UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach przedłużył stosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego R. P., zastosowany postanowieniem z dnia 7 kwietnia
2011 roku sygn. V Kp 98/11 na okres do dnia 1 stycznia 2012 roku.

Ponadto ustalono, że do tegoż dnia przedłużone zostało śledztwo w nin. sprawie o sygn. V Ds. 24/11/Sp (k. 5a tom I akt).

W zażaleniu na powyższe postanowienie obrońca podejrzanego, zarzucił
obrazę przepisów postępowania tj. art. 258 § 2 kpk poprzez przyjęcie, że tymczasowe aresztowanie stosowane nadal wobec podejrzanego R. P. dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania przygotowawczego uzasadnione jest grożącą mu surową karą.

Powołując się na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i nie uwzględnienie wniosku prokuratora o przedłużenie tymczasowego aresztowania, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi Okręgowemu
w Katowicach do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w Katowicach dokonał trafnych ustaleń faktyczno – prawnych, stwierdzając, że w przypadku podejrzanego R. P. zachodzi konieczność przedłużenia czasu trwania tymczasowego aresztowania, zgodnie z wnioskiem prokuratora

Podniesione w zażaleniu zarzuty nie znalazły potwierdzenia w okolicznościach niniejszej sprawy i tym samym nie mogły wpłynąć na zmianę zaskarżonego postanowienia w kierunku wskazywanym przez obrońcę.

Wbrew wypowiedziom skarżącego, w przypadku podejrzanego spełniona jest podstawowa przesłanka z art. 249 § 1 kpk w postaci dużego prawdopodobieństwa dopuszczenia się przez niego zarzucanych mu czynów. O powyższym przekonuje bowiem zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zasadniczo w postaci wyjaśnień współpodejrzanych, znajdujących odzwierciedlenie w pozostałych materiałach śledztwa, w postaci protokołów przeprowadzonych eksperymentów procesowych, opinii mechanoskopijnych oraz materiałów niejawnych, który dostarczył podstaw do przedstawienia podejrzanemu szeregu zarzutów, m. in. z art. 258 § 1 kk i art. 279 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk.

Sąd odwoławczy nie dostrzega sprzeczności, pomiędzy zawartym
w zaskarżonym postanowieniu stwierdzeniem, iż zgromadzony materiał dowodowy, wskazuje na wysokie prawdopodobieństwo dopuszczenia się przez podejrzanego zarzucanych mu czynów, oraz tym, że istnieje jeszcze konieczność przeprowadzenia
w toku postępowania przygotowawczego dalszych czynności, które nie wszystkie dotyczą podejrzanego R. P.. Oczywistym bowiem jest, że w sytuacji, gdy tak jak w sprawie niniejszej, przedmiotem badań prokuratora jest przestępcza działalność podejmowana przez podejrzanych w warunkach zorganizowanej struktury, to z natury rzeczy pociąga to za sobą określone konsekwencje procesowe, niewątpliwie uciążliwe dla osób już ujętych, m.in. takie jak konieczność łącznego prowadzenia sprawy, przynajmniej na etapie śledztwa, bądź przebywania w związku z tym areszcie.

Wbrew wywodom autora zażalenia Sąd Okręgowy nie dopuścił się naruszenia art. 258 § 2 kpk, jak też prawidłowym jest poczynione na tej podstawie ustalenie,
że w przypadku podejrzanego R. P. wyłącznie izolacyjny środek zapobiegawczy jest w stanie zabezpieczyć prawidłowy tok postępowania przygotowawczego, albowiem inne środki byłyby w sprawie niewystarczające.

Podejrzanemu przedstawiono m.in. 16 wysoce uprawdopodobnionych zarzutów dopuszczenia się w ramach zorganizowanej grupy przestępczej czynów z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk. Czyny te zagrożone są surowym wymiarem kary, o jakim mowa w art. 258 § 2 kpk. Przy czym powiedzieć tu od razu należy, że wbrew sugestiom skarżącego, obawa orzeczenia surowej kary – oczywiście w wypadku potwierdzenia w procesie winy i sprawstwa – nie jest rezultatem wyłącznie ustawowego, a więc hipotetycznego zagrożenia karą. Przeciwnie wręcz, okoliczności ich popełnienia, sposób działania oraz to, iż dopuszczać się ich miał w ramach zorganizowanej struktury przestępczej, wskazujące na obiektywnie oceniany, wysoki stopień społecznej szkodliwości zarzucanych mu czynów sprawia, że groźba orzeczenia surowej sankcji karnej, nie jest wyłącznie hipotetyczną. Okoliczności te, oceniane łącznie, bez wątpienia pozwalają bowiem przypuszczać, że w razie potwierdzenia w procesie winy i sprawstwa podejrzanemu realnie grozi surowa kara pozbawienia wolności. Obawa grożącej surowej kary mogłaby skłaniać go, w razie zastosowania wolnościowych środków zapobiegawczych, do podejmowania działań zmierzających do zakłócania prawidłowego toku procesu. Okoliczności te z natury rzeczy muszą być brane pod uwagę przy ocenie możliwości stosowania innego
środka zapobiegawczego niż tymczasowe aresztowanie. Stąd też zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania wymaga stosowania wobec podejrzanego w dalszym ciągu środka zapobiegawczego o charakterze izolacyjnym.

Tutejszy Sąd Apelacyjny podziela utrwalone w doktrynie i judykaturze stanowisko, że groźba surowej sankcji karnej rodzi domniemanie, iż podejrzany (oskarżony), może podejmować próby bezprawnych działań mogących destabilizować prawidłowy tok postępowania, celem uchronienia się przed realnie grożącą karą lub przynajmniej maksymalnego odsunięcia w czasie momentu jej prawomocnego wymierzenia (por. postanowienie SN z dnia 19 listopada 1996 roku, IV Kz 119/96, OSP 1997/4/74). I taka też obawa istnieje w przypadku podejrzanego. Należy przy tym mieć na uwadze, że podstawę prognozy co do realności wymierzenia surowej kary, mogą stanowić również okoliczności, powodujące nadzwyczajne jej obostrzenie. A i te występują przecież w niniejszej sprawie, takie jak uczynienie sobie przez sprawcę
z popełniania przestępstw stałego źródła dochodu lub popełnianie przestępstw
w warunkach zorganizowanej grupy przestępczej.

Nietrafionym jest argument, że aresztowanie jest niecelowe, gdyż podejrzany dotychczas nie podjął żadnego czynności zakłócających tok postępowania. Jeśli bowiem od początku śledztwa jest on aresztowany, to takie jego działania zostały po prostu uniemożliwione, bądź wysoce utrudnione, zgodnie z celem i funkcją stosowania izolacyjnego środka zapobiegawczego.

Zgodzić należy się również z tym, że w warunkach niniejszej sprawy zachodzi przesłanka szczególna, o jakiej mowa w wart. 258 § 1 pkt 2 kpk, wiążąca się
z występującą na gruncie niniejszej sprawy obawą matactwa procesowego. Nie bez znaczenia dla przyjęcia tejże przesłanki szczególnej jest to, że podejrzanemu zarzucono udział w zorganizowanej grupie przestępczej. Okoliczność ta z natury rzeczy musi być brana pod uwagę przy ocenie możliwości stosowania innego środka zapobiegawczego niż tymczasowe aresztowanie. Wielokrotnie w orzecznictwie podnoszono, że wypracowane metody działania, hierarchiczna struktura organizacyjna tego rodzaju grup stwarzają warunki stymulujące osoby działające w grupie przestępczej do podejmowania działań zmierzających do utrudniania prawidłowego toku procesu. W tej sytuacji najzupełniej racjonalną jest obawa, że mogliby oni uzgadniać treść składanych wyjaśnień oraz wywierać bezprawny wpływ na zeznania świadków, by uniknąć odpowiedzialności karnej. Wielokrotnie tut. sąd apelacyjny zwracał również uwagę na to, że działania takie są na tyle typowe i charakterystyczne dla grup przestępczych, że nie ma potrzeby wskazywania konkretnych zachowań, które by obawę mataczenia urzeczywistniały. W niniejszej zaś sprawie obawę tę wzmacnia jeszcze fakt, że podjęte w dniu 1 kwietnia 2011 roku śledztwo w sprawie działania na terenie S., B., C. i in. miejscowości zorganizowanej grupy przestępczej, zajmującej się tzw. przestępczością samochodową (kradzieży, paserstwa, wyłudzeń odszkodowań itp.), samochodów, znajduje się jeszcze w swej początkowej fazie i wymaga zaawansowania, nie wszystkie też osoby objęte zainteresowaniem prokuratora zostały w sprawie zatrzymane.

Tak więc w nakreślonych powyżej okolicznościach potwierdzić należy konieczność przedłużenia wobec podejrzanego R. P. czasu trwania tymczasowego aresztowania na okres do dnia 1 stycznia 2012 roku, zwłaszcza, że okres ten – mając na uwadze charakter stawianych podejrzanemu zarzutów – pozostaje w rozsądnej relacji do hipotetycznie grożącej mu sankcji karnej, a do przeprowadzenia pozostało jeszcze szereg wymienionych we wniosku prokuratorskim czynności, m.in. kontynuowanie przesłuchań podejrzanych i świadków.

Warunki z art. 263 § 2 kpk zostały zatem w niniejszej sprawie zrealizowane. Pamiętać należy, że w przepisie tym mowa jest o szczególnych okolicznościach sprawy, a nie dotyczących konkretnego podejrzanego. Tym niemniej zgodzić należy się z podnoszoną przez skarżącego argumentację, że rozszerzanie zakresu śledztwa nie może automatycznie przesądzać o przedłużaniu aresztu wobec wszystkich podejrzanych. Tak więc należy mieć na względzie konieczność koncentrowania czynności procesowych, aby realnym było w nieodległym czasie wyselekcjonowanie materiału dowodowego pod kątem finalizowania określonych jego wątków oraz podjęcia stosownych decyzji procesowych odnośnie osób najdłużej aresztowanych.

Mając powyższe na uwadze, jak też nie stwierdzając we wniesionym środku odwoławczym argumentów mogących wpłynąć na odmienną ocenę przedmiotowej sprawy – orzeczono jak w części dyspozytywnej postanowienia.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE