KIO/UZP 1413/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Paulina Zalewska
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:KIO/UZP 79/08 KIO/UZP/663/08
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO/UZP 1413/08
WYROK
z dnia 18 grudnia 2008 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Dagmara Gałczewska-Romek
Członkowie: Luiza Łamejko
Anna Packo
Protokolant: Paulina Zalewska
po rozpoznaniu na posiedzeniu/ rozprawie* w dniu /w dniach* 18 grudnia 2008 r. w
Warszawie odwołania wniesionego przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego
50, 41-909 Bytom od rozstrzygnięcia przez zamawiającego Gmina Bytom – Miejski Zarząd
Dróg i Mostów ul. Smolenia 35, 41-902 Bytom protestu /protestów* z dnia 14 listopada
2008r.
przy udziale XXX zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50, 41-
909 Bytom
i nakazuje:
1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 4 064 zł
00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu uiszczonego przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50,
41-909 Bytom
2) dokonać wpłaty kwoty 3 600 (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy ) przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50, 41909
Bytom na rzecz Gminy Bytom – Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów
stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika
3) dokonać wpłaty kwoty 00 zł 00 gr (słownie: xxx) przez xxx na rzecz Urzędu
Zamówień Publicznych na rachunek dochodów własnych UZP,
4) dokonać zwrotu kwoty 10 936 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześć złotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
Zamówień Publicznych na rzecz
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający - Gmina Bytom, Miejski Zarząd Dróg i Mostów prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie, którego przedmiotem jest zimowe utrzymanie
oraz oczyszczanie pasów drogowych i terenów zieleni miasta Bytomia w sezonie
2008/2009.
Postępowanie zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich w dniu
8.09.2008 roku pod numerem 235953-2008.
Zamówienie zostało podzielone na osiem zadań, z którym każda obejmuje inny obszar
(rejon) objęty zakresem zamówienia.
W dniu 17 listopada 2008 roku Zamawiający poinformował o wyborze oferty
najkorzystniejszej dla każdego z zadań, w tym dla zadania IV za najkorzystniejszą uznał
ofertę złożoną przez Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o.
W dniu 24 listopada 2008 roku, Wykonawca - Ekośrodowisko Sp. z o.o., zwane dalej
Odwołującym, po zapoznaniu się z treścią ofert wybranych w zadaniach I, III, IV, VIII złożył
protest, w którym zarzucił naruszenie:
1. art. 7 ust. 1 ustawy - przez niezachowanie zasady równego traktowania wykonawców
i zachowania uczciwej konkurencji;
2. art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - przez zaniechanie wykluczenia Zakładu Robót
Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o. z postępowania ze względu na brak
wniesienia wadium;
3. art. 45 ust. 7 ustawy w związku z pkt IX.4. Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia (siwz) - przez dopuszczenie możliwości gotówkowego wniesienia
wadium;
4. art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy - przez zaniechanie unieważnienia postępowania
obarczonego wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
W uzasadnieniu Odwołujący wskazał, że Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o.o. zgodnie z „potwierdzeniem operacji w kasie”, zamieszczonym na stronie 26
oferty wniósł w dniu 20 października 2008 roku wadium w kwocie 10 000 zł przez wpłatę
środków pieniężnych w gotówce bezpośrednio na konto Zamawiającego. Odwołujący
podniósł, że ustawodawca w art. 45 ust. 6 i 7 ustawy dopuszcza wniesienie wadium w jednej
lub kliku formach, a w przypadku wadium wnoszonego w pieniądzu wymaga aby daną kwotę
wpłacić przelewem na rachunek bankowy. Wskazał, że operacja przelewu jest operacją,
którą prawo bankowe odróżnia od wpłaty gotówkowej na konto. Wpłatą gotówkową jest
czynność polegająca na wniesieniu określonej liczby środków pieniężnych na konto
beneficjenta, zaś przelew to dyspozycja dłużnika obciążenia jego rachunku kwotą i uznania
tą kwotą rachunku wierzyciela. W ocenie Odwołującego dokonanie czynności wpłaty wadium
przez jego wpłatę bezpośrednio na konto tj. bez zachowania formy wymaganej przepisami
ustawy jest równoznaczne z zaniechaniem tej czynności i winno skutkować wykluczeniem
Wykonawcy w oparciu o art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy, gdyż oferta na zadanie 4 nie jest
zabezpieczona wadium.
Odwołujący wskazał także, że Zamawiający w pkt IX.4 siwz określił błędną formę wniesienia
wadium bowiem określił, że wadium wniesione w pieniądzu należy wpłacić na rachunek
bankowy. Ponieważ Zamawiający już w siwz naruszył dyspozycję art. 45 ust. 7 ustawy, to w
ocenie Odwołującego słusznym jest wniosek o unieważnienie postępowania jako
obarczonego wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy. Wobec konieczności
wykluczenia Zakładu Robót Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o. aktualizuje się
obowiązek unieważnienia postępowania, gdyż na skutek błędu Zamawiającego wykonawcy
zmuszeni są ponosić negatywne konsekwencje działań wykonanych zgodnie z siwz, zatem
naruszenie art. 45 ust. 7 ustawy miało wpływ na wynik postępowania. Odwołujący przywołał
na poparcie swojego stanowiska treść wyroku z dnia 15 lutego 2008 roku KIO/UZP 79/08.
Do postępowania protestacyjnego na wezwanie Zamawiającego z dnia 25.11.2008 roku,
w dniu 28.11.2008 zgłosił swoje przystąpienie Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o.o., wnosząc o oddalenie protestu.
W dniu 1 grudnia 2008 roku, Zamawiający oddalił protest i wskazał, że w pkt IX.3 siwz
podał formy wniesienia wadium, zgodne z treścią art. 45 ust. 6 ustawy. W pkt 4 siwz posłużył
się pojęciem, wadium powinno być „ wpłacone” , które to pojęcie użyte zostało zamiennie z
pojęciem „wniesione”, co jest zgodne z treścią art. 45 ust. 7, który mówi o wpłacie wadium.
Zamawiający, odwołując się do celu jakiemu ma służyć wadium, wskazał, że wymagana
kwota wadium na zadanie IV została wpłacona na konto Zamawiającego w pełnej kwocie w
terminie przez niego wyznaczonym a niezachowanie wymaganej formy wniesienia wadium
nie może skutkować wykluczeniem Wykonawcy. Na poparcie swoich twierdzeń przywołał
wyrok KIO/UZP/663/08. W ocenie Zamawiającego nie zachodzi w tym przypadku również
konieczność unieważnienia postępowania jako obarczonego wada uniemożliwiającą
zawarcie umowy, bowiem po pierwsze wskazana wadą nie jest wadą nieusuwalną samego
postępowania, która powodowałaby nieważność umowy a po drugie nie zachodzi związek
przyczynowy pomiędzy wadą a niemożnością zawarcia umowy.
Co do zarzutu dotyczącego postanowień pkt IX. 4 siwz Zamawiający uznał, że w tej części
protest powinien zostać odrzucony jako wniesiony po terminie.
Odwołujący, nie zgadzając się z decyzją Zamawiającego złożył w dniu 4 grudnia 2008
roku odwołanie do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, podtrzymując zarzuty zawarte w
proteście i wnosząc o:
1. nakazanie unieważnienia czynności wyboru oferty na zadanie nr IV,
2. nakazanie wykluczenia Wykonawcy Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o. o., jako Wykonawcy który nie zabezpieczył oferty wadium dla zadania nr
IV.
3. nakazanie odrzucenia oferty złożonej na zadanie nr IV przez Zakład Robót
Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o., jako oferty złożonej przez Wykonawcę
wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
4. nakazanie powtórzenia czynności badania i oceny ofert złożonych na zadanie nr IV,
oraz ponowne dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej spośród ofert
niepodlegających odrzuceniu.
ewentualnie
nakazanie unieważnienia postępowania, jako obarczonego wadą uniemożliwiającą
zawarcie ważnej umowy.
Polemizując ze stanowiskiem Zamawiającego wskazał, że czynność wniesienia wadium
podlega wartościowaniu w oparciu o art. 73 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeśli
ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez
zachowania tej formy jest nieważna. Podniósł także, iż dopiero w dacie udostępnienia ofert
był w stanie stwierdzić, że na skutek wadliwej treści siwz doszło do powstania negatywnych
konsekwencji w stosunku do jednego z Wykonawców, zatem zarzut został złożony w
terminie.
Odwołujący wskazał także na naruszenie art. 182 ust. 1 ustawy - przez zawarcie umowy
przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu.
Skład orzekający Izby dopuścił dowody z dokumentacji postępowania:
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dokumentu potwierdzającego
wniesienie wadium przez Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o.,
po wysłuchaniu w trakcie rozprawy stron postępowania ustalił i zważył co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Na wstępie skład orzekający Izby stwierdził, że Odwołujący jako podmiot, który złożył
ofertę na zadanie IV, objęte przedmiotowym zamówieniem i który w przypadku
potwierdzenia się zarzutów zgłoszonych pod adresem oferty uznanej za
najkorzystniejszą w zadaniu IV ma możliwość uzyskania przedmiotowego zamówienia,
posiada interes prawny w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy.
W dziale IX siwz p.n. Wymagania dotyczące wadium oraz w sekcji III. 1.1 ogłoszenia
o zamówieniu Zamawiający określił, że Wykonawcy przystępujący do udziału
w postępowaniu winni wnieść wadium, które dla zadania IV – Śródmieście Zachód
zostało ustalone w wysokości 10 000 zł.
Jednocześnie w pkt 3 działu IX siwz Zamawiający określił, że wadium może być
wniesione w jednej lub kilku formach:
- pieniądzu;
- poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-
kredytowej, z tym że poręcznie kasy jest zawsze poręczeniem pieniężnym;
- gwarancjach bankowych;
- gwarancjach ubezpieczeniowych;
- poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2
ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości (Dz. U. Nr 109, poz. 11 58, ze zmianami).
Zamawiający określił także, że wadium wniesione w pieniądzu należy wpłacić na rachunek
bankowy zamawiającego: 43 1560 0049 0000 9030 0026 9731 w terminie zapewniającym
jego wpływ do czasu złożenia oferty z dopiskiem „Wadium na zimowe utrzymanie oraz
oczyszczanie pasów drogowych i terenów zieleni miasta Bytomia w sezonie 2008/2009
w zadaniu (Rejonie) nr ... „
Skład orzekający Izby ustalił, że termin składania ofert został wyznaczony na dzień
20.10.2008 roku na godz. 10.00.
Wykonawca - Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o., przystępując
do udziału w postępowaniu dla zadania nr 4 wniósł wadium w wysokości 10 000 zł przez
wpłatę gotówkową w kasie Getin Bank S.A. Oddział w Bytomiu na konto wskazane przez
Zamawiającego w siwz i ogłoszeniu. Potwierdzeniem dokonania tej operacji w dniu
20.10.2008 roku o godzinie 8:14 jest dokument zamieszczony na stronie 26 oferty Zakładu
Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o. (nr dokumentu 13195/1). Od wpłaty
gotówkowej dokonanej przez Wykonawcę została pobrana prowizja w wysokości 40 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia skład orzekający Izby zważył:
Przepis art. 45 ust. 7 ustawy dopuszcza w przypadku wadium wnoszonego w formie
pieniężnej jego wpłatę przelewem na rachunek bankowy wskazany przez Zamawiającego,
tym samym ustawodawca wyklucza dokonywanie wpłat gotówkowych bezpośrednio na
rachunek i to niezależnie od tego, czy wpłata dokonywana jest w kasie banku prowadzącego
rachunek zamawiającego, czy też zupełnie innego banku. Należy zatem uznać, że ustawa
dopuszcza jedynie operacje bezgotówkowe wnoszenia wadium.
Istotą sporu jest to, czy wniesienie wadium w formie pieniężnej w inny sposób niż
dopuszczony w ustawie tj. w sposób gotówkowy skutkuje wykluczeniem Wykonawcy
z udziału w postępowaniu.
Art. 24 ustawy określa zamknięty katalog przesłanek, które skutkują wykluczeniem
Wykonawcy z udziału w postępowaniu. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 2 pkt 4 z udziału
w postępowaniu wyklucza się Wykonawców, którzy nie wnieśli wadium, w tym również na
przedłużony okres związania ofertą, lub nie zgodzili się na przedłużenie terminu związania
ofertą.
Dokonując literalnej wykładni cytowanego przepisu należy zauważyć, że ustawodawca
przewidział sankcję w postaci wykluczenia wykonawcy, który nie wniósł wadium, natomiast
nie określił negatywnych konsekwencji prawnych w stosunku do wykonawców, którzy co
prawda wnieśli wadium, ale z naruszeniem sposobu jego wniesienia określonego w ustawie.
Słusznym jest zatem pogląd, że mimo iż ustawodawca dopuścił w odniesieniu do wadium
wnoszonego w formie pieniężnej dokonanie jego wpłaty jedynie przez przelew to jednak nie
określił sankcji za zastosowanie innego niż określony ustawą sposobu wniesienia wadium.
Stanowisko to znajduje również uzasadnienie ze względu na cel, jaki ma spełniać wadium.
Istotą bowiem wadium jest zabezpieczenie interesów Zamawiającego w doprowadzeniu do
zawarcia umowy na wypadek zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 46 ust. 5
ustawy. W rozpatrywanym postępowaniu wymagana kwota zabezpieczenia wadialnego
oferty dla zadania IV została faktycznie wniesiona przed upływem terminu składnia ofert,
oferta była i jest nadal, jak przyznał Zamawiający, skutecznie zabezpieczona wadium, zatem
cel jakiemu ma służyć instytucja wadium został osiągnięty. Zamawiający może w każdej
chwili, w przypadkach ustawowo określonych zaspokoić swe roszczenia z kwoty wadium,
która spoczywa na jego koncie i pozostaje w jego dyspozycji.
Nie zasługuje na uwzględnienie argument podniesiony przez Odwołującego, że czynność
wniesienia wadium należy oceniać w oparciu o art. 73 § 2 kodeksu cywilnego, gdyż zgodnie
z treścią art. 14 ustawy przepisy kodeksu cywilnego mają zastosowanie jedynie do czynności
podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców, wyłącznie w sytuacji gdy przepisy
ustawy nie stanowią inaczej. W rozpatrywanej sprawie przepisy ustawy określają wprost
dopuszczalne formy i sposób wniesienia wadium w formie pieniężnej, ustawodawca określił
również enumeratywnie przesłanki skutkujące wykluczeniem wykonawców z udziału w
postępowaniu, zatem nie ma podstaw aby w odniesieniu do czynności wniesienia wadium,
która to czynność jest uregulowana przepisami ustawy stosować przepisy kodeksu
cywilnego i oceniać skutki tej czynności na gruncie przepisów kodeksu cywilnego. Zatem nie
można podzielić stanowiska Odwołującego, że wniesienie wadium w inny niż przewidziany w
ustawie sposób jest równoznaczne w skutkach prawnych z brakiem wniesienia takiego
wadium w ogóle.
Wobec powyższego skład orzekający Izby, nie znajduje podstaw do wykluczenia
Wykonawcy - Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o. z postępowania ze
względu na brak wadium, które faktycznie zostało wniesione na konto Zamawiającego.
Oceny tego stanu faktycznego nie zmienia także okoliczność, że Zamawiający w treści siwz
pouczył Wykonawców o sposobie wniesienia wadium w formie pieniężnej, wskazując, że
należy je „wpłacić na rachunek bankowy zamawiającego”, tym bardziej że sama treść art. 45
ust. 7 ustawy posługuje się pojęciem „wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem
na rachunek bankowy”.
Niezgodne z ustawą wskazanie sposobu wniesienia wadium nie może wywoływać także
konsekwencji w postaci unieważnienia postępowania w oparciu o art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy,
jak to podniósł Odwołujący.
Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury i doktryny w tym zakresie, aby została
wypełniona przesłanka określona w art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy wadą musi zostać dotknięte
samo postępowanie o zamówienie publiczne i wada ta dodatkowo musi mieć charakter
nieusuwalny, wywierający wpływ na umowę.
W ocenie składu orzekającego Izby brak wskazania w pouczeniu, że wadium należy wpłacić
przelewem nie jest wadą samego postępowania o zamówienie publiczne i nie powoduje
niemożliwości zawarcia ważnej umowy w sprawie tego zamówienia.
Zamawiający przez sformułowanie takiego pouczenia nie wyłączył stosowania powszechnie
obowiązujących przepisów ustawy w tym zakresie tj. obowiązku dokonania przelewu w
przypadku wniesienia wadium w formie pieniężnej, a ponadto jak wykazano w uzasadnieniu
skoro ustawodawca nie przewidział negatywnych skutków w przypadku wniesienia wadium w
inny niż dopuszczony w ustawie sposób to również nie można stwierdzić, że naruszenie art.
45 ust. 7 ustawy przez błędne wskazanie sposobu wniesienia wadium uniemożliwia zawarcie
ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Ponadto za zasadne należy uznać stanowisko Zamawiającego, że zarzut dotyczący treści
siwz jest zarzutem spóźnionym na tym etapie postępowania.
Jak wyjaśnił w trakcie rozprawy Zamawiający zawarł umowy na wszystkie zadania objęte
przedmiotowym zamówieniem, za wyjątkiem zadania nr 4. W ocenie składu orzekającego
Izby, Zamawiający zawierając umowy na poszczególne zadania, za wyjątkiem zadania 4, nie
naruszył przepisu art. 182 ust. 1 ustawy, bowiem dopuszczając do składania ofert
częściowych Zamawiający dopuścił jednocześnie ich odrębną ocenę i wybór oferty.
Zatem zarzut naruszenia art. 7 ust. 1, art. 24 ust. 2 pkt 4 oraz art. 45 ust. 7 i art. 93 ust. 1
pkt 7 ustawy nie zasługuje na uwzględnienie.
Biorąc pod uwagę powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art. 191 ust. 1
ustawy.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 191 ust. 6 i 7 ustawy, uwzględniając koszty
zastępstwa prawnego pełnomocnika Zamawiającego w wysokości 3 600,00 zł na podstawie
rachunku złożonego do akt sprawy, zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2007r. w sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 128, poz. 886 ze zmianami).
Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, z późn. zm.) na niniejszy wyrok /postanowienie* -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
_________
*
niepotrzebne skreślić
WYROK
z dnia 18 grudnia 2008 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Dagmara Gałczewska-Romek
Członkowie: Luiza Łamejko
Anna Packo
Protokolant: Paulina Zalewska
po rozpoznaniu na posiedzeniu/ rozprawie* w dniu /w dniach* 18 grudnia 2008 r. w
Warszawie odwołania wniesionego przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego
50, 41-909 Bytom od rozstrzygnięcia przez zamawiającego Gmina Bytom – Miejski Zarząd
Dróg i Mostów ul. Smolenia 35, 41-902 Bytom protestu /protestów* z dnia 14 listopada
2008r.
przy udziale XXX zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie
2. kosztami postępowania obciąża Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50, 41-
909 Bytom
i nakazuje:
1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 4 064 zł
00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu uiszczonego przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50,
41-909 Bytom
2) dokonać wpłaty kwoty 3 600 (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy ) przez Ekośrodowisko Sp. z o. o., Cyryla i Metodego 50, 41909
Bytom na rzecz Gminy Bytom – Miejskiego Zarządu Dróg i Mostów
stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika
3) dokonać wpłaty kwoty 00 zł 00 gr (słownie: xxx) przez xxx na rzecz Urzędu
Zamówień Publicznych na rachunek dochodów własnych UZP,
4) dokonać zwrotu kwoty 10 936 zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześć złotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
Zamówień Publicznych na rzecz
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający - Gmina Bytom, Miejski Zarząd Dróg i Mostów prowadzi w trybie
przetargu nieograniczonego postępowanie, którego przedmiotem jest zimowe utrzymanie
oraz oczyszczanie pasów drogowych i terenów zieleni miasta Bytomia w sezonie
2008/2009.
Postępowanie zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich w dniu
8.09.2008 roku pod numerem 235953-2008.
Zamówienie zostało podzielone na osiem zadań, z którym każda obejmuje inny obszar
(rejon) objęty zakresem zamówienia.
W dniu 17 listopada 2008 roku Zamawiający poinformował o wyborze oferty
najkorzystniejszej dla każdego z zadań, w tym dla zadania IV za najkorzystniejszą uznał
ofertę złożoną przez Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o.
W dniu 24 listopada 2008 roku, Wykonawca - Ekośrodowisko Sp. z o.o., zwane dalej
Odwołującym, po zapoznaniu się z treścią ofert wybranych w zadaniach I, III, IV, VIII złożył
protest, w którym zarzucił naruszenie:
1. art. 7 ust. 1 ustawy - przez niezachowanie zasady równego traktowania wykonawców
i zachowania uczciwej konkurencji;
2. art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy - przez zaniechanie wykluczenia Zakładu Robót
Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o. z postępowania ze względu na brak
wniesienia wadium;
3. art. 45 ust. 7 ustawy w związku z pkt IX.4. Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia (siwz) - przez dopuszczenie możliwości gotówkowego wniesienia
wadium;
4. art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy - przez zaniechanie unieważnienia postępowania
obarczonego wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie zamówienia
publicznego.
W uzasadnieniu Odwołujący wskazał, że Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o.o. zgodnie z „potwierdzeniem operacji w kasie”, zamieszczonym na stronie 26
oferty wniósł w dniu 20 października 2008 roku wadium w kwocie 10 000 zł przez wpłatę
środków pieniężnych w gotówce bezpośrednio na konto Zamawiającego. Odwołujący
podniósł, że ustawodawca w art. 45 ust. 6 i 7 ustawy dopuszcza wniesienie wadium w jednej
lub kliku formach, a w przypadku wadium wnoszonego w pieniądzu wymaga aby daną kwotę
wpłacić przelewem na rachunek bankowy. Wskazał, że operacja przelewu jest operacją,
którą prawo bankowe odróżnia od wpłaty gotówkowej na konto. Wpłatą gotówkową jest
czynność polegająca na wniesieniu określonej liczby środków pieniężnych na konto
beneficjenta, zaś przelew to dyspozycja dłużnika obciążenia jego rachunku kwotą i uznania
tą kwotą rachunku wierzyciela. W ocenie Odwołującego dokonanie czynności wpłaty wadium
przez jego wpłatę bezpośrednio na konto tj. bez zachowania formy wymaganej przepisami
ustawy jest równoznaczne z zaniechaniem tej czynności i winno skutkować wykluczeniem
Wykonawcy w oparciu o art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy, gdyż oferta na zadanie 4 nie jest
zabezpieczona wadium.
Odwołujący wskazał także, że Zamawiający w pkt IX.4 siwz określił błędną formę wniesienia
wadium bowiem określił, że wadium wniesione w pieniądzu należy wpłacić na rachunek
bankowy. Ponieważ Zamawiający już w siwz naruszył dyspozycję art. 45 ust. 7 ustawy, to w
ocenie Odwołującego słusznym jest wniosek o unieważnienie postępowania jako
obarczonego wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy. Wobec konieczności
wykluczenia Zakładu Robót Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o. aktualizuje się
obowiązek unieważnienia postępowania, gdyż na skutek błędu Zamawiającego wykonawcy
zmuszeni są ponosić negatywne konsekwencje działań wykonanych zgodnie z siwz, zatem
naruszenie art. 45 ust. 7 ustawy miało wpływ na wynik postępowania. Odwołujący przywołał
na poparcie swojego stanowiska treść wyroku z dnia 15 lutego 2008 roku KIO/UZP 79/08.
Do postępowania protestacyjnego na wezwanie Zamawiającego z dnia 25.11.2008 roku,
w dniu 28.11.2008 zgłosił swoje przystąpienie Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o.o., wnosząc o oddalenie protestu.
W dniu 1 grudnia 2008 roku, Zamawiający oddalił protest i wskazał, że w pkt IX.3 siwz
podał formy wniesienia wadium, zgodne z treścią art. 45 ust. 6 ustawy. W pkt 4 siwz posłużył
się pojęciem, wadium powinno być „ wpłacone” , które to pojęcie użyte zostało zamiennie z
pojęciem „wniesione”, co jest zgodne z treścią art. 45 ust. 7, który mówi o wpłacie wadium.
Zamawiający, odwołując się do celu jakiemu ma służyć wadium, wskazał, że wymagana
kwota wadium na zadanie IV została wpłacona na konto Zamawiającego w pełnej kwocie w
terminie przez niego wyznaczonym a niezachowanie wymaganej formy wniesienia wadium
nie może skutkować wykluczeniem Wykonawcy. Na poparcie swoich twierdzeń przywołał
wyrok KIO/UZP/663/08. W ocenie Zamawiającego nie zachodzi w tym przypadku również
konieczność unieważnienia postępowania jako obarczonego wada uniemożliwiającą
zawarcie umowy, bowiem po pierwsze wskazana wadą nie jest wadą nieusuwalną samego
postępowania, która powodowałaby nieważność umowy a po drugie nie zachodzi związek
przyczynowy pomiędzy wadą a niemożnością zawarcia umowy.
Co do zarzutu dotyczącego postanowień pkt IX. 4 siwz Zamawiający uznał, że w tej części
protest powinien zostać odrzucony jako wniesiony po terminie.
Odwołujący, nie zgadzając się z decyzją Zamawiającego złożył w dniu 4 grudnia 2008
roku odwołanie do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, podtrzymując zarzuty zawarte w
proteście i wnosząc o:
1. nakazanie unieważnienia czynności wyboru oferty na zadanie nr IV,
2. nakazanie wykluczenia Wykonawcy Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych
Spółka z o. o., jako Wykonawcy który nie zabezpieczył oferty wadium dla zadania nr
IV.
3. nakazanie odrzucenia oferty złożonej na zadanie nr IV przez Zakład Robót
Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o., jako oferty złożonej przez Wykonawcę
wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
4. nakazanie powtórzenia czynności badania i oceny ofert złożonych na zadanie nr IV,
oraz ponowne dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej spośród ofert
niepodlegających odrzuceniu.
ewentualnie
nakazanie unieważnienia postępowania, jako obarczonego wadą uniemożliwiającą
zawarcie ważnej umowy.
Polemizując ze stanowiskiem Zamawiającego wskazał, że czynność wniesienia wadium
podlega wartościowaniu w oparciu o art. 73 § 2 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeśli
ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez
zachowania tej formy jest nieważna. Podniósł także, iż dopiero w dacie udostępnienia ofert
był w stanie stwierdzić, że na skutek wadliwej treści siwz doszło do powstania negatywnych
konsekwencji w stosunku do jednego z Wykonawców, zatem zarzut został złożony w
terminie.
Odwołujący wskazał także na naruszenie art. 182 ust. 1 ustawy - przez zawarcie umowy
przed ostatecznym rozstrzygnięciem protestu.
Skład orzekający Izby dopuścił dowody z dokumentacji postępowania:
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, dokumentu potwierdzającego
wniesienie wadium przez Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Spółka z o.o.,
po wysłuchaniu w trakcie rozprawy stron postępowania ustalił i zważył co następuje:
Odwołanie podlega oddaleniu.
Na wstępie skład orzekający Izby stwierdził, że Odwołujący jako podmiot, który złożył
ofertę na zadanie IV, objęte przedmiotowym zamówieniem i który w przypadku
potwierdzenia się zarzutów zgłoszonych pod adresem oferty uznanej za
najkorzystniejszą w zadaniu IV ma możliwość uzyskania przedmiotowego zamówienia,
posiada interes prawny w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy.
W dziale IX siwz p.n. Wymagania dotyczące wadium oraz w sekcji III. 1.1 ogłoszenia
o zamówieniu Zamawiający określił, że Wykonawcy przystępujący do udziału
w postępowaniu winni wnieść wadium, które dla zadania IV – Śródmieście Zachód
zostało ustalone w wysokości 10 000 zł.
Jednocześnie w pkt 3 działu IX siwz Zamawiający określił, że wadium może być
wniesione w jednej lub kilku formach:
- pieniądzu;
- poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-
kredytowej, z tym że poręcznie kasy jest zawsze poręczeniem pieniężnym;
- gwarancjach bankowych;
- gwarancjach ubezpieczeniowych;
- poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2
ustawy z dnia 9 listopada 2000 roku o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości (Dz. U. Nr 109, poz. 11 58, ze zmianami).
Zamawiający określił także, że wadium wniesione w pieniądzu należy wpłacić na rachunek
bankowy zamawiającego: 43 1560 0049 0000 9030 0026 9731 w terminie zapewniającym
jego wpływ do czasu złożenia oferty z dopiskiem „Wadium na zimowe utrzymanie oraz
oczyszczanie pasów drogowych i terenów zieleni miasta Bytomia w sezonie 2008/2009
w zadaniu (Rejonie) nr ... „
Skład orzekający Izby ustalił, że termin składania ofert został wyznaczony na dzień
20.10.2008 roku na godz. 10.00.
Wykonawca - Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o., przystępując
do udziału w postępowaniu dla zadania nr 4 wniósł wadium w wysokości 10 000 zł przez
wpłatę gotówkową w kasie Getin Bank S.A. Oddział w Bytomiu na konto wskazane przez
Zamawiającego w siwz i ogłoszeniu. Potwierdzeniem dokonania tej operacji w dniu
20.10.2008 roku o godzinie 8:14 jest dokument zamieszczony na stronie 26 oferty Zakładu
Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o. (nr dokumentu 13195/1). Od wpłaty
gotówkowej dokonanej przez Wykonawcę została pobrana prowizja w wysokości 40 zł.
Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia skład orzekający Izby zważył:
Przepis art. 45 ust. 7 ustawy dopuszcza w przypadku wadium wnoszonego w formie
pieniężnej jego wpłatę przelewem na rachunek bankowy wskazany przez Zamawiającego,
tym samym ustawodawca wyklucza dokonywanie wpłat gotówkowych bezpośrednio na
rachunek i to niezależnie od tego, czy wpłata dokonywana jest w kasie banku prowadzącego
rachunek zamawiającego, czy też zupełnie innego banku. Należy zatem uznać, że ustawa
dopuszcza jedynie operacje bezgotówkowe wnoszenia wadium.
Istotą sporu jest to, czy wniesienie wadium w formie pieniężnej w inny sposób niż
dopuszczony w ustawie tj. w sposób gotówkowy skutkuje wykluczeniem Wykonawcy
z udziału w postępowaniu.
Art. 24 ustawy określa zamknięty katalog przesłanek, które skutkują wykluczeniem
Wykonawcy z udziału w postępowaniu. Zgodnie z treścią art. 24 ust. 2 pkt 4 z udziału
w postępowaniu wyklucza się Wykonawców, którzy nie wnieśli wadium, w tym również na
przedłużony okres związania ofertą, lub nie zgodzili się na przedłużenie terminu związania
ofertą.
Dokonując literalnej wykładni cytowanego przepisu należy zauważyć, że ustawodawca
przewidział sankcję w postaci wykluczenia wykonawcy, który nie wniósł wadium, natomiast
nie określił negatywnych konsekwencji prawnych w stosunku do wykonawców, którzy co
prawda wnieśli wadium, ale z naruszeniem sposobu jego wniesienia określonego w ustawie.
Słusznym jest zatem pogląd, że mimo iż ustawodawca dopuścił w odniesieniu do wadium
wnoszonego w formie pieniężnej dokonanie jego wpłaty jedynie przez przelew to jednak nie
określił sankcji za zastosowanie innego niż określony ustawą sposobu wniesienia wadium.
Stanowisko to znajduje również uzasadnienie ze względu na cel, jaki ma spełniać wadium.
Istotą bowiem wadium jest zabezpieczenie interesów Zamawiającego w doprowadzeniu do
zawarcia umowy na wypadek zaistnienia okoliczności, o których mowa w art. 46 ust. 5
ustawy. W rozpatrywanym postępowaniu wymagana kwota zabezpieczenia wadialnego
oferty dla zadania IV została faktycznie wniesiona przed upływem terminu składnia ofert,
oferta była i jest nadal, jak przyznał Zamawiający, skutecznie zabezpieczona wadium, zatem
cel jakiemu ma służyć instytucja wadium został osiągnięty. Zamawiający może w każdej
chwili, w przypadkach ustawowo określonych zaspokoić swe roszczenia z kwoty wadium,
która spoczywa na jego koncie i pozostaje w jego dyspozycji.
Nie zasługuje na uwzględnienie argument podniesiony przez Odwołującego, że czynność
wniesienia wadium należy oceniać w oparciu o art. 73 § 2 kodeksu cywilnego, gdyż zgodnie
z treścią art. 14 ustawy przepisy kodeksu cywilnego mają zastosowanie jedynie do czynności
podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców, wyłącznie w sytuacji gdy przepisy
ustawy nie stanowią inaczej. W rozpatrywanej sprawie przepisy ustawy określają wprost
dopuszczalne formy i sposób wniesienia wadium w formie pieniężnej, ustawodawca określił
również enumeratywnie przesłanki skutkujące wykluczeniem wykonawców z udziału w
postępowaniu, zatem nie ma podstaw aby w odniesieniu do czynności wniesienia wadium,
która to czynność jest uregulowana przepisami ustawy stosować przepisy kodeksu
cywilnego i oceniać skutki tej czynności na gruncie przepisów kodeksu cywilnego. Zatem nie
można podzielić stanowiska Odwołującego, że wniesienie wadium w inny niż przewidziany w
ustawie sposób jest równoznaczne w skutkach prawnych z brakiem wniesienia takiego
wadium w ogóle.
Wobec powyższego skład orzekający Izby, nie znajduje podstaw do wykluczenia
Wykonawcy - Zakład Robót Drogowych i Terenów Zielonych Sp. z o.o. z postępowania ze
względu na brak wadium, które faktycznie zostało wniesione na konto Zamawiającego.
Oceny tego stanu faktycznego nie zmienia także okoliczność, że Zamawiający w treści siwz
pouczył Wykonawców o sposobie wniesienia wadium w formie pieniężnej, wskazując, że
należy je „wpłacić na rachunek bankowy zamawiającego”, tym bardziej że sama treść art. 45
ust. 7 ustawy posługuje się pojęciem „wadium wnoszone w pieniądzu wpłaca się przelewem
na rachunek bankowy”.
Niezgodne z ustawą wskazanie sposobu wniesienia wadium nie może wywoływać także
konsekwencji w postaci unieważnienia postępowania w oparciu o art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy,
jak to podniósł Odwołujący.
Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury i doktryny w tym zakresie, aby została
wypełniona przesłanka określona w art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy wadą musi zostać dotknięte
samo postępowanie o zamówienie publiczne i wada ta dodatkowo musi mieć charakter
nieusuwalny, wywierający wpływ na umowę.
W ocenie składu orzekającego Izby brak wskazania w pouczeniu, że wadium należy wpłacić
przelewem nie jest wadą samego postępowania o zamówienie publiczne i nie powoduje
niemożliwości zawarcia ważnej umowy w sprawie tego zamówienia.
Zamawiający przez sformułowanie takiego pouczenia nie wyłączył stosowania powszechnie
obowiązujących przepisów ustawy w tym zakresie tj. obowiązku dokonania przelewu w
przypadku wniesienia wadium w formie pieniężnej, a ponadto jak wykazano w uzasadnieniu
skoro ustawodawca nie przewidział negatywnych skutków w przypadku wniesienia wadium w
inny niż dopuszczony w ustawie sposób to również nie można stwierdzić, że naruszenie art.
45 ust. 7 ustawy przez błędne wskazanie sposobu wniesienia wadium uniemożliwia zawarcie
ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego.
Ponadto za zasadne należy uznać stanowisko Zamawiającego, że zarzut dotyczący treści
siwz jest zarzutem spóźnionym na tym etapie postępowania.
Jak wyjaśnił w trakcie rozprawy Zamawiający zawarł umowy na wszystkie zadania objęte
przedmiotowym zamówieniem, za wyjątkiem zadania nr 4. W ocenie składu orzekającego
Izby, Zamawiający zawierając umowy na poszczególne zadania, za wyjątkiem zadania 4, nie
naruszył przepisu art. 182 ust. 1 ustawy, bowiem dopuszczając do składania ofert
częściowych Zamawiający dopuścił jednocześnie ich odrębną ocenę i wybór oferty.
Zatem zarzut naruszenia art. 7 ust. 1, art. 24 ust. 2 pkt 4 oraz art. 45 ust. 7 i art. 93 ust. 1
pkt 7 ustawy nie zasługuje na uwzględnienie.
Biorąc pod uwagę powyższe należało orzec jak w sentencji na podstawie art. 191 ust. 1
ustawy.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 191 ust. 6 i 7 ustawy, uwzględniając koszty
zastępstwa prawnego pełnomocnika Zamawiającego w wysokości 3 600,00 zł na podstawie
rachunku złożonego do akt sprawy, zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa
Rady Ministrów z dnia 9 lipca 2007r. w sprawie wysokości oraz sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 128, poz. 886 ze zmianami).
Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, z późn. zm.) na niniejszy wyrok /postanowienie* -
w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Urzędu Zamówień Publicznych do Sądu Okręgowego w Katowicach.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
_________
*
niepotrzebne skreślić