Sygn. akt: III AUa 359/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

Sędziowie:SSA Jacek Zajączkowski

SSA Iwona Szybka

Protokolant: stażysta Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2012 r. w Łodzi

sprawy S. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji S. O.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 7 października 2011 r., sygn. akt: VIII U 192/11;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 359/12

UZASADNIENIE

Zestawieniem decyzji z dnia 4 października 2010 roku, wydanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., organ rentowy wykazał S. O., że przysługuje mu prawo do tzw. proporcjonalnej emerytury z polskiego sytemu ubezpieczeń oraz, że nie przysługuje mu prawo z włoskiej instytucji ubezpieczeniowej.

Ubezpieczony wniósł o wypłatę emerytury włoskiej, wypłatę zaległej renty i emerytury proporcjonalnej. Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi wyrokiem z dnia 7 października 2011 roku oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że S. O., urodzony (...), pobierał rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy do dnia 30 września 2009 roku, której wypłata została wstrzymana od dnia 1 października 2009 roku decyzją z dnia 18 lutego 2010 roku. We wniosku do ZUS w Ł. z dnia 17 kwietnia 2009 roku ubezpieczony wystąpił o potwierdzenie zagranicznych okresów ubezpieczenia przebytych we Włoszech. Włoska instytucja ubezpieczeniowa decyzją z dnia 10 grudnia 2009 roku potwierdziła okresy ubezpieczeń przebytych we Włoszech przez S. O. - od dnia 1 lutego 1992 roku do dnia 24 listopada 1994 roku i odmówiła prawa do emerytury.

Natomiast decyzją z dnia 18 lutego 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. przyznał wnioskodawcy emeryturę z ubezpieczenia krajowego, poczynając od dnia 1 października 2009 roku. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto podstawę wymiaru renty, tj. obliczoną z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia, obejmującą lata: 1972-1982, 1984-1986, 1988, 1999-2003. Wskaźnik wymiaru podstawy wyniósł 90,51%, zastosowano kwotę bazową 2.578,26 złotych. Od maja 2010 roku wypłata świadczenia emerytalnego dla odwołującego została wstrzymana i przekazana do ZUS w Ł., jako jednostki właściwej ze względu na posiadanie przez S. O. włoskich okresów ubezpieczenia.

Z kolei decyzją z dnia 4 maja 2010 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 1 kwietnia 2009 roku do 31 grudnia 2010 roku za łączone okresy ubezpieczenia, uwzględniając pełne 2 lata i 10 miesięcy okresów ubezpieczenia przebytych za granicą. Wypłata tego świadczenia została zawieszona z uwagi, na to, że S. O. przysługiwała korzystniejsza emerytura, w wysokości obliczonej wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia. Decyzją z dnia 10 maja 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Ł. podjął wypłatę na rzecz wnioskodawcy świadczenia emerytalnego przysługującego wyłącznie za polskie okresy ubezpieczenia, jako korzystniejszego. Wysokość wypłacanego świadczenia (za polskie okresy ubezpieczenia) ustalona została z uwzględnieniem 27 lat i 1 miesiąca okresów składkowych oraz 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 wybranych lat kalendarzowych, tj. z lat 1964-1965, 1971-1982, 1985, 1986, 1999-2002 wyniósł 92,48%, a wysokość emerytury - 1.522,60 złotych. Również decyzją z dnia 10 maja 2010 roku organ rentowy, na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych oraz Rozporządzenia Rady EWG 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, ustalił prawo wnioskodawcy do emerytury w wysokości proporcjonalnej, poczynając od dnia 1 października 2009 roku. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury uwzględniono przebieg włoskiego ubezpieczenia i przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 wybranych lat kalendarzowych, tj. z lat 1964-1965, 1971-1982, 1985, 1986, 1999-2002. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 90,51%. Uwzględniono 29 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość proporcjonalnego świadczenia wyniosła 1.464,28 złotych. Wypłata świadczenia w tej kwocie została zawieszona w związku z przysługiwaniem świadczenia w pełnej wysokości wyłącznie z polskich okresów ubezpieczenia, jako korzystniejszego.

Na wniosek S. O. z dnia 5 października 2009 roku organ rentowy decyzjami z dnia 14 maja 2010 roku dokonał przeliczenia emerytury w pełnej wysokości i w wysokości proporcjonalnej. Wysokość wypłacanego świadczenia (za polskie okresy ubezpieczenia) ustalona została z uwzględnieniem 27 lat i 1 miesiąca okresów składkowych oraz 11 miesięcy okresów nieskładkowych, natomiast świadczenie proporcjonalne z uwzględnieniem 29 lat i 11 miesięcy okresów składkowych i 11 miesięcy nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 wybranych lat kalendarzowych, tj. z lat 1964-1965, 1971-1982, 1985, 1986, 1999-2002 w obu świadczeniach wyniósł 92,48%. Wysokość emerytury po waloryzacji wyniosła: świadczenia w pełnej wysokości 1.541,66 złotych, proporcjonalnie obliczonego świadczenia - 1.483,35 złotych. Świadczenie proporcjonalne zostało zawieszone w związku z tym, że wnioskodawcy przysługuje emerytura w pełnej wysokości z ubezpieczeń polskich.

W dniu 19 lipca 2010 roku organ rentowy uzyskał z instytucji włoskiej decyzję z dnia 30 czerwca 2010 roku w sprawie odmowy przyznania emerytury z włoskiego systemu ubezpieczeniowego oraz potwierdzenie przebiegu włoskiego ubezpieczenia wnioskodawcy od 1 lutego 1992 roku do 24 listopada 1994 roku.

W dniu 30 sierpnia 2010 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. wydał decyzję w przedmiocie przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy za okres od 1 kwietnia do 30 września 2009 roku z uwzględnieniem wynagrodzeń minimalnych w j.g.u. ZUS wysłał do włoskiej instytucji ubezpieczeniowej zestawienie decyzji obu krajów z dnia 4 października 2010 roku, tj. decyzji polskich z dnia 14 maja 2010 roku i decyzji włoskiej z dnia 30 czerwca 2010 roku celem ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury włoskiej na formularzu E211 PL. (...) instytucja ubezpieczeniowa w odpowiedzi na powyższy wniosek utrzymała w mocy swoją decyzję z dnia 10 grudnia 2009 roku, odmawiającą przyznania prawa do emerytury włoskiej S. O., jednocześnie potwierdziła formularze E 205/1 z dnia 4 grudnia 2009 roku oraz E 207 PL z dnia 17 kwietnia 2009 roku, potwierdzające okresy ubezpieczeniowe wnioskodawcy od lutego 1992 roku do listopada 1994 roku. S. O. pobiera także dodatek pielęgnacyjny.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał odwołanie za niezasadne. Wskazał, że zgodnie z ostatecznym oświadczeniem S. O. kwestionował w sprawie decyzję ustawodawstwa włoskiego. Nie podważał natomiast prawidłowości zawartych w zaskarżonym zestawieniu polskich decyzji z dnia 14 maja 2010 roku, tj. decyzji ustalającej prawo do emerytury z przebiegu ubezpieczenia w Polsce w pełnej wysokości na podstawie ustawy emerytalnej i decyzji wydanej na podstawie tejże ustawy oraz Rozporządzenia Rady EWG 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków rodzin przemieszczających się we Wspólnocie ustalającej prawo do świadczenia z uwzględnieniem potwierdzonych okresów włoskiego ubezpieczenia, tj. emerytury proporcjonalnej. Zaznaczył dalej, że na podstawie art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wobec zbiegu wnioskodawcy prawa do tych dwóch świadczeń, podjął wypłatę wyższego z nich jako korzystniejszego dla wnioskodawcy. Na tej samej zasadzie organ rentowy zawiesił wypłatę przysługującej mu renty okresowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z ustaleniem na jego wniosek korzystniejszego świadczenia w postaci emerytury. Sąd podkreślił, że nie sformułowano w sprawie żadnych zarzutów co do prawidłowości decyzji z dnia 30 sierpnia 2010 roku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., którą dokonano przeliczenia podstawy wymiaru emerytury wnioskodawcy za okres od 1 kwietnia 2009 roku z uwzględnieniem wynagrodzeń minimalnych w j.g.u. W tych okolicznościach, wobec prawidłowości zaskarżonej decyzji, Sąd Okręgowy bezzasadne odwołanie oddalił na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c.

Apelację od wyroku wywiódł ubezpieczony. Wskazał, że domaga się przyznania emerytury „włoskiej” od 1 października 2010 roku, wnosi również o wypłatę zaległej renty za okres od 1 kwietnia 2009 roku do 30 września 2010 roku, jak i o wypłatę zaległej emerytury od 1 października 2010 roku, której wysokość była zaniżona. Wniósł o uchylenie lub zmianę wyroku Sądu pierwszej instancji. Na rozprawie ubezpieczony oświadczył nadto, że oczekuje „odwieszenia” emerytury proporcjonalnej.

Sąd Apelacyjny Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył:

Na wstępie należy podkreślić, że w niniejszej sprawie S. O. wniósł odwołanie od zestawienia decyzji z dnia 4 października 2010 roku. Zestawienie to zawierało informację o dwóch ostatecznych decyzjach podjętych przez ubezpieczyciela włoskiego i polskiego. Zgodnie bowiem z art. 48 rozporządzenia Rady nr 574/72/EWG z dnia 21 marca 1972 roku w sprawie wykonania rozporządzenia Rady nr 1408/71/EWG w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U.UE.L.1972.74.1) ostateczne decyzje podjęte przez wszystkie zaangażowane instytucje przekazywane są instytucji rozpatrującej. Każda z tych decyzji określa zasady i terminy odwoływania się od niej zgodnie z danym ustawodawstwem. Po otrzymaniu tych wszystkich decyzji instytucja rozpatrująca informuje o nich wnioskodawcę w jego języku za pomocą deklaracji podsumowującej, do której załączone są wyżej wymienione decyzje. Termin odwołania biegnie od daty otrzymania przez wnioskodawcę deklaracji podsumowującej.

Po dniu 1 maja 2010 roku obowiązują przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE.L.2004.166.1), które zastąpiło rozporządzenie nr 1408/71/EWG, jak też rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 roku (Dz.U.UE.L,2009.284.1), dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004, które zastąpiło rozporządzenie wykonawcze nr 574/72/EWG z dnia 21 marca 1972 roku. Organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję w dniu 4 października 2010 roku powołał przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 21 marca 1972 roku, zapewne mając na względzie, że decyzje objęte zestawieniem zapadły wskutek rozpoznania wniosków złożonych jeszcze pod rządem poprzednio obowiązującego rozporządzenia. Zważyć należy jednak, że obowiązujące od dnia 1 maja 2010 roku rozporządzenie wykonawcze zawiera analogiczny art. 48, zobowiązujący do streszczenia decyzji wydanych w związku z koordynacją systemów, toteż od strony formalnej zaskarżona decyzja ma odpowiednie zakotwiczenie w regułach z zakresu koordynacji.

Przedmiotowe zestawienie decyzji stanowi zatem deklarację podsumowującą, która zawiera informację o decyzjach wydanych przez zaangażowane instytucje. Jak już wspomniano są w niej przekazane informacje o dwóch decyzjach - jednej wydanej przez ubezpieczyciela włoskiego o odmowie przyznania prawa do emerytury i drugiej, wydanej przez ubezpieczyciela polskiego, o przyznaniu emerytury proporcjonalnej, uwzględniającej również przebieg włoskiego ubezpieczenia. Uznając, że przedmiotowe odwołanie stanowi w istocie odwołanie od owych dwóch decyzji, tj. tej wydanej przez włoski organ rentowy i tej wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, stwierdzić należy odnośnie pierwszej z tych decyzji, że sąd polski nie jest właściwy do rozpoznania odwołania od niej, a tym samym nie jest możliwe zadośćuczynienie żądaniu skarżącego przyznania mu emerytury „włoskiej”.

Co do drugiej z decyzji, to skarżący oświadczył, że domaga się „odwieszenia” wypłaty emerytury proporcjonalnej. Jak już jednak zauważył Sąd Okręgowy wypłata tego świadczenia jest zawieszona wobec faktu przyznania wnioskodawcy korzystniejszej emerytury, przyznanej wyłącznie w oparciu o polskie przepisy emerytalne i uwzględniającej wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia. Możliwość taką przewiduje art. 95 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2009r., Nr 153, poz. 1227 z zm.). Prócz tego słusznie Sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżący nie podniósł konkretnych zarzutów dotyczących powyższej decyzji przyznającej świadczenie proporcjonalne. Wskazał jedynie, że winien je otrzymywać od 1 października 2009 roku i określił jego wysokość wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym. Sąd drugiej instancji nie dostrzega jednak jakichkolwiek błędów w wyliczeniu wysokości przedmiotowego świadczenia. Uwzględnia ono okresy pracy na terenie Włoch uznane przez włoskiego ubezpieczyciela. Podkreślenia wymaga, że w przypadku świadczenia proporcjonalnego nie otrzymuje się świadczenia w pełnej wysokości, jaka wynikałaby z uwzględnienia owych okresów ubezpieczenia za granicą, lecz jedynie odpowiednią jego część, wynikającą z liczby lat przepracowanych w kraju (art. 52 aktualnie obowiązującego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie koordynacji systemów). Tak też uczynił organ rentowy i dlatego pomimo, że wysokość świadczenia proporcjonalnego była wyższa, niż wysokość emerytury obliczonej tylko z krajowego ubezpieczenia, to rzeczywiście otrzymywana przez wnioskodawcę kwota byłaby niższa, co też skutkowało decyzją o wypłacie faktycznie wyższej emerytury, przyznanej wyłącznie w oparciu o polskie okresy ubezpieczenia. Sumując, zarzuty postawione przez skarżącego, a dotyczące decyzji wymienionych w zestawieniu z dnia 4 października 2010 roku, nie prowadzą do uwzględnienia apelacji.

Odnośnie żądań dotyczących wypłaty renty z tytułu niezdolności do pracy za okres od 1 kwietnia 2009 roku do 30 września 2009 roku, to należy zauważyć, że nie była ona wymieniona w przedmiotowym zestawieniu. Ubocznie można jedynie podnieść, że również i w tym przypadku zawieszona została wypłata renty obliczonej proporcjonalnie, wobec otrzymywania przez ubezpieczonego do dnia 30 września 2009 roku świadczenia w korzystniejszej wysokości.

Z uwagi na bezzasadność zaskarżenia Sąd drugiej instancji apelację ubezpieczonego oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.