Sygn. akt II Cz 626/14
K., dnia 3 listopada 2014 r.
Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Henryk Haak
Sędziowie: SSO Marian Raszewski – spr.
SSO Paweł Szwedowski
po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2014 r. w Kaliszu
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z powództwa K. P. (1)
przeciwko L. Ł.
o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym
w przedmiocie zażalenia pozwanego
na postanowienie Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim,
VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w K.
z dnia 4 sierpnia 2014 r., VI C 520/14
p o s t a n a w i a :
uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Ostrowie Wielkopolskim, VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w K. do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego.
Postanowieniem z dnia 4 sierpnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim, VI Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w K. zabezpieczył powództwo K. P. (2) przeciwko L. Ł. o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpisanie w dziale III ksiąg wieczystych o numerach (...), prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w K., ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu.
Uzasadniając rozstrzygnięcie, Sąd Rejonowy wskazał, że wnioskodawca uprawdopodobnił roszczenie, a wnioskowany sposób zabezpieczenia jest zgodny z treścią przepisu art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
Od powyższego postanowienia pozwany wniósł zażalenie zaskarżając je w całości i, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie wniosku powoda o udzielenie zabezpieczenia powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skarżący zarzucił zaskarżonemu rozstrzygnięciu naruszenie art. 730 1 § 1 k.p.c. w zw. z art. 10 ust. 2 zd. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez przyjęcie, że powód uprawdopodobnił roszczenie, art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu postanowienia jakie okoliczności miałyby prowadzić do przekonania o uprawdopodobnieniu roszczenia przez powoda, art. 321 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez udzielenie roszczenia ponad żądanie, a to w związku z orzeczeniem o wpisaniu ostrzeżenia o toczącym się postępowaniu w dziale III. ksiąg wieczystych, w sytuacji, gdy powód wyraźnie domagał się dokonania wpisu jedynie w dziale II. Ksiąg wieczystych.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Jak zasadnie podniósł skarżący, Sąd I instancji zaniechał jakichkolwiek ustaleń pozwalających na dokonanie oceny zasadności wniosku w zakresie stwierdzenia istnienia przesłanki udzielania zabezpieczenia roszczenia w postaci jego uprawdopodobnienia, o której mowa w art. 730 1 § 1 in principio k.p.c.
Należy uznać, że - stosownie do dyspozycji art. 338 § 2 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. - uzasadnienie postanowienia w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia roszczenia winno wskazywać m.in. podstawę faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za uprawdopodobnione i przesłanek, na których się oparł, a także przyczyn, dla których innym twierdzeniom odmówił wiarygodności. Uzasadnienie w tym zakresie powinno dawać podstawy do kontroli, czy oceniając wiarygodność i moc twierdzeń wnioskodawcy sąd nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.). Jeśli ustalenia zostały dokonane w oparciu o uprawdopodobnienie (art. 243), w uzasadnieniu postanowienia powinno być to zaznaczone. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy, sąd jest zobowiązany do wyjaśnienia motywów podjętego rozstrzygnięcia w sposób umożliwiający przeprowadzenie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia. Jeśli uzasadnienie nie zawiera ww. elementów konstrukcyjnych, wówczas orzeczenie podlega uchyleniu, zaś sprawa zostaje przekazana do ponownego rozpoznania (wyrok SN z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07, M.Praw. 2007, nr 17, s. 930).
Tym samym należy uznać, że Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy, gdyż zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania wniosku.
W doktrynie i orzecznictwie słusznie zwraca się uwagę na związane z taką sytuacją ryzyko pozbawienia stron jednej instancji merytorycznej (zob. wyrok SN z 13.11.2002 r., I CKN 1149/00, LEX nr 75293).
Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, że rozpoznanie pozostałych zarzutów zażalenia jest bezprzedmiotowe i uznał za wskazane uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego, o czym - na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. - orzeczono jak w sentencji.