II AKa 257/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Sławomir Machnio (spr.)

Sędziowie SA Małgorzata Janicz

SA Przemysław Filipkowski

P rotokolant: stażystka Klaudia Kulbicka

przy udziale prokuratora Marka Deczkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 29 września 2022 roku

sprawy z wniosku A. C. (1) przeciwko Skarbowi Państwa o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w dniu 24 października 2020 roku

apelacji wniesionej przez prokuratora i pełnomocnika reprezentanta Skarbu Państwa- Komendanta Stołecznego Policji od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 29 marca 2022 roku, sygn. VIII Ko 124/21

1.  utrzymuje w mocy wyrok w zaskarżonej części;

2.  wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 257/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie zapadłego wyroku

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie wydany w dniu 29 marca 2022 roku w sprawie sygn. akt VIII Ko 124/21

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny- pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

Zarzuty zawarte w apelacji pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji:

- na podstawie art. 438 pkt. 2 k.p.k. obraza przepisów postępowania mających wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. na podstawie art. 438 pkt. 3 k.p.k., błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia mający wpływ na treść orzeczenia tytułem zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania kwota 1500 zł jest odpowiednia podczas gdy prawidłowa- to jest znajdująca oparcie w art. 7 kpk- ocena zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie winna prowadzić do wniosku, że wysokość zasądzonej kwoty jest nadmiernie wygórowana.

Zarzut zawarty w apelacji prokuratora:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na jego treść, polegający na niezasadnym przyjęciu, iż kwota w wysokości 1.500 złotych z tytułu zadośćuczynienia będzie stanowiła realną i adekwatną rekompensatę za krzywdy doznane przez wnioskodawcę z powodu niezasadnego i nieprawidłowego a więc niewątpliwie niesłusznego zatrzymania, podczas gdy prawidłowe ustalenia w niniejszej sprawie winny prowadzić do wniosku, że wysokość zasądzonej kwoty jest wygórowana.

☐ zasadne

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Na wstępie tej części uzasadnienia wskazać należy, że zaskarżonym wyrokiem, sąd I instancji orzekł o zadośćuczynieniu A. C. za doznaną krzywdę wynikłą z niewątpliwie niesłusznego zatrzymania a więc, jako błędny, ocenić należy wniosek, zawarty w środku odwoławczym wniesionym przez pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji, o zmniejszenie zasądzonego z tego tytułu odszkodowania.

Zwraca też uwagę rozbieżność we wniesionych apelacjach co do podstaw stawianych zarzutów. Mimo, że obie, skarżące strony zmierzały do tego samego, a więc zmniejszenia kwoty zasądzonego na rzecz A. C. zadośćuczynienia, pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji podnosił, że sąd I instancji w tym zakresie dopuścił się obrazy przepisu postępowania karnego, tj. art. 7 k.p.k., skutkiem której doszło do błędu w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k.) a prokurator zarzucał jedynie ten błąd (art. 438 pkt. 3 k.p.k.).

Należy przyjąć, że „ Błąd w ustaleniach faktycznych (…) ma miejsce wówczas, gdy na podstawie prawidłowo przeprowadzonych i prawidłowo ocenionych dowodów sąd błędnie ustalił fakty. Wówczas ten błąd ma wpływ na treść orzeczenia. Natomiast jeżeli dowód został nieprawidłowo przeprowadzony, to nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych. Jeśli zaś dowód został nieprawidłowo oceniony, to następstwem błędnej oceny są błędne ustalenia faktyczne. W takim układzie procesowym uchybieniem pierwotnym, którego powinien dotyczyć zarzut, jest obraza przepisów postępowania, a jego następstwem są błędne ustalenia faktyczne” (Dariusz Świecki, teza 5 Kodeksu postępowania karnego do art. 438 k.p.k. w Tom II. Komentarz aktualizowany”, LEX/el/2022).

Podnosząc zarzut obrazy przepisu art. 7 k.p.k., pełnomocnik Komendanta Stołecznego Policji nie wskazał dowodów, do którego się on odnosił. Tak więc, kontrola zaskarżonego wyroku pod kątem obrazy zasady swobodnej ich oceny jest bezprzedmiotowa. Wobec braku uzasadnionych w tym zakresie zarzutów przyjąć należy, że sąd I instancji prawidłowo przeprowadził i prawidłowo ocenił dowody . Do analizy pozostają więc zarzuty błędów w ustaleniach faktycznych, przyjętych za postawę zaskarżonego orzeczenia, które zdaniem skarżących, miały wpływ na jego treść.

Przechodząc do szczegółów przyjąć należy, że argumenty przedstawione w obu apelacjach, w celu uzasadnienia ww. zarzutów, mają charakter wyłącznie polemiczny. W szczególności nie wskazują na zaistnienie jakiejkolwiek okoliczności, która pozostałaby bez prawidłowej oceny ze strony sądu I instancji.

I tak, zasądzając na rzecz A. C. określoną kwotę pieniężną, sąd ten wziął pod uwagę długość trwania zatrzymania tej osoby w dniach 24 i 25 października 2020 roku, tj. łącznie nieomal 23 godziny a procesowo, czyli od chwili sporządzenia formalnego protokołu, ponad 19 godzin. Nadto, uwzględnieniu podlegały takie okoliczności jak:

- bezpodstawność zarzutu, który stanowił podstawę zatrzymania,

- publiczność dokonania tej czynności, tj. m.in. w obecności swoich kolegów,

- uciążliwe stosowanie wobec A. C. kajdanek.

Należy dodać, że okoliczności te w apelacji prokuratora zostały powtórzone i uzupełnione o dodatkowe, trafne spostrzeżenia.

W tych warunkach, sąd I instancji zasądził na rzecz wnioskodawcy zadośćuczynienie w wysokości 1.500 zł, co oznaczało znaczne zmiarkowanie wysokości przyznanej kwoty pieniężnej w stosunku do zawnioskowanej w piśmie wszczynającym przedmiotową sprawę, tj. 19.944 zł. Kwota ta, wbrew w gruncie rzeczy dość powierzchownym argumentom zaprezentowanym w apelacjach, nie była „ dowolna”, czyli stanowiła odczuwalną wartość ekonomiczną, odpowiadającą „ aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa”, nie miała charakteru nadmiernej „ w stosunku do doznanej krzywdy” i uwzględniała jej indywidualny wymiar (argumenty oparte na wskazanym w apelacji pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 czerwca 2014 roku).

Tym samym, podniesione w apelacjach zarzuty nie znalazły jakiegokolwiek, obiektywnego potwierdzenia i jako takie, nie mogły zostać uwzględnione.

Wnioski

W apelacji pełnomocnika Komendanta Stołecznego Policji znalazł się wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie odszkodowania nie przewyższającego kwoty 500 zł.

W apelacji prokuratora znalazł się wniosek o zmianę zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej wysokości zasądzonego zadośćuczynienia poprzez jego obniżenie do kwoty wnioskowanej na rozprawie przed sądem I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadne

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z przyczyn, jak wyżej.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

1. 

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie wydany w dniu 29 marca 2022 roku w sprawie sygn. akt VIII Ko 124/21 w części dotyczącej wysokości zasądzonego zadośćuczynienia.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Z przyczyn, jak wyżej.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1. 

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

2 .

Podstawą decyzji o obciążeniu Skarbu Państwa wydatkami poniesionymi w postępowaniu odwoławczym był przepis art. 554 § 4 k.p.k.

7.  PODPISY

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 257/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

3.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenia zapadłych wyroków

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie wydany w dniu 29 marca 2022 roku w sprawie sygn. akt VIII Ko 124/21

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana