UZASADNIENIE

W dniu 13 listopada 2013 r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim rozpoznał dwie sprawy z powództwa A. K. przeciwko S. L. oraz A. L. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności i wydał wyrok łączny.

Orzekając w sprawie przeciwko S. L.pozbawił wykonalności w części tytuł wykonawczy - punkt 1. Wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt I C 370/09, w zakresie kwoty 10.373,50 zł. (dziesięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt trzy złote 50/100) zasądzonej tytułem zachowku od A. K.na rzecz S. L.oraz w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 9.000 (dziewięć tysięcy) złotych, poczynając od dnia 20 stycznia 2011 r. i od kwoty 1.373,50 zł. (jeden tysiąc trzysta siedemdziesiąt trzy złote 50/100), poczynając od dnia 18 stycznia 2011 r. Oddalił powództwo wniesione przeciwko S. L.w pozostałym zakresie. Zasądził od S. L.na rzecz A. K.kwoty 1.457,02 zł. (jeden tysiąc czterysta pięćdziesiąt siedem złotych 02/100) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu i odstąpił od obciążania stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Orzekając w sprawie przeciwko A. L.pozbawił wykonalności w części tytuł wykonawczy - punkt 1. Wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt I C 370/09, w zakresie kwoty 10.373,50 zł. (dziesięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt trzy złote 50/100) zasądzonej tytułem zachowku od A. K.na rzecz A. L.oraz w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 1.300 (jeden tysiąc trzysta) złotych, poczynając od dnia 20 stycznia 2011 r.; od kwoty 7.700 (siedem tysięcy siedemset) złotych, poczynając od dnia 25 lutego 2011 r., i od kwoty 1373,50 zł.(jeden tysiąc trzysta siedemdziesiąt trzy złote 50/100), poczynając od dnia 18 stycznia 2011r. Oddalił powództwo wniesione przeciwko A. L.w pozostałym zakresie. Zasądził od A. L.na rzecz A. K.kwotę 1.507,39 zł. (jeden tysiąc pięćset siedem złotych 39/100) tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu i odstąpił od obciążenia stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia Sądu Rejonowego.

Prawomocnym wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2010 r., sygn. akt I C 370/09, Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. zasądził od A. K.na rzecz A. L.i S. L.kwoty po 15000 złotych dla każdego z nich tytułem zachowku, z ustawowymi odsetkami od dnia 13 lutego 2009 r. do dnia zapłaty.

Postanowieniem z dnia 27 maja 2010 r., sygn. akt I Ns 1190/09, Sąd Rejonowy w Tomaszowie Maz. dokonał działu spadku po L. L.oraz zniesienia współwłasności pomiędzy spadkobiercami : A. M., A. L., S. L.a A. K.w ten sposób, że zabudowaną nieruchomość położoną przy ulicy (...)w U., o powierzchni 0,20 ha, przyznał na wyłączną własność A. K., zasądzając od niej na rzecz A. M.kwotę 47520,31 złotych a na rzecz J. L., A. L.i S. L.- kwoty po 15840,10 złotych tytułem spłat, płatne w terminie 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia, i nakazując J. L., A. L.i S. L.wydanie tejże nieruchomości do dnia 31 marca 2011 r. na rzecz A. K.. Postanowienie to uprawomocniło się z dniem 17 września 2010 r.

A. L. i S. L. opuścili przedmiotową nieruchomość w dniu 31 marca 2011 r. Do tego czasu zajmowali oni parterowy, murowany budynek mieszkalno - gospodarczy, oraz korzystali z podwórza, na którym parkowali jeden ze swoich samochodów, drugi natomiast przechowywali w garażu, stanowiącym część budynku, w którym mieszkali. Podwórze to znajduje się pomiędzy budynkiem mieszkalno - gospodarczym a budynkiem warsztatu i jest na tyle wąskie, że uniemożliwia manewrowanie w jego obrębie, pozwala jedynie na wjazd na nieruchomość.

Część mieszkalna budynku, w którym zamieszkiwali bracia L., stanowiącego lewą oficynę nieruchomości, ma powierzchnię użytkową 58,96 metrów kwadratowych, i składa się z 2 pokoi, kuchni, łazienki z wc i 2 korytarzy. Wyposażona jest w instalację elektryczną, wodociągową ( sieć miejska ) i kanalizacyjną ( sieć miejska ). Kotłownia w podpiwniczeniu zapewnia centralne ogrzewanie lokalne. W pokojach i kuchni podłoga wykonana jest z desek drewnianych.

Część gospodarcza budynku, o powierzchni użytkowej 69,08 metrów kwadratowych, wyposażona w instalację elektryczną, składa się z garażu z kanałem, o powierzchni użytkowej 28,79 metrów kwadratowych, magazynku, komórki na opał i pomieszczenia gospodarczego - kolejnej komórki.

Obie części budynku są w dostatecznym stanie technicznym.

Wysokość wynagrodzenia należnego A. K. za bezumowne korzystanie przez A. i S. L. z części przedmiotowej nieruchomości w okresie 4 miesięcy, poczynając od dnia 17 września 2010 r., wynosi 2747 złotych łącznie ( po 1373,50 złotych od każdego z nich ). W okresie tym bracia uiszczali należne opłaty za dostarczane im media.

Na nieruchomości tej znajduje się również murowany, frontowy, dwupiętrowy budynek mieszkalny, usytuowany przy granicy nieruchomości z ulicą (...), zajmowany przez A. K., jej męża J. K. (1) i córkę K. K.. Od 2007 r. A. K. pracuje w M. jako opiekunka starszych osób i w związku z tym rzadko przebywa w miejscu zamieszkania.

Po opuszczeniu nieruchomości przez A. i S. L. nie została ona nikomu wynajęta ani wydzierżawiona z powodu konieczności wykonania remontu pomieszczeń i braku środków pieniężnych.

W dniu 20 stycznia 2011 r. J. K. (1), w imieniu A. K., przekazał S. L. kwotę 9000 złotych tytułem zachowku w formie przelewu bankowego.

W dniu 20 stycznia 2011 r. wyżej wymieniony dokonał wpłaty na rachunek bankowy A. L. kwoty 1300 złotych a w dniu 25 lutego 2011 r. - kwoty 7700 złotych tytułem zachowku.

W pismach z dnia 17 stycznia 2011 r., skierowanych do S. i A. L., A. K. złożyła oświadczenia o dokonaniu potrącenia swojej wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez braci z przedmiotowej nieruchomości przez okres 4 miesięcy po uprawomocnieniu się orzeczenia wydanego w sprawie o dział spadku i zniesienie współwłasności w wysokości po 6000 złotych z wierzytelnością przysługującą im względem niej z tytułu zachowku.

Przeciwko A. K.prowadzone są przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Tomaszowie Maz. - P. S.dwa postępowania egzekucyjne w sprawach z wniosku A. L.i S. L.o świadczenie pieniężne wynikające z przedmiotowego tytułu wykonawczego, o sygnaturach akt: Km 66/11 Km 67/11. ( niesporne ).

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Rejonowy zważył, że stosownie do treści art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Mając na względzie powyższą regulację prawną Sąd uznał roszczenia z obu pozwów za częściowo usprawiedliwione. Podniósł, że skoro powódka przekazała pozwanym kwoty po 9000 złotych tytułem zachowku to zasadne jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w powyższym zakresie, z uwzględnieniem odsetek, które przypadałyby od wpłat należności głównych, po ich dokonaniu.

Zasadne jest także, ale tylko częściowo, pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego z powodu potrącenia wierzytelności powódki z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanych z nieruchomości po dacie uprawomocnienia się orzeczenia „działowego” z wierzytelnością pozwanych, w wyniku czego obie wierzytelności umorzyły się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej stosownie do treści art. 498 § 1 i 2 k.c. Dokonane potrącenie - ze względu na jego skutki - jest w orzecznictwie porównywane do zarzutu wygaśnięcia zobowiązania przez uiszczenie i może stanowić podstawę powództwa przeciwegzekucyjnego. ( por. np. uzasadnienia uchwały SN z dnia 25.11.2010 r., III CZP 91/10, LEX nr 613879, i uchwały SN z dnia 14.10.1993 r., III CZP 141/93, OSNC 1994/5/102 ).

Sąd podzielił przekonanie powódki co do przysługującego jej prawa domagania się od pozwanych wynagrodzenia za korzystanie ze spadkowej nieruchomości po dacie uprawomocnienia się postanowienia, wydanego w sprawie sygn. akt I Ns 1190/09, wywiedzionego z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 1980 r., III CZP 88/79, OSNCP z 1980 r., nr 7 - 8, poz. 137. Skoro pozwani utracili już wówczas tytuł prawny do nieruchomości to, pomimo odroczenia im terminu jej opuszczenia, powinni zapłacić powódce, jako wyłącznej właścicielce, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z budynku mieszkalno - gospodarczego i z części podwórza na podstawie art. 225 i 224 § 2 k.c. w związku z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( Dz. U. 2005.31.266 ). Wysokość tegoż wynagrodzenia wynika z wiarygodnej - w ocenie Sądu - opinii biegłego J. K. (2), której pozwani nie kwestionowali. Sąd Rejonowy podniósł, że po wydaniu kolejnych opinii, pisemnej i ustnej uznał stanowisko biegłego za przekonujące a twierdzenia powódki co do możliwości wynajmu czy też wydzierżawienia części nieruchomości za kwotę wyższą, aniżeli przez niego podaną, za gołosłowne, niepoparte żadnymi dowodami, ani nawet nieuprawdopodobnione. Odnosząc się do opinii biegłego Sąd Rejonowy wskazał, że biegły miał na uwadze m.in. lokalizację nieruchomości i stan techniczny pomieszczeń, czyli fakty, na które wskazywała powódka. Stan ten określił jako „dostateczny” , która to okoliczność koresponduje z zeznaniami świadków, zgłoszonych przez A. K., a zarazem przemawia za ustaleniem wysokości wynagrodzenia na umiarkowanym poziomie, co też biegły uczynił.

Tym samym Sąd uznał zasadność zarzutu potrącenia do kwot po 1373,50 złotych w stosunku do każdego z pozwanych i w tym zakresie pozbawił wykonalności przedmiotowy tytuł wykonawczy, z uwzględnieniem odsetek przypadających po dacie dokonania potrącenia, tj. poczynając od dnia 18 stycznia 2011 r. Umorzenie wierzytelności nastąpiło bowiem z mocy prawa wskutek dokonania potrącenia, które miało miejsce - w odniesieniu do wierzytelności powódki dotyczącej całego czteromiesięcznego okresu objętego pozwem - w chwili, kiedy to potrącenie stało się możliwe ( art. 499 k.c.).

W pozostałym zakresie powództwa podlegają oddaleniu, w tym także co do żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w odniesieniu do całości zasądzonych odsetek. Wbrew stanowisku powódki Sąd nie dopatrzył się w poczynaniach pozwanych zrzeczenia się prawa do należnych im odsetek i podzielił argumentację ich pełnomocnika, zaprezentowaną w powyższym przedmiocie.

Wyjaśniając rozstrzygnięcie o kosztach procesu Sąd Rejonowy podniósł, że powódka wygrała oba procesy w 69 %. ( 10.373,50 /15.000 ).

Poniesione przez strony koszty procesu w sprawie przeciwko S. L.wyniosły 5.658 złotych. Powódka poniosła je w zakresie 3.211 złotych ( z uwzględnieniem połowy zaliczki na koszt opinii biegłego ), a pozwany - w zakresie kwoty 2.447 złotych ( z uwzględnieniem należnej opłaty od zażalenia w wysokości 30 złotych ). Ponieważ powódka przegrała proces w 31 % to powinna partycypować w jego kosztach w zakresie kwoty 1753,98 złotych ( 31 % z 5658). Ponieważ poniosła je w wysokości 3211 złotych to zasądzeniu na jej rzecz podlega kwota 1457,02 złotych ( 3.211 - 1.753,98 ).

Poniesione przez strony koszty procesu w sprawie przeciwko A. L. wyniosły 5731 złotych. Powódka poniosła je w zakresie 3.284 złote ( z uwzględnieniem drugiej połowy zaliczki na koszt opinii biegłego ), a pozwany - w zakresie 2.447 złotych. Ponieważ powódka przegrała proces w 31 % to powinna partycypować w jego kosztach w zakresie kwoty 1.776,61 złotych. Ponieważ poniosła je w wysokości 3.284 złote to zasądzeniu na jej rzecz podlega kwota 1.507,39 złotych (3.284-1.776,61 ).

Podstawę orzeczenia o kosztach stanowi art. 100 k.p.c., przy przyjęciu zasady stosunkowego ich rozdzielenia, oraz art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( t.j. Dz. U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm.).

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła powódka.

We wniesionej w jej imieniu apelacji jej pełnomocnik zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim, w części oddalającej oba wniesione powództwa tak przeciwko S. L., jak i przeciwko A. L..

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego:

- art. 233 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na nieuzasadnionym przyjęciu, iż wysokość wynagrodzenia ustalona przez biegłego nie została zaniżona, w sytuacji w której biegły ustalał wysokość wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powódki przy uwzględnieniu jej stanu z dnia wyprowadzenia się pozwanych bez uwzględniania okoliczności, iż wyprowadzając się pozwani zniszczyli nieruchomość powódki oraz całkowitym pominięciu faktu, iż w okresie od września 2010 r. do stycznia 2011 r. w miejscowości U. istniało zwiększone zapotrzebowanie na najem nieruchomości z uwagi na toczące się prace związane z budową drogi nr (...), a co za tym idzie możliwie było wynajmowanie, bądź dzierżawienie nieruchomości, bądź jej części za wynagrodzeniem na wyższym poziomie, a niżeli ustalił to biegły oraz nieuzasadnionym przyjęciu, oraz przez przyjęcie, że pozwani nie zrzekli się prawa do należnych im odsetek w sytuacji, w której z wezwań do zapłaty skierowanych przez pozwanych do powódki jednoznacznie wynika, iż żądają oni od powódki wyłącznie zapłaty należności głównej;

- art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nieujęcie w uzasadnieniu jakichkolwiek ustaleń sądu w zakresie wpływu zniszczeń, jakich dokonali pozwani na nieruchomości powódki wyprowadzając się z niej na wysokość możliwego do uzyskania czynszu z najmu nieruchomości, w sytuacji, w której z zebranego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż w czasie, gdy pozwani zamieszkiwali nieruchomość była ona w znacznie lepszym stanie technicznym, niż w czasie po jej opuszczeniu przez pozwanych,

Wskazując na powyższe zarzuty pełnomocnik pozwanej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w odniesieniu do pozwanych S. L. i A. L. w całości oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych, za obie instancje, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Apelację od powyższego orzeczenia wnieśli również pozwani.

S. L. zaskarżył wyrok łączny w zakresie w jakim rozstrzygał o wytoczonym przeciwko niemu powództwie w części, co do kwoty 9.000,00 zł.

Mając powyższy zarzut na uwadze, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego - punktu 1 wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 29 kwietnia 2010 r. wydanego w spr. IC 370/09 w zakresie kwoty 1373,50 zł. wraz z pomniejszeniem kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz zasadzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa.

A. L. zaskarżył wyrok łączny w zakresie w jakim rozstrzygał o wytoczonym przeciwko niemu powództwie w części, co do kwoty7.700,00 zł.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że pozwany w trybie egzekucji komorniczej dochodził należności w kwocie 15.000,00 zł z ustawowymi odsetkami, podczas gdy zgodnie ze złożonym wnioskiem egzekucyjnym dochodził wierzytelności pomniejszonej o kwotę wpłaty 7.700,00 zł wraz z odsetkami od dnia 25 lutego 2011 r. i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części poprzez pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego - punktu 1 Wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Maz. z dnia 29 kwietnia 2010 r. wydanego w sprawie sygn. akt IC 370/09 w zakresie kwoty 2.673,50 zł. wraz z pomniejszeniem kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz zasadzenie kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Żadna z wniesionych apelacji nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji wniesionej przez stronę powodowa stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie wbrew twierdzeniom pełnomocnika powódki Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisu art. 233 k.p.c.

Rozstrzygnięcie połączonych do wspólnego rozpoznania powództw sprowadzało się do oceny zasadności zgłoszonego przez powódkę zarzutu potrącenia. W tym miejscu należy przypomnieć, że powódka zgłosiła do potracenia wierzytelność z tytułu bezumownego korzystania z zajmowanej przez pozwanych nieruchomości. Akceptując wynikającą z opinii biegłego stawkę czynszu ustalonego na poziomie 3 % średniej wartości wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m²powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych obowiązującego w okresie w którym pozwani zajmowali lokal powódki Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Przyjęcie innych niż zastosowane przez biegłego kryteriów prowadzących do podwyższenia ustalonego odszkodowania czyniłoby wyliczenie nieobiektywnym. Podnieść należy, że twierdzenia pełnomocnika powódki o rzekomym wzroście stawek za wynajem lokali związanym z inwestycjami budowlanymi nie zostały poparte żadnym wiarygodnym dowodem. Ustalając wysokość odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości Sąd uwzględniając stanowisko biegłego wynikające z opinii uznał, że odszkodowanie to uwzględniało dostateczny stan lokalu. Również w tym zakresie wbrew twierdzeniom autora apelacji stanowisko Sądu pierwszej instancji uznać należy za prawidłowe. Z przeprowadzonych dowodów wynika wprawdzie, że lokal mieszkalny został zwrócony powódce w złym stanie technicznym. Brak jednak dowodu potwierdzającego okoliczność, że ten stan był wynikiem niewłaściwego użytkowania lokalu przez pozwanych. Brak również dowodu, że standard lokalu uległ pogorszeniu w okresie czterech miesięcy od 17 września 2010 r. do 17 stycznia 2011 r. W tym stanie rzeczy przyjęcie dla potrzeb ustalenia wynagrodzenia za korzystanie z zajmowanego przez pozwanych lokalu stawek właściwych dla lokali o innym ( lepszym ) standardzie byłoby nieuzasadnione.

Zgłaszając zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. skarżący winien precyzyjnie wskazać w jakim zakresie sąd dopuścił się wadliwej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności wskazując jakim dowodom bezpodstawnie dał wiarę a jakie pominął, bądź wskazując na czym polega naruszenie w ramach przeprowadzenia oceny dowodów zasad logicznego rozumowania. W ocenie Sądu Okręgowego wnosząc omawiana apelację strona powodowa nie sprostała powyższym obowiązkom co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie dowód z opinii biegłego nie mógł być oceniony inaczej niż to uczynił Sąd pierwszej instancji. Podnieść należy, że strona powodowa dokonując krytyki wniosków wynikających z opinii biegłego nie złożyła wniosku o powołanie innego biegłego. Jej oczekiwania aby Sąd nie dysponując wiedzą specjalistyczną poczynił inne niż wynika z opinii biegłego ustalenia są więc w świetle braku inicjatywy dowodowej nieuprawnione.

Rozstrzygając o potrąceniu Sąd miał obowiązek ustalić odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu a nie odszkodowanie za jego zniszczenie. Powódka nie sprecyzowała w jakim zakresie lokal został przez pozwanych uszkodzony, jaka powstała w związku z powyższym szkoda a przede wszystkim roszczenia z tego tytułu nie zgłosiła do potrącenia. Prowadzenie postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia czy i w jakim zakresie pozwani dopuścili się uszkodzenia lokalu powódki naruszałoby dyspozycję art. 227 k.p.c., zgodnie z którym przedmiotem dowodu mogą być tylko fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Pominięcie w ustaleniach faktycznych okoliczności związanych ze stanem w jakim lokal mieszkalny został wydany powódce nie skutkowało w świetle powyższych uwag naruszeniem art. 238 § 2 k.p.c.

Okoliczność, że pozwani w kierowanym do powódki wezwaniu do zapłaty nie wymienili żądania zapłaty odsetek za opóźnienie w spełnieniu należnego świadczenia nie upoważnia do wniosku, że zrzekli się należnych im odsetek. Teza przeciwna w ocenie Sądu pozostaje w sprzeczności z zasadami doświadczenia życiowego oraz nie znajduje żadnego oparcia w obowiązujących przepisach prawa. Zrzeczenie się roszczenia może nastąpić jedynie w drodze oświadczenia woli, które zgodnie z treścią przepisu art. 60 k.c. winno być wyraźne ( dostateczne i jednoznaczne ). Jak trafnie wskazał Sąd najwyższy w wyroku z dnia 14 maja 2009 r. ( sygn. akt I CSK 401/08 ) zachowanie ludzkie uzyskuje status oświadczenia woli tylko, jeśli zachowanie to ujawnia wolę składającego w sposób dostateczny. Wymóg dostateczności oznacza, że z zachowania osoby składającej oświadczenie oraz okoliczności, w których oświadczenie to zostało złożone, wynika minimalna treść czynności prawnej (określenie rodzaju tej czynności i jej essentialia negotii). Jeśli wola nie została ujawniona w sposób dostateczny nie mamy do czynienia z oświadczeniem woli (należy uznać, że w ogóle nie złożono oświadczenia woli). Ponadto, aby uznać zachowanie za złożenie oświadczenia woli możliwa musi być wykładnia treści tego oświadczenia, co oznacza, że zgodnie z dyrektywami wskazanymi w art. 65 § 1 i 2 k.c. możliwe powinno być ustalenie jednoznacznej treści tego oświadczenia. Jeśli oświadczenie jest niejasne (niejasność najczęściej polegać będzie na możliwości przypisania oświadczeniu wielu znaczeń) i uwzględniając okoliczności, w których zostało złożone, nie można usunąć tej niejasności, zachowania tego nie można zakwalifikować jako złożenia oświadczenia woli w rozumieniu art. 60 k.c. Jednocześnie jak wynika z treści przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie i uprawnienie to nie jest uzależnione od zaistnienia jakichkolwiek dodatkowych warunków.

Również apelacje wniesione przez pozwanych nie zasługują na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego dłużnik może wytoczyć powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności oparte na przepisie art. 840 § 1 k.p.c. niezależnie od wszczęcia przeciwko niemu na podstawie tego tytułu egzekucji. Jednocześnie powszechnie przyjmuje się, że powództwo przeciwegzekucyjne, o którym mowa w powołanym artykule, jest samoistnym powództwem, które ze względu na swój skutek konstytutywny zaliczane jest do kategorii powództw o ukształtowanie prawa. Ukształtowanie tego prawa może nastąpić tylko za pomocą wyroku. Wierzyciel nie może też w żaden sposób spowodować pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego. Może on najwyżej - dla uniknięcia procesu - wydać tytuł wykonawczy dłużnikowi i w ten sposób pozbawić go interesu prawnego w wytoczeniu powództwa. Jedynym ograniczeniem do wytoczenia powództwa opozycyjnego jest brak tytułu wykonawczego. Również ukończenie egzekucji nie ma wpływu na zasadność powództwa, dopóty nie dojdzie do zupełnego zaspokojenia tytułu egzekucyjnego. A zatem do chwili całkowitego zaspokojenia w drodze egzekucji należności wynikającej z tytułu wykonawczego, dłużnik zachowuje interes w pozbawieniu wykonalności tytułu wykonawczego. Powyższe oznacza, że nawet w przypadku gdy wierzyciel nie kwestionuje faktu wygaśnięcia stwierdzonej tytułem egzekucyjnym wierzytelności dłużnik może skorzystać z zgłoszenia wskazanego w powołanym przepisie żądana. Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku 15 marca 2013 r. ( sygn. akt I ACa 917/12 ) w którym wyjaśniono, że jeśli egzekucja w sprawie nie została ukończona, a sam fakt ograniczenia jej przez wierzyciela nie zamyka drogi do egzekwowania w przyszłości całej kwoty, na jaką opiewa tytułu wykonawczy, to istnieje niebezpieczeństwo, że wierzyciel, mimo wygłaszanych obecnie deklaracji, może wszcząć postępowanie egzekucyjne co do całej sumy widniejącej na tytule wykonawczym, co będzie wiązało się z koniecznością podjęcia przez dłużnika po raz kolejny merytorycznej obrony. Nie ulega zatem wątpliwości, że pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, w części dotyczącej sum już uiszczonych, zapewni realną ochronę dłużnikowi.

Przeniesienie tych uwag na grunt niniejszej sprawy, wskazuje na bezzasadność podniesionych w apelacji zarzutów. Poza sporem bowiem było, iż egzekucja w sprawie nie została ukończona, a sam fakt ograniczenia jej przez wierzycieli, nie zamyka drogi do egzekwowania w przyszłości całej kwoty, na jaką opiewa tytułu wykonawczy. Nie ulega zatem wątpliwości, że pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, w części dotyczącej sum już uiszczonych, zapewni realną ochronę powódce. W przedmiotowej sprawie powódka wnosząc o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności skorzystała z przysługującego jej uprawnienia. Pozwani uznając zasadność żądania winni przy pierwszej czynności uznać powództwo w takim zakresie w jakim należne im i potwierdzone orzeczeniem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim wierzytelności wygasły na skutek spłaty. To że wnosili o oddalenie powództw uznając jednocześnie fakt spłaty wierzytelności czyni ich stanowisko niezrozumiałym.

Powyższego stanowiska nie może zmienić podniesiony w skargach apelacyjnych argument, że wnioski egzekucyjne skierowane do komornika uwzględniały fakt dobrowolnej spłaty przez dłużniczkę. Wskazać należy, że złożone w sprawie wnioski o wszczęcie egzekucji nie były precyzyjne co skutkowało zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji w sprawie z wniosku S. L. ( sygn. akt Km 67/11 ) obejmującej należność główną w kwocie 9875,84 zł. a w sprawie z wniosku A. L. ( sygn. akt Km 66/11 ) obejmującej należność główną w kwocie 11 341,45 zł. Z zawiadomień o wszczęciu egzekucji nie wynikało przy tym czy i w jakim zakresie wskazane wyżej kwoty obejmowały skapitalizowane odsetki. Powyższa okoliczność dodatkowo usprawiedliwiała powstanie po stronie A. K. stanu niepewności co do wielkości ciążących na niej zobowiązań.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie przepisu art. 385 k.p.c. orzekł o oddaleniu wniesionych apelacji.

Na podstawie przepisu art. 100 k.p.c. koszty postępowania apelacyjnego zostały miedzy stronami wzajemnie zniesione. .

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE