód w związku z rehabilitacją przebywał w szpitalu, a co za tym idzie w tym czasie nie korzystał z pomocy swych domowników. Szczegółowe wyliczenie zwrotu kosztów opieki przestawia poniższe zestawienie:

- okres od 24 czerwca do 24 lipca 2020 r. – 30 dni x 4 h x 15 zł= 1800 zł,

- okres od 17 sierpnia – przez kolejne 24 dni x 4 h x 15 zł = 1440 zł,

- okres od 26.09. do 8.12.2020 r. – 90 dni x 2 h x 15 zł = 2.700 zł,

- okres od 1.01.2021 r. do 1.05.2021 r. – 150 dni x1 h x 15 zł = 2.250 zł – łącznie 8.190 zł.

Kolejne żądanie pozwu –o zasądzenie renty – znajduje uzasadnienie w art. 444 § 2 k.c. W świetle tego przepisu roszczenie o rentę przysługuje, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody. Zwiększenie się potrzeb poszkodowanego stanowi szkodę przyszłą, wyrażając się w stale powtarzających się wydatkach na ich zaspokojenie np. konieczność stałych zabiegów, rehabilitacji, specjalnego odżywania. Przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi związane z tym wydatki. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb jako następstwa czynu niedozwolonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 marca 1976 r., IV CR 50/76, OSNCP 1977, nr 1, poz. 11).

W rozpoznawanej sprawie roszczenie o rentę pełnomocnik powoda uzasadniał zwiększonymi wydatki powoda w związku z koniecznością pomocy. Skoro powód wymaga tej pomocy w wymiarze 1 godziny na dobę, to jest kwota 450 zł miesięcznie (30 dni x 1 h x 15 zł).

W pozostałej części powództwo o te roszczenia jako wygórowane zostało oddalone.

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. przy czym w zakresie zadośćuczynienia do kwoty 65.000 zł i w zakresie odszkodowania zgodnie z żądaniem zawartym w pozwie, czyli od dnia 17 października 2020 r. w którym upłynął już termin wskazany w wezwaniu do zapłaty, zaś od kwoty 25.000 zł, o którą rozszerzono powództwo od dnia następnego po rozszerzeniu powództwa, to jest od dnia 1 czerwca 2022 r. Sąd oczywiście miał na względzie, że w wezwaniu do zapłaty powód żądał kwoty 200.000 zł z tytułu zadośćuczynienia, jednakże formułując żądanie pozwu wystąpił o kwotę 65.000 zł, a dopiero wynik przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego skłoniły go do rozszerzenia powództwa. Dlatego też w ocenie sądu strona pozwana w zakresie tej kwoty nie pozostawała w opóźnienie przed datą wcześniejszą niż otrzymanie pisma rozszerzającego powództwo. To skutkowało częściowym oddaleniem roszczenia o odsetki.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił przepis art. 100 zd. 1 k.p.c.

Z porównania kwoty dochodzonej pozwem z kwotą zasądzoną wynika, że powód wygrał sprawę w 79 %.

Koszty procesu po stronie powoda i pozwanego wyniosły po 5.400 zł i obejmowały koszty zastępstwa procesowego.

Stronę pozwaną z tytułu zwrotu kosztów procesu obciąża kwota 3.132 zł (10.800 zł x 79 % - 5.400 zł).

Podstawę rozstrzygnięcia o pobraniu nieuiszczonych kosztów sądowych - opłaty sądowej, od uiszczenia której powód został zwolniony i wydatków poniesionych tymczasowo z rachunku Skarbu Państwa w kwocie 1.341,98 zł (por. postanowienia: – k. 155,189, 209) stanowiły przepisy art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 755 ze zm.) w zw. z art. 100 zd. 2 k.p.c.

Powoda obciążała z tytułu zwrotu wydatków kwota 281,82 zł (1.341,98 zł x 21 %). Stosownie do art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd odstąpił od obciążenia powoda częścią nieuiszczonej opłaty sądowej od oddalonej części powództwa, mając na uwadze odszkodowawczy charakter dochodzonych roszczenia oraz okoliczność, iż ustalenie należnego powodowi zadośćuczynienia zależało od oceny Sądu.

Sąd nakazał pobrać od strony pozwanej kwotę 5.461 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od uwzględnionej części powództwa (5.330 x 79 % =4.211 zł plus opłata od rozszerzonego powództwa – 1250 zł) i kwotę 1.060,16 zł (1.341,98 x79 %) z tytułu wydatków związanych z wydaniem opinii.

Sędzia Ewa Tomczyk

WYROK

UZASADNIENIE