Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Sędziowie:

SO Agata Kowalska

SR (del.) Paweł Mądry (spr.)

Protokolant:

p. o. sekr. sąd. Olga Wojtczuk

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 659/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

6.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Łukowie z dnia 09 czerwca 2022r. w sprawie II K 383/20

6.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

6.3.  Granice zaskarżenia

6.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

6.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

6.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

6.5.  Ustalenie faktów

6.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

-------------------

---------------------------------------------------------

------------

---------------

6.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

-------------------

----------------------------------------------------------

-------------

--------------

6.6.  Ocena dowodów

6.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

---------------

------------------------------------------------------------

----------------------------------------------

6.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

---------------

-------------------------------------------------------------

----------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

zarzut obrazy prawa materialnego, art. 46 § 1 kk, poprzez uznanie, że wydatki, które poniosła i udokumentowała M. D. nie są związane z przestępstwem popełnionym przez oskarżonego M. K. i nie podlegają kompensacie jako szkoda wyrządzona przestępstwem, co w konsekwencji skutkowało nieuwzględnieniem wniosku oskarżycielki posiłkowej, zgłoszonego na podstawie przywołanego wyżej przepisu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- obrońca kwestionując odmowę uwzględnienia wniosku M. D. o naprawienie szkody krytycznie odniósł się do stanowiska Sądu Rejonowego przedstawionego w rozdziale „Inne zagadnienia” uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd I instancji wyraził tam pogląd, że wydatki poniesione przez oskarżycielkę „ nie są związane z popełnionym przestępstwem i nie stanowią szkody wyrządzonej tym występkiem”. Nadto Sąd stwierdził, że w sprawie nie zachodzi podstawa do zastosowania art. 446 § 3 kc.

- natomiast obrońca w uzasadnieniu apelacji wskazał na argumenty przemawiające za istnieniem związku przyczynowego pomiędzy śmiercią L. D. (2) a wydatkami poniesionymi przez jego córkę, a następnie stwierdził, że „ przepis art. 46 § 1 kk stanowi w tym przypadku lex specialis” w stosunku do art. 446 § 3 kc. Zdaniem obrońcy, z uwagi na kategoryczne brzmienie art. 46 § 1 kk, obowiązkiem Sądu Rejonowego było uwzględnienie wniosku o naprawienie szkody.

- oceniając zasadność zarzutu obrońcy, na wstępie należy jedynie ubocznie wskazać, że błędem obrońcy jest kwalifikowanie jako „ wydatku” oskarżycielki kwot 9.388 zł i 500 zł stanowiących odpowiednio cenę wycieczki oskarżycielki i zaliczkę na zimowisko jej syna, gdyż nie są to wydatki powstałe wskutek śmierci L. D. (2).

- przechodząc do zasadniczego nurtu rozważań należy jednoznacznie wskazać, że przepis art. 46 § 1 kk nie jest lex specialis w stosunku do przepisów prawa cywilnego regulujących kwestie odpowiedzialności za popełnienie czynu niedozwolonego. Przeciwny pogląd skarżącego jest rażąco sprzeczny z jednoznacznym brzmieniem przepisu art. 46 § 1 kk, na który powołuje się obrońca. Należy zatem przypomnieć, że sąd orzeka na podstawie tego przepisu „ stosując przepisy prawa cywilnego”. Sformułowanie to oznacza, że sąd w procesie karnym jest zobowiązany oceniać żądanie pokrzywdzonego na podstawie kryteriów zawartych w odpowiednich przepisach kodeksu cywilnego z uwzględnieniem odmienności wynikających z samego faktu wyrządzenia szkody przestępstwem (a zatem, dla przykładu, niemożliwe jest stosowanie w procesie karnym przepisów kodeksu cywilnego o odpowiedzialności na zasadzie ryzyka).

- z tych powodów należy przyznać rację stanowisku Sądu Rejonowego, że żądanie M. D. nie znajduje oparcia w żadnym przepisie kodeksu cywilnego i w tym kontekście zostało wyartykułowane twierdzenie Sądu I instancji, że „ wydatki” oskarżycielki nie stanowią szkody wyrządzonej występkiem przypisanym M. K..

Wniosek

uwzględnienie wniosku oskarżycielki posiłkowej M. D. złożonego na podstawie art. 46 § 1 kk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak podstawy prawnej do uwzględnienia wniosku chociażby w części

3.2.

- zarzut, mającej wpływ na treść orzeczenia, obrazy prawa procesowego - art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk poprzez zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej M. D. kwoty 2.352 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, podczas gdy całość wydatków, które poniosła z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika wynosi 10.000 zł plus 2.300 zł podatku VAT

nadto zarzut zawarty w zażaleniu pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej L. D. (1):

- zarzut obrazy przepisów postępowania, a mianowicie art. 627 kpk w zw. z art. 616 § 1 pkt 2 kpk poprzez niezasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej L. D. (1) całości wydatków, które poniosła z tytułu ustanowienia w sprawie pełnomocnika, tj. w kwocie
12.300 zł.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- wskazane powyżej zarzuty, zbieżne w swej treści, należało ocenić łącznie z uwagi na tożsamość argumentacji stanowiącej podstawę do ich nieuwzględnienia;

- podnosząc powyższe zarzuty obaj pełnomocnicy prezentowali stanowisko, że sąd orzekając o kosztach procesu nie jest upoważniony do weryfikowania opłaty określonej w umowie zawartej pomiędzy pełnomocnikiem a klientem, a wysokość wydatków limitowana jest wysokością rzeczywiście poniesionych kosztów. Obaj skarżący powołali się w tym zakresie na dokładnie te same orzeczenia Sądu Najwyższego i Sądu Apelacyjnego w Białymstoku. Dodatkowo pełnomocnik M. D. stwierdził, że „ obowiązujące rozporządzenie określające wysokość opłat za czynności adwokackie nie określa maksymalnego honorarium adwokata, wobec czego jego zaniżenie przez Sąd było arbitralne i całkowicie nieuzasadnione”.

- z tak postawionymi tezami nie zgadza się Sąd Okręgowy w Siedlcach. Owszem, w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych wyrażano w przeszłości stanowisko, że sąd nie jest uprawniony do obniżenia opłaty określonej w umowie zawartej między adwokatem a klientem, gdy takie wydatki zostały rzeczywiście poniesione oraz jeżeli ustalona opłata nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej wysokości wynagrodzenia jednego adwokata przewidzianego w przepisach, lecz orzeczenia te, wydane ponad dekadę temu, nie reprezentują aktualnej linii orzeczniczej, co do której przyłącza się Sąd Okręgowy w Siedlcach. Prawidłowa wykładnia § 15 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie prowadzi do wniosku, że w przypadku ustalania wysokości opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości (stanowiących podstawę do zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa prawnego) sąd ograniczony jest nie tylko limitem wynikającym z tego przepisu (tj. sześciokrotnością stawki minimalnej w przypadku sprawy wymagającej przeprowadzenia rozprawy), lecz jest zobowiązany do przeprowadzenia kontroli w celu ustalenia czy wysokość wydatków poniesionych przez stronę, która zwrotu się domaga, jest adekwatna w realiach tej sprawy przy uwzględnieniu kryteriów enumeratywnie wskazanych w przepisie § 15 ust. 3 rozporządzenia, a w przypadku ustalenia że jest zawyżona, zobowiązany jest do obniżenia wysokości takiej opłaty do wysokości zgodnej z tymi wyznacznikami (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 5 marca 2021r. w sprawie IV KK 319/19, Lex nr 3189930; Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 4 lipca 2019r. w sprawie II AKz 353/19, Lex nr 2757909; Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 11 kwietnia 2019r. w sprawie II AKz 171/19, Lex nr 2738932; Sąd Apelacyjny w Katowicach w postanowieniu z dnia 4 grudnia 2018r. w sprawie II AKz 930/18, Lex nr 2728420).

- wbrew twierdzeniu pełnomocnika M. D., przepis § 15 ust. 3 rozporządzenia znajduje także zastosowanie w przedmiotowej sprawie (§ 11 ust. 7 rozporządzenia).

- z tych powodów pogląd prawny skarżących o niedopuszczalności sądowej kontroli wysokości należnego wynagrodzenia obrońcy lub pełnomocnika należało ocenić negatywnie.

- z uwagi zaś na brak kwestionowania przez skarżących ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego co do wysokości należnego w tej sprawie wynagrodzenia (tj. ustalenia opłaty na poziomie dwukrotności stawki minimalnej), Sąd Okręgowy uznając zarzut apelacji i zażalenia za bezzasadny, nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej części wyroku zgodnie z wnioskami pełnomocników.

Wniosek

wniosek o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżycielek posiłkowych kwot po 12.300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

bezzasadność obu zarzutów skutkowała nieuwzględnieniem obu wniosków

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

brak

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

6.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

- rozstrzygnięcie w zakresie wniosku oskarżycielki posiłkowej M. D. złożonego na podstawie art. 46 § 1 kk

- rozstrzygnięcie o kosztach procesu

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

zarzuty apelacji i zażalenia okazały się w całości bezzasadne, zaś Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany wyroku na podstawie przesłanek uwzględnianych z urzędu

6.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1

Przedmiot i zakres zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

6.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

----------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.1.4.1.

----------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

-----------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

oba złożone środki odwoławcze nie zostały uwzględnione, zatem zgodnie z art. 633 kpk w zw. z art. 636 § 2 kpk Sąd zasądził od oskarżycielek posiłkowych na rzecz Skarbu Państwa w równych częściach wydatki postępowania odwoławczego (20 zł tytułem ryczałtu za doręczanie pism sądowych) oraz dodatkowo od M. D. opłatę od apelacji (30 zł - art. 13 ust. 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych).

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej M. D.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie co do środka kompensacyjnego i kosztów procesu

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana