UZASADNIENIE

Skarżąca Z. C. wniosła o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie XII C 287/12 toczącej się przed Sądem Okręgowym w (...), domagając się nadto zasądzenia od Skarbu Państwa kwoty 12.000 zł. W uzasadnieniu skarżąca wskazywała na oddalenie wniosków dowodowych pozwanej, co miało prowadzić do zwłoki w rozpoznaniu sprawy, przekroczenie terminów do rozpoznania wniosków pozwanej w przedmiocie zmiany zabezpieczenia, a także na nierozpoznanie zażalenia pozwanego E. G. na postanowienie w przedmiocie odrzucenia jego wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Rozpoznając skargę, Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania wywołanego skargą na przewlekłość postępowania jest badanie podniesionego przez składającego skargę zarzutu, że doszło do naruszenia przysługującego mu prawa do sądu przez przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawie. Za przewlekłość postępowania uważa się wszystkie te sytuacje, w których pomimo realnych możliwości sprawnego prowadzenia postępowania, postępowanie to (na skutek nieuprawnionych działań lub zaniechań sądu) „przewleka się”, a stan ten utrzymuje się przez pewien czas (trwa).

W niniejszej sprawie zarzuty skargi, doprecyzowanej pismem pełnomocnika pozwanej z dnia 22 września 2014 r. (k. 16 akt) dotyczyły ostatecznie trzech zagadnień:

- bezpodstawnego oddalenia przez Sąd wszystkich wniosków dowodowych strony pozwanej,

- nieuzasadnionego nieuwzględnienia przez Sąd pierwszej instancji wniosku pozwanego o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu i niepoinformowania go o tym, w związku z czym E. G. nie mógł zaskarżyć niekorzystnego dla niego postanowienia,

- rozpoznania z naruszeniem przepisów art. 735 i art. 737 k.p.c. wniosku o udzielenie zabezpieczenia, ponieważ wniosek został złożony w dniu 7 listopada 2013 r., a jego rozpoznanie nastąpiło 2 marca 2014 r.; natomiast zażalenie na postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia z dnia 27 marca 2014 r. nie zostało rozpoznane do dnia wniesienia skargi na przewlekłość postępowania.

Odnosząc się już w tym miejscu do zawartego w skardze zarzutu dotyczącego nieuzasadnionego oddalenia wniosków dowodowych zgłoszonych przez pozwaną, co w ocenie skarżącej skutkować miało przewlekłością postępowania, zaakcentować trzeba, że kwestionowana decyzja procesowa Sądu nie wiąże się z organizacją i sprawnością podejmowanych przez sąd rozpoznający sprawę czynności, lecz dotyczy sfery merytorycznej oceny zgłoszonych przez stronę środków dowodowych. Wskazać można jednak, że zagadnienie było już przedmiotem badania przez Sąd Apelacyjny w Katowicach, który postanowieniem z 16 maja 2013 r. (sygn. akt V ACz 926/13) oddalił zażalenie pozwanych E. G. i Z. C. na postanowienie Sądu Okręgowego w(...) z 8 lutego 2013r. (k. 328 i 370–371 akt). Sąd Apelacyjny wskazał na okoliczności dotyczące zachowania terminu, o jakim mowa w art. 841 § 3 k.p.c.

Zauważyć w tym miejscu można, że w przypadku kwestionowania przez stronę poprawności podejmowanych przez sąd w toku postępowania decyzji, może ona skorzystać z przysługujących jej środków odwoławczych lub zgłosić zastrzeżenia w trybie art. 162 k.p.c., a następnie zwrócić uwagę na zaistniałe uchybienia, wnosząc apelację od wyroku sądu pierwszej instancji.

Z akt sprawy XII C 287/12 Sądu Okręgowego w (...) wynika, że dotychczasowe postępowanie w tej sprawie miało następujący przebieg:

W dniu 24 września 2012 r. do Sądu Okręgowego w (...) wpłynął pozew (...) z siedzibą w N. przeciwko E. G., Z. C. i D. H. sp. z o.o. w B. o zwolnienie od egzekucji wraz z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa, wnioskiem o ustalenie wartości przedmiotu sporu i określenie opłaty tymczasowej od pozwu.

Zarządzeniem z 5 października 2014 r. wezwano pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu przez określenie i wskazanie wartości przedmiotu sporu – w terminie tygodniowym od daty doręczenia wezwania, pod rygorem zwrotu pozwu.

Zarządzeniem z 19 listopada 2012 r. zwrócono pozew albowiem pełnomocnik powoda wskazał wartość przedmiotu sporu, jednak nie uiścił należnej opłaty stosunkowej.

W dniu 16 listopada 2012 r. za pośrednictwem poczty (data wpływu do Sądu: 19 listopada 2012 r.) pełnomocnik powoda wniósł o zwolnienie powoda z kosztów sądowych. W dniu 3 grudnia 2012 r. Sąd wydał postanowienie o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.

W dniu 12 grudnia 2012 r. powód uiścił opłatę od pozwu.

Zarządzeniem z 19 grudnia 2012 r. i 20 grudnia 2012 r. Sąd zwrócił się do komornika o nadesłanie akt postępowania egzekucyjnego.

W dniu 20 grudnia 2012 r. Sąd wydał zarządzenie o doręczeniu stronie pozwanej odpisu pozwu. Odpis pozwu został odebrany przez pozwanego E. G. w dniu 10 stycznia 2013 r. W dniu 22 stycznia 2013 r. pozwany E. G. złożył odpowiedź na pozew. Natomiast korespondencja kierowana do pozwanychZ. C. i (...)sp. z o.o. w B. nie została podjęta w terminie.

Zarządzeniem z 1 lutego 2013 r. Sąd ponownie zobowiązał komornika do nadesłania akt egzekucyjnych i przesłania ich w terminie 3 dni albowiem były niezbędne do rozpoznania wniosku o zabezpieczenie.

Postanowieniem z 8 lutego 2013 r. udzielono zabezpieczenia i wyznaczono termin rozprawy na 9 kwietnia 2013 r.

W dniu 4 marca 2013 r. (6 marca 2013 r. data wpływu do Sądu) pozwany E. G. złożył zażalenie na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia.

W dniu 6 marca 2013 r. (7 marca 2013 r. data wpływu do Sądu) zażalenie na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia złożył pozwany E. G., działający jako pełnomocnik Z. C..

Na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2013 r. pełnomocnik pozwanej Z. C., złożył odpowiedź na pozew, nadto oświadczył, iż Z. C. nigdy nie zamieszkiwała pod adresem wskazanym w pozwie. Jednocześnie podał prawidłowy adres pozwanej.

Rozprawa została odroczona na 4 czerwca 2013 r. W dniu 17 kwietnia 2013 r. wpłynęła odpowiedź powoda na zażalenie pozwanych E. G. i Z. C.. W dniu 26 kwietnia 2013 r. akta zostały przesłane do Sądu Apelacyjnego w Katowicach celem rozpoznania zażalenia pozwanych. Postanowieniem z 16 maja 2013 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił zażalenie pozwanych. W dniu 3 czerwca 2013 r. akta zostały przekazane z Sądu Apelacyjnego w Katowicach do Sądu Okręgowego w (...): Sąd Apelacyjny zwrócił się o zwrot akt po terminie rozprawy, z uwagi na konieczność sporządzenia uzasadnienia postanowienia z 16 maja 2013 r.

Na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013 r. dopuszczono dowody z zeznań świadków oraz dowody z dokumentów, oddalono wniosek dowodowy z oględzin nieruchomości. Kolejny termin rozprawy wyznaczony został na dzień 3 września 2013 r. Ponownie zarządzono zwrócić się z monitem do komornika o akta KM 10137/11 i KM 11447/11.

W dniu 19 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach przekazał akta komornicze do niniejszej sprawy, z którymi Sąd zapoznał się w dniu 1 lipca 2014 r.

Akta sprawy zostały przesłane do Sądu Apelacyjnego w Katowicach celem sporządzenia uzasadnienia postanowienia z 16 maja 2013 r. Akta zostały zwrócone do Sądu Okręgowego w dniu 18 lipca 2013 r.

Na kolejnym terminie rozprawy, w dniu 3 września 2013 r., nie stawiły się strony i ich pełnomocnicy, nie stawili się także świadkowie. Rozprawę odroczono na dzień 29 października 2013 r.

W dniu 22 października 2013 r. pozwany E. G., działając w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik Z. C. złożył wniosek o przekazanie sprawy Wydziałowi Gospodarczemu Sądu Okręgowego w (...). Na rozprawie w dniu 29 października 2013 r. Sąd oddalił wniosek pozwanych, przesłuchał świadka i celem przesłuchania kolejnego świadka rozprawę odroczył na dzień 3 grudnia 2013 r.

W dniu 8 listopada 2013 r. wpłynął do Sądu wniosek pozwanych o zmianę postanowienia o zabezpieczeniu. Zarządzeniem z 22 listopada 2013 r. wezwano pozwanego E. G. o uzupełnienie w terminie 7 dni opłaty od wniosku o zmianę postanowienia o zabezpieczeniu, które doręczono mu 12 grudnia 2013 r. W dniach 25 listopada 2013 r. i 29 listopada 2013 r. wpłynęły wnioski stron o odroczenie terminu rozprawy.

Na rozprawie w dniu 3 grudnia 2013 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o ponowne przekazane sprawy do Wydziału Gospodarczego, przesłuchano świadka i celem przesłuchania stron rozprawę odroczono na dzień 25 lutego 2014 r.

W dniu 19 grudnia 2013 r. pozwany uzupełnił braki formalne wniosku o zmianę postanowienia o zabezpieczeniu i uiścił opłatę w wysokości 70 złotych.

Na rozprawie w dniu 25 lutego 2014 r. Sąd przesłuchał stronę powodową oraz pozwanego E. G. i zamknął rozprawę. Ogłoszenie wyroku odroczył na dzień 11 marca 2014 r.

Dnia 3 marca 2014 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o zmianę postanowienia o zabezpieczeniu.

Na posiedzeniu jawnym w dniu 11 marca 2014 r. Sąd postanowił otworzyć zamkniętą rozprawę i zwrócić się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Tarnowskich Górach Marcina Zdunka o udzielenie informacji oraz nadesłanie akt na wyznaczony termin rozprawy, do Sądu Rejonowego w Bytomiu o nadesłanie akt. Nadto Sąd zobowiązał pełnomocnika powoda do przedłożenia oryginału dokumentu w postaci porozumienia z dnia 21 maja 2010 r. Celem wykonania powyższego Sąd odroczył rozprawę na dzień 15 kwietnia 2014 r.

W dniu 27 marca 2014 r. pozwani złożyli zażalenie na postanowienie z dnia 3 marca 2014 r. oddalające wniosek o zmianę zabezpieczenia wraz z wnioskiem o zwolnienie pozwanych od kosztów sądowych.

Na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2014 r. dopuszczono w sprawie w charakterze pełnomocnika (...)radcę prawnego E. G. ze zobowiązaniem do przedłożenia w terminie 7 dni oryginału pełnomocnictwa. Celem zwrócenia się z ponagleniem do Prokuratury Okręgowej w K.o informację i dokument oraz celem wykazania umocowania Sąd odroczył termin rozprawy na dzień 15 maja 2014 r.

Zarządzeniem z 22 kwietnia 2014 r. przewodnicząca Wydziału XII Cywilnego wezwała pozwanego do usunięcia braków formalnych złożonego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.

Postanowieniem z 30 kwietnia 2014 r. Sąd postanowił pominąć czynności zdziałane na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2014 r. przez radcę prawnego. E. G., jako pełnomocnika pozwanego (...) sp. z o.o. w B. i nie dopuścić go do udziału w sprawie z uwagi na niewykazanie statusu pełnomocnika. Nadto Sąd zarządził zmianę terminu rozprawy z 15 maja 2014 r. na 17 czerwca 2014 r.

W dniu 15 maja 2014 r. pozwany E. G. wykonał zarządzenie z 22 kwietnia 2014 r. i przedłożył oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

W dniu 3 czerwca 2014 r. wpłynął do Sądu wniosek pozwanego o odroczenie terminu rozprawy i wyznaczenie pełnomocnika z urzędu.

Zarządzeniem przewodniczącej z 4 czerwca 2014 r. wezwano E. G. (działającego w imieniu własnym i jako pełnomocnik Z. C.) do usunięcia braków formalnych zażalenia na postanowienie z 3 marca 2014 r. poprzez przedłożenie jednego odpisu zażalenia – w terminie tygodniowym, pod rygorem odrzucenia zażalenia.

Na rozprawie w dniu 17 czerwca 2014 r. Sąd oddalił wniosek pozwanego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. Z uwagi na nieprawomocność postanowienia o oddaleniu wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu Sąd odroczył termin rozprawy na dzień 5 sierpnia 2014 r.

Zarządzeniem przewodniczącej z 8 lipca 2014 r. zarządzono reklamować korespondencję kierowaną do pozwanego.

W dniu 1 sierpnia 2014 r. wpłynął do Sądu wniosek pozwanego o odroczenie terminu rozprawy i ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Postanowieniem z 5 sierpnia 2014 r. Sąd odrzucił ponowny wniosek pozwanego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Na rozprawie w dniu 5 sierpnia 2014 r. Sąd odroczył termin na 16 grudnia 2014 r. Postanowił zwrócić się do Okręgowej Izby Radców Prawnych w K. o udzielenie informacji, czy radca prawny E. G. wpisany jest na listę radców prawnych w K. i czy zawiadomił o zaprzestaniu wykonywania zawodu.

Postanowieniem z 5 sierpnia 2014 r. Sąd zwolnił pozwanych od opłaty od zażalenia i oddalił wniosek w pozostałej części.

W dniu 18 sierpnia 2014 r. wpłynęło do Sądu Okręgowego w (...) zażalenie pozwanego na postanowienie w przedmiocie odrzucenia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Odnosząc się do zawartego w skardze zarzutu dotyczącego nierozpoznania, do dnia wniesienia skargi, wniosku z 8 listopada 2013 r. o zmianę postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia powództwa wskazać należy, że – wobec nieopłacenia tego wniosku, zarządzeniem przewodniczącego z 25 listopada 2013 r. – E. G. został wezwany do uiszczenia kwoty 70 zł tytułem uzupełnienia opłaty od wniosku u zmianę zabezpieczenia. Wnioskodawca usunął wskazany brak fiskalny w dniu 18 grudnia 2013 r., a więc po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 grudnia 2013 r., którą odroczono do 25 lutego 2014 r.

Sąd pierwszej instancji w dniu 25 lutego 2014 r. planował zamknąć rozprawę i wydać wyrok (vide: protokół rozprawy k. 676). W konsekwencji usprawiedliwionym było niewyznaczenie przed 25 lutego 2014 r. rozprawy w celu rozpoznania wniosku o zmianę zabezpieczenia. Dotyczy to okresu od 18 grudnia 2013 r. do 25 lutego 2014 r. Sąd przecież przewidywał zakończenie procesu na rozprawie w dniu 25 lutego 2014 r., która była już wyznaczona, gdy brak wniosku o zmianę zabezpieczenia został usunięty.

Podkreślić należy też, że postanowienie w przedmiocie wniosku o zmianę zabezpieczenia zapadło ostatecznie na posiedzeniu niejawnym w dniu 3 marca 2014 r., a więc w sytuacji, gdy – jak wynika z dalszego toku postępowania – Sąd rozważał już możliwość otwarcia na nowo zamkniętej rozprawy i dalszego prowadzenia postępowania, co znalazło swój wyraz w otwarciu zamkniętej rozprawy.

W świetle powyższego, brak jest podstaw do uznania, by rozpoznanie wniosku o zmianę zabezpieczenia w marcu 2014 r. nastąpiło z nieuzasadnioną zwłoką.

Rozważając natomiast zarzut nierozpoznania do dnia wniesienia niniejszej skargi zażalenia z dnia 27 marca 2014 r., które do Sądu Okręgowego wpłynęło w dniu 31 marca 2014 r., na postanowienie z 3 marca 2014 r. oddalającego wniosek o zmianę zabezpieczenia, zauważyć należy, że wraz z zażaleniem pozwani złożyli wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych. Zarządzeniem przewodniczącego z dnia 22 kwietnia 2014 r. E. G. został wezwany do usunięcia braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, przez przedłożenie oświadczenia o stanie rodzinnym i majątkowym. Braki te pozwany usunął w dniu 15 maja 2014 r. Zarządzeniem przewodniczącego z 4 czerwca 2014 r. pozwani zostali wezwani do usunięcia braków formalnych zażalenia poprzez przedłożenie jednego egzemplarza jego odpisu. Wobec stwierdzonych nieprawidłowości przy doręczeniu kierowanej do pozwanych przesyłki zawierającej wezwanie do usunięcia braków formalnych z dnia 4 czerwca 2014 r. przewodniczący zarządzeniem z dnia 8 lipca 2014 r. zarządził reklamowanie przesyłki, a następnie zarządzeniem z 11 lipca 2014 r. nakazał ponowne doręczenie wezwania z dnia 4 czerwca 2014 r. Postanowieniami z 5 sierpnia 2014 r. Sąd Okręgowy odrzucił ponowny wniosek E. G. o ustanowienie pełnomocnika z urzędu i zwolnił pozwanych od kosztów sądowych częściowo – w zakresie opłaty od zażalenia na postanowienie z dnia 3 marca 2014 r. Po uprawomocnieniu się postanowienia z 5 sierpnia 2014 r. zarządzeniem z 22 sierpnia 2014 r. przewodniczący polecił nadanie biegu zażaleniu na postanowienie z dnia 3 marca 2014 r.

Z przedstawionego powyżej przebiegu czynności procesowych podjętych przez Sąd Okręgowy w (...)wynika, że były one podejmowane bez nieuzasadnionej zwłoki, w rozsądnym terminie uzasadnionym zarówno przebiegiem samego postępowania i zaplanowanymi działaniami sądu (np. w przedmiocie wydania ostatecznego rozstrzygnięcia już w lutym bądź marcu 2014 r.), jak też w reakcji na aktywność procesową strony pozwanej, w tym przede wszystkim na składane w toku procesu przez Z. C. oraz E. G. wnioski oraz zażalenia.

Mowa już była o uwagach Sądu Apelacyjnego w przedmiocie terminu do wniesienia pozwu w sprawie objętej rozpoznawaną skargą, do których Sąd Apelacyjny się odwołuje.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny uznał, że nie zostały spełnione przesłanki przewidziane w art. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.), dlatego też skargę tę oddalił na mocy art.12 ust.1 ww. ustawy.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE