Sygn. akt: III AUa 605/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie:SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSA Mirosław Godlewski

Protokolant: stażysta Agata Jóźwiak

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2012 r. w Łodzi

sprawy M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o wysokość emerytury,

na skutek apelacji M. P.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt: VIII U 1889/11;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 605/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 lipca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał M. P. emeryturę od dnia 21 czerwca 2011 roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego, na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dla obliczenia wysokości emerytury przyjęto, że średnie dalsze trwanie życia ubezpieczonej wynosi 251,50 miesięcy.

Od powyższej decyzji M. P. odwołała się do Sądu podnosząc, że organ rentowy błędnie przeliczył należne jej świadczenie emerytalne. Ubezpieczona wskazała, że w decyzji ustalającej wysokość kapitału początkowego organ rentowy przyjął wskaźnik dotyczący średniego dalszego trwania wnioskodawczyni na poziomie 209 miesięcy, zaś w zaskarżonej decyzji – na poziomie 251,50 miesięcy, co powoduje obniżenie wysokości należnej jej emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 2012 roku Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie ubezpieczonej.

Powyższe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło na tle następującego stanu faktycznego.

Wnioskodawczyni M. P. urodziła się w dniu (...)roku.

Decyzją z dnia 3 września 2002 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił wnioskodawczyni wartość kapitału początkowego w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od 1 stycznia 1988 roku do 31 grudnia 1997 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 128,56%. Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości 26 lat i 8 miesięcy oraz okresy nieskładkowe w ilości 5 miesięcy. Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 zł. x 98,20% (współczynnik proporcjonalny) = 287,74 zł.

(320 miesięcy okresów składkowych x 1,3%) : 12 x 1569,58 zł. (podstawa wymiaru) = 544,17 zł.

(5 miesięcy okresów nieskładkowych x 0,7%) : 12 x 1569,58 zł. (podstawa wymiaru) = 4,55 zł.

Razem = 836,46 zł.

836,46 zł. x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 174.820,14 zł. (kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku).

Decyzją z dnia 13 lipca 2006 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej emeryturę od dnia 21 czerwca 2006 roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, to jest od stycznia 1988 roku do grudnia 1997 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 128,56%, zaś wysokość świadczenia – 1.598,30 zł.

Po ostatniej waloryzacji od dnia 1 marca 2011 roku emerytura wnioskodawczyni wyniosła 1.948,03 zł.

Wnioskodawczyni w dniu 9 czerwca 2011 roku złożyła wniosek o przyznanie prawa do emerytury w związku z ukończeniem 60 roku życia.

Następnie decyzją z dnia 27 czerwca 2011 roku, po otrzymaniu nowych dowodów mających wpływ na wysokość kapitału początkowego, organ rentowy ponownie ustalił M. P. wartość kapitału początkowego. Kapitał został ustalony w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, to jest od dnia 1 stycznia 1988 roku do dnia 31 grudnia 1997 roku, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 128,56%. Do ustalenia wartości kapitału przyjęto okresy składkowe w ilości 26 lat, 7 miesięcy i 1 dzień oraz okresy nieskładkowe w ilości 6 miesięcy i 23 dni. Wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 roku została wyliczona w następujący sposób:

293,01 zł. x 98,20% (współczynnik proporcjonalny) = 287,74 zł.

(319 miesięcy składkowych x 1,3%) : 12 x 1.569,58 zł. (podstawa wymiaru) = 542,45 zł.

(6 miesięcy nieskładkowych x 0,7%) ; 12 x 1.569,58 zł. (podstawa wymiaru) = 5,49 zł.

Razem = 835,68 zł.

835,68 zł. x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życia) = 174.657,12 zł. (kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 roku).

Zaskarżoną decyzją z dnia 5 lipca 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. przyznał M. P. prawo do emerytury od dnia 21 czerwca 2011 roku, to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenia emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Wskazano, że emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Wskazano, że kwota składki zaewidencjonowana na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 60.725,61 zł., kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 431.599,97 zł., średnie dalsze trwanie życia wynosi 251,50 miesięcy. Wysokość emerytury została obliczona na kwotę 1.957,56 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie M. P. jako bezzasadne w świetle art. 26 ust. 1 oraz art. 173 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zmianami). Sąd Okręgowy wskazał, że art. 26 ust. 1 cytowanej ustawy stanowi wprost, iż emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Natomiast przepis art. 173 ust. 2 stanowi, że kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat. Tablice średniego dalszego trwania życia ogłasza Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Monitor Polski corocznie w terminie do 31 marca. W przypadku wnioskodawczyni średnie dalsze trwanie życia dla potrzeb ustalenia emerytury zostało ustalone na podstawie komunikatu Prezesa GUS z dnia 24 marca 2011 roku (M.P. Nr 25, poz. 272) dla osób w wieku 60 lat i wyniosło 251,50 miesięcy. Natomiast średnie dalsze trwanie życia dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego zostało ustalone na podstawie Komunikatu Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999 roku (M.P. Nr 12, poz. 173) dla osób w wieku 62 lat i wyniosło 209 miesięcy. W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżona decyzja ZUS jest prawidłowa, a zastosowanie innego wskaźnika średniego dalszego trwania życia dla potrzeb ustalenia prawa do świadczenia emerytalnego M. P. wynika z cytowanych wyżej przepisów, które są kategoryczne w swej treści.

W tym stanie rzeczy Sąd pierwszej instancji oddalił odwołanie na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła wnioskodawczyni zaskarżając je w całości oraz zarzucając przyjęcie wskaźnika dalszego trwania życia dla potrzeb obliczenia emerytury w nieprawidłowej wysokości.

Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku
i obliczenie należnej jej emerytury z uwzględnieniem wskaźnika średniego dalszego trwania życia z roku 2006, kiedy to nabyła prawo do tzw. wcześniejszej emerytury.

W uzasadnieniu apelanta wskazała, że organ rentowy obliczając należną jej emeryturę decyzją z dnia 5 lipca 2011 roku oparł się na ustawie o emeryturach
i rentach opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 2009 roku, wbrew zasadzie niedziałania prawa wstecz.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja M. P. nie odnosi skutku, gdyż rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji odpowiada prawu.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz właściwej subsumcji.

Spór stron w niniejszej sprawie dotyczy wysokości wskaźnika średniego dalszego trwania życia przyjętego dla potrzeb obliczenia świadczenia emerytalnego ubezpieczonej.

Nie ma racji skarżąca twierdząca, że do obliczenia należnej jej emerytury należy zastosować wskaźnik dalszego średniego trwania życia z 2006 roku.
Z kategorycznego brzmienia art. 26 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika bowiem wyraźnie, że emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Wskazać należy, że przepis ten dotyczy nabycia prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, który w przypadku kobiet wynosi 60 lat. Skoro więc ubezpieczona nabyła prawo do emerytury na podstawie wskazanego wyżej przepisu w dniu 21 czerwca 2011 roku, to organ rentowy zobowiązany był obliczyć należne jej świadczenie z uwzględnieniem wskaźnika średniego dalszego trwania życia wynikającego z Komunikatu Prezesa GUS z dnia 24 marca 2011 roku. Prawidłowo uznał Sąd Okręgowy, że brak jest możliwości zastosowania spornego wskaźnika z 2006 roku, gdyż wtedy wnioskodawczyni nabyła prawo do tzw. wcześniejszej emerytury na podstawie art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który reguluje nabycie prawa do świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku.

Może budzić wątpliwości skarżącej okoliczność, że w decyzji o ustaleniu kapitału początkowego z 3 września 2002 roku organ rentowy zastosował wskaźnik średniego dalszego trwania życia w wysokości 209 miesięcy, zaś w decyzji
o przyznaniu prawa do emerytury z dnia 5 lipca 2011 roku ten sam wskaźnik
w wysokości 251,50 miesięcy jednak powyższe wynika z odrębnego uregulowania obu wskazanych wyżej instytucji. Sposób obliczenia kapitału początkowego
w aspekcie wysokości wskaźnika średniego dalszego trwania życia uregulowany jest w przepisie art. 173 ust. 2 cytowanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem dla obliczenia wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego stosuje się wskaźnik średniego dalszego trwania życia (kobiet i mężczyzn) w wieku 62 lat ustalony na dzień 1 stycznia 1999 roku. Z przepisu tego wynika więc, że wskaźnik ten jest taki sam dla wszystkich ubezpieczonych i wynosi 209 miesięcy.

Nie ma racji M. P. podnosząc, że wobec zastosowania przez organ rentowy przy obliczaniu należnej jej emerytury ustawy o emeryturach i rentach z FUS opublikowanej w Dzienniku Ustaw z 2009 roku doszło do naruszenia zasady lex retro non agit. Zważyć należy, że ubezpieczona nabyła prawo do świadczenia emerytalnego w wieku powszechnym w dniu 21 czerwca 2011 roku, a zatem zastosowanie w stosunku do niej przepisów obowiązujących od co najmniej 2009 roku nie stanowi naruszenia zasady nieretroaktywności prawa.

W związku z powyższym uznając apelację za nieuzasadnioną, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.