Decyzją nr (...) z dnia 9 lutego 2022 roku, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 423 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, iż A. K., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia 10 września 2021 roku oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 10 września 2021 roku.
W ocenie organu rentowego, A. K. nie rozpoczęła od dnia 10 września 2021 roku prowadzenia działalności gospodarczej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazywał, iż A. K. podejmowała pewne czynności, o czym świadczą przedłożone faktury, rachunki, ale działania te nie miały charakteru zorganizowanego i zarobkowego. Według organu rentowego, wynik finansowy prowadzonej działalności jest nieistotny, a motywem zgłoszenia wykonywania zarobkowej działalności gospodarczej było jedynie włączenie się do systemu ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.
/decyzja z dnia 9 lutego 2022 roku – k. 2-5 załączonych akt rentowych/
W dniu 18 marca 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła A. K., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, wnosząc o jej zmianę oraz ustalenie, iż od dnia 10 września 2021 roku A. K. podlega ubezpieczeniom społecznym, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, a ponadto o zasądzenie od organu rentowego na rzecz ubezpieczonej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
/odwołanie – k. 3-6/
W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 19 kwietnia 2022 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji.
/odpowiedź na odwołanie – k. 83-83v/
Na rozprawie w dniu 6 lutego 2023 roku pełnomocnik wnioskodawczyni poparł odwołanie oraz wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
/oświadczenie pełnomocnika wnioskodawczyni, oświadczenie pełnomocnika organu rentowego – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:11:22 i dalej/
Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:
Wnioskodawczyni A. K. urodziła się w dniu (...).
/bezsporne/
Wnioskodawczyni A. K. od dnia 10 września 2021 roku zarejestrowała działalność gospodarczą pod nazwą A. K. AKMmedia w R., której przedmiotem jest sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet (według (...) 47.91).
/wydruk z (...) k. 10-10v załączonych akt rentowych/
Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej A. K. przystąpiła do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych i wypadkowego), obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 10 września 2021 roku.
/bezsporne/
Z tytułu działalności gospodarczej A. K. złożyła dokumenty rozliczeniowe za miesiące od września 2021 roku do grudnia 2021 roku. Wnioskodawczyni obliczyła i rozliczyła za siebie składki na ubezpieczenia społeczne od miesięcznych podstaw ich wymiaru za wrzesień 2021 roku – 588,00 zł, od października 2021 roku do grudnia 2021 roku – 840,00 zł.
/bezsporne/
A. K. wraz z mężem M. K. zamieszkują w miejscowości (...). Mieszcząca się pod tym adresem nieruchomość składa się z domu mieszkalnego, dwóch garaży i budynku gospodarczego. Nieruchomość jest własnością męża wnioskodawczyni .
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej/
Przez pierwsze dwa miesiące prowadzenia działalności gospodarczej sprzedaż chemii odbywała się na zabudowanym tarasie, do którego prowadziło osobne wejście. Chemia zamawiana była za pośrednictwem kuriera lub przywozili ją znajomi męża A. M. K., początkowo również M. K. dostarczał towar z Niemiec. Sprzęt AGD zamawiany był internetowo, wyłącznie z Niemiec.
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka K. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:18:37 i dalej, zeznania świadka J. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:32:45 i dalej, zeznania świadka B. B. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:54:36 i dalej/
W dniu 10 września 2021 roku doszło do zawarcia pomiędzy M. K. a A. K. umowy użyczenia lokalu znajdującego się pod adresem (...) (15m 2), na podstawie której M. K. oddał ww. lokal A. K. do bezpłatnego używania.
/umowa użyczenia lokalu z dnia 10 września 2021 roku – k. 14-15 załączonych akt rentowych/
W dniu 14 września 2021 roku doszło do zawarcia pomiędzy Biurem (...) a A. K. prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą A. K. AKMmedia w R. umowy o usługowe prowadzenie ewidencji podatkowej ryczałtu ewidencjonowanego oraz usług kadrowo – płacowych.
/umowa z dnia 14 września 2021 roku – k. 238-239v, nadto: zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka R. S. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:08:36 i dalej/
We wrześniu 2021 roku A. K. nabyła środek trwały w postaci kasy fiskalnej o wartości 2.291,46 zł, z kolei w listopadzie 2021 roku środek trwały w postaci kiosku o wartości 5.691,06 zł. Kiosk (pawilon handlowy) został zakupiony w leasing.
/amortyzacja środków trwałych – k. 26, k. 28, faktura nr (...) z dnia 15 listopada 2021 roku – k. 14, nadto: zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej/
Kiosk (kontener) został umieszczony na terenie nieruchomości znajdującej się pod adresem (...). Po postawieniu kiosku, przed domem zamontowano baner informujący o sprzedaży chemii z Niemiec i sprzętów RTV i AGD oraz o godzinach otwarcia sklepu. Kiedy sprzedaż była przeprowadzana w domu, baner znajdował się na siatce.
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka K. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:18:37 i dalej, zeznania świadka J. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:32:45 i dalej, zeznania świadka J. S. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:45:23 i dalej, zeznania świadka B. B. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:54:36 i dalej/
We wrześniu 2021 roku wnioskodawczyni A. K. dokonała zakupu czytnika laserowego, pieczątki oraz drukarki fiskalnej.
/faktura (...) z dnia 13 września 2021 roku – k. 41, faktura VAT (...) z dnia 17 września 2021 roku - 43, faktura VAT (...) z dnia 23 września 2021 roku – k. 44/
W dniu 27 października 2021 roku wnioskodawczyni dokonała zakupu ulotek oraz długopisów reklamowych.
Ulotki były roznoszone przez listonosza. Wnioskodawczyni za pośrednictwem portali internetowych reklamowała działalność gospodarczą.
/faktura FS (...) z dnia 27 października 2021 roku – k. 9, nadto: zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka J. S. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:45:23 i dalej, zeznania świadka B. B. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:54:36 i dalej/
W dniu 19 listopada 2021 roku wnioskodawczyni A. K. dokonała zakupu 19 pozycji środków chemicznych od firmy (...) sp. z o.o.
/faktura VAT (...) z dnia 19 listopada 2021 roku – k. 18/
W okresie od dnia 27 września 2021 roku do dnia 14 lutego 2022 roku wnioskodawczyni A. K. prowadziła regularną sprzedaż produktów chemicznych oraz sprzętu RTV i AGD.
/zestawienie operacji sprzedającego – k. 34-40/
Sklep (...) był otwarty w dni robocze od godz. 9:00 do godz. 17:00, z kolei w sobotę od godz. 9:00 do godz. 14:00. Informacja ta została zamieszona na stronie internetowej oraz w mapach G., jak również w miejscu stojącego kontenera, wcześniej dane znajdowały się na drzwiach wejściowych. Klienci, którzy zgłosili się w późniejszych godzinach, również mogli zakupić towar. Sprzedaż była prowadzona głównie dla osób fizycznych, także drogą internetową.
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka J. S. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:45:23 i dalej, zeznania świadka B. B. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:54:36 i dalej/
Przy rozpakowywaniu sprzętu AGD A. K. pomagał brat – K. L..
/zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka K. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:18:37 i dalej, zeznania świadka J. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:32:45 i dalej, zeznania świadka B. B. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:54:36 i dalej/
W okresie od września 2021 roku do grudnia 2021 roku wnioskodawczyni A. K. z tytułu działalności gospodarczej uzyskała następujące przychody:
- we wrześniu 2021 roku – 480,47 zł;
- w październiku 2021 roku – 2.984,11 zł;
- w listopadzie 2021 roku – 3.196,46 zł;
- w grudniu 2021 roku – 2.437,10 zł.
W okresie od stycznia 2022 roku do września 2022 roku A. K. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej uzyskała następujące przychody:
- w styczniu 2022 roku – 1.442,84 zł;
- w lutym 2022 roku – 3.328,44 zł;
- w marcu 2022 roku – 346,75 zł;
- w kwietniu 2022 roku – 663,01 zł;
- w maju 2022 roku – 1.071,22 zł;
- w czerwcu 2023 roku – 1.141,14 zł;
- w lipcu 2022 roku – 461,30 zł;
- w sierpniu 2022 roku – 544,39 zł;
- we wrześniu 2022 roku – 106,43 zł.
/ewidencje przychodów – k. 32, k. 58, k. 61, k. 240-241/
Za 2021 roku wnioskodawczyni A. K. złożyła w Urzędzie Skarbowym w Ł. zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych PIT-28, w którym wykazała przychód w kwocie 9.268,05 zł.
/deklaracja PIT-28 – k. 67-75/
Wnioskodawczyni A. K. prowadziła książkę przychodów opierających się na ryczałtach, w programie księgowym. Kwoty zaewidencjonowane, jako sprzedaż towarów lub usług były kwotami, jakie wnioskodawczyni uzyskała w danym miesiącu z tytułu sprzedaży towarów.
/zeznania świadka R. S. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:08:36 i dalej/
W dniu 25 stycznia 2021 roku wnioskodawczyni A. K. miała ostatnią miesiączkę.
/karta ciąży – k. 99-102/
O ciąży wnioskodawczyni A. K. dowiedziała się na początku 2021 roku.
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej/
Przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej, A. K. nigdzie nie pracowała, zajmowała się domem.
/zeznania wnioskodawczyni A. K. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 01:08:49 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 26 października 2022 roku – 00:01:49 i dalej, zeznania świadka M. K. – e – protokół z dnia 26 października 2022 roku – 00:36:31 i dalej, zeznania świadka K. L. – e – protokół z dnia 6 lutego 2023 roku – 00:18:37 i dalej/
W okresie ciąży wnioskodawczyni A. K. korzystała z opieki medycznej w następujących placówkach:
- Prywatny gabinet lekarski lek. med. A. Ś.;
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...) sp. j. z siedzibą w W.;
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...). S. I. S. sp. j. z siedzibą w Ł.;
- Zespół (...) w Ł.;
- Centrum (...) w G..
W dokumentacji medycznej brak jest informacji o szczególnych w spornym okresie zaleceniach dla A. K. w związku z występującą ciążą.
/dokumentacja medyczna A. K. – k. 113-140, k. 143-185, k. 189-201, k. 203-208, koperta – k. 213/
Wnioskodawczyni A. K. była niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży od dnia 7 kwietnia 2021 roku do dnia 5 maja 2021 roku oraz od dnia 12 maja 2021 roku do dnia 22 września 2021 roku.
/zestawienie zaświadczeń lekarskich A. K. – k. 7 załączonych akt rentowych/
W dniu 21 października 2021 roku wnioskodawczyni A. K. urodziła syna G. K..
/kserokopia odpisu skróconego aktu urodzenia – k. 103/
W Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych A. K. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia 21 października 2021 roku do dnia
19 października 2022 roku.
/bezsporne/
Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składały się dokumentacja załączona do akt przedmiotowej sprawy (w tym dokumentacja medyczna wnioskodawczyni), jak również znajdująca się w aktach organu rentowego, a ponadto zeznania wnioskodawczyni A. K. oraz świadków M. K., R. S., K. L., J. L., J. S. i B. B..
Strony postępowania nie zakwestionowały zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie zgromadzonej dokumentacji, dlatego należało przyjąć wiarygodność zawartych w niej treści.
Zeznania wnioskodawczyni A. K. oraz wymienionych wyżej świadków wzajemnie się pokrywały, ale i uzupełniały, a nadto korespondowały z przedłożoną do akt sprawy dokumentacją. Po dokonaniu oceny zebranych w sprawie dowodów, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż aktywność podjęta przez A. K. od dnia 10 września 2021 roku powinna być kwalifikowana, jako prowadzenie przez skarżącą pozarolniczej działalności gospodarczej ze wszystkimi konsekwencjami na gruncie ubezpieczeń społecznych.
Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:
odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 roku /t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1009 z późn. zm., dalej: ustawa systemowa/, osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.
Ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie na swój wniosek (art. 11 ust. 2 ww. ustawy).
Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a (art. 8 ust. 6 punkt 1 ww. ustawy).
Okres podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom określa art. 13 pkt 4 ww. ustawy, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku - Prawo przedsiębiorców (tj. Dz.U. z 2023r., poz. 221 z późn. zm.).
W myśl art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. "a" ustawy systemowej, do zakresu działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy m.in. realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych. Oznacza to. że Zakład jest zobowiązany do badania i weryfikowania, czy osoba zgłoszona do ubezpieczeń społecznych faktycznie posiada do nich tytuł określony w ustawie.
W judykaturze powszechnie przyjętym jest pogląd, że podstawą do powstania obowiązku ubezpieczenia w oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy jest faktyczne wykonywanie działalności pozarolniczej (art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), w tym gospodarczej, co oznacza, że prowadzenie tejże działalności – to rzeczywista działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły /vide: wyroki SN: z 25.11.2005 r., I UK 80/05, OSNAPiUS 2006, nr 19-20, poz. 309; z 14.09.2007 r., III UK 35/07; z 18.02.2009 r., II UK 207/08; z 19.02.2009 r., II UK 215/08; z 19.02.2010 r., II UK 186/09; z 22.02.2010 r., I UK 240/09; z 18.11.2011 r., I UK 156/11/.
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
W świetle w/w definicji z art. 3 ustawy Prawo (...) oraz ugruntowanego stanowiska judykatury /np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 6.12.1991 r., III CZP 117/91, OSNCP 1992/5/65/ cechami działalności gospodarczej są: 1) zawodowy (a więc stały) charakter, 2) związana z nią powtarzalność podejmowanych działań, 3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, 4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym.
Podkreśla się także, iż dla uznania określonej przedmiotowo działalności za działalność gospodarczą konieczne jest łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych: zarobkowości, zorganizowania i ciągłości. Brak którejkolwiek z nich oznacza, że dana działalność nie może być zakwalifikowana do kategorii działalności gospodarczej.
Zatem działalność gospodarcza to działalność wykazująca zawodowy, czyli z założenia stały, charakter, podporządkowanie regułom zysku i opłacalności (tudzież zasadzie racjonalnego gospodarowania) oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym.
Zarobkowy charakter działalności stanowi podstawową, konstytutywną cechę działalności gospodarczej. Dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu („zarobku”) rozumianego, jako nadwyżka przychodów nad nakładami (kosztami) tej działalności. Brak tej cechy przesądza, że w danym przypadku nie można mówić o działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów wspomnianej ustawy „gospodarczej”, regulującej kwestie prowadzenia pozarolniczej działalności /vide: np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2019 roku, III AUa 796/19, LEX nr 2799165/.
Za zorganizowaną uważa się działalność wykonywaną przy wykorzystaniu konkretnych składników materialnych (np. nieruchomości lub ruchomości) lub składników niematerialnych (np. know-how, dobre imię czy też pewne prawa na dobrach niematerialnych, w tym patenty lub prawa autorskie), które są przez daną osobę łączone w sensie funkcjonalno-gospodarczym w jeden uporządkowany kompleks, zdatny do tego, aby przy jego wykorzystaniu można było uczestniczyć w obrocie gospodarczym i zaspokajać określone potrzeby osób trzecich (np. świadczyć usługi na ich rzecz). Zewnętrznym przejawem zorganizowania danej działalności mogą być pewne działania formalizujące daną działalność i czyniące ją widoczną (rozpoznawalną) dla otoczenia (np. otwarcie lokalu usługowego lub zamieszczenie logo albo tablicy reklamowej przed pomieszczeniem, w którym jest wykonywana dana działalność). Zorganizowanie wskazuje, że działalność gospodarcza związana jest z wyborem określonej formy organizacyjnoprawnej jej wykonywania. Ponadto, o zorganizowaniu działalności można mówić, gdy prowadzenie jej wymaga pewnego wysiłku organizacyjnego. Przykładowo, zorganizowanie przejawia się w uzyskaniu wszelkich wymaganych zezwoleń, czy koncesji.
Z kolei, cecha ciągłości w działalności gospodarczej ma dwa aspekty. Pierwszy to powtarzalność czynności, pozwalająca na odróżnienie działalności gospodarczej od jednostkowej umowy o dzieło lub zlecenia albo umowy o świadczenie usługi, które same w sobie nie składają się jeszcze na działalność gospodarczą. Drugi aspekt, wynikający zresztą z pierwszego, to zamiar niekrótkiego prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem pojęcie ciągłości prowadzenia działalności świadczy o względnie stałym zamiarze jej wykonywania. Przesłanka wykonywania działalności gospodarczej w sposób ciągły nie jest rozumiana, jako konieczność jej wykonywania bez przerwy, lecz jako zamiar powtarzalności określonych czynności w odróżnieniu od ich przypadkowości, sporadyczności lub okazjonalności.
Przyjmując, że działalność gospodarcza z założenia jest działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i nastawioną na nieokreślony z góry okres, a ponadto związana jest z nią konieczność ponoszenia przez przedsiębiorcę ryzyka gospodarczego – w efekcie nie uznaje się za działalność gospodarczą: działalności okresowej i sporadycznej czy wręcz przypadkowej.
Podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej, przy czym istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego (art. 234 k.p.c.), według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie takie może być obalone, ale wymaga to przeprowadzenia przeciwdowodu. Można stwierdzić zatem, iż osoba, która jest wpisana w ewidencji działalności gospodarczej, a nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia tej działalności, powinna być traktowana jako prowadząca przedmiotową działalność. W wyroku z dnia 14 września 2007 roku /III UK 35/07, Lex nr 483284/ Sąd Najwyższy wskazał natomiast, iż obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność - w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, powodującym wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne zaprzestanie tej działalności, zaś kwestie związane z formalnym zarejestrowaniem, wyrejestrowaniem, czy zgłaszaniem przerw w tej działalności mają ewentualne znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzając same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Tożsame stanowisko Sąd Najwyższy zaprezentował również w wyroku z dnia 11 lutego 2010 roku /I UK 221/09, Lex nr 585715/ oraz z dnia 19 lutego 2010 roku /II UK 186/09, Lex nr 590235/.
Wpis do ewidencji nie tylko legalizuje wykonywanie działalności gospodarczej, ale wyznacza także czasowe granice bycia przedsiębiorcą. Wynikają z niego również inne konsekwencje prawne, przewidziane w prawie podatkowym, finansowym, jak również w prawie ubezpieczenia społecznego /wyrok SN z 11.01.2005 r., I UK 105/04, Legalis nr 69615/.
Należy także wskazać, że zgodnie z treścią art. 43 1 k.c., przedsiębiorcą jest osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. W polskim prawie nie ma wymogu, aby działalność gospodarcza była prowadzona wyłącznie osobiście.
Prowadzenie działalności gospodarczej o tyle stanowi tytuł podlegania ubezpieczeniom, o ile faktycznie ubezpieczony działalność tę wykonuje, choć stopień natężenia jego aktywności może być różny.
Badając n/n sprawę Sąd zważył, że ocena, czy działalność gospodarcza jest wykonywana, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero w następnej kolejności – do ich kwalifikacji prawnej. Działalność gospodarcza to prawnie określona sytuacja, którą trzeba oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, wypełniających znamiona tej działalności lub ich niewypełniających. Prowadzenie działalności gospodarczej jest zatem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę postrzega sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych, czy też nie /vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 22.10.2018 r., III AUa 283/18, LEX nr 2609021/.
Samo stwierdzenie „prowadzi działalność” zakłada określony ciąg działań, a nie tylko pojedyncze czynności. Przedsiębiorcą jest więc tylko ten, kto wykonuje czynności powtarzalne i to w taki sposób, że tworzą one pewną całość, a nie stanowią oderwanego świadczenia, czy też świadczeń określonych rzeczy lub usług. Tylko, jeżeli takie działania mają charakter gospodarczy lub zawodowy, istnieją podstawy do uznania, że podejmujący je podmiot jest przedsiębiorcą /postanowienie Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 7.08.2006 r., I ACz 441/06, LEX nr 279953/. Ciągłość działalności gospodarczej to - biorąc pod uwagę znaczenie językowe tej cechy - powtarzające się, regularnie występujące i trwające czynności. Jest przeciwstawna okazjonalności, jednorazowości, incydentalności i sporadyczności, bowiem działalność sporadyczna nie jest działalnością gospodarczą /vide: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 17.09.1997 r., (...) SA (...)/, nie jest natomiast zaprzeczeniem sezonowości, którą można odnieść do ciągłości działania w pewnym okresie (sezonie).
Zarobkowego celu działalności gospodarczej nie należy kojarzyć tylko z osiąganiem dochodów z tej działalności. Kryterium dochodowości nie jest konieczną cechą definiującą działalność gospodarczą /tak uchwała SN z 30.11.1992 r., III CZP 134/92, Lex nr 298580/. Istotne jest, że działalność gospodarczą cechuje jej prowadzenie na własny rachunek i ryzyko przedsiębiorcy w sposób zorganizowany i ciągły. Wprawdzie, generowanie strat przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą (zamiast spodziewanych zysków), z uwagi na koszty działalności przewyższające przychów, nie przekreśla jej zarobkowego charakteru, ale również inaczej należy ocenić sytuację, w której od początku wymiernym, stałym i założonym z góry kosztem, nieznajdującym pokrycia w przewidywanych zyskach, staje się opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne. Wszystko to, może prowadzić do wniosku, że z założenia wynik finansowy prowadzonej działalności jest nieistotny. Może to wskazywać na intencję (element subiektywny) nie tyle podjęcia i wykonywania zarobkowej działalności gospodarczej, lecz włączenia do systemu ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania świadczeń z tego tytułu.
Podkreślić należy, że prowadzenie działalności gospodarczej, to działanie stałe, nieamatorskie i nieokazjonalne, z elementem organizacji, planowania i zawodowości rozumianej, jako fachowość, znajomość rzeczy oraz specjalizacja. Zakłada ono własną aktywność przedsiębiorcy działającego we własnym imieniu, który dysponując fachowością, co najmniej planuje i organizuje czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
W ocenie Sądu Okręgowego, w świetle wszystkich poczynionych ustaleń faktycznych, należy uznać, że wnioskodawczyni A. K. od dnia 10 września 2021 roku prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą w sposób zorganizowany, ciągły, z zamiarem długotrwałego jej prowadzenia, w celach zarobkowych.
W realiach niniejszej sprawy, skarżąca A. K. dokonała rejestracji działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej od dnia 10 września 2021 roku, a przedmiot tej działalności, według kodów (...) został oznaczony, jako sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet – kod 47.91. Jak wynika z akt sprawy, odwołująca zajmowała się sprzedażą produktów chemicznych oraz sprzętu RTV i AGD.
Przez pierwsze dwa miesiące prowadzenia działalności gospodarczej sprzedaż chemii odbywała się na zabudowanym tarasie, do którego prowadziło osobne wejście. Informacja o dystrybucji została zamieszczona na banerze znajdującym się na ogrodzeniu nieruchomości mieszczącej się pod adresem (...). Chemia zamawiana była za pośrednictwem kuriera lub przywozili ją znajomi męża A. M. K., początkowo również M. K. dostarczał towar z Niemiec. Sprzęt AGD zamawiany był internetowo, wyłącznie z Niemiec.
W dniu 10 września 2021 roku doszło do zawarcia pomiędzy M. K. a A. K. umowy użyczenia lokalu znajdującego się pod adresem (...) (15m 2), na podstawie której M. K. oddał A. K. ww. lokal do bezpłatnego używania. Z kolei, w dniu 14 września 2021 roku skarżąca zawarła z Biurem (...) umowę o usługowe prowadzenie ewidencji podatkowej ryczałtu ewidencjonowanego oraz usług kadrowo – płacowych. We wrześniu 2021 roku A. K. dokonała m.in. zakupu środka trwałego w postaci kasy fiskalnej, a nadto czytnika laserowego, pieczątki oraz drukarki fiskalnej. W dniu 27 października 2021 roku wnioskodawczyni weszła w posiadanie ulotek oraz długopisów reklamowych. Ulotki były rozprowadzane przez listonosza, A. K. za pośrednictwem portali internetowych reklamowała działalność gospodarczą. Ponadto, w listopadzie 2021 roku wnioskodawczyni nabyła na podstawie umowy leasingu środek trwały w postaci kiosku (pawilonu handlowego).
Wszystkie powyższe okoliczności jednoznacznie wskazują na fakt, iż A. K. podjęła szereg czynności pozwalających na prowadzenie działalności gospodarczej, a więc uczestniczenie w obrocie gospodarczym i zaspokajanie określonych potrzeb osób trzecich. A. K. wykonała znaczący wysiłek organizacyjny chcąc skutecznie prowadzić sprzedaż produktów chemicznych i sprzętu RTV i AGD. Przede wszystkim, w tym celu zorganizowała pomieszczenie handlowe mające zapewnić funkcjonalność działalności gospodarczej. Kiosk (kontener) został umieszczony na terenie nieruchomości znajdującej się pod adresem (...). Po postawieniu kiosku, przed domem został zamontowany baner informujący o sprzedaży chemii z Niemiec i sprzętów RTV i AGD oraz o godzinach otwarcia sklepu.
Nie można jednocześnie uznać, iż wnioskodawczyni nie przejawiała zamiaru prowadzenia działalności gospodarczej na stałe i działalności tej nie można nadać przymiotu ciągłości. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wprost wynika, iż w okresie od dnia 27 września 2021 roku do dnia 14 lutego 2022 roku wnioskodawczyni prowadziła regularną sprzedaż produktów chemicznych oraz sprzętu RTV i AGD i zostało to udokumentowane złożonym do akt sprawy potwierdzeniem wykonanych na koncie bankowym skarżącej operacji. Należy mieć przy tym na względzie, iż A. K. dokonywała zakupu niemieckich środków chemicznych od innych firm zajmujących się ich dystrybucją, by następnie móc je zbywać pod szyldem własnej firmy. Przedstawione przez A. K. faktury i rachunki świadczyły o bieżącej aktywności wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności, tudzież o zaangażowaniu w zapewnienie dostatecznej ilości towaru w punkcie handlowym. Sąd Okręgowy powziął wiedzę, iż sklep (...) był otwarty w dni robocze od godz. 9:00 do godz. 17:00, z kolei w sobotę od godz. 9:00 do godz. 14:00. Informacja ta została zamieszona na stronie internetowej oraz w mapach G., jak również w miejscu stojącego kiosku, wcześniej dane znajdowały się na drzwiach wejściowych budynku. Klienci, którzy zgłosili się po towar w późniejszych godzinach, również mogli go zakupić. Sąd ustalił, iż sprzedaż była prowadzona głównie dla osób fizycznych, także drogą internetową.
Nadmienić również warto, iż w trakcie składanych zeznań wnioskodawczyni odwoływała się do okoliczności, iż charakter sklepu, w którym obsługiwała stanowił nowość dla okolicznych mieszkańców, co jednoznacznie świadczy o tym, iż działalność gospodarcza została zaplanowana i przemyślana, a wnioskodawczyni nie można zarzucić, iż podejmowała w jej ramach czynności okresowe, sporadyczne, czy wręcz przypadkowe.
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy ustalił, iż w okresie od września 2021 roku do grudnia 2021 roku wnioskodawczyni A. K. z tytułu działalności gospodarczej uzyskała następujące przychody: we wrześniu 2021 roku – 480,47 zł; w październiku 2021 roku – 2.984,11 zł; w listopadzie 2021 roku – 3.196,46 zł; w grudniu 2021 roku – 2.437,10 zł. Natomiast, w okresie od stycznia 2022 roku do września 2022 roku przychody te wynosiły: w styczniu 2022 roku – 1.442,84 zł; w lutym 2022 roku – 3.328,44 zł; w marcu 2022 roku – 346,75 zł; w kwietniu 2022 roku – 663,01 zł; w maju 2022 roku – 1.071,22 zł; w czerwcu 2023 roku – 1.141,14 zł; w lipcu 2022 roku – 461,30 zł; w sierpniu 2022 roku – 544,39 zł; we wrześniu 2022 roku – 106,43 zł.
W tym miejscu warto zaznaczyć, iż zarobkowość działalności gospodarczej oznacza nie tylko to, że jej prowadzenie ma na celu przyniesienie przedsiębiorcy dochodu. Nawet jeśli tego dochodu przedsiębiorca nie osiąga, to przy założeniu, że wszelkie podejmowane przez niego kroki są nastawione na osiągnięcie zysku, cel zarobkowy jest spełniony. W sytuacji wykazywania przez wnioskodawcę działań o charakterze zarobkowym, nie sposób uznać, że mamy do czynienia z pozorną działalnością gospodarczą, nawet jeśli dochód osiągany jest w sposób nierównomierny. Istotny jest bowiem wyznaczony przez przedsiębiorcę cel, który w każdym przypadku zamierzonych i wykonywanych działań musi zakładać wynik finansowy. Silnie akcentuje się w takim wypadku element woli tegoż przedsiębiorcy. Liczy się tutaj aktywność przedsiębiorcy, czyli szereg działań, takich jak reklamowanie własnych usług, docieranie do potencjalnych klientów z ofertą, posiadanie odpowiedniego sprzętu i wiedzy/doświadczenia do realizacji usług itp., poprzez które obiektywnie widać zamiar przedsiębiorcy ku temu, by prowadzona działalność gospodarcza przynosiła zysk.
Wszystkie omówione do tej pory kwestie kompleksowo składają się na ostateczne konkluzje Sądu, które sprowadzają się do stwierdzenia, iż A. K. swoim zachowaniem zmierzała bezpośrednio do uzyskania korzyści materialnych związanych z rejestracją działalności gospodarczej. Według zawartej w aktach sprawy dokumentacji, A. K. w każdym miesiącu osiągała przychód, z kolei jego wysokość nie może wpływać negatywnie na wnioski dotyczące faktycznego wykonywania działalności gospodarczej. Trzeba mieć bowiem na względzie iż przedsiębiorca otwierając własną firmę zawsze w pewnym stopniu obarczony jest ryzykiem związanym z kierowaniem działalnością, a na ryzyko to składa się szereg aspektów, głównie w wymiarze gospodarczym. Przychód może się zatem cyklicznie zmieniać, co jest naturalnym procesem. Ostatecznie, należało więc przyjąć, iż w realiach niniejszej sprawy, kryterium zarobkowości zostało przez skarżącą spełnione.
W przedmiotowej sprawie bezspornym było, iż wnioskodawczyni rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej będąc w zaawansowanej ciąży, o której A. K. dowiedziała się na początku 2021 roku. W załączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej z placówek, pod opieką których skarżąca pozostawała w trakcie ciąży (Prywatny gabinet lekarski lek. med. A. Ś., Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...) sp. j. z siedzibą w W., Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej (...). S. I. S. sp. j. z siedzibą w Ł., Zespół (...) w Ł., Centrum (...) w G.) nie wynikało, jakoby ciąża w spornym okresie przebiegała nieprawidłowo, a wnioskodawczyni była zobowiązana stosować szczególne zalecenia lekarskie. Sąd nie stwierdził zatem żadnych przeszkód ku temu, by odwołująca się podejmowała określone czynności w ramach pozarolniczej działalności.
Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności niniejszej sprawy oraz poczynione rozważania prawne, w ocenie Sądu Okręgowego, nie znajduje się podstaw do uznania, iż wnioskodawczyni A. K. w kwestionowanym okresie nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej, a co za tym idzie nie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia 10 września 2021 roku oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 10 września 2021 roku. Decyzja organu rentowego w tym względzie okazała się niesłuszna.
W rozpoznawanej sprawie A. K. udowodniła, że od dnia 10 września 2021 roku prowadziła działalność gospodarczą, w związku z czym Sąd uznał, że odwołanie jest zasadne i na podstawie art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, orzekając, jak w punkcie 1 sentencji wyroku.
W punkcie 2 sentencji wyroku, Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz A. K. kwotę 180,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych /t.j. Dz.U.2018.265 z późn. zm./.
I.S.