Sygn. akt III AUa 1269/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Roman Walewski

Protokolant: Krystyna Kałużna

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2022 r. w P. na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) A. S. w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanych: V. P., I. O. (1)

o podstawę wymiaru składek

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 2 października 2020 r. sygn. akt IV U 2744/19

oddala apelację.

sędzia Roman Walewski

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24.04.2019 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że przychód ubezpieczonego I. O. (1) w wysokości i za miesiące wymienione w decyzji, z tytułu sfinansowania przez płatnika składek Zakład (...) w G. kosztów pobytu w hotelu związany z odbywaniem przez ww. osobę podróży, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne.

Decyzją z 24.04.2019 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że przychód ubezpieczonego V. P. w wysokości i za miesiące wymienione w decyzji, z tytułu sfinansowania przez płatnika składek Zakład (...) w G. kosztów pobytu w hotelu w związku z odbywaniem przez ww. osobę podróży, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne.

Jako podstawę prawną obu decyzji organ rentowy wskazał art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 300 ze zm.) oraz art. 81 ust. 1 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1510 ze zm.).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że płatnik składek w zawartych umowach zlecenia nie wskazał zleceniobiorcom, w tym I. O. (1) i V. P. miejsca wykonywania prac. Miejscem wykonywania prac był teren inwestycji gazowych i kanalizacyjnych realizowanych przez Zakład (...). W tym celu płatnik składek finansował zleceniobiorcom pobyt w lokalach hotelowych. Ubezpieczeni korzystali z usługi hotelowej w związku z wykonywaniem czynności wyłącznie wynikających z zawartych umów zlecenie. Praca zleceniobiorców, w tym I. O. (1) i V. P., wiążąca się z koniecznością skorzystania z noclegu zapewnionego przez zleceniodawcę, nie miała charakteru incydentalnego. Skoro zatem ubezpieczeni, w ramach wyjazdów, nie wykonywali czynności nadzwyczajnych, innych niż określone w zawartych umowach zlecenia, nie można przyjąć, że byli oni w podróży służbowej. Sfinansowanie ubezpieczonym kosztów pobytu w hotelu w związku z wykonywaniem zlecenia stanowi, zdaniem pozwanego, nieodpłatne świadczenia ze strony zleceniodawcy na rzecz zleceniobiorców.

Płatnik składek A. S., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) A. S., zaskarżył te decyzje odwołaniami w całości. Zaskarżonym decyzjom zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. przepisu art. 18 ust. 1 w zw. z art. 4 ust 9 i w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 12 ust 1 u.p,d,o.f., poprzez niewłaściwe zastosowanie i błędne przyjęcie, że ubezpieczony osiągnął przychód z tytułu innych nieodpłatnych świadczeń w postaci skorzystania ze sfinansowanego przez płatnika jako pracodawcę noclegu w hotelu pracowniczym, podczas gdy wydatek w postaci opłacenia noclegu, poniesiony przez pracodawcę w celu zapewnienia noclegów pracownikowi jest świadczeniem poniesionym w interesie pracodawcy, ponieważ to właśnie pracodawcy przyniosło konkretną i wymierną korzyść w postaci prawidłowo i efektywnie wykonanej przez pracownika pracy, a nie stanowiło po stronie pracownika przychodu, rozumianego jako powiększenie aktywów lub uniknięcia wydatku, który mógłby stanowić przychód pracownika z tytułu stosunku pracy,

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 7 w zw. z art. 180 k.p.a. poprzez dokonanie w sprawie ustaleń sprzecznych z rzeczywistym stanem faktycznym, poprzez błędne przyjęcie, że:

2.1. wszystkie zarezerwowane miejsca noclegowe przez płatnika były wykorzystywane przez ubezpieczonych, podczas gdy pracownicy płatnika wykorzystywali jedynie część zarezerwowanych i opłaconych w całości noclegów.

2.2. J. B.. B. W., T. R. i M. M., korzystali z opłaconych przez płatnika noclegów, podczas gdy żadna z wyżej wymienionych osób z opłaconych przez płatnika noclegów nie korzystała.

2.3. z opłaconych przez płatnika miejsc hotelowych korzystali wyłącznie jego pracownicy, podczas gdy z tych noclegów korzystał wielokrotnie P. S., niebędący pracownikiem płatnika,

-skutkujące błędnym obliczeniem przychodu przypisanego ubezpieczonemu w następstwie dokonania podzielenia kwot z faktur VAT zapłaconych przez płatnika za miejsca noclegowe, przez sumę dni roboczych ubezpieczonych zrealizowanych na inwestycjach poza siedzibą przedsiębiorstwa płatnika, niezależnie od okoliczności, czy ubezpieczeni wykorzystali wszystkie zarezerwowane noclegi.

Wskazując na powyższe zarzuty odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonych decyzji i stwierdzenie, że ubezpieczeni nie uzyskali przychodów z tytułu finansowania przez pracodawcę kosztów noclegów w okresie od 01.01.2015 r. do 30.04.2018 r. Alternatywnie wniósł o uchylenie zaskarżonych decyzji i umorzenie postępowania. Wniósł także o zasądzenie od organu na rzecz płatnika kosztów procesu, obejmujących koszty zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 2 października 2020r. (sygn. akt IV U 2744/19) uchylił zaskarżoną decyzję z dnia
24.04.2019 r., znak: (...), dotyczącą I. O. (1) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu , uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 24.04.2019 r., znak: (...), dotyczącą V. P. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu oraz zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującego A. S., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zakład (...) A. S. z siedzibą w G. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą rozstrzygnięcia wyroku sądu I instancji były następujące ustalenia i rozważania.

W dniu 26.03.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. skierował do I. O. (1) na adres (...), Ukraina, zawiadomienie z dnia 25.03.2019 r. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nieuwzględnienia przez płatnika składek Zakład (...) w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przychodu w postaci nieodpłatnego udostępnienia lokali hotelowych.

W zawiadomieniu zawarto także informacje, że stronie przysługuje prawo wypowiedzenia się do zebranych dowodów i materiałów, przeglądania akt sprawy oraz do przedłożenia nowych dokumentów w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego zawiadomienia, a także podano z kim i gdzie należy się skontaktować w niniejszej sprawie.

W piśmie nie zawarto żadnych innych pouczeń. Pismo nie zostało podjęte przez adresata.

W dniu 26.03.2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. skierował do V. P. na adres (...), Ukraina, zawiadomienie z dnia 25.03.2019 r. o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nieuwzględnienia przez płatnika składek Zakład (...) w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przychodu w postaci nieodpłatnego udostępnienia lokali hotelowych. W zawiadomieniu zawarto także informacje, że stronie przysługuje prawo wypowiedzenia się do zebranych dowodów i materiałów, przeglądania akt sprawy oraz do przedłożenia nowych dokumentów w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego zawiadomienia, a także podano z kim i gdzie należy się skontaktować w niniejszej sprawie.

W piśmie nie zawarto żadnych innych pouczeń. Pismo nie zostało podjęte przez adresata.

Podobnie zaskarżone decyzje z dnia 24.04.2019r. pozwany wysłał do I. O. (1) na adres (...), Ukraina, a do V. P. na adres (...), Ukraina.

W decyzjach nie ujęto pouczeń o treści art. 40 § 4 i 5 k.p.a.

Przesyłka z decyzją nadana do I. O. (1) nie została podjęta, natomiast z treści zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki z decyzją kierowaną do V. P. nie wynika, kto ją odebrał.

Na podstawie powyżej przedstawionego stanu faktycznego, sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok.

Jak podnosił Sąd Okręgowy, zaskarżone decyzje podlegały uchyleniu, jako wydane z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym ponieważ ubezpieczeni, którzy obligatoryjnie muszą być stroną postępowania administracyjnego skutkującego wydaniem decyzji ich dotyczących, stroną tego postępowania nie byli.

Nie zostali oni bowiem prawidłowo zawiadomieniu o wszczęciu postępowania administracyjnego, nie umożliwiono im udziału w tym postepowaniu, nie doręczono im skutecznie decyzji, które ich dotyczyły, a tym samym nie otwarto drogi odwoławczej od tych decyzji.

Zdaniem sądu I instancji, skoro ubezpieczeni nie byli stroną w postępowaniu administracyjnym, które ich dotyczyło i decyzji im skutecznie nie doręczono, to tym samym nie mogli być oni stroną w postepowaniu sądowym przed sądem powszechnym, toczącym się z odwołania płatnika składek od tych decyzji.

Występowanie w postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych funkcji kontrolnej powoduje bowiem, że jest ono kontynuacją postępowania administracyjnego. Przy czym funkcja kontrolna, w obecnym stanie prawnym, zmienionym przepisem art. 47714 § 21 ( ) k.p.c., nie ogranicza się wyłącznie do materialnoprawnej oceny legalności decyzji administracyjnej.

Rację ma organ rentowy, że zaskarżone decyzje weszły do obrotu prawnego i wywołały skutki prawne mimo wadliwego doręczenia, tj. z pominięciem niektórych stron postępowania, ale skutki te – w tym co do prawomocności decyzji – dotyczą jedynie strony, której decyzję doręczono, w tym wypadku płatnika składek, który stał się stroną postępowania sądowego.

Organ rentowy pisma inicjujące skierował do miejsca zamieszkania ubezpieczonych na Ukrainie, ale bez wymaganych prawem pouczeń adekwatnych do takiej sytuacji.

Przy prawidłowym pouczeniu, wobec braku reakcji strony zamieszkującej na terenie Ukrainy, pozwany powinien zaprzestać doręczania dalszych pism, w tym decyzji kończącej.

Prawidłowe pouczenia jednak nie miało miejsca, nie można więc założyć, że wobec tych stron postepowanie zostało skutecznie zainicjowane.

Pozwany kierując do ubezpieczonych korespondencje na Ukrainę uznał, że zachodzą przesłanki określone w art. 40 § 4-5 k.p.a., ale dyrektywami wynikającymi z tych przepisów już się nie kierował.

Orzeczenie sądu w niniejszej sprawie ma na celu zapewnienie prawidłowego toku postepowania administracyjnego przez zagwarantowanie możliwości udziału w nim ubezpieczonym.

W tym celu zdaniem Sądu Okręgowego należy:

- ustalić, czy osoby ubezpieczone mają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej, innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;

- ustalić, czy osoby ubezpieczone ustanowiły pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej lub czy działają za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej;

- jeżeli odpowiedź na dwa powyższe pytania okaże się negatywna, należy dokonać wyboru sposobu doręczenia, albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo listownie
z pouczeniem o obowiązku wskazania w Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika do doręczeń;

- w tym ostatnim przypadku, w zależności od reakcji strony, podjąć dalsze kroki przewidziane art. 40 k.p.a.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 14 § 2 1 k.p.c., sąd I instancji orzekł jak w punkcie I. sentencji wyroku. O kosztach procesu w punkcie II. postanowiono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.), stosując:

- § 2 pkt 1 – w odniesieniu do sprawy dotyczącej I. O. (1) (stawka minimalna 90 zł)

- § 2 pkt 2 – w odniesieniu do sprawy dotyczącej V. P. (stawka minimalna 270 zł) oraz mając na względzie okoliczność, że wartości przedmiotu sporu w tego rodzaju sprawach nie stanowi ustalona decyzją podstawa wymiaru składki, a wartość samej składki. Łącznie wysokość należnego wynagrodzenia adwokackiego wyniosła 360 zł. (90 zł. + 270 zł.).

Wyrok ten w całości, apelacją, zaskarżył pozwany organ rentowy zarzucając:

naruszenie prawa procesowego tj. art. 477 14 § 2 1 k.p.c. poprzez jego błędną interpretację i niewłaściwe zastosowanie oraz przyjęcie, że:

a) może on mieć zastosowanie do decyzji ustalających podstawę wymiaru składek ubezpieczonych poprzez zaliczenie do niej świadczenia w naturze tj. pokrycia kosztów noclegów, podczas gdy przepis ten dotyczy wyłącznie decyzji nakładających na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalających wymiar tego zobowiązania lub obniżających świadczenie,

b) ewentualne nieprawidłowości w doręczeniu decyzji zainteresowanemu uzasadniają uznanie, iż w sprawie doszło do rażącego naruszenia przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, podczas gdy przepis ten może mieć zastosowanie tylko w sytuacji, gdy decyzje naruszają przepisy o postępowaniu przed organem rentowym w takim stopniu, że ich konwalidacja jest niemożliwa.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji oraz o zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz pozwanego organu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołujący nie złożył odpowiedzi na apelację.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu jako ,ze chybione okazały się podniesione w niej zarzuty.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, sąd I Instancji przeprowadził wystarczające dla podjęcia rozstrzygnięcia postępowanie dowodowe, a zebrany materiał poddał wszechstronnej ocenie z zachowaniem granic swobodnej oceny dowodów przewidzianej przez art. 233 § 1 k.p.c.. Na tej podstawie Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, które tutejszy sąd w pełni podziela i przyjmuje za własne bez potrzeby ponownego ich przytaczania.

Spór w analizowanej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia , czy istniały podstawy do uchylenia zaskarżonych decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Zgodnie z treścią art.477 14§ 2 1 k.p.c. jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

W związku z powyższym należy wyjaśnić, że począwszy od dnia 7 listopada 2019 r., w myśl powołanego przepisu, sąd pierwszej instancji może uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę organowi rentowemu do ponownego rozpoznania, jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym.

Taki wyrok kasatoryjny podlega zaskarżeniu w drodze apelacji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 1993 r., II URN 4/93, OSNCP 1993/12/229 oraz postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 kwietnia 1993 r., III AUz 34/93, LEX nr 13753, z glosą J. Iwulskiego, PS 1995/3, s. 110). Zatem, ustawodawca wprowadził podstawę wydania już przez sąd pierwszej instancji wyroku kasatoryjnego w odniesieniu do trzech kategorii decyzji.

W pierwszym rzędzie należy stwierdzić, że chybiony jest zarzut apelującego ,jakoby przepis art. 477 14 § 2 1 k.p.c. nie miał w sprawie zastosowania, ponieważ zaskarżone decyzje nakładają zobowiązanie na płatnika – pracodawcę, a nie na ubezpieczonego pracownika.

Z jednej strony rację ma bowiem sąd I instancji wskazując, że decyzje te, jako nakładające obowiązek uiszczenia składek i ustalające podstawę ich wymiaru, bez wątpienia nakładają obowiązek na ubezpieczonych, którzy finansują je w równych częściach z płatnikiem składek, zgodnie z art.16 ust.1 ustawy systemowej.

Z drugiej zaś, nie ulega wątpliwości, że przez ubezpieczonego w rozumieniu komentowanego przepisu należy rozumieć – zgodnie z treścią art. 476 § 5 pkt 2 k.p.c. – osobę ubiegającą się o: 1) świadczenie z ubezpieczeń społecznych albo o emeryturę lub rentę (finansowaną z zaopatrzenia społecznego); 2) ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu lub wymiaru składki z tego tytułu; 3) świadczenia (inne, niż świadczenia z ubezpieczeń społecznych) w sprawach należących do właściwości ZUS oraz 4) świadczenia odszkodowawcze przysługujące w razie wypadku lub choroby – pozostające w związku ze służbą wojskową albo służbą w niewojskowych formacjach „mundurowych” (Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej, Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym).

Tak więc w ostatecznym rozrachunku okazuje się, że w charakterze „ubezpieczonego”, którego in concreto dotyczy „decyzja nakładająca zobowiązanie” lub „decyzja ustalająca wymiar tego zobowiązania” w rozumieniu art. 477 14 § 2 1 k.p.c. może występować m.in. płatnik składek na ubezpieczenia społeczne , również i ten będący jednostką organizacyjną.

Badając istnienie przesłanki wydania decyzji z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym – w odniesieniu do kategorii decyzji: nakładających na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalających wymiar tego zobowiązania lub obniżających świadczenie – sąd jest zobligowany do analizy wad tych decyzji spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego oraz przepisów szczególnych o charakterze proceduralnym.

Nie ulega wątpliwości, że zaskarżone w niniejszej sprawie decyzje zostały wydane w odniesieniu do obywateli państw obcych. Konsekwencją tego, w ocenie sądu odwoławczego, jest bezwzględna konieczność przestrzegania zasad doręczania korespondencji takim właśnie obywatelom.

Zasady doręczeń w k.p.a. są jasne.

Zgodnie z art. 40 § 4 k.p.a. strona, która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej, innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej i nie działa za pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wskazać w Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika do doręczeń, chyba że doręczenie następuje usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego.

W myśl § 5 tego przepisu w razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla tej strony pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.

W przypadku strony, która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej, innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, nie ma innej możliwości doręczania korespondencji jak przez pełnomocnika do doręczeń lub przez konsula. O tym obowiązku należy zawiadomić stronę przy pierwszym doręczeniu.

Późniejsze doręczenie decyzji, już po wszczęciu postępowania, jak w przypadku I. O. (2) z pouczeniem o treści art. 40 k.p.a. nie sanuje braku takiego pouczenia przy pierwszym doręczeniu. Doręczenie zaskarżonej decyzji oznacza koniec postępowania przed organem rentowym, a nie jego początek.

Ubezpieczeni nie mieli zatem możliwości uczestniczenia w postępowaniu przed organem rentowym.

Pouczenie z art. 40 k.p.a. jest bardzo istotne ponieważ od niego zależy późniejsza możliwość pozostawiania korespondencji w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.

Braku tego pouczenia sąd nie może sanować na etapie postępowania sądowego ponieważ nie ulega wątpliwości , że strona ma prawo do udziału w postępowaniu od jego początku.

W kontekście prawidłowego doręczenia na gruncie k.p.a. bezzasadne są dywagacje organu rentowego na temat braku jego odpowiedzialności za jakość doręczeń na Ukrainie.

Właśnie, aby tego uniknąć, wskazuje się na możliwość takich doręczeń jak w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, gdzie są zachowane pewne niezbędne standardy doręczeń.

Dlatego w stosunku do obywateli innych krajów wymaga się udziału pełnomocnika do doręczeń bądź udziału konsula lub stosuje się złożenie do akt ze skutkiem doręczenia.

Rażące naruszenie prawa w analizowanej sprawie dotyczy wady trybu i przebiegu postępowania przed wydaniem decyzji, albowiem błędne doręczenie pozbawiło strony udziału w postępowaniu przed wydaniem decyzji.

Zauważyć należy, że czym innym jest wejście decyzji do obrotu prawnego, o czym tak rozpisuje się w apelacji pozwany, a czym innym jest zapewnienie stronie udziału w postępowaniu kończącym się tą decyzją. W analizowanej sprawie takiej możliwości przez błędne doręczenie, bez prawidłowego pouczenia, nie dano ubezpieczonym.

Skoro z art. 61 § 4 k.p.a. wynika obowiązek zawiadomienia wszystkich osób będących stronami w sprawie o wszczęciu postępowania z urzędu, to oczywiste jest, że zawiadomienie kierowane do strony zamieszkałej za granicą musi odpowiadać warunkom określonym w § 4 i 5 art. 40 k.p.a.

Zasady postępowania w zakresie doręczeń wynikające z art. 40 § 4 i 5 k.p.a. stanowią element zasady ogólnej postępowania administracyjnego , jaką jest prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu sformułowanej w art. 10 § 1 k.p.a.

Wskazany przepis stanowi, że organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji, umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. (por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w S. z dnia 23 listopada 2011 r. II SA/Sz 790/11).

Tym samym prawidłowo sąd I instancji uchylił zaskarżone decyzje i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu ze stosownymi wytycznymi.

Wobec uznania, że zarzuty apelacyjne były bezzasadne oraz mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne, Sąd Apelacyjny, na podstawie art.385 k.p.c. oddalił apelację.

sędzia Roman Walewski