UZASADNIENIE

25 maja 2022r. (data wpływu) R. H. (1) wniósł do Sądu Okręgowego w Legnicy skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Prokuraturę (...)w L.sygn. akt (...), wnosząc o stwierdzenie przewlekłości wymienionego postępowania oraz przyznanie na jego rzecz odpowiedniej sumy pieniężnej.

W odpowiedzi na skargę Prokurator Prokuratury (...)w L.pismem z dnia 12 lipca 2022 r. wniósł o jej oddalenie.

Dotychczasowy bieg postępowania karnego przedstawia się następująco:

Postanowieniem z dnia 15 listopada 2021r. Prokurator w prowadzonym śledztwie o sygnaturze (...) wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów R. H. (1) popełnienia przestępstw z art. 258 § 1 k.k. oraz z art. 299 § 1 i 5 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k. Postanowienia tego nie zdołano jednak przedstawić R. H. (1) z uwagi na jego ukrywanie się przed organami wymiaru sprawiedliwości. Zarządzeniem z 22 listopada 2021r. wszczęto poszukiwania R. H. (1) w celu ustalenia jego miejsca pobytu. Postanowieniem z 9 grudnia 2021r. wyłączono materiały dotyczące R. H. (1) o czyny z art. 258 § 1 k.k. i 299 § 1 k.k. i inne i zarejestrowano pod sygnaturą (...). Postanowieniem z 23 grudnia 2021 r. śledztwo zostało zawieszone. Następnie 7 lutego 2022 r. prokurator wystąpił do Sądu Rejonowego w Legnicy o zastosowanie wobec R. H. (1) aresztu tymczasowego na okres 30 dni w następstwie czego dnia 27 kwietnia 2022 r. Sąd Okręgowy w Legnicy w sprawie IV Kz 140/22 zastosował areszt tymczasowy na okres 30 dni od jego zatrzymania. Postanowieniem z 20 maja 2022 r. prokurator wszczął poszukiwania R. H. (1) listem gończym. W dniu 27 czerwca 2022 r. Prokurator (...)w L.złożył do Sądu Okręgowego w Legnicy wniosek o wydanie europejskiego nakazu aresztowania.

W prowadzonym śledztwie ustalono nadto, iż wobec R. H. (1) wydano europejski nakaz aresztowania w innej sprawie sygn. akt III Kop 94/21 Sądu Okręgowego we Wrocławiu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga na przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego wobec R. H. (1) przez Prokuraturę (...)w L.sygn. akt (...) okazała się niezasadna i dlatego została oddalona.

Skarga złożona przez R. H. (1) liczy 118 stron i zawiera opis prowadzonego wobec niego postępowania przygotowawczego, a także ocenę podejmowanych przez organy prokuratury czynności. W szczególności skarżący opisuje swoje pisma do prokuratury o jego przesłuchanie w placówce dyplomatycznej Rzeczypospolitej Polskiej w B. w oparciu o art. 26 ustawy prawo konsularne, następnie kontestuje postanowienie Sądu o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania, podnosząc, iż nie jest podejrzanym w sprawie. Odnosi się także krytycznie do postanowienia prokuratora o wyłączeniu materiałów dotyczących jego osoby z głównego śledztwa prowadzonego w sprawie pod sygnaturą (...). W dalszej części skargi - od strony 7 skarżący dokonuje oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, wskazując że prawidłowa jego ocena przez Sąd nie doprowadziłaby do zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania. Następnie od strony 19 skarżący przedstawia argumenty, które uniemożliwiają jego zdaniem stawienie się do odbycia kary pozbawienia wolności w innej sprawie, podnosząc głównie brak właściwych warunków sanitarnych i technicznych Aresztu Śledczego we W. i wskazując na zagrożenie dla życia i zdrowia w przypadku jego osadzenia w tej jednostce penitencjarnej. Swoje zastrzeżenia wyartykułował na następnych kilkudziesięciu stronach - do strony 95, następnie wskazuje na różnego rodzaju dokumenty zawarte w sprawie, a opisane szczegółowo w punktach od 1 do 173. Z ich opisu wynika, że dotyczą także innych prowadzonych postępowań cywilnych i gospodarczych, które zdaniem skarżącego nie zostały wzięte pod uwagę. W końcowej części skargi zarzuca wadliwą ocenę oskarżyciela publicznego, co do odbierania przesyłek kierowanych do niego na adres do korespondencji w Z. oraz w Hiszpanii w miejscowości L.. Na stronach 108 – 118 zawarł wykaz 131 załączników – różnych dokumentów, które zgodnie z adnotacją na ostatniej stronie zostaną doręczone odrębną przesyłką w dniu 20 maja 2022r.

Stosownie do art. 1 ust. 1 i art. 2 ust. 1 i 1a ustawy o skardze (…) naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, ma miejsce wówczas gdy wskutek działań lub zaniechań sądu lub prokuratora postępowanie w sprawie trwa dłużej niż to konieczne dla wyjaśnienia istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności prawnych i faktycznych. W szczególności ocenie podlega terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez organ postępowania w celu zakończenia postępowania przy uwzględnieniu charakteru sprawy, stopnia jej faktycznej i prawnej zawartości, znaczenia dla skarżącego rozstrzyganych w niej zagadnień oraz zachowania stron, w szczególności tej zarzucającej przewlekłość (art. 2 ust. 2 cyt. ustawy).

Przewlekłość postępowania jest kategorią obiektywną, a obowiązkiem państwa jest zapewnienie by sprawy osób podległych jego jurysdykcji toczyły się bez zbędnej zwłoki (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z 6.01.2006 r., (...) 154/05 i cyt. tam orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz poglądy doktryny). Nie ulega też wątpliwości, że ocena, czy w konkretnej sprawie doszło do przewlekłości postępowania, nie powinna ograniczać się wyłącznie do upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, lecz jest wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu koniecznego do podejmowania bez zwłoki działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi zachowanie określonych procedur i niezbędnych by wyjaśnić wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia okoliczności w sposób gwarantujący stronom korzystanie z ich praw (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 maja 2005r. sygn. akt II S 26/05).

Przepis art. 2 ust. 2 ustawy określa okoliczności decydujące dla stwierdzenia, że w sprawie doszło do przewlekłości postępowania przygotowawczego. Należą do nich terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez prokuratora w celu zakończenia postępowania przygotowawczego, charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygnięte w niej zagadnienia oraz zachowanie się stron postępowania, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (por. post. SN z dnia 13.11.2014 r., (...) 225/14). Obiektywne kryteria terminowości i prawidłowości czynności prokuratora powinny być oceniane każdorazowo w odniesieniu do specyfiki i indywidualnego układu okoliczności danej sprawy (por. post. SN z dnia 12.03.2013 r., (...) 1/13). Ocena, czy w sprawie doszło do przewlekłości nie powinna ograniczać się do upływu czasu i subiektywnych odczuć skarżącego, lecz stanowić wypadkową czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego dla podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi zachowanie określonych procedur (por. post. SA we W. z dnia 16.04.2014 r., II S 17/14, post. SA w K. z dnia 4.12.2013 r. V S 83/13). Stwierdzenie przewlekłości w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez prokuratora, uwarunkowane jest oceną obiektywnej sprawności postępowania prokuratora podjętego w indywidualnym układzie okoliczności faktycznych i prawnych. Wskazane warunki prawne limitowały rozważania Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu nad trafnością wniesionej skargi na przewlekłość postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie (...).

Przechodząc do analizy zasadności skargi R. H. (1) należy jednoznacznie stwierdzić, że przewlekłości postępowania przygotowawczego nie sposób stwierdzić. Podstawową przyczyną dla której to postępowanie nie zostało ukończone jest nieobecność podejrzanego i nieuczestniczenie w niezbędnych czynnościach procesowych postępowania przygotowawczego. Prokurator nie może bowiem zakończyć postępowania przygotowawczego bez przesłuchania podejrzanego. Szczegółowa analiza czynności podejmowanych przez prokuratora w śledztwie prowadzi do stwierdzenia, że zarzut przewlekłości wymienionego postępowania nie jest zasadny. Poszczególne czynności procesowe, takie jak wydanie postanowienia o przedstawieniu zarzutów, zarządzenie o poszukiwaniu oskarżonego listem gończym, skierowanie wniosku do Sądu o zastosowanie terminowego aresztu tymczasowego, czy wreszcie wystąpienie do Sądu o wydanie europejskiego nakazu aresztowania były poprzedzone niezbędnymi ustaleniami świadczącymi o tym iż podejrzany nie przebywa na terenie kraju i niemożliwe jest wykonanie z nim czynności procesowych. Nie bez znaczenia dla takiej oceny było ściganie R. H. (2) europejskim nakazem aresztowania wydanym do sprawy III Kop 94/21 przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu. Podniesione w skardze argumenty, iż prokurator nie wykorzystał możliwości przesłuchania w drodze pomocy konsularnej nie mogą być skuteczne, gdyż jak wynika z treści art. 26 prawo konsularne czynności takich dokonuje się na żądanie uprawnionego organu to jest m.in. prokuratora i do wyłącznej kompetencji tego organu należy skorzystanie z tej instytucji. Gospodarzem postępowania przygotowawczego jest prokurator i to od jego oceny i woli zależy w jaki sposób zamierza przeprowadzić postępowanie przygotowawcze. Żaden organ w tym także sąd nie ma władczych uprawnień w tym zakresie. Niezasadne są również twierdzenia skarżącego o wadliwości oceny doręczanych przesyłek. Skarżący doskonale wiedział o toczącym się postępowaniu przygotowawczym i nie było przeszkód, by w nim uczestniczyć. Natomiast podnoszone w skardze argumenty dotyczące oceny dowodów sprawy czy decyzji procesowych podejmowanych przez prokuratora lub sąd są bez znaczenia w postępowaniu dotyczącym rozpoznania skargi na przewlekłość postępowania przygotowawczego. W tym postępowaniu sąd nie jest uprawniony do oceny podejmowanych czynności procesowych. Także bez znaczenia pozostają te argumenty skarżącego w których tłumaczył się dlaczego nie może stawić się do odbycia kary.

Stwierdzić też należy, że stosownie do art. 22§1 KPK przesłanką zawieszenia postępowania jest długotrwała przeszkoda uniemożliwiająca prowadzenie postępowania. W §1 art. 22 przykładowo wymienione zostały sytuacje wskazujące na występowanie przeszkody w prowadzeniu postępowania, w postaci: 1) braku możliwości ujęcia oskarżonego; 2) braku możliwości brania przez oskarżonego udziału w postępowaniu z powodu choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby. Stwierdzić więc należy, że podstawą faktyczną zawieszenia śledztwa była potrzeba przeprowadzenia czynności z udziałem R. H. (1), który ukrywa się przed organami wymiaru sprawiedliwości. Brak było zatem podstaw do uznania argumentów skarżącego o występującej przewlekłości postępowania przygotowawczego, które z przyczyn zależnych wyłącznie od skarżącego nie mogło się toczyć i nie zostało zakończone.

Edyta Gajgał Jarosław Mazurek Janusz Godzwon

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE