UZASADNIENIE

W dniu 28 listopada 2016 r. powodowa spółka (...) S.A. w G. wytoczyła przed tutejszym Sądem powództwo przeciwko pozwanemu M. K.. W treści pozwu powódka żądała zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kwoty 84.915,24 zł, jak również odsetek ustawowych od kwoty 61.949 zł od 9 lutego 2012 r. do 31 grudnia 2015 r., od kwoty 7.352,89 zł od 22 lutego 2012 r. do 31 grudnia 2015 r., od kwoty 9.959,96 zł od 13 marca 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 79.261,85 zł od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Poza tym powódka żądała zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Nakazem zapłaty z dnia 24 stycznia 2017 r. w sprawie (...) referendarz sądowy w tutejszym Sądzie nakazał pozwanemu M. K. aby zapłacił powódce (...) S.A. kwotę 84.915,24 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwot: 61.949 zł od 9 lutego 2012 r. do 31 grudnia 2015 r., od kwoty 7.352,89 zł od 22 lutego 2012 r. do 31 grudnia 2015 r., od kwoty 9.959,96 zł od 13 marca 2012 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 79.261,85 zł od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, jak również kwotę 4.678,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 3.617 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwutygodniowym od dnia doręczenia nakazu zapłaty albo wniósł w tym terminie sprzeciw do tutejszego Sądu.

W dniu 3 kwietnia 2017 r. pozwany złożył sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości. W treści sprzeciwu pozwany żądał oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według zestawienia, a gdyby nie zostało złożone – o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego 5.400 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa 17 zł.

W dniu 7 czerwca 2017 r. po stronie pozwanej do sprawy interwencję uboczną zgłosiło Towarzystwo (...) S.A. w W.. Interwenient uboczny żądał oddalenia powództwa w całości i zasądzenia od powoda na rzecz interwenienta ubocznego kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 16 czerwca 2021 r Sąd Okręgowy w (...)

1. zasądził od pozwanego M. K. na rzecz powódki (...) Spółki Akcyjnej w G. kwotę 36.661,83 zł (trzydzieści sześć tysięcy sześćset sześćdziesiąt jeden złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) wraz z odsetkami:

a) ustawowymi od kwoty 13.695,59 od dnia 9 lutego 2012 roku do dnia 28 listopada 2013 roku,

b) ustawowymi od kwoty 7.352,89 zł od dnia 22 lutego 2012 roku do dnia 28 listopada 2013 roku,

c) ustawowymi od kwoty 9.959,96 zł od dnia 13 marca 2012 roku do dnia 28 listopada 2013 roku,

d) ustawowymi za opóźnienie od kwoty 36.661,83 zł od dnia 13 października 2016 roku do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od powódki (...) Spółki Akcyjnej w G. na rzecz pozwanego M. K. kwotę 1.499,60 zł (jeden tysiąc czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. zasądził od powódki (...) Spółki Akcyjnej w G. na rzecz interwenienta ubocznego Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 4.997,19 zł (cztery tysiące dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem złotych i dziewiętnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

5. nakazał ściągnąć od powódki (...) Spółki Akcyjnej w G. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w (...) kwotę 2.660,02 zł (dwa tysiące sześćset sześćdziesiąt złotych i dwa grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

6. nakazał ściągnąć od pozwanego M. K. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w (...)kwotę 2.006,69 zł (dwa tysiące sześć złotych i sześćdziesiąt dziewięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski sądu I instancji.

Powódkę (...) S.A. w G., a wcześniej jej poprzedników prawnych, łączyła z Przedsiębiorstwem Handlowo-Usługowym (...) sp. z o. o. w K. umowa (...) z 26 listopada 2001 r. o sprzedaż umowy elektrycznej. Przedmiotem umowy była sprzedaż przez E. na rzecz spółki (...) energii elektrycznej oraz świadczenie usług przesyłowych (§ 1 ust. 1). Sprzedawca był zobowiązany dostarczać energię elektryczną w ilości pokrywającej zapotrzebowanie odbiorcy do miejsc dostarczenia (§ 2 ust. 1). Odbiorca był zobowiązany do pobierania mocy i energii elektrycznej (§ 3 ust. 1). Rozliczenia między stronami miały odbywać się w miesięcznych okresach rozliczeniowych (§ 12 ust. 1). W rozliczeniach miały być stosowane ceny i stawki opłat oraz warunki ich stosowania w taryfie dla energii elektrycznej sprzedawcy (§ 12 ust. 2). Należności wynikające z wystawionych przez sprzedawcę faktur miały być regulowane przez odbiorcę: 1) fakturą VAT w wysokości ok. 80% należności za bieżący miesiąc obrachunkowy z terminem płatności ustalonym na dzień 10-go danego miesiąca obrachunkowego, 2) fakturą VAT z terminem płatności na dzień 10-go następnego miesiąca po miesiącu obrachunkowym (§ 13 ust. 1). W przypadku nieuregulowania przez odbiorcę należności, po upływie 30 dni od terminu płatności faktury sprzedawca w oparciu o art. 552 k.c. miał prawo do wstrzymania dostarczania mocy i energii elektrycznej, wyznaczając 5-dniowy termin na uregulowanie zaległych należności, a w przypadku niedotrzymania tego terminu mógł odstąpić od umowy (§ 14 ust. 3). Umowa obowiązywała od dnia jej zawarcia, a została zawarta na czas nieokreślony (§ 16 ust. 1). Mogła być rozwiązana przez sprzedawcę bez zachowania okresów wypowiedzenia w przypadku gdyby odbiorca rażąco naruszył jej warunki (§ 16 ust. 7).

Od lipca 2011 r. do lutego 2012 r. spółka (...) na podstawie powyższej umowy, w związku z pobraną i zużytą energią elektryczną dostarczoną przez spółkę (...), była winna następujących kwot za następujące okresy:

–: za okres 1-31 lipca 2011 r. - 16.448,93 zł,
–: za okres 1-31 sierpnia 2011 r. - 15.564,48 zł,
–: za okres 1-30 września 2011 r. - 12.571,01 zł,
–: za okres 1-31 października 2011 r. - 6.808 zł,
–: za okres 1-30 listopada 2011 r. - 7.031,84 zł,
–: za okres 1-31 grudnia 2011 r. - 6.663,75 zł,
–: za okres 1-31 stycznia 2012 r. - 7.352,89 zł,
–: za okres 1-14 lutego 2012 r. - 9.959,96 zł,

Spółka (...) popadła w opóźnienie z zapłatą kwot za powyższe okresy, przy czym opóźnienie zapłaty za okres 1-31 lipca 2011 r. dotyczyło tylko kwoty 13.339,52 zł,

Spółka (...) wezwała spółkę (...) pismem datowanym na 10 kwietnia 2012 r. do zapłaty w ciągu 7 dni od otrzymania przez nią pisma następujących kwot z następujących faktur wskazując następujące terminy płatności:

–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 15.564,48 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 13.339,52 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 12.541,01 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 23 lutego 2012 r. kwotę 9.959,96 zł, termin płatności 13 marca 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 4 lutego 2012 r. kwotę 7.352,89 zł, termin płatności 21 lutego 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 7.031,84 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.,

–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 6.808,40 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.,
–: z faktury VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. kwotę 6.663,75 zł, termin płatności 8 lutego 2012 r.

Wezwanie do zapłaty doręczono spółce (...) w dniu 13 kwietnia 2010 r.

W dniu 10 września 2012 r. spółka (...) S.A. w G. wytoczyła powództwo przeciw spółce Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) sp. z o. o. w K., żądając zasądzenia zapłaty kwoty 79.262 zł.

(...) S.A. żądała również zasądzenia odsetek ustawowych od następujących kwot i dat: 13.339,52 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 15.564,48 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 12.541,01 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 6.808,40 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 7.031,84 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 6.663,75 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 7.352,89 zł od 22 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 9.959,96 zł od 13 marca 2012 r. do dnia zapłaty.

Podstawą faktyczną żądania (...) S.A. w postępowaniu przed Sądem Okręgowym w (...) była umowa nr (...) z 26 listopada 2001 r. sprzedaży energii elektrycznej zawartą przez poprzednika prawnego (...) S.A. (...) S.A. Spełniła świadczenie z tej umowy, ale spółka (...) nie zapłaciła jej za dostarczoną energię elektryczną.

Roszczenie główne 79.261,85 zł obejmowało następujące kwoty z następujących faktur:

–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 16.448,93 zł z której to kwoty dochodzono tylko 13.339,52 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 15.564,48 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 12.541,01 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 6.808,40 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 7.031,84 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 stycznia 2012 r. na kwotę 6.663,75 zł,
–: faktura VAT (...) z 4 lutego 2012 r. na kwotę 7.352,89 zł,
–: faktura VAT (...) z 23 lutego 2012 r. na kwotę 9.959,96 zł.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 24 września 2012 r. w sprawie (...) Sąd Okręgowy w (...) nakazał Przedsiębiorstwu Handlowo-Usługowemu (...) sp. z o.o. w K. zapłacić (...) S.A. w G. kwotę 79.261,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 61.949 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 7.352,89 zł od 22 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 9.959,96 zł od 13 marca 2012 r. do dnia zapłaty, jak również kwotę 4.608 zł tytułem kosztów procesu w tym kwotę 3.617 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty albo wnieść w tym terminie sprzeciw. Nakaz zapłaty doręczono spółce (...) w dniu 2 października 2012 r. Od nakazu nie wniesiono sprzeciwu i uprawomocnił się on z dniem 17 października 2012 r.

W dniu 29 października 2012 r. w sprawie (...) Sąd Okręgowy w (...) wydał postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z 24 września 2012 r. Klauzulę wykonalności temu nakazowi zapłaty Sąd Okręgowy w (...) nadał 15 listopada 2012 r. Tytuł wykonawczy doręczono spółce (...) w dniu 23 listopada 2012 r.

Pismem datowanym na 12 grudnia 2012 r., spółka (...) przedłożyła przed komornikiem sądowym przy Sądzie Rejonowym w (...) T. L. tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z 24 września 2012 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności oraz wszczynający postępowanie egzekucyjne wniosek o wszczęcie egzekucji na jego podstawie. We wniosku o wszczęcie egzekucji spółka (...) żądała zajęcia rachunków bankowych dłużnika, wszelkich jego nieruchomości i ruchomości, lokat bankowych, wszelkich wierzytelności, wynagrodzenia i świadczeń emerytalno-rentowych. Żądała też poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 797¹ k.p.c.

Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2013 r. w sprawie (...)komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) T. L. przekazał sprawę komornikowi sądowemu przy Sądzie Rejonowym w (...) T. L..

Postanowieniem z 28 listopada 2013 r. wydanym w sprawie (...) komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w (...) T. L. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji, ustalając koszty postępowania egzekucyjnego na 145,39 zł i obciążając nimi wierzyciela – spółkę (...) S.A., jak również przyznał wierzycielowi koszty zastępstwa adwokackiego w postępowaniu egzekucyjnym na kwotę 900 zł.

Postanowienie to zostało doręczone spółce (...) w dniu 6 grudnia 2013 r.

Pozwany M. K. był prezesem zarządu Przedsiębiorstwa Handlowo-Usługowego (...) sp. z o.o. w K. od listopada 2010 r. Wpisany w Krajowym Rejestrze Sądowym jako prezes zarządu został w dniu 2 grudnia 2010 r., a wykreślony w dniu 25 października 2011 r. Jako likwidator został wpisany w dniu 25 października 2011 r., a wykreślony 19 czerwca 2015 r.

W dniu 7 października 2016 r. powódka pismem datowanym na 3 października 2016 r. wezwała pozwanego do zapłaty 84.915,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwot: 61.949 zł od 9 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 7.352,89 zł od 22 lutego 2012 r. do dnia zapłaty, 9.959,96 zł od 13 marca 2012 r. do dnia zapłaty. W wezwaniu powodowa spółka sprecyzowała, że na kwotę tę składają się kwoty: 79.261,85 zł tytułem należności wynikającej z prawomocnego nakazu zapłaty z 18 lutego 2014 r., odsetek w ustawowej wysokości zgodnie z nakazem zapłaty (na dzień 3 października 2016 r. kwota 40.142,14 zł), 4.608 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa w egzekucji, 145,39 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego.

Na dzień 31 grudnia 2008 r. (...) spółki (...) wynosiły 1.672.302,32 zł, rezerwy na zobowiązania wynosiły 136.344,20 zł, zobowiązania długoterminowe nie występowały, zobowiązania krótkoterminowe wynosiły 1.225.768,89 zł, a rozliczenia międzyokresowe wynosiły 691,59 zł.

Na dzień 31 grudnia 2008 r. wartość majątku spółki (...) przekraczała jej zobowiązania o 309.497,64 zł.

Na dzień 31 grudnia 2009 r. (...) spółki (...) wynosiły 1.075.854,49 zł, rezerwy na zobowiązania wynosiły 105.834,50 zł, zobowiązania długoterminowe nie występowały, zobowiązania krótkoterminowe wynosiły 1.700.780,04 zł, a rozliczenia międzyokresowe wynosiły 11.885,28 zł.

Na dzień 31 grudnia 2009 r. zobowiązania spółki (...) przekraczała wartość jej majątku o 742.645,33 zł.

Na dzień 31 grudnia 2010 r. (...) spółki (...) wynosiły 1.094.243,63 zł, rezerwy na zobowiązania wynosiły 70.502 zł, zobowiązania długoterminowe nie występowały, zobowiązania krótkoterminowe wynosiły 2.611.086,32 zł, a rozliczenia międzyokresowe wynosiły 70.190,01 zł.

Na dzień 31 grudnia 2010 r. zobowiązania spółki (...) przekraczała wartość jej majątku o 1.657.534,70 zł.

Stan niewypłacalności spółki (...) wystąpił z dniem 14 sierpnia 2008 r., jako w dniu, w którym spółka ta nie wykonała swojego wymagalnego zobowiązania pieniężnego wobec PHU (...) w S. na kwotę 4.700 zł.

Wobec spółki (...) toczyło się postępowanie z wniosku o ogłoszenie upadłości. W dniu 4 marca 2011 r. spółka Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) sp. z o. o. w K. złożyła przed Sądem Rejonowym w (...) wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. Działając w imieniu spółki wniosek złożył prezes jej zarządu, pozwany M. K.. Jako podstawę faktyczną żądania wskazano niewypłacalność spółki (...) z uwagi na niewykonywanie przez nią wymagalnych zobowiązań. Wnioskodawca wskazywał we wniosku, że załamanie płynności finansowej spółki wynika ze znacznego spadku przychodów – w porównaniu do 2009 r. o 1,5 mln zł, a do 2008 r. o 2,5 mln zł.

Składając wniosek ogłoszenie upadłości spółki (...) w dniu 4 marca 2011 r. M. K. uczynił to niezwłocznie po zaksięgowaniu wszystkich dokumentów za rok 2010 czym dopełnił należytej staranności co do terminu złożenia wniosku.

Postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2011 r. w sprawie (...) Sąd Rejonowy w (...) oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (...) z możliwością zawarcia układu na podstawie art. 13 ust.1 prawa upadłościowego i naprawczego. Od postanowienia spółka (...) wniosła zażalenie, by następnie skutecznie je cofnąć. Postanowienie uprawomocniło się z dniem 8 września 2011 r.

Informacje o oddaleniu wniosku o ogłoszeniu upadłości spółki (...) na podstawie art. 13 prawa upadłościowego przez Sąd Rejonowy w (...) postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2011 r. w sprawie (...) ujawniono w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 24 listopada 2011 r. Wpisu dokonał Sąd Rejonowy (...)w sprawie (...) KRS/(...).

Wyrokiem z dnia 26 lipca 2011 r. Sąd Rejonowy w (...) w sprawie (...) uznał oskarżonego S. P. popełnienia przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k., polegającego na tym, że w okresie od stycznia 2008 r. do 22 listopada 2010 r. w K., pełniąc funkcję prezesa zarządu Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) sp. z o.o., działając z góry powziętym zamiarem dokonał przywłaszczenia powierzonych mu pieniędzy w kwocie 193.925,81 zł czym działał na szkodę (...) sp. z o.o. Oskarżonemu Sąd ten wymierzył za popełnione przestępstwo karę 1 roku pozbawienia wolności, zawieszając jej wykonanie na okres 5 lat próby, a na podstawie art. 72 § 2 k.k. zobowiązał go do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz (...) sp. z o.o. kwoty 193.925,81 zł w terminie 5 lat od uprawomocnienia się orzeczenia. Wyrok karny nie został zaskarżony i uprawomocnił się z dniem 3 sierpnia 2011 r.

S. P. na rzecz spółki (...) wpłacił 500 zł (200 zł – 5 grudnia 2011 r., 200 zł – 26 marca 2012 r., 100 zł – 16 lipca 2012 r.).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał , że powództwo zasługiwało na uwzględnienie jedynie w części.

Sąd wskazał , że co do zasady Sąd orzekający w sprawie z powództwa z art. 299 § 1 k.s.h. nie może badać zasadności roszczeń jakie wierzyciel ma wobec spółki z o.o. zasądzonych prawomocnym orzeczeniem sądu. Dotyczy to jednak tylko zasadności roszczeń wierzyciela wobec spółki. Roszczenia zasadne wobec spółki nie muszą być jednak w całości zasadne w stosunku do odpowiadającego subsydiarnie członka zarządu spółki z o.o.

W przedmiotowej sprawie zdaniem sądu I instancji zasadna była tylko część roszczeń wynikających z wcześniejszego tytułu egzekucyjnego, jakim jest prawomocny nakaz zapłaty wydany przez referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Gdańsku w dniu 24 września 2012 r. w sprawie(...)

Dalej sąd podniósł iż odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. i jej likwidatorów ma charakter subsydiarny w stosunku do odpowiedzialności samej spółki. Oznacza to, że wierzyciel spółki może dochodzić od nich wykonania zobowiązania dopiero po tym, gdy okaże się, iż niemożliwe jest wykonanie zobowiązania przez samą spółkę ( bezskuteczności egzekucji). Zasadniczo za chwilę "okazania się" tej bezskuteczności uznaje się otrzymanie przez wierzyciela spółki postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność. Co do zasady zatem, dla możliwości skutecznego dochodzenia roszczeń od członka zarządu spółki z o.o. przez jej wierzyciela konieczne jest uzyskanie tytułu wykonawczego przeciwko spółce. Jednakże w szczególnych sytuacjach, gdy ewentualna bezskuteczność jest oczywista, wierzyciel nie musi pozywać spółki, by móc skutecznie żądać przed sądem zapłaty bezpośrednio od członka zarządu. Dotyczy to np. sytuacji gdy wierzyciel przed uzyskaniem własnego tytułu wykonawczego przeciwko spółce poweźmie wiadomość o bezskuteczności egzekucji wszczętej na wniosek innego wierzyciela lub wiadomość o prawomocnym oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z uwagi na to, że jej majątek nie starczy nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego (szerzej R. Pabis, Komentarz do art. 299 k.s.h. Nb 6 i 10 [w:] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, K. Oplustil. R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, G. Suliński, M. Tofel, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, s. 878 i 880). Ostatecznie przyjmuje się, że ustalenie bezskuteczności egzekucji w toku procesu przeciw członkowi zarządu, który ma odpowiadać subsydiarnie za zobowiązania spółki może nastąpić na podstawie każdego dowodu, z którego wynika, że spółka nie ma majątku do zaspokojenia wierzyciela (zob. wyrok SN z 9.5.2008 r., II CSK 264/07 niepubl.; orzeczenie SN z 9.6.1937 r., I C 1927/36, OSN(C) z 1938 r. Nr 4 poz. 184; postanowienie SA w Poznaniu z 16.6.1992 r., I ACz 183/92, OSA z 1993 r. Nr 4 poz. 28; wyrok SA w Łodzi z 5.10.1994 r., I ACr 470/94, LEX nr 5700).

W sprawie przedmiotowej pozwany pełnił funkcję członka zarządu Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) sp. z o.o. od listopada 2010 r. do października 2011 r., a następnie od października 2011 r. do czerwca 2015 r. był tej spółki likwidatorem. Zobowiązania spółki, których dotyczy przedmiotowe postępowanie, a za które pozwany ma odpowiadać powstały zaś w okresie sierpnia 2011 r. do lutego 2012 r. Ich powstanie obejmowało zatem okres sprawowania przez pozwanego funkcji prezesa zarządu, a później likwidatora spółki.

Sąd Okręgowy wskazał , że pozwany w toku procesu podniósł zarzut przedawnienia.

Co do tego zarzutu Sąd podniósł , iż do roszczeń wierzycieli spółki z o.o. przeciwko członkom zarządu tej spółki mają zastosowanie przepisy o przedawnieniu roszczeń o naprawienie szkody czynem niedozwolonym (tak uchwała SN (7) z 7.11.2008 r., III CZP 72/08, OSNC z 2009 r. nr 2 poz. 20; uzasadnienie wyroku SN z 15.5.2014 r., II CSK 446/13, LEX nr 1480163).

Roszczenia spółki (...) wobec pozwanego zgodnie z art. 442^{(

1)} k.c. przedawniały się z upływem 3 lat od dnia dowiedzenia się – lub możności dowiedzenia się przy zachowaniu należytej staranności – przez powodową spółkę o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Datą od której biegnie termin przedawnienia roszczeń wierzyciela spółki z o.o. wobec członków jej zarządu lub jej likwidatorów jest data dowiedzenia się przez wierzyciela o tym że spółka jest niewypłacalna lub data w której przy zachowaniu należytej staranności wierzyciel mógł się o niewypłacalności dowiedzieć (zob. wyrok SA w (...) z 5.3.2014 r., (...), LEX nr 1552006; wyrok SA w (...) z 11.8.2016 r., (...), LEX nr 2115459). Zasadniczo będzie to data doręczenia wierzycielowi postanowienia komornika o umorzenia postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Może być to jednak również moment wcześniejszy, taki w którym wierzyciel poweźmie w inny sposób niebudzącą wątpliwości wiadomość o niewypłacalności spółki-dłużniczki (zob. wyrok SN z 18.2.2015 r., I(...), LEX nr 1661932). Przykładem będzie tu dowiedzenie się przez wierzyciela o prawomocnym postanowieniu oddalającym wniosek o ogłoszenie upadłości owej spółki na podstawie art. 13 p.u. (p.u.n.).

W ocenie sądu zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwanego był zasadny, ale tylko co do części roszczeń stwierdzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r. w sprawie. W istocie swej nakaz zapłaty dotyczy różnych roszczeń, choć wynikających z tej samej umowy sprzedaży energii elektrycznej. Należy pamiętać, że rozliczenia między stronami umowy miały następować w okresach miesięcznych. Innymi słowy, z upływem każdego miesiąca, który stanowił okres rozliczeniowy (§ 12 ust. 1 umowy – k.20 w aktach SO w (...) (...)) powstawał dług pieniężny go dotyczący po stronie spółki (...). Każde roszczenie pieniężne z każdego danego miesiąca spółki (...) wobec spółki (...) stawało się zaś wymagalne z 11 dniem miesiąca następującego po miesiącu obrachunkowym, skoro w umowie datę zapłaty oznaczono jako 10 dzień miesiąca po miesiącu obrachunkowym (§ 13 ust. 1 umowy – k.20 w aktach SO w (...) (...).

I tak:

–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-31 lipca 2011 r. kwoty 13.339,52 zł powstało 1 sierpnia 2011 r., a stało się wymagalne z dniem 11 sierpnia 2011 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-31 sierpnia 2011 r. kwoty 15.564,48 zł powstało 1 września 2011 r., a stało się wymagalne z dniem 11 września 2011 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-30 września 2011 r. kwoty 12.541,01 zł powstało 1 października 2011 r., a stało się wymagalne 11 października 2011 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-31 października 2011 r. kwoty 6.808,40 zł powstało 1 listopada 2011 r., a stało się wymagalne 11 listopada 2011 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-30 listopada 2011 r. kwoty 7.031,84 zł powstało 1 grudnia 2012 r., a stało się wymagalne 11 grudnia 2011 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-31 grudnia 2011 r. kwoty 6.663,75 zł powstało 1 stycznia 2012 r., a stało się wymagalne 11 stycznia 2012 r.,
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-31 stycznia 2012 r. kwoty 7.352,89 zł powstało 1 lutego 2012 r., a stało się wymagalne 11 lutego 2012 r.
–: zobowiązanie zapłaty niezapłaconej za okres 1-14 lutego 2012 r. kwoty 9.959,96 zł powstało 1 marca 2012 r., a stało się wymagalne 11 marca 2012 r.

Jak widać zobowiązania zapłaty kwot: 13.339,52 zł, 15.564,48 zł, 12.541,01 zł i 6.808,40 zł powstały jeszcze przed ujawnieniem w KRS w dniu 24 listopada 2011 r. informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...) na podstawie art. 13 ust. 1 p.u.n. Co do tych roszczeń rację należy przyznać pozwanemu, że rozpoczęcie biegu przedawnienia powinno być związane właśnie z powzięciem informacji przez powodową spółkę o oddaleniu wspomnianego wniosku.

Zdaniem Sądu bieg przedawnienia należy co do tych roszczeń liczyć od dnia wpisu, tj. 24 listopada 2011 r. KRS jest bowiem rejestrem jawnym, a powodowa spółka prowadzi działalność profesjonalną. Jeżeli wpis do KRS nie podlega obowiązkowi ogłoszenia w (...) i (...), to nikt nie może zasłaniać się nieznajomością treści wpisu w KRS, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł wiedzieć o wpisie (art. 16 ustawy z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym; t.j. Dz. U. z 2019 poz. 1500, dalej jako u.K.R.S.). Takim nieobowiązkowym wpisem jest również wpis o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 p.u. (p.u.n.), co wynika z art. 42 w zw. z art. 41 pkt 4 u.K.R.S. Skoro tak, a powodowa spółka jest podmiotem profesjonalnym, prowadzącym działalność gospodarczą na szeroką skalę, który powinien orientować się w sytuacji swoich kontrahentów przynajmniej wynikających z jawnego rejestru, to powództwo przeciwko pozwanemu mogła skutecznie najwcześniej wytoczyć w dniu ujawnienia informacji o oddaleniu wniosku, a zatem 24 listopada 2011 r. Najpóźniej zaś, przed upływem terminu przedawnienia, powództwo mogło zostać zasadnie wytoczone 24 listopada 2014 r. (mając na uwadze treść art. 118 k.c. sprzed 9 lipca 2018 r. tj. bez jego obecnego zdania drugiego).

Nie jest przy tym trafny argument powodowej spółki, że wszystkie roszczenia, które wcześniej były dochodzone przeciwko spółce (...) powstały najwcześniej 8 lutego 2012 r., a zatem po dacie postanowienia sądu upadłościowego z 31 sierpnia 2011 r. o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 p.u.n. Wypada wskazać, że 8 lutego 2012 r. nie jest datą powstania zobowiązań dotyczących okresu od lipca do października 2011 r., ani nawet datą ich wymagalności. Jest to po prostu najwcześniejsza data wskazana przez powódkę na wystawionych fakturach jako data płatności należności za energię elektryczną. Wskazanie daty na fakturze jednak ani nie czyni samego zobowiązania, ani nie czyni jego wymagalności, skoro z treści umowy łączącej powodową spółkę ze spółką (...) można wysnuć inne daty powstania i wymagalności zobowiązań. Znaczenie mają jedynie rzeczywiste daty powstania (nawet nie wymagalności) zobowiązania (zob. postanowienie SN z 9.1.2020 r.,(...) LEX nr 2788512), a tymi są 1 sierpnia, 1 września, 1 października i 1 listopada 2011 r. Po drugie, dla rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia nie ma znaczenia data złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ani data jego oddalenia. Znaczenie ma data ujawnienia prawomocnego postanowienia o oddaleniu wniosku w KRS oraz jej stosunek do dat powstania zobowiązań powodowej spółki. Skoro ujawnienie w KRS nastąpiło w dniu 24 listopada 2011 r., a zobowiązania powstały przed tą datą, to co do tych zobowiązań termin przedawnienia rozpoczął się 24 listopada 2011 r.

Co do pozostałych roszczeń w ocenie sądu zarzut przedawnienia był już nieskuteczny.

Zobowiązania za energię dostarczaną w lipcu, sierpniu, wrześniu i październiku 2011 r. powstały już po dniu ujawnienia w KRS informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...).

Dalej sąd pozostałe zarzuty pozwanego uznał za nieuzasadnione w całości.

Ponadto Sąd uwzględnił roszczenia powódki a mianowicie: 4.608 zł zasądzonych wspomnianym nakazem zapłaty tytułem kosztów procesu, który toczył się przeciw spółce (...), 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa w egzekucji oraz 145,39 zł tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego. Sąd wskazał , że w orzecznictwie przyjmuje się, że odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. na podstawie art. 299 k.s.h. obejmuje też koszty procesu zawarte w tytule wykonawczym wydanym przeciwko spółce oraz koszty postępowania egzekucyjnego umorzonego z powodu bezskuteczności egzekucji (zob. uchwała SN z 7.12.2006 r., III CZP 118/06, OSNC z 2007 r. Nr 9 poz. 136). Wymienione żądania dochodzone w tym procesie są zatem zasadne.

Podsumowując jeżeli chodzi o roszczenie główne to zasadne są żądania powodowej spółki co do następujących kwot:

–: 7.031,84 zł tytułem należności spółki (...) za energię dostarczaną jej przez powódkę w listopadzie 2011 r. (część kwoty 79.261,85 zł zasądzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r.),
–: 6.663,75 zł tytułem należności spółki (...) za energię dostarczaną jej przez powódkę w grudniu 2011 r. (część kwoty 79.261,85 zł zasądzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r.),
–: 7.352,89 zł tytułem należności spółki (...) za energię dostarczaną jej przez powódkę w styczniu 2012 r. (część kwoty 79.261,85 zł zasądzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r.),
–: 9.959,96 zł tytułem należności spółki (...) za energię dostarczaną jej przez powódkę w lutym 2012 r. (część kwoty 79.261,85 zł zasądzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r.),
–: 4.608 zł tytułem kosztów procesu zasądzonych nakazem zapłaty z 24 września 2012 r.,
–: 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa w egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z 24 września 2012 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 15 listopada 2012 r.,
–: 145,39 zł tytułem kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z 24 września 2012 r. zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 15 listopada 2012 r.

Łącznie zatem, jeżeli chodzi o roszczenie główne, zasadne jest żądanie powódki co do kwoty 36.661,83 zł i taką też kwotę Sąd zasądził w punkcie 1 wyroku. Pozostała część żądania zasądzenia kwoty 84.915,24 zł była bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie 2 wyroku. Oddalone żądanie główne obejmuje kwoty 13.339,52 zł, 15.564,48 zł, 12.541,01 zł i 6.808,40 zł, które są należnościami jakie powodowa spółka miała wobec spółki (...) tytułem sprzedaży energii elektrycznej dostarczonej w okresie od początku lipca do końca października 2011 r. Ich istnienia, ani zasadności dochodzenia wobec spółki (...) Sąd nie podważa, ani nawet nie może podważać, skoro zostały zasądzone prawomocnym nakazem zapłaty i którym Sąd tutejszy jest związany z uwagi na jego prawomocność materialną (art. 365 § 1 k.p.c.). Roszczenia te nie są jednak zasadne wobec pozwanego, skoro przedawniły się w stosunku do niego, a pozwany podniósł w toku procesu zarzut przedawnienia.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie, co wynika z art. 481 § 2 in principio k.c. Przed 1 stycznia 2016 r. ten ostatni przepis przewidywał, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jeżeli chodzi o roszczenie odsetkowe powódki, to jest ono zasadne, ale nie w całości. Powódka żądała zasądzenia odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie, jednakże liczonych od kwot, które prawomocnie zasądzono tytułem roszczenia głównego na jej rzecz od spółki (...) w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r. I tak powódka domagała się zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 79.261,85 zł od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty oraz odsetek ustawowych od kwot 61.949 zł, 7.352,89 zł, 9.959,86 zł odpowiednio od 9 lutego, 22 lutego i 13 marca 2012 r. do 31 grudnia 2015 r.

Należy jednak rozróżnić odsetki należne powódce od spółki (...) od odsetek należnych jej od samego pozwanego. Pozwany nie wstępuje bowiem w sytuację prawną spółki i odpowiada jedynie za szkodę jaką spółka (...) wyrządziła spółce powodowej. Charakter odszkodowawczy ma zarówno kwota równa świadczeniu głównemu jak i odsetki należne od spółki (...) za opóźnienie, ale tylko do określonego dnia. Tym dniem jest dzień bezskuteczności egzekucji. Inaczej mówiąc granicą szkody jest kwota niewyegzekwowanej należności głównej wierzytelności przeciwko spółce wraz ze skapitalizowanymi odsetkami wyliczonymi na datę bezskuteczności egzekucji (tak wyrok SA w (...) z 9.6.2010 r., (...), LEX nr 1680272; wyrok SA w (...) z 5.10.2016 r., (...), LEX nr 2188885). W ramach szkody, którą powódka mogła zasadnie dochodzić, poza kwotą roszczenia głównego znajdują się zatem odsetki ustawowe co najwyżej do dnia 28 listopada 2013 r., a więc do dnia wydania w sprawie (...) przez komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) T. L. postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. W tym też dniu roszczenie powódki wobec pozwanego powstało. Stało się jednak wymagalne, stosownie do art. 455 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h. później, z dniem niespełnienia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez powodową spółkę. Wezwanie nastąpiło 7 października 2016 r. (t.I, k.39), a skoro powód zakreślił pozwanemu 5 dniowy termin do zapłaty, zatem pozwany popadł w opóźnienie po jego upływie czyli od dnia 13 października 2016 r. Od tego też dnia powódce należą się odsetki ustawowe za opóźnienie, jednakże tylko od części kwoty, która w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r. była zasądzona jako roszczenie główne, a która była dochodzona zasadnie w sprawie niniejszej. Odsetki ustawowe za opóźnienie od 13 października 2016 r. nie należą się powódce od kwot odsetek liczonych od dni: 9 lutego 2012 r., 22 lutego 2012 r. i 13 marca 2012 r. do dnia 28 listopada 2013 r. jako że powódka nie dokonała ich kapitalizacji. Powódka mogła zsumować żądaną kwotę roszczenia głównego i skapitalizowane odsetki do dnia 28 listopada 2013 r. i od tak skapitalizowanej sumy dochodzić już dalszych odsetek, które należałyby się jej wyłącznie od pozwanego. Powódka jednak nie dokonała takiej kapitalizacji i żądała kwoty głównej i odsetek od niej od dat wskazanych w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r., tak jakby za odsetki przez cały czas biegnący od tych dat należne były od pozwanego, tj. jakby odpowiedzialność pozwanego obejmował odsetki biegnące dla spółki (...) jako proste przedłużenie odpowiedzialności odsetkowej tej spółki.

W tym zakresie sąd zważył, że pozwany odpowiada w ramach szkody tylko co do roszczenia głównego względem spółki (...) i zasądzonych od niej odsetek jedynie do dnia bezskuteczności egzekucji (28 listopada 2012 r.). W zakresie "własnych" odsetek – jedynie od dnia, w którym popadł w opóźnienie po wezwaniu do spełnienia świadczenia. O tym, że nie należy utożsamiać odsetek należnych od spółki z o.o. z "własnymi" odsetkami członka zarządu tej spółki odpowiadającego za jej zobowiązania subsydiarnie przesądzono w orzecznictwie (zob. wyrok SN z 25.5.2016 r., V CSK 579/15, LEX nr 2087130; wyrok SA w (...) z 5.5.2017 r., (...), LEX nr 2292406; wyrok SA w (...)z 4.12.2017 r.,(...)LEX nr 2439581; wyrok SA w (...)z 28.2.2017 r., (...) LEX nr 2272073, wyrok SA w (...) z 25.10.2018 r.,(...), LEX nr 2601420; wyrok SA w (...) z 13.2.2017 r., (...), LEX nr 2310564).

Podsumowując powódce należą się następujące odsetki od następujących kwot i dat:

–: odsetki ustawowe od kwoty 13.695,59 od dnia 9 lutego 2012 r. do dnia 28 listopada 2013 r., tj. będące częścią szkody nieskapitalizowane odsetki od sumy zasadnie dochodzonych w sprawie niniejszej kwot 7.031,84 zł i 6.663,75 zł od dnia wskazanego w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r. do dnia bezskuteczności egzekucji (daty postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność),
–: odsetki ustawowe od kwoty 7.352,89 zł od dnia 22 lutego 2012 r. do dnia 28 listopada 2013 r., tj. będące częścią szkody nieskapitalizowane odsetki od sumy zasadnie dochodzonej w sprawie niniejszej kwoty 7.352,89 zł od dnia wskazanego w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r. do dnia bezskuteczności egzekucji (daty postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność),
–: odsetki ustawowe od kwoty 9.959,96 zł od dnia 13 marca 2012 r. do dnia 28 listopada 2013 r., tj. będące częścią szkody nieskapitalizowane odsetki od sumy zasadnie dochodzonej w sprawie niniejszej kwoty 9.959,96 zł od dnia wskazanego w nakazie zapłaty z 24 września 2012 r. do dnia bezskuteczności egzekucji (daty postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność),
–: odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty 36.661,83 zł od dnia 13 października 2016 r. do dnia zapłaty, tj. niebędące częścią szkody, a stanowiące "własne" odsetki pozwanego z tytułu opóźnienia w zapłacie dochodzonej zasadnie w sprawie niniejszej kwoty roszczenia głównego 36.661,83 zł, które nastąpiło dzień po upływie terminu określonego w wezwaniu do zapłaty.

W powyższym zakresie Sąd uwzględnił roszczenie odsetkowe powódki jako zasadne, o czym orzekł w punkcie 1 wyroku. W pozostałym zakresie podlegało ono oddaleniu jako bezzasadne w punkcie 2 wyroku. W tym pozostałym zakresie są odsetki ustawowe, względnie odsetki ustawowe za opóźnienie za okres po 28 listopada 2013 r. a przed 13 października 2016 r., jako niewchodzące ani w zakres szkody wyrządzonej powodowej spółce przez spółkę (...), ani w zakres odsetek należnych za opóźnienie w spełnieniu wymagalnego świadczenia przez pozwanego, jak również odsetki od kwoty żądania głównego w zakresie, w jakim kwota wychodziła poza kwotę tego żądania ostatecznie uwzględnioną.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.). Zasadniczo kosztami procesu rządzi zasada odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażona w art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jednakże w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone (art. 100 zd. 1 k.p.c.). W przedmiotowej sprawie powódka żądała zasądzenia na swoją rzecz 84.915,24 zł. Ostatecznie zasądzono 36.661,83 zł. Powódka wygrała w 43%, a przegrała w 57%. Odwrotne proporcje dotyczą przegranej i wygranej pozwanego. W tych proporcjach strony powinny ponieść koszty procesu. Powódka poniosła następujące koszty: koszty powódki: 4.246 zł tytułem opłaty od pozwu, 5.400 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika (stawka z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych; t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265; dalej jako rozporządzenie z 2015 r.) i 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Z kolei pozwany poniósł następujące koszty: 5.400 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika (stawka z § 2 pkt 6 rozporządzenia z 2015 r.), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 2.500 zł tytułem zaliczki na biegłego A. N. (1) (t.II, k.381), 2.000 zł tytułem zaliczki na biegłego A. N. (2) (t.III, k.574). Łącznie zatem koszty procesu poniesione przez strony wyniosły 19.580 zł. Pozwany poniósł 9.917 zł, choć powinien ponieść 8.419,40 zł (19.580 zł x 43%). Różnica wynosi 1.499,60 zł. Taką kwotę powinna zwrócić pozwanemu strona powodowa i taką kwotę Sąd zasądził w punkcie 3 wyroku tytułem zwrotu kosztów procesu.

W sprawie po stronie pozwanego przystąpił interwenient uboczny – Towarzystwo (...) Spółki Akcyjnej w W.. Interwenient uboczny, do którego nie mają zastosowania przepisy o współuczestnictwie jednolitym, nie zwraca kosztów przeciwnikowi strony, do której przystąpił. Sąd może jednak przyznać od interwenienta na rzecz wygrywającego sprawę przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, zwrot kosztów wywołanych samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta. Sąd może także przyznać interwenientowi koszty interwencji od przeciwnika obowiązanego do zwrotu kosztów. Wszystko to wynika z treści art. 107 k.p.c. Przyznanie interwenientowi kosztów interwencji dopuszczalne jest tylko od przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, i tylko wtedy, gdy jest to uzasadnione wynikiem sprawy. Nawet wtedy, gdy przesłanki te zachodzą, zasądzenie tych kosztów możliwe jest w drodze wyjątku (zob. wyrok SA w (...) z 2.4.2019 r., (...) LEX nr 2668193). Przyznanie kosztów procesu interwenientowi ubocznemu zależy od oceny, czy jego wstąpienie do procesu połączone było z rzeczywistą potrzebą obrony jego interesów i czy podjęte przez niego czynności procesowe zmierzały do tej właśnie obrony (zob. wyrok SA w (...)z 19.4.2018 r., (...), LEX nr 2553170).

Sąd uznaje w przedmiotowej sprawie, że zasądzenie kosztów na rzecz interwenienta ubocznego jest zasadne. Interwenient jest ubezpieczycielem, który zawarł umowę ubezpieczenia ze spółką (...) i negatywny dla pozwanego wynik procesu wiązałby się z koniecznością zapłaty odszkodowania z tej umowy wynikającego. Strona do której interwenient przystąpił wygrała proces w większej części niż strona przeciwna, co uzasadnia zasądzenie od strony przeciwnej kosztów procesu w odpowiedniej części. Pozwany wygrał w 57% i w takim też stosunku powinien nastąpić zwrot kosztów interwenientowi. Interwenient poniósł następujące koszty: 850 zł tytułem opłaty od interwencji ubocznej, 5.400 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika (stawka z § 2 pkt 6 rozporządzenia z 2015 r.), 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 2.500 zł tytułem zaliczki na opinię biegłego A. N. (1) (t.III, k.416). Łącznie 8.767 zł. Interwenientowi ubocznemu należy się od powódki kwota 4.997,19 zł (8.767 zł x 57%). Taką też kwotę Sąd zasądził w punkcie 4 wyroku.

Kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu (art. 113 ust. 1 u.k.s.s.c.). Koszty sądowe, które tymczasowo ponosił Skarb Państwa wynosiły łącznie 4.666,71 zł. Składały się na nie wydatki w postaci wynagrodzenia biegłego A. N. (1) za sporządzoną opinię pisemną w zakresie wychodzącym poza uiszczone zaliczki, a zatem 2.828,74 (wynagrodzenie 7.828,74 zł t.III, k.476 minus 5.000 z zaliczek), wynagrodzenie tegoż biegłego za opinię ustną w kwocie 956,15 zł (t.III, k.550), oraz wynagrodzenie biegłego A. N. (2) za sporządzoną opinię pisemną w zakresie wychodzącym poza uiszczoną zaliczkę w kwocie 881,82 zł (wynagrodzenie 2.881,82 zł t.III, k.604 minus 2.000 zł z zaliczki). Skoro pozwany przegrał proces w 43%, a powódka w 57%, to również w takim zakresie powinni ponieść powyższe nieuiszczone koszty. Powódka powinna ponieść 2.660,02 zł, a pozwany 2.006,69 zł, o czym Sąd orzekł w punktach 5 i 6 wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód który zaskarżył orzeczenie w części dotyczącej pkt 2,3,4 i 5 wyroku zarzucając;

1) naruszenie przepisów prawa procesowego mających wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia:

-: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów polegającą na uchybieniu podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów, co skutkowało nieuwzględnieniem przez sąd zgromadzonego i załączonego przez powódkę materiału dowodowego: umowy oraz porozumień cenowych zawartych między stronami, warunkami przyłączenia, a także oświadczeń, w konsekwencji przyjęcie. że roszczenia, które wcześniej były dochodzone- przeciwko spółce (...) Sp. z o.o. powstały najwcześniej w dniu 8 lutego 2012 r.

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

-: art. 442¹ § 1 k.c. w zw. z art. 120 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji nieuwzględnienie powództwa w całości i jego oddalenie w części co do kwoty 84.915,24 zł z uwagi na bezzasadność i uznanie, że należności jakie powódka miała wobec spółki (...) Sp. z o.o. tytułem sprzedaży energii elektrycznej dostarczonej w okresie od początku lipca do końca października 2011 r. zasądzone prawomocnym nakazem zapłaty są niezasadne wobec pozwanego, skoro przedawniły się w stosunku do niego;
-: 299 § 1 i 2 k.s.h. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że roszczenia, jakie wierzyciel miał wobec spółki nie są zasadne w stosunku do odpowiadającego subsydiarnie członka zarządu spółki z o.o.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł o:

1.) zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 2 sentencji poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda:

a) dalszej kwoty 48.253,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot:

-13.339,52 zł od dnia 09.02.2012 r. do dnia 31.12.2015 r.;

-15.564,48 zł od dnia 09.02.2012 r. do dnia 31.12.2015 r.;

-12.541,01 zł od dnia 09.02.2012 r. do dnia 31.12.2015 r.;

-6.808,40 zł od dnia 09.02.2012 r. do dnia 31.12.2015 r.;

b) dalszych odsetek ustawowych od następujących kwot

-: 13.695,59 zł od dnia 29.11.2013 r. do dnia 31.12.2015 r.;
-: 7.352,89 zł od dnia 29.11.2013 r. do dnia 31.12.2015 r.;
-: 9.959,96 zł od dnia 29.11.2013 r. do dnia 31.12.2015 r.;
-: 36.661.83 zł od dnia 1.01.2016 r. od dnia 12.10.2016 r.

2. zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o:

1) oddalenie apelacji w całości jako oczywiście nieuzasadnionej;

2) zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za instancję apelacyjną według norm prawem przepisanych z uwzględnieniem kosztów wynagrodzenia radcowskiego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Interwenient uboczny w odpowiedzi na apelację wniósł o:

1) oddalenie apelacji w całości jako niezasadnej;

2) zasądzenie od powoda na rzecz interwenienta ubocznego zwrotu kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.

Datę wymagalności roszczenia określić można najprościej jako pierwszy dzień uprawniający wierzyciela do dochodzenia przysługującego mu roszczenia. Przyjmuje się, że data wymagalności nie daje się formułować w regułę ogólną, ponieważ dla różnych stosunków prawnych i dla różnych roszczeń może być zróżnicowana.

Wymagalność roszczenia powoduje rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia.

Należy także pamiętać, iż przedłużenie przez strony umowy terminu płatności dokonane po dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne, nie ma żadnego wpływu na jego wymagalność.

Doręczenie dłużnikowi dokumentu rozliczeniowego (faktury) nie stanowi wezwania go do spełnienia świadczenia pieniężnego (uchwała SN z 19.05.1992 r., III CZP 56/92, OSNCP 1992/12, poz. 219). Strony łączyła umowa sprzedaży energii elektrycznej i zapisy tej umowy określają datę wymagalności roszczenia.

Należy podzielić stanowisko Sądu , że do roszczeń wierzycieli spółki z o.o. przeciwko członkom zarządu tej spółki mają zastosowanie przepisy o przedawnieniu roszczeń o naprawienie szkody czynem niedozwolonym (tak uchwała SN (7) z 7.11.2008 r., III CZP 72/08, OSNC z 2009 r. nr 2 poz. 20; uzasadnienie wyroku SN z 15.5.2014 r., II CSK 446/13, LEX nr 1480163).

Roszczenia spółki (...) wobec pozwanego zgodnie z art. 442^{(

1)} k.c. przedawniały się z upływem 3 lat od dnia dowiedzenia się – lub możności dowiedzenia się przy zachowaniu należytej staranności – przez powodową spółkę o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Datą od której biegnie termin przedawnienia roszczeń wierzyciela spółki z o.o. wobec członków jej zarządu lub jej likwidatorów jest data dowiedzenia się przez wierzyciela o tym że spółka jest niewypłacalna lub data w której przy zachowaniu należytej staranności wierzyciel mógł się o niewypłacalności dowiedzieć (zob. wyrok SA w (...) z 5.3.2014 r., (...), LEX nr 1552006; wyrok SA w (...)z 11.8.2016 r., (...), LEX nr 2115459). Zasadniczo będzie to data doręczenia wierzycielowi postanowienia komornika o umorzenia postępowania egzekucyjnego z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Może być to jednak również moment wcześniejszy, taki w którym wierzyciel poweźmie w inny sposób niebudzącą wątpliwości wiadomość o niewypłacalności spółki-dłużniczki (zob. wyrok SN z 18.2.2015 r., I CSK 9/14, LEX nr 1661932). Przykładem będzie tu dowiedzenie się przez wierzyciela o prawomocnym postanowieniu oddalającym wniosek o ogłoszenie upadłości owej spółki na podstawie art. 13 p.u. (p.u.n.). O tym fakcie powódka dochowując należytej stadności mogła dowiedzieć się w dniu 24 listopada 2011 r , a więc w dniu dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego , albowiem KRS jest rejestrem jawnym, a do powódki jako profesjonalisty należy stosować podwyższone standardy należytej staranności.

Zasadnie równie z sąd I Instancji przyjął iż nakaz zapłaty dotyczy różnych roszczeń, choć wynikających z tej samej umowy sprzedaży energii elektrycznej.

Rozliczenia między stronami umowy miały następować w okresach miesięcznych.

Innymi słowy, z upływem każdego miesiąca, który stanowił okres rozliczeniowy (§ 12 ust. 1 umowy – k.20 w aktach SO w (...) (...)) powstawał dług pieniężny go dotyczący po stronie spółki (...). Każde roszczenie pieniężne z każdego danego miesiąca spółki (...) wobec spółki (...) stawało się zaś wymagalne z 11 dniem miesiąca następującego po miesiącu obrachunkowym, skoro w umowie datę zapłaty oznaczono jako 10 dzień miesiąca po miesiącu obrachunkowym (§ 13 ust. 1 umowy – k.20 w aktach (...) w (...)

Podzielając więc stanowisko Sądu , że co do części roszczenia które powstało przed ujawnieniem wpisu w KRS , a więc w dniu 24 listopada 2011 r to ten dzień był dniem od którego biegnie termin przedawnienia roszczenia w stosunku do pozwanego. Zasadnie więc sąd uznał , że roszczenia w wysokości 13.339,52 zł, 15.564,48 zł, 12.541,01 zł i 6.808,40 zł powstały jeszcze przed ujawnieniem w KRS w dniu 24 listopada 2011 r. informacji o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki (...) na podstawie art. 13 ust. 1 p.u.n.

A więc co do tych roszczeń termin przedawnienia upływał z dniem 24 listopada 2014 r. (mając na uwadze treść art. 118 k.c. sprzed 9 lipca 2018 r. tj. bez jego obecnego zdania drugiego).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny apelację jako nieuzasadnioną oddalił .

O kosztach postepowania apelacyjnego Sąd orzekł w punkcie II wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108§ 1 k.p.c. oraz §2 pkt 6 w zw. z § 10 ust 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 15 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych .

W punkcie III wyroku sąd nie obciążył powódki kosztami zastępstwa procesowego interwenienta ubocznego za postępowanie apelacyjne. Jeżeli chodzi o zwrot kosztów procesu na rzecz interwenienta ubocznego zasada wynikająca z art. 98 k.p.c. nie ma zastosowania, a kwestie te normuje art. 107 k.p.c. in fine. Zgodnie z tym artykułem sąd może przyznać interwenientowi koszty interwenienci od przeciwnika strony do której przystąpił, jeżeli jest on zobowiązany do zwrotu tych kosztów. Już samo brzmienie przepisu wskazuje, że nie istnieje obligatoryjny obowiązek zwrotu kosztów interwencji. Strona przeciwna tej do której interwenient przystąpił swoim działaniem wprost takich kosztów bowiem nie wywołała. Nie miała także wpływu na chęć udziału interwenienta w procesie. Koszty należą się interwenientowi generalnie wtedy, gdy na skutek jego starań strona, obok której działa wygrała proces.

Brak stwierdzenia istnienia tych przesłanek w niniejszym procesie w szczególności na etapie apelacji , prowadzi do ustalenia, iż poniesione przez interwenienta ubocznego koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym nie należą do kategorii o jakiej mowa w art. 98 § 1 kpc w zw. z art. 107 kpc.

Ryszard Marchwicki

"Niniejsze pismo nie wymaga podpisu własnoręcznego na podstawie § 21 ust. 4 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej jako właściwie zatwierdzone w sądowym systemie teleinformatycznym"

St. sekr. sąd. Katarzyna Surażyńska

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE