UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z dnia 6 kwietnia 2022 r., znak (...), odmówił M. R. prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 28 lutego 2022r. do 4 marca 2022r., przyjmując za podstawę przepis art. 2a ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021r. poz. 113, z późn. zm.), wskazując, że na koncie ubezpieczonej występowało zadłużenie z tytułu składek na kwotę przekraczającą 30,10 zł ( 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę), które nie zostało uregulowane.

Od powyższej decyzji odwołała się M. R., domagając się jej zmiany poprzez przyznanie zasiłku opiekuńczego za objęty nią okres. W uzasadnieniu swojego stanowiska procesowego powołała się na zawarcie z organem rentowym układu ratalnego, którego warunki realizowała, opłacając raty, jak i bieżące składki w terminie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.

W dalszym piśmie procesowym z dnia 10 czerwca 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wyjaśnił, że ubezpieczona posiada zaległości spłacane w układzie ratalnym do 15 października 2024r., zaś na dzień rozliczenia konta (1.04.2022r.) kwota należności głównej za okres od sierpnia 2014r. do października 2016r. wynosi 29.897,94 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. R., podlegająca ubezpieczeniom społecznym w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, zawarła z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddziałem w S. umowę w przedmiocie rozłożenia na raty należności z tytułu składek. Na jej podstawie M. R. zobowiązała się do opłacania poszczególnych rat należności z tytułu składek, w terminach i wysokościach wynikających z ustalonego harmonogramu spłat.

Układ ratalny spłacany przez ubezpieczoną dotyczył zaległych składek w wysokości 29.897,94 zł od sierpnia 2014r. do października 2016r. Jego spłata ma się zakończyć w październiku 2024r.

Niesporne, a nadto rozliczenie konta płatnika k. 17-31, zeznania świadka A. Z. k. 39-40,

M. R. realizowała harmonogram spłat i na dzień 14 grudnia 2021r. nie posiadała zaległości w uiszczaniu rat.

Ubezpieczona opłaca raty i składki na bieżąco. Rata układu ratalnego płatna w styczniu 2022r. i w lutym 2022r. została opłacona przez ubezpieczoną w terminie i w prawidłowej wysokości.

Dowód: rozliczenie konta płatnika k. 17-31, zeznania świadka A. Z. k. 39-40,

W dniu 22 marca 2022r. M. R. złożyła wniosek o zasiłek opiekuńczy za okres od 28 lutego 2022r. do 4 marca 2022r. W dniu powstania prawa do tego świadczenia, ubezpieczona nie posiadała innego zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne aniżeli niewymagalne jeszcze raty układu ratalnego. Bieżące składki i raty układu ratalnego płaciła w terminie.

Niesporne, a nadto zaświadczenie płatnika składek , wniosek o zasiłek opiekuńczy -nienumerowane karty w aktach zasiłkowych organu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się uzasadnione.

Kwestię świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, do których należy zasiłek opiekuńczy, regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2022.1732 t.j), zwanej dalej ustawą zasiłkową.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

1) dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:

a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2022 r. poz. 1324 i 1383), lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,

b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

c) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

2) chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;

2a)chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;

2b) dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:

a) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

b) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

3) innym chorym członkiem rodziny.

Stosownie do art. 2a ust. 1 ustawy zasiłkowej,

Świadczenia, o których mowa w art. 2 pkt 1, 2, 5 i 6, nie przysługują osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, osobom współpracującym z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24 i 974), duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia, w razie wystąpienia w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, do czasu spłaty całości zadłużenia.

Okoliczności faktyczne pozostawały w niniejszej sprawie bezsporne. Obie strony nie kwestionowały zarówno faktu zawarcia układu ratalnego, jak i okoliczności jego terminowej realizacji przez ubezpieczoną. Organ rentowy wskazywał natomiast, powołując się na treść art. 2a ust. 1 ww. ustawy, że świadczenia, o których mowa w art. 2 pkt 6 (zasiłek opiekuńczy), nie przysługują m.in. osobom prowadzącym pozarolniczą działalność będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia, w razie wystąpienia w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, do czasu spłaty całości zadłużenia.

Poprzez wprowadzoną regulację ustawodawca dążył do rozwiązania ewentualnego problemu realizowania przez osoby w nim wymienione obowiązków w zakresie obliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne oraz ewentualnego korzystania ze świadczeń gwarantowanych w ramach ubezpieczenia chorobowego w sytuacji, gdy płatnicy nie wypełniają nałożonych na nich obowiązków. Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie ma służyć zatem dyscyplinowaniu osób podlegających dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, będących jednocześnie płatnikami składek na własne ubezpieczenie do realizacji obowiązków w zakresie obliczania i realizowania składek na ubezpieczenia społeczne pod groźbą utraty prawa do świadczeń.

Sam fakt posiadania zadłużenia nie przesądza jednakże automatycznie o utracie (braku) prawa do określonych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Ustawodawca przyjął bowiem rozwiązanie, zgodnie z którym ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie Zakład może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek oraz rozłożenie należności na raty następuje w formie umowy (art. 29 ust. 1 -1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U.2022.1009 t.j.).

Zauważyć należy, że w dniu 16 grudnia 2022 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 października 2022 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2022.2476), która dodała do omawianego art. 29 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ust. 5 w następującym brzmieniu: W przypadku odroczenia terminu płatności należności z tytułu składek lub rozłożenia należności na raty uznaje się, że płatnik składek nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, jeżeli:

1) opłaca należności z tytułu składek w terminach i w wysokości ustalonych w umowie, o której mowa w ust. 1a, oraz

2) nie posiada zadłużenia z tytułu należności z tytułu składek, nieobjętych umową, o której mowa w ust. 1a.

Przywołany przepis znajdzie zastosowanie w niniejszej sprawie, dotyczącej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 28 lutego 2022r. do 4 marca 2022r., na podstawie przepisu przejściowego zawartego w art. 6 ustawy z dnia 27 października 2022 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Ustawodawca przyjął, że do ustalania prawa do świadczeń określonych w ustawie zmienianej w art. 3 oraz w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), do których prawo powstało w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się art. 29 ust. 5 ustawy zmienianej w art. 1.

W konsekwencji ubezpieczona, która w związku z zawartym układem ratalnym opłaca terminowo należności z niego wynikające, nie może być traktowana jako posiadająca zadłużenie w rozumieniu art. 2a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Tym samym przysługuje jej prawo do zasiłku opiekuńczego za sporny okres.

Mając na uwadze powyższe Sąd w oparciu o art. 477¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję poprzez przyznanie ubezpieczonej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 28 lutego 2022r. do 4 marca 2022r.

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE