Sygn. akt II.Ka.352/22
M. S. został obwiniony o to, że:
w dniu 10 marca 2022r około godziny 13:39 w S. na ulicy (...) na drodze publicznej kierował samochodem osobowym marki F. (...) nr rej. (...) nie posiadając do tego uprawnień , tj. o wykroczenie z art. 94 § 1 kw.
Sąd Rejonowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 24 sierpnia 2022r. w sprawie – sygn. akt II.W.787/22:
I. Obwinionego M. S. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na mocy art. 94 § 1 kw wymierzył mu karę grzywny w wysokości 1.500 złotych.
II. Na podstawie art. 39 § 1 kw odstąpił od orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym.
III. Zasądził od obwinionego 150 złotych tytułem opłaty i kwotę 100zł złotych tytułem zryczałtowanych wydatków w sprawie.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca obwinionego, zarzucając mu:
1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, polegający na błędnym przyjęciu, iż obwiniony M. S. w dniu 10 marca 2022r nie posiadał uprawnień do kierowania samochodem osobowym, podczas gdy, właściwe dokonanie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie wskazują, iż w/w posiadał te uprawnienia z dniem 09.03.2022r, a tym samym nie dopuścił się popełnienia przypisanego mu wykroczenia;
w dalszej kolejności zaś :
2. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. § 9 ust. 3 pkt 9 w zw. z § 9 ust. 3 pkt 7 Rozporządzeniu Ministra infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016r w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. 2016.231) poprzez brak ich zastosowania i dokonanie odmiennej wykładni określenia „daty uzyskania uprawnienia" podczas gdy, w/w przepisy wprost wskazują co należy rozumieć przez datę uzyskania uprawnienia i datę wydania prawa jazdy;
3. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 94 § 1 kw poprzez dokonanie błędnej wykładni znamion w/w wykroczenia i niesłuszne rozszerzające uznanie, iż wśród znamion tego wykroczenia znajduje się znamię posiadania dokumentu stwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami, podczas gdy wśród znamion tego wykroczenia nie ma takiego elementu, a wskazany przepis jedynie i wprost odnosi się do kwestii posiadania uprawnień, nadto to art. 95 § 1 kw odnosi się do kwestii posiadania przy sobie wymaganych dokumentów, który to art. nie został zarzucony, czy też przypisany obwinionemu;
Wskazując na powyższe obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie M. S. od przypisanego mu wykroczenia
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Wywiedziona przez obrońcę apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.
Wyeksponowany przez obrońcę jako wiodący zarzut tj. błędu w ustaleniach faktycznych, o którym mowa w art. 438 pkt 3 kpk to błąd w logicznej ocenie zgromadzonego materiału dowodowego poprzez wyprowadzenie przez sąd orzekający błędnych wniosków. Zarzut co do błędu w ustaleniach faktycznych winien odnosić się do oceny wniosków, które nie odpowiadają prawidłowości logicznego rozumowania, a przez to nie może sprowadzać się do polemiki z ustaleniami sądu (wyr. SN z 2.6.2016 r., WA 4/16, Legalis). Innymi słowy, kontrola instancyjna oceny dowodów polega na sprawdzeniu tego, czy nie wykazuje ona błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu), lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania), albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy (post. SN z 2.2.2007 r., IV KK 436/06, Legalis).
Jednocześnie błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika z niepełności postępowania dowodowego (tzw. błąd "braku") lub z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów (błąd "dowolności"). Może on być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów (art. 7), np. błąd logiczny, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonywającym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, czy oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych (wyr. SA w Lublinie z 9.2.2017 r., II AKa 256/16, Legalis).
Kontrola instancyjna oceny dowodów polega na sprawdzeniu tego, czy nie wykazuje ona błędów natury faktycznej (niezgodności z treścią dowodu) lub logicznej (błędności rozumowania i wnioskowania) albo czy nie jest sprzeczna z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy (post. SN z 2.2.2007 r., IV KK 436/06, Legalis). Błąd w ustaleniach faktycznych ma miejsce tylko wtedy, kiedy sąd dokona ustaleń sprzecznie z treścią dowodu uznanego za wiarygodny. Zarzut ten musi sprowadzać się do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania, dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego (wyr. SA w Łodzi z 10.4.2014 r., II AKa 284/13, Legalis). Przy tym przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 kpk, jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (wyr. SA w Katowicach z 10.11.2016 r., II AKa 420/16, Legalis).
W konsekwencji zanegowanie trafności ustaleń sądu orzekającego poprzez wyrażenie tylko odmiennego poglądu w tej materii nie jest wystarczające do wnioskowania o dopuszczeniu się przez ten sąd błędu w ustaleniach faktycznych (wyr. SA w Gdańsku z 28.12.2016 r., II AKa 358/16, Legalis). Istota zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych nie może opierać się tylko na odmiennej ocenie materiału dowodowego i polegać na forsowaniu własnego poglądu na tę kwestię. Stawiając tego rodzaju zarzut. należy wskazać, jakich uchybień w świetle zgodności (lub niezgodności) z treścią dowodu, zasad logiki (błędność rozumowania i wnioskowania) czy sprzeczności (bądź nie) z doświadczeniem życiowym lub wskazaniami wiedzy dopuścił się w dokonanej przez siebie ocenie dowodów sąd pierwszej instancji (wyr. SA w Katowicach z 25.11.2016 r., II AKa 398/16, Legalis).
W przedmiotowej sprawie żadnych ze wskazanych wyżej uchybień Sąd Odwoławczy nie stwierdził. Przeciwnie, Sąd Rejonowy za podstawę swojego orzeczenia przyjął całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, a przedmiot jego rozważań stanowiły wszystkie dowody i wynikające z nich okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy.
Co więcej, możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu samoczynnie nie może uzasadniać wniosku o dokonaniu przez sąd błędnych ustaleń faktycznych (wyr. SA w Gdańsku z 8.7.2016 r., II AKa 17/16, Legalis). Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu a quo wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego rozstrzygnięcia, lecz musi zmierzać do wykazania jakich konkretnie uchybień w zakresie logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego (wyr. SA we Wrocławiu z 24.9.2015 r., II AKa 188/15, Legalis).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż oczywistym jest, że warunki wydania dokumentu „prawa jazdy” nie są tym samym co warunki przyznania uprawnienia do kierowania pojazdami. Nie zawsze też posiadanie dokumentu prawa stanowi gwarancję posiadania tegoż prawa i wystarczającą legitymację do kierowania pojazdami.
Dlatego też, zdaniem Sądu Okręgowego, nie można zgodzić się ze stanowiskiem obrońcy, jakoby podstawy materialnoprawne badania posiadania przez kierującego uprawnienia do prowadzenia pojazdu wynikały z przepisów prawa materialnego tj. § 9 ust. 3 pkt 9 w zw. z § 9 ust. 3 pkt 7 Rozporządzeniu Ministra infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016r w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. 2016.231).
W ocenie Sądu , powyższe Rozporządzenie jak wynika z §1 określa jedynie szczegółowe warunki wydawania i zatrzymywania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (a nadto cofania i przywracania uprawnień do kierowania pojazdami, oraz szczegółowe czynności organów i innych jednostek z tym związane oraz wzory dokumentów stosowanych w tych sprawach), nie zaś nadawania uprawnień do kierowania pojazdami, które to zasady reguluje Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2015 r. poz. 155, z późn. zm).
Przywołane przez obrońcę Rozporządzenie stanowi jedynie akt wykonawczy wobec Ustawy o kierujących pojazdami i w żadnym razie nie reguluje, co wprost wynika z treści §1 , warunków wydawania uprawnienia do kierowania pojazdami (aczkolwiek zasady cofania i przywracania już tak).
Decydujące zatem dla ustalenia momentu nabycia przez uprawnionego prawa jazdy, w znaczeniu materialnoprawnym pozostają przepisy przywołanej wyżej Ustawy o kierujących pojazdami, a nie przepis regulujące wejście w posiadanie dokumentu nazwanego „prawo jazdy”.
Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 w/w Ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy jest wydawane przez starostę, w drodze decyzji administracyjnej, na wniosek osoby zainteresowanej, za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej.
Jednocześnie, w myśl art. 110§1 kpa organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.
Tak więc momentem skutecznego doręczenia decyzji jest chwilą, w której ta decyzja wchodzi w życie, czyli wywołuje określone skutki prawne (vide: wyr. NSA z 16.4.2002 r., III SA 2612/00, Legalis; wyr. WSA w Warszawie z 13.10.2004 r., II SA 3030/03, Legalis; wyr. WSA w Warszawie z 22.2.2005 r., II SA 2178/03, Legalis; wyr. WSA w Warszawie z 21.11.2006 r., II SA/Wa 1331/06, Legalis; wyr. WSA w Olsztynie z 5.4.2007 r., II SA/Ol 114/07, OSG 2007, Nr 7, s. 71; wyr. WSA w Olsztynie z 18.2.2010 r., II SA/Ol 961/09, Legalis; wyr. NSA z 5.2.2020 r., I OSK 753/19, Legalis). W świetle art. 110 kpa można uznać za równorzędne w skutkach z doręczeniem decyzji jej ogłoszenie (np. przez odczytanie decyzji stronie) w sytuacji, gdy to ogłoszenie nastąpiło niejako obok wymaganego doręczenia polegającego na przekazaniu decyzji stronie w formie pisemnej. Tym samym byt prawny decyzji administracyjnej rozpoczyna się od ujawnienia woli organu administracji publicznej na zewnątrz przez skuteczne ogłoszenie lub doręczenie decyzji administracyjnej. Jeżeli zatem decyzja nie została doręczona zgodnie z przepisami regulującymi zasady doręczania stronie tego typu rozstrzygnięć, nie weszła do obrotu prawnego.
Również decyzja administracyjna sporządzona, czyli spełniająca wymogi formalnoprawne, ale niedoręczona, nie załatwia sprawy administracyjnej, gdyż nie wiąże organu, ani strony, co uzasadnia przyjęcie, że decyzja jest wydawana w ujęciu zewnętrznym z chwilą jej doręczenia.
Decyzja administracyjna jest aktem zewnętrznym będącym oświadczeniem władczym woli organu administracji publicznej i może być uznana za wydaną z chwilą ujawnienia woli organu na zewnątrz struktur organizacyjnych i stworzenia adresatowi rozstrzygnięcia możliwości zapoznania się z treścią tego oświadczenia woli (wyr. NSA z 26.3.2001 r., V SA 90/00, Legalis; wyr. WSA w Warszawie z 2.2.2004 r., II SA 1397/03, Legalis; wyr. WSA w Warszawie z 22.11.2005 r., II SA/Wa 1591/05, Legalis). Z tego też względu dopóki decyzja nie zostanie zakomunikowana stronie, jest aktem niewywierającym skutków prawnych. Uzewnętrznienie decyzji stwarza wobec strony nową sytuację procesową. Od tego momentu dopiero decyzja wiąże organ administracji publicznej ( W. Taras, Glosa do wyr. NSA w Krakowie z 11.12.2002 r., II SA/Kr 965/02, poz. 139; wyr. WSA w Warszawie z 27.4.2007 r., II SA/Wa 276/07, Legalis; wyr. NSA z 9.4.2008 r., II GSK 22/08, Legalis).
Wprowadzenie decyzji administracyjnej do obrotu prawnego ma znaczenie dla oceny dopuszczalnych skutków w sferze administracyjnego prawa materialnego. Kodeks przewiduje doręczenie jako wprowadzenie decyzji administracyjnej do obrotu prawnego, wskazując jako równorzędne – ogłoszenie decyzji.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż sporządzona przez Starostę ( z jego upoważnienia Inspektora Wydziału Komunikacji) w dniu 09 marca 2022r. decyzja o wydaniu obwinionemu M. S. uprawnienia do kierowania pojazdami, materialnoprawny byt rozpoczęła od momentu jej ogłoszenia wnioskodawcy, co bez wątpienia nastąpiło w dniu 17.03.2022r. Najwcześniej zatem od tego momentu decyzja ta, choć nieostateczna, mogła zostać wykonana.
Zgodnie bowiem z treścią art. 130§ 4 kpa decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, jeżeli jest zgodna z żądaniem wszystkich stron lub jeżeli wszystkie strony zrzekły się prawa do wniesienia odwołania.
Termin do wniesienia odwołania wynosi zaś 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie (art. 129§2 kpa).
Tym samym stwierdzić należy stanowczo, iż w dniu 10 marca 2022r., obwiniony M. S., kierując samochodem osobowym marki F. (...) nr rej. (...) nie posiadał do tego uprawnień materialnoprawnych w rozumieniu Ustawy o kierujących pojazdami, przez co zrealizował znamiona wykroczenia z art. 94§1 kw.
Tymczasem argumenty podnoszone przez obrońcę obwinionego w uzasadnieniu apelacji stanowią de facto polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji, które Sąd odwoławczy w pełni podziela. Sąd Rejonowy zebrane w sprawie dowody ocenił wnikliwie, swobodnie – jednakże w sposób daleki od dowolności – z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i wykazując się przy tym dużym doświadczeniem życiowym.
Odmienną ocenę obrońcy wraz z przedstawioną w tym względzie argumentacją opartą o akt wykonawczy o charakterze technicznym wobec Ustawy o kierujących pojazdami, uznać należy za dowolną, wybiórczą, instrumentalną a nawet przeinaczającą treść wyroku, skoro ani z treści zarzutu ani pkt. I wyroku nie wynika, aby Sąd skazując obwinionego za czyn art. 94§1 kw brak uprawnień zrównał z brakiem dokumentu potwierdzającego o jakim mowa w art. 95§1 kw.
Tym bardziej, że do wymaganych dokumentów o jakich mowa w art. 95§1 kw należy obecnie tylko dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem ale inny niż wydane w kraju prawo jazdy (art. 38 ust. 1 pkt. 1 Ustawy prawo o ruchu drogowym).
Reasumując, zdaniem Sądu Okręgowego, wbrew zarzutom zawartym w apelacji obrońcy nie ma żadnych podstaw ani do skutecznego kwestionowania dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny zebranego materiału dowodowego, ani też poczynionych na podstawie tego materiału ustaleń faktycznych i prawnych.
Także reakcja karna za przypisane obwinionemu wykroczenie w postaci kary grzywny w kwocie 1500zł (przy odstąpieniu od orzeczenia zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym) , nie jest rażąco surowa, zważywszy na uprzednią wielość ukarań za wykroczeni (k.10-10v).
Tym samym zastosowana wobec obwinionego reakcja prawno-karna pozostaje adekwatna zarówno do okoliczności sprawy, jak i stopnia zawinienia oraz uwzględnia cele wychowawcze, sprawiedliwościowe i prewencyjne.
Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.
O opłacie i zryczałtowanych wydatkach za postępowanie przed Sądem odwoławczym rozstrzygnięto na podstawie art. 17 ust. 1 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tj. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) w zw. z art. 119 kpw w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 624 §1 kpk zwalniając obwinionego od ich ponoszenia.