UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Skarżysku- Kamiennej zasądził do pozwanego Towarzystwa (...) S.A z siedzibą w W. solidarnie na rzecz powodów I. S. i M. S. kwotę 6.117,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 marca 2013 r. oraz kwotę 4331 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 1.); w pozostałej części powództwo oddalił (pkt 2.) i nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 795,22 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa (pkt 3).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 30 stycznia 2013 r. doszło do kolizji z udziałem samochodu osobowego marki F. (...)nr rej. (...)rok produkcji 2001, którego współwłaścicielami są I. S.i M. S.. Sprawcą zdarzenia w następstwie którego uległ uszkodzeniu samochód powodów był kierowca posiadający w pozwanym Towarzystwie Ubezpieczeniowym polisę ubezpieczeniową OC. W dacie wypadku samochód powodów miał wartość 11350 zł. Na skutek wypadku w samochodzie powodów uległ uszkodzeniu przód pojazdu od strony lewej : błotnik, zderzak, opona, felga, kołpak, obie lampy przednie, krata wlotu powietrza, łożysko i nadkole lewego przedniego koła , amortyzator, zwrotnica, osłona pod silnikiem i osłona skrzyni biegów. Pozwane Towarzystwo Ubezpieczeniowe przystąpiło do likwidacji szkód uznając swoją odpowiedzialność co do zasady. Tytułem likwidacji szkody wypłaciło powodom kwotę 3.834,07 zł. Na wartość przyznanego powodom odszkodowania znacząco wpłynęło zastosowanie amortyzacji, jak i przyjęcie cen części zakwalifikowanych do wymiany tzw. nieoryginalnych. Sąd Rejonowy uznał powództwo za zasługujące na uwzględnienie w świetle art.363 k.c. Sąd wskazał, że naprawa pojazdu używanego przy użyciu nowych części nie prowadzi do wzbogacenia właściciela naprawianego auta. W ocenie tego Sądu dla pełnej kompensaty szkody powstałej w majątku powodów, zasadnym jest przyjęcie kalkulacji uwzględniającej koszty naprawy wyliczonej przez biegłego sądowego P. S.według wariantu przewidującego naprawę z użyciem części zamiennych producenta oryginalnych, ale kupowanych poza (...), co uzasadnia przyjęcie szkody w wysokości 9951,83 zł. Uwzględniając fakt, że powodowie tytułem częściowego naprawienia szkody otrzymali już kwotę 3.834,06 zł, Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na ich rzecz kwotę 6117,77 zł tytułem odszkodowania.
O odsetkach ustawowych Sąd Rejonowy orzekł na mocy art.481 k.c. i art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych. Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zaś o kosztach procesu po myśli przepisu art. 100 kpc w zw. z art. 108 §1 kpc ,mając na uwadze, że powództwo tylko odnośnie nieznacznej części (ok.2%) zostało oddalone.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany zaskarżając go w całości. Zarzucił:

- naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie w postaci zaniechania dokonania wszechstronnego rozważenia zebranego materiału oraz pomięcia znaczenia ustalonych w postępowaniu dowodowym okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia – w tym kosztów naprawy przewyższających wartość pojazdu,

-naruszenie przepisu art. 233 § 1 kpc w zw. z art. 278 kpc poprzez błędną interpretację i w konsekwencji wadliwe zastosowanie tj. wybiórcze potraktowanie wniosków opinii biegłego,

- naruszenie przepisu art. 436 § 2 kc w zw. z art. 415 kc poprzez błędną interpretację i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie skutkujące zasądzeniem odszkodowania, nieadekwatnego do wyników przeprowadzonych dowodów, w tym dokonanego przez biegłego wyliczenia.

W uzasadnieniu swoich zarzutów wskazał, że naprawa uszkodzeń w zakresie zdefiniowanym przez biegłego wynosiła 12. 314,29 zł, a zatem przekraczała wartość pojazdu z daty poprzedzającej szkodę, a więc zachodziła konieczność rozliczenia odszkodowania w drodze tzw. metody różnicowej, czy też całkowitej jako różnicy pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą a wartością pozostałości.

W oparciu o powyższe zarzuty wniósł o zmianę rozstrzygnięcia w zakresie zaskarżenia – poprzez oddalenie powództwa oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu stosownie do wyników postępowania i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych, w postępowaniu przed Sądem w I i II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Wskazać należy, że zarzuty apelacji w niniejszej sprawie sprowadzają się do podważenia ustalonej przez Sąd Rejonowy wysokości szkody jaką ponieśli powodowie,
a tym samym wysokości należnego im od strony pozwanej odszkodowania. W zakresie okoliczności bezspornych takich jak istnienie związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem a szkodą powstałą w pojeździe powodów, jak również zakresu jego uszkodzeń, Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które nie były przez strony kwestionowane. Nie można natomiast zgodzić się z poczynionymi przez Sąd Rejonowy ustaleniami w zakresie wysokości kosztów naprawy samochodu powoda i w tym zakresie podzielić należało zarzut apelacji dotyczący dokonanej przez Sad Rejonowy oceny dowodów, w szczególności opinii biegłego.

Sąd Rejonowy, doszedł do przekonania że tylko naprawa pojazdu przy użyciu części oryginalnych nabywanych poza (...)prowadzi do przywrócenia stanu poprzedniego. Biegły P. S.wyliczył odszkodowanie w czterech wariantach, a z wniosków opinii wynikało, że użycie części alternatywnych o porównywalnej jakości przywraca pojazd do stanu sprzed wypadku. O ile w opinii pisemnej biegły opowiedział się za wariantem przyjętym przez Sąd Rejonowy (części oryginalne stosowane poza (...)) to w opinii ustnej jako najbardziej zasadny wariant odszkodowania wskazał ten przewidujący naprawę samochodu przy użyciu części alternatywnych, o wartości niższej o 30% od części oryginalnych z (...). Zgodnie z tym wariantem wartość szkody wynosi 8268,29 zł.

Sąd Okręgowy podziela ten pogląd biegłego, bowiem został on w sposób racjonalny uzasadniony. Za zastosowaniem zamienników lepszej jakości, w stosunku do tych, których wartość jest niższa od oryginalnych o 70%, przemawia stan pojazdu sprzed wypadku. Samochód powodów miał wówczas 12 lat, ale był w dobrym stanie, skoro jego wartość wynosiła 11350 złotych. Wartość ta nie była kwestionowana przez strony. Zgodzić się zatem należy z wnioskiem, że taki pojazd zostanie przywrócony do stanu poprzedniego przy zastosowaniu do jego naprawy części zamiennych odpowiedniej jakości. Taka naprawa przywróci równocześnie walory techniczne i użytkowe pojazdu sprzed zdarzenia. Wskazać należy, że zasady obowiązujące przy wyliczeniu kosztów naprawy pojazdu winny być zróżnicowane przede wszystkim ze względu na rocznik uszkodzonego samochodu, jego stan techniczny oraz stopień eksploatacji sprzed zdarzenia, które spowodowało szkodę. Dla naprawy samochodów starszych, z zasady bardziej wyeksploatowanych, nieserwisowanych, przywrócenie ich stanu technicznego sprzed wypadku nie wymaga naprawy w autoryzowanym serwisie danej marki ani naprawy przy użyciu oryginalnych części.
W okolicznościach zatem niniejszej sprawy wskazana była naprawa przy użyciu części alternatywnych, a nie oryginalnych. Wobec przytoczonych okoliczności nie znajduje uzasadnienia naprawienie szkody według wskazanego w opinii wariantu przewidującego użycie najtańszych zamienników ( 70% w stosunku do cen producenta) ani według wyliczenia pozwanego. Celowe mogłoby to być jedynie przy bardzo starych samochodach, których przewidywany okres eksploatacji jest bardzo krótki. Pozwany nie wykazał, by stan techniczny pojazdu samochodu powodów i jego zdolność użytkowa za taką naprawą szkody przemawiały.

Podkreślenia wymaga, że poszkodowany w przypadku uszkodzenia pojazdu w stopniu umożliwiającym przywrócenie jego stanu poprzedniego może domagać się zwrotu wydatków odpowiadających celowej i ekonomicznie uzasadnionej naprawie poniesionej. Równowartości części nowych może domagać się tylko wtedy gdy wykaże, że ich użycie było niezbędne do naprawienia rzeczy (por. SN z 20.10.1972r., sygn. IICR 425/72, OSNC 1973/6/11). W przedmiotowym przypadku powodowie takiej okoliczności nie wykazali, a ich twierdzenia nie znalazły potwierdzenia w treści opinii biegłego. W tej sytuacji Sąd Okręgowy uznał, że naprawa samochodu powodów może zostać dokonana również przy wykorzystaniu nowych zamienników części oryginalnych o odpowiedniej jakości.

Zważywszy, że usunięcie szkody przy zastosowaniu części zamiennych ( o cenach obniżonych o około 30% w stosunku do (...)) wynosi 8268,29 zł , zaś ubezpieczyciel wypłacił powodom kwotę 3834,06 zł, należne im dalsze odszkodowanie stanowi kwotę 4452,22 złote.

Sąd Okręgowy na podstawie art.386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1. (pierwszym) w ten sposób, że zasądził na rzecz powodów kwotę 4.452,22 zł. Zmiana orzeczenia co do świadczenia głównego skutkowała również zmianą rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Sąd Okręgowy zgodnie z art.100 k.p.c. dokonał ich stosunkowego rozdzielenia. Na skutek uwzględnienia części apelacji, roszczenie powodów zostało ostatecznie uwzględnione w 65% . Powodowie ponieśli koszty procesu w postępowaniu przed Sądem Rejonowym w kwocie 3110 złotych. Złożyła się na nie opłata od pozwu ( 342 zł), opłata od pełnomocnictw (34 zł), zaliczka na poczet opinii biegłego (900 zł), koszty przejazdu pełnomocnika na rozprawę na trasie L. –S. ( 634 zł) oraz wynagrodzenie pełnomocnika powodów (1200 zł) w wysokości wynikającej z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu . Sąd Okręgowy uznał za niecelowe przyznanie pełnomocnikowi powodów wynagrodzenia w podwójnej stawce. Nie uzasadnia jej jego nakład pracy, który nie odbiega od typowego w tego rodzaju sprawach. Skoro powodów, których roszczenia wywodzą się z jednej podstawy faktycznej i prawnej reprezentuje jeden pełnomocnik, to mogą domagać się oni domagać wynagrodzenia tylko dla jednego pełnomocnika, a zatem kwoty 1200 zł, a nie 2x1200zł. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest również podstaw do zwrotu powodom kosztów z tytułu wydatków na korespondencję i znaki opłaty sądowej (21 zł) , jako że powodowie reprezentowani przez fachowego pełnomocnika tych wydatków należycie nie udokumentowali, załączając jedynie nie poświadczone za zgodność z oryginałem kserokopie (k.86-88). Pozwany winien zwrócić powodom koszty w zakresie w jakim wygrali sprawę, czyli w kwocie 2021,50 zł (65% z 3110 zł). Powodowie z kolei winni zwrócić pozwanemu koszty procesu w zakresie w jakim ulegli z roszczeniem czyli w 35%. Zważywszy, że koszty poniesione przez pozwanego ograniczały się jedynie do wynagrodzenia pełnomocnika w kwocie 1200 zł wynikającej z § 6 pkt 4 w/w rozporządzenia, powodowie winni mu zwrócić z tego tytułu kwotę 420 zł (35% z 1200 zł). Po wzajemnej kompensacie tych kosztów Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 1601,50 zł (2021,5 zł-420 zł). Zamiana orzeczenia co do świadczenia głównego skutkowała również zmianą rozstrzygnięcia zawartego w punkcie trzecim zaskarżonego wyroku, w przedmiocie nieuiszczonych kosztów sądowych w kwocie 795,22 zł, wydatkowanych z sum Skarbu Państwa na poczet wynagrodzenia biegłego. Sąd Okręgowy stosownie do treści art. 113 ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. obciążył tymi kosztami strony w stosunku w jakim przegrały sprawę. Sąd Okręgowy zmieniając punkt trzeci zaskarżonego wyroku nakazał zatem pobrać od powodów solidarnie kwotę 278,32 zł (35% z 795,22 zł) , zaś od pozwanych kwotę 516,89 złotych (65% z 795,22 zł ).

Apelacja dalej idąca nie zasługuje na uwzględnienie.

W szczególności nie można zgodzić się z zarzutem skarżącego , że odszkodowanie w przedmiotowej sprawie powinno obejmować różnicę między wartością pojazdu przed wypadkiem a ceną pojazdu uszkodzonego (pozostałości) . Należy zauważyć , że zgodnie z treścią art. 363 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Skoro, zatem skarżący dokonali przewidzianego w art. 363 § 1 k.c. wyboru i żądali naprawienia szkody poprzez przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego, ubezpieczyciel nie może narzucać im innego sposobu jej naprawienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 1972 r. w sprawie I CR 391/72). Tylko gdyby remont samochodu okazał się niemożliwy, albo pociągał za sobą nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ograniczałoby sie do takiej formy odszkodowania (wyr. SN z dnia 11 czerwca 2003 r., V CKN 308/01 ). W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że naprawa samochodu stanowiącego własność powodów była możliwa, a jej wysokość, przy zastosowaniu części tzw. zamienników nie przekraczała wartości pojazdu sprzed wypadku.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art.385 k.p.c. apelację w tej części jako niezasadną oddalił na mocy art.385 k.p.c. O kosztach postepowania apelacyjnego orzekł na podstawie art.100 k.p.c. wzajemnie je znosząc. Niewątpliwie koszty postępowania poniesione przez pozwanego z tytułu opłaty od apelacji i wynagrodzenia pełnomocnika przewyższały koszty postępowania apelacyjnego poniesione przez powodów, jednakże zważywszy na zakres w jakim żądanie zawarte w apelacji zostało uwzględnione (27%) koszty jakie każda ze stron musiałaby zwrócić stronie przeciwnej były zbliżone, co uzasadniało ich wzajemne zniesienie.

SSO M.Bajor - Nadolska SSO T.Kołbuc SSO E. Piatkowska - Bidas

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE