Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: KIO 1064/15
KIO 1067/15


WYROK
z dnia 8 czerwca 2015 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Izabela Niedziałek-Bujak
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 czerwca 2015 r. odwołań wniesionych do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej:
A) w dniu 21 maja 2015 r. przez Odwołującego – wykonawców wspólnie ubiegających
się o zamówienie CLAR SYSTEM Spółka Akcyjna z siedzibą w Poznaniu przy ul.
Janickiego 20B, 60-542 Poznań, HOSPITAL SYSTEM Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedziba w Poznaniu przy ul. Janickiego 20B, 60-542 Poznań
(sygn. akt KIO 1064/15);
B) w dniu 21 maja 2015 r. przez Odwołującego ISS Facility Services Spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie przy ul. Flisa 2, 02-247
Warszawa (sygn. akt KIO 1067/15)
w postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. J.
Brudzińskiego, ul. Chodkiewicza 44, 85-667 Bydgoszcz
przy udziale
wykonawcy ISS Facility Services Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, ul. Flisa 2, 02-247
Warszawa zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO
1064/15 po stronie Zamawiającego
wykonawcy Impel Cleaning Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu przy ul. Ślężnej 118, 53-111
Wrocław zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO
1064/15 i KIO 1067/15 po stronie Zamawiającego
wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie CLAR SYSTEM S.A. z siedzibą w
Poznaniu przy ul. Janickiego 20B, 60-542 Poznań, HOSPITAL SYSTEM Sp. z o.o. z siedzibą
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 2
w Poznaniu przy ul. Janickiego 20B, 60-542 Poznań zgłaszających przystąpienie do
postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 1067/15 po stronie Odwołującego
orzeka:

A) Uwzględnia odwołanie wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie
CLAR SYSTEM S. A. z/s w Poznaniu, HOSPITAL SYSTEM Sp. z o.o. z/s w
Poznaniu (sygn. akt KIO 1064/15) i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie
czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 11.05.2015 r. oraz
nakazuje odrzucenie oferty Impel Cleaning Sp. z o.o., a także nakazuje częściowe
odtajnienie wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny złożonych przez
wykonawców: Impel Cleaning Sp. z o.o. (załącznik nr 1 – zestawienie miesięczne
zatrudnienia str. 8 oraz pozostałych kosztów związanych z wykonaniem usługi –
str. 10 wyjaśnień z dnia 16.04.2015 r.) oraz ISS Facility Services Sp. z o.o. (tabela
nr 1 i 3 na str. 5 i 7 wyjaśnień z dnia 15.04.2015 r.) i powtórzenie czynności oceny
ofert z uwzględnieniem ofert niepodlegających odrzuceniu. W pozostałym
zakresie zarzuty i żądania uznaje za nieuzasadnione.
B) Uwzględnia odwołanie wykonawcy ISS Facility Services Sp. z o.o. z/s w
Warszawie (sygn. akt KIO 1067/15) i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie
czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej z dnia 11.05.2015 r. oraz
nakazuje odrzucenie oferty Impel Cleaning Sp. z o.o. i powtórzenie czynności
oceny ofert z uwzględnieniem ofert niepodlegających odrzuceniu;

2. Kosztami postępowania obciąża Zamawiającego - Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. J.
Brudzińskiego, ul. Chodkiewicza 44, 85-667 Bydgoszcz i:
2.1 zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 30.000 zł 00 gr. (słownie:
trzydzieści tysięcy złotych, zero groszy) uiszczoną przez Odwołujących: CLAR SYSTEM
S. A. z/s w Poznaniu, HOSPITAL SYSTEM Sp. z o.o. z/s w Poznaniu (sygn. akt KIO
1064/15), ISS Facility Services Sp. z o.o. z/s w Warszawie (sygn. akt KIO 1067/15),
tytułem wpisów od odwołań.
2.2 Zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołujących: CLAR SYSTEM S. A. z/s w
Poznaniu, HOSPITAL SYSTEM Sp. z o.o. z/s w Poznaniu (sygn. akt KIO 1064/15), ISS
Facility Services Sp. z o.o. z/s w Warszawie (sygn. akt KIO 1067/15) kwotę 30.000 zł 00
gr. (słownie: trzydzieści tysięcy złotych, zero groszy) w tym:
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 3
A) na rzecz Odwołującego CLAR SYSTEM S. A. z/s w Poznaniu, HOSPITAL SYSTEM
Sp. z o.o. z/s w Poznaniu kwotę 15.000 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych
zero groszy), tytułem zwrotu kosztów strony poniesionych w związku z wpisem od
odwołania w sprawie o sygn. akt KIO 1064/15;
B) na rzecz Odwołującego ISS Facility Services Sp. z o.o. z/s w Warszawie kwotę
15.000 zł 00 gr. (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), tytułem zwrotu
kosztów strony poniesionych w związku z wpisem od odwołania w sprawie o sygn.
akt KIO 1067/15;

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 907 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy



Przewodniczący: ………………………………


























Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 4
U z a s a d n i e n i e

W postępowaniu prowadzonym przez Zamawiającego –Wojewódzki Szpital
Dziecięcy im. J. Brudzińskiego w Bydgoszczy w trybie przetargu nieograniczonego na
świadczenie usług sanitarno-porządkowych i transportu wewnętrznego Wojewódzkiego
Szpitala Dziecięcego im. J. Brudzińskiego w Bydgoszczy (nr postępowania: 38/2014/PN),
ogłoszonym w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich 2015/S 009-011258 w dniu 14
stycznia 2015 r., wobec czynności oceny ofert i wyboru oferty najkorzystniejszej, zostały
wniesione w dniu 21 maja 2015 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołania przez:
konsorcjum w składzie CLAR System S.A. z/s w Poznaniu i Hospital System Sp. z o.o. z/s w
Poznaniu (sygn. akt KIO 1064/15) oraz wykonawcę ISS Facility Services Sp. z o.o. z/s w
Warszawie (sygn. akt KIO 1067/15).
Zamawiający poinformował wykonawców o wynikach oceny ofert oraz wyborze oferty
najkorzystniejszej w dniu 11.05.2015 r. w zawiadomieniu przekazanym drogą elektroniczną
oraz faksem.
Do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO 1064/15 przystąpienie zgłosili
wykonawcy: Impel Cleaning Sp. z o.o. z Wrocławia po stronie Zamawiającego, ISS Facility
Services Sp. z o.o. z Warszawy po stronie Zamawiającego, a do postępowania
odwoławczego oznaczonego sygn. akt KIO 1067/15 wykonawcy: Impel Cleaning Sp. z o.o. z
Wrocławia po stronie Zamawiającego oraz konsorcjum Clar System S.A. z Poznania i
Hospital System Sp. z o.o. z Poznania po stronie Odwołującego.

A. Sygn. akt KIO 1064/15

W odwołaniu oznaczonym sygnaturą akt KIO 1064/15 Odwołujący – konsorcjum Clar
System S.A. i Hospital Services Sp. z o.o. (dalej jako Konsorcjum Clar) zarzuciło
Zamawiającemu dokonanie z naruszeniem przepisów ustawy czynności oceny ofert
złożonych przez wykonawców Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz ISS Facility Services Sp. z o.o.
oraz Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu:
1. Naruszenie art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 96 ust. 3
ustawy Pzpz w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.) poprzez
bezpodstawne:
a. uznanie, że wyjaśnienia złożone w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przez
wykonawców Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz ISS Facility Services Sp. z o.o. i
konsorcjum firm Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o., co do
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 5
rażąco niskiej ceny stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa tych podmiotów
zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji;
b. zaniechanie odtajnienia wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny złożonych w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przez wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z
o.o., ISS Facility Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i
Propel System Sp. z o.o.;
2. Naruszenie art. 90 ust. 1 i 2, art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp poprzez dokonanie
wadliwej oraz dowolnej oceny złożonych wyjaśnienia co do rażąco niskiej ceny
złożonych przez wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility Services Sp. z
o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o., co w
szczególności przejawiało się w uznaniu rzeczonych wyjaśnień za potwierdzające
brak podstaw do uznania cen powyższych wykonawców za rażąco niską pomimo, że
wykonawcy ci nie przedstawili Zamawiającemu dowodów na potwierdzenie
okoliczności podnoszonych przez nich w rzeczonych wyjaśnieniach, podczas gdy
wyrokiem KIO z dnia 18 marca 2015 r. (sygn. akt KIO 398/15) KIO nakazało
Zamawiającemu wezwać powyższych wykonawców do złożenia wyjaśnień w trybie
art. 90 ust. 1 ustawy określając zarazem w uzasadnieniu wyroku dokładny sposób i
podstawy dokonywania oceny złożonych wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny, w tym
oparcie oceny tychże wyjaśnień na przedłożonych przez wykonawców dowodach;
3. Naruszenie art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 85 § 4 i 5 w zw. z art. 24 ust. 2 pkt
2 ustawy Pzpz poprzez błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do
należytego badania i oceny ofert, a co za tym idzie nie jest zobowiązany do
prawidłowego obliczenia do kiedy wykonawcy zobowiązali się pozostać związani
złożoną ofertą oraz czy zabezpieczyli ofertę wadium na cały okres związania ofertą,
przez co Zamawiający zaniechał wykluczenia wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z
o.o., ISS Facility Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel
System Sp. z o.o. z postępowania pomimo, że wykonawcy ci nie przedłużyli terminu
związania ofertą o 60 dni z równoczesnym przedłożeniem ważności wadium na cały
okres związania ofertą.

Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i uchylenie skutków prawnych
zaskarżonych czynności poprzez unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
nakazanie Zamawiającemu wykonania ponownego badania i oceny złożonych w
postępowaniu ofert, nakazanie Zamawiającemu odtajnienia złożonych w trybie art. 90
wyjaśnienie co do rażąco niskiej ceny wykonawców: : Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility
Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. i
nakazanie wykluczenia z postępowania wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 6
Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o., a w
konsekwencji odrzucenie złożonych przez nich ofert.
Odwołujący wniósł jednocześnie o obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania
odwoławczego w tym także kosztami związanymi z dojazdem na wyznaczoną rozprawę lub
rozprawy Izby oraz kosztami wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3.600,00 zł.

Wobec zaistnienia podstaw do odrzucenia oferty najkorzystniejszej wykonawcy Impel
Cleaning Sp. z o.o., oraz poprzedzającej ją oferty wykonawcy ISS Facility Services Sp. z o.o.
(a także ofert pozostałych wykonawców), oferta złożona przez Odwołującego mogłaby
zostać uznana za ofertę najkorzystniejszą oraz jedyną ważną. Tym samy Odwołujący
mogliby uzyskać zamówienie stanowiące przedmiot prowadzonego przez Zamawiającego
postępowania.
Przedmiotem zaskarżenia w niniejszym odwołaniu są powtórzone czynności oceny
ofert wykonawców Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility Service Sp. z o.o. oraz konsorcjum
Ever Grupa Sp. z o.o.o i Propel System Sp. z o.o. i wyboru oferty najkorzystniejszej złożonej
przez Impel Cleaning Sp. z o.o., przeprowadzone w wyniku nakazanych wyrokiem KIO z
dnia 18.03.2015 r. (sygn. akt KIO 398/15) czynności zmierzających do wyjaśnienia
wysokości cen w trybie art. 90 ust. 1 ustawy. Zamawiający dokonał wezwania powyższych
wykonawców do złożenia wyjaśnień, a ponadto pismem z dnia 15.04.2015 r. wezwał
wykonawców do przedłużenia terminu związania ofertą o 60 dni. W wyniku
przeprowadzonych czynności Zamawiający wskazał jako najkorzystniejszą ofertę
wykonawcy Impel Cleaning Sp. z o.o. (przyznając 100 pkt), następne w kolejności wskazane
zostały oferty wykonawcy ISS Facility Services Sp. z o.o. (87,58 pkt), oferta Odwołującego
(69,35 pkt), konsorcjum firm Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. (oferta
odrzucona), konsorcjum DGP Dozorbud Grupa Polska Sp. z o.o. (oferta odrzucona).
W związku z zastrzeżeniem przez wykonawców jawności wyjaśnień dotyczących
wysokości cen, Odwołujący wskazał na obowiązek Zamawiającego zbadania zasadności
objęcia klauzulą tajemnicy przedsiębiorstwa zastrzeżonych informacji, w świetle art. 11 ust.
4 ustawy o zw.n.k. W okolicznościach niniejszej sprawy, zdaniem Odwołującego,
wykonawcy składający zamawiającemu wyjaśnienia co do rażąco niskiej ceny w sposób
sprzeczny z przepisami prawa zastrzegli składane wyjaśnienia (informacje w nich zawarte)
jako tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji. Zamawiający nie dostrzegając tej okoliczności, oraz nie udostępniając
Odwołującemu tychże wyjaśnień dopuścił się zaś naruszenia przepisów art. 7 ust. 1 i ust 3
ustawy PZP w zw. z art. 8 ust. 1 i ust. 3 oraz art. 96 ust. 3 tej ustawy w zw. z art. 11 ust. 4
ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Aby móc uznać
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 7
informację za chronioną, koniecznym zdaniem Odwołującego jest, aby miała ona walor
stałości, reprezentatywności i była wyznacznikiem statusu czy kondycji przedsiębiorstwa, a
nie była zmienną kalkulacyjną obliczaną na użytek każdego kolejnego postępowania.
Informacja stanowiąca tajemnicę przedsiębiorstwa powinna mieć dla przedsiębiorstwa
wartość gospodarczą przynajmniej w jakimś okresie czasu, stałą dla jego funkcjonowania i
znaczenia dla rynku, np. źródła zaopatrzenia i zbytu, kooperacji, wynalazki i patenty. Innymi
słowy informacjami gospodarczymi są tylko takie informacje, które mają wpływ na wycenę
przedsiębiorstwa i są istotne z punktu widzenia zdobycia kolejnego zamówienia. Za
powszechnie aprobowany w orzecznictwie KIO pogląd należy uznać twierdzenie, że
instytucja wyjaśnienia podejrzenia co do rażąco niskiej ceny jest po to, aby wykonawcy
wyjaśnili nie tylko zamawiającemu, ale również konkurentom, jakie stawki i parametry tworzą
zaoferowaną cenę, czy są one realne, czy służą tylko spekulacji uzyskania zamówienia.
Pokazanie samych stawek jednostkowych nie naraża wykonawcy na utratę przychodów czy
zdradę tajemnicy co do źródła tych stawek. Stawki jednostkowe nie powinny być chronione.
Mogą być chronione co najwyżej informacje co do źródeł tych stawek (tak KIO w wyroku z
dnia 23.02.2015 r., sygn. KIO 222/15).
Odwołujący odwołał się do uzasadnienia wyroku KIO z 18.03.2015 r., w którym Izba zwróciła
uwagę, że procedura wyjaśnień ceny powinna zostać przeprowadzona rzetelnie i z
uwzględnieniem realiów zatrudnienia osób oraz przepisów prawa, a nie jedynie pro forma.
Jeśli więc wykonawca wskaże przykładowo, że w kalkulacji założył, iż prawie wszyscy
zatrudnieni przez niego pracownicy będą podlegać zwolnieniu ze składek na Fundusz Pracy
i/lub Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych albo otrzyma dopłaty z tytułu ich
zatrudnienia, powinien ten fakt wykazać i udowodnić, np. którzy pracownicy takiemu
zwolnieniu i na jakiej podstawie podlegają (osobowo lub procentowo), czy jest w stanie
wskazać, że zatrudnieni przez niego w niepełnym wymiarze godzin pracownicy nie będą
otrzymywać wynagrodzenia z innego miejsca pracy, a tym samym osiągać płacy powyżej
minimalnego wynagrodzenia, jaki przyjął wskaźnik kosztów zwolnień lekarskich i urlopów
wśród pracowników itd.
Dalsza argumentacja Odwołującego (w związku z odmową Zamawiającego
udostępnienia treści wyjaśnień) opiera się na stanowisku zajętym przez wykonawcę Impel
Cleaning Sp. z o.o. w piśmie z dnia 30.04.2015 r., stanowiącym odpowiedź na wniosek
Zamawiającego o wyrażenie zgody na udostępnienie wyjaśnień w całości lub części innym
wykonawcom. W ocenie Odwołującego z pisma wykonawcy wynika, że informacje
składające się na wyjaśnienia co do rażąco niskiej ceny odnoszą się do ogólnego
przywołania okoliczności, które miałyby przesądzać o uznaniu informacji zawartych w
wyjaśnieniach jako tajemnicy przedsiębiorstwa. Co więcej wykonawca nie przedstawił
Zamawiającemu żadnych dowodów na te okoliczności. W świetle art. 8 ust. 3 ustawy
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 8
(nakazującego wykazanie zasadności zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa)
Zamawiający nie miał podstaw do uznania złożonych wyjaśnień za tajemnicę
przedsiębiorstwa. Zamawiający dopuścił się naruszenia nie tylko art. 8 ust. 3 ustawy, ale
także naruszenia przepisu art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy, gdyż nie dokonał nakazanych mu
przez KIO wyrokiem z 18.03.2015 r. czynności w sposób wskazany w tymże wyroku.
Odwołujący przywołał pogląd prezentowany w orzecznictwie KIO, iż nie jest uprawnione
kwalifikowanie jako tajemnicy przedsiębiorstwa informacji składających się na sposób
kalkulacji ceny ofertowej (przykładowo cytując fragment uzasadnienia z wyrok KIO z
26.11.2014 r., sygn. akt 2360/14 – „Czyli zastrzeżone informacje w postaci liczb, danych
mają charakter jednorazowy i związane są z kalkulacją ceny w poszczególnym
postępowaniu to jest na użytek konkretnego postępowania. Według oceny przystępującego
właśnie ta zmienność liczb, danych, cyfr w każdym postępowaniu o udzielenie zamówienia
jest argumentem na to, że informacje te nie są upublicznione, ponieważ każdorazowo są
zastrzegane jako tajemnica przedsiębiorstwa Wskazać należy, że przedstawione kalkulacje
zostały przygotowane wyłącznie na potrzeby przedmiotowego postępowania, w związku z
czym nie były wcześniej ujawnione do wiadomości publicznej " (...). Ustawa o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji takiej konstrukcji nieupubliczniania informacji nie chroni. W ocenie
Izby aby informacja była chroniona to musi mieć ona walor stałości, reprezentatywności,
stabilności i być wyznacznikiem statusu czy kondycji przedsiębiorstwa a nie być zmienną
kalkulacyjną na użytek każdego kolejnego postępowania. Bowiem informacja powinna
posiadać wartość gospodarczą nie tylko na użytek konkretnego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego ale powinna mieć dla przedsiębiorstwa wartość gospodarczą
przynajmniej w jakimś okresie czasu stalą dla jego funkcjonowania i znaczenia na rynku np.
źródła zaopatrzenia i zbytu, kooperanci, wynalazki i patenty. W ocenie Izby informacja
posiadająca wartość gospodarczą to taka, która ma np.: wpływ na wycenę przedsiębiorstwa
a nie stanowi tylko element kalkulacyjny tworzony na użytek kolejnego postępowania celem
zdobycia kolejnego zamówienia i zmieniająca się z dnia na dzień. Przystępujący powołuje
się również na wynegocjowanie stawek, których nie chce ujawnić, aby nie stracić
przychodów. W ocenie Izby nie ma żadnego logicznego związku pomiędzy stosowanymi
stawkami a groźbą utraty przychodów w związku z pokazaniem tych stawek. Po to jest
instytucja wyjaśniania podejrzeń co do rażąco niskiej ceny aby wykonawcy wyjaśnili nie
tylko zamawiającemu ale również konkurentom jakie stawki i parametry tworzą zaoferowaną
cenę, czy są one realne czy służą tylko spekulacji uzyskania zamówienia. Pokazanie
samych stawek jednostkowych nie naraża wykonawcy na utratę przychodów czy zdradę
tajemnicy, co do źródła tych stawek. Same stawki jednostkowe same w sobie nie powinny
być chronione. Mogą być chronione co najwyżej informacje co do źródeł tych stawek np.:
umowy co do zakupu rowerów, umowy co do pozyskania systemu informatycznego obsługi
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 9
publicznego roweru, umowy o pracę z mechanikami, sekretarkami, czy firmami
profesjonalnymi w tym zakresie, umowy o zaopatrzenie w materiały, urządzenia, umowy
najmu magazynu do przechowywania rowerów i całego systemu poza sezonem, czy umowy
najmu lokali do obsługi klienta czy obiektów warsztatu napraw, konserwacji rowerów, czy też
umów na uzyskanie dochodów z reklamy. (…). Izba przeprowadzając dowód na rozprawie z
wyjaśnień przystępującego z dnia 20 października 2014 r. na okoliczność elementów
wpływających na wysokość ceny według wytycznych zamawiającego nie stwierdziła również
jakiejkolwiek oryginalności w samym sposobie ujęcia stawek i kosztów czyli kalkulacji, która
zasługiwałaby na ochronę przed ujawnieniem. Analogiczny pogląd wyraziła KIO np. w
wyroku z dnia 12.01.2015 r. sygn. KIO 2731/14).
Odnośnie zarzutu dotyczącego terminu związania ofertami, Odwołujący wskazał, iż
termin składania ofert upłynął w dniu 19.02.2015 r. (pkt XVI SIWZ), a bieg 60-dniowego
terminu związania ofertą rozpoczął się wraz z upływem terminu składania ofert (art. 85 ust.5
ustawy Pzp) i upłynął dnia 19.04.2015 r. Zamawiający pismem z dnia 15.04.2015 r. wezwał
wszystkich wykonawców do przedłużenia terminu związania ofertą o 60 dni. Postępowanie
odwoławcze zakończone ogłoszeniem wyroku KIO w dniu 18.03.2015 r. zostało wszczęte w
dniu 02.03.2015 r., a tym samym okres związania ofertą uległ zawieszeniu na okres 17 dni.
Ostatecznie zatem termin związania ofertą upływał nie 19.04.2015 r., a dnia 06.05.2015 r.
Zatem to tę datę należy uwzględnić przy obliczaniu terminu związania ofertą na kolejne 60
dni i zabezpieczenia wadium, który upływa 05.07.2015 r.
Wykonawca Impel Cleaninig Sp. z o.o. wyraził w oświadczeniu z dnia 17.04.2015 r.
zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą o 60 dni zaś ważność wadium przedłużył do
dnia 29.06.2015 r. włącznie. Wykonawca DGP Dozrbud Grupa Polska Sp. z o.o. oświadczył,
iż przedłuża termin związania ofertą do dnia 05.07.2015 r. ale nie wniósł wadium na
przedłużony termin związania ofertą. Wykonawca ISS Facility Service Sp. z o.o. wyraził
zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą o 60 dni, a ważność wadium przedłużył do
20.06.2015 r. Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. wyraziło zgodę
na przedłużenie terminu związania ofertą do 20.05.2015 r. i do tego dnia przedłużył ważność
wadium. Odwołujący oświadczył iż pozostaje związany ofertą na przedłużony okres do dnia
07.07.2015 r. i również do tego dnia przedłużył ważność wadium.
Odwołujący wskazał, iż obowiązkiem wykonawców było uwzględnienie przy
obliczeniu przedłużenia terminu związania ofertą okresu zawieszenia biegu i uwzględniając
tę okoliczność, zgodnie z art. 85 ust. 4 ustawy, przedłużyć ważność wadium lub wnieść
nowe wadium. Niewłaściwe obliczenie terminu o jaki należało przedłużyć termin związania
ofertą oraz ważność wadium powoduje to, że aktualizuje się obowiązek wykluczenia
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 10
wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp.
Uwzględniając powyższe Odwołujący stwierdził, iż wybrana oferta, jaki i oferty
pozostałych wykonawców powinny zostać przez Zamawiającego odrzucone.
Sygn. akt KIO 1067/15

W odwołaniu oznaczonym sygn. akt KIO 1067/15 Odwołujący – ISS Facility Services
Sp. z o.o. z/s w Warszawie (dalej jako ISS), zaskarżył czynność oceny i wyboru oferty
wykonawcy Impel Celeaning Sp. z o.o. z/s we Wrocławiu, wskazując na zaniechanie
odrzucenia tej oferty, jako zawierającej rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia. W wyniku wadliwych Zamawiającemu postawione zostały zarzuty naruszenia
przepisów ustawy, tj. art. 89 ust. 1 pkt 4 poprzez zaniechanie odrzuceni oferty Impel oraz art.
7 ust. 1 i 2 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy poprzez naruszenie zasad równego
traktowania wykonawców i zachowania uczciwej konkurencji oraz udzielenie zamówienia
wykonawcy, który został wybrany niezgodnie z przepisami ustawy, z uwagi na zaniechanie
odrzucenia oferty Impel pomimo, że zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, nakazanie powtórzenia czynności
badania i oceny złożonych ofert, odrzucenia oferty Impel na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4
ustawy, powtórzenie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej na podstawie art. 91 ustawy
i zasądzenie na rzecz Odwołującego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu zarzutu zaoferowania rażąco niskiej ceny w ofercie Impel,
Odwołujący opierał się na stwierdzeniu, iż Zamawiający nie dokonał szczegółowego badania
oraz oceny oferty Impel, co doprowadziło do jej wyboru pomimo, że zachodzą przesłanki do
jej odrzucenia na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy. Z uwagi na brak dostępu do
dokumentów przedłożonych przez Impel, w tym wyjaśnień jakich udzielił w trybie art. 90 ust.
1 ustawy, zastrzeżonych jako zawierających informacje objęte tajemnicą przedsiębiorstwa,
Odwołujący opierał swoje zarzuty na dokonanej przez siebie kalkulacji w oparciu o
informacje zawarte w dokumentacji przetargowej oraz rynkowe stawki cen usług będących
przedmiotem zamówienia oraz wysokości kosztów wykonania tychże usług.
Ponieważ zasadniczy koszt wykonania usługi oparty jest na wynagrodzeniach
pracowników, którego podstawę kalkulacji stanowi minimalne wynagrodzenie za prace
ustalone na podstawie art. 2 ust 3-5 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 11
wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r.
Nr 157, poz. 1314), a do wykonania zamówienia konieczne jest zapewnienie przynajmniej 68
etatów, to przy założeniu że wszyscy pracownicy uzyskiwać będą minimalną stawkę
wynagrodzenia za pracę, koszt samych wynagrodzeń wyniesie 119 000,00 zł. bez kosztów
pracodawcy oraz zastępstw chorobowych i rezerw urlopowych. Odwołujący przypuszcza, że
do kalkulacji ceny Impel mogło założyć zatrudnienie wyłącznie osób o umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności i w związku z tym kalkulacja ta uwzględnia kwotę pomocy
publicznej w ramach dofinansowania do wynagrodzeń z Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej „PFRON”), co wpłynęło na obniżenie wysokości
ceny, ale jednocześnie rodziło szereg konsekwencji, których Impel prawdopodobnie nie
uwzględnił w kalkulacji. Wykonawca w takiej sytuacji powinien przewidzieć większą ilość
etatów niż założona obecnie przez Zamawiającego ilość 68 etatów, z uwagi na maksymalny
– 7 godzinny wymiar pracy pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego
stopnia niepełnosprawności, co przekładałoby się na większą ilość roboczogodzin oraz
większą rezerwę na wynagrodzenia urlopowe pracowników.
Odwołujący przypuszcza również, iż Impel nie dokonał w sposób należyty
oszacowania roboczogodzin pracowników zgodnie z wymogami dotyczącymi czasu pracy
osób niepełnosprawnych, tj. art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., nr 127,
poz. 721 z późn. zm), zgodnie z którym czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do
umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35
godzin tygodniowo. Powyższe uzasadnia zatem twierdzenie, iż cena została oszacowania
błędnie, nie uwzględnia rzeczywistego kosztu wynagrodzenia pracowników, a w związku z
tym stanowi cenę rażąco niską.
Odwołujący zwrócił również uwagę na zasady oszacowania wysokości kwot
podlegających zapłacie tytułem składek na ubezpieczenie wypadkowe, ustalanych w oparciu
o podstawowy przedmiot działalności gospodarczej, który przypisany jest do danej grupy
ryzyka. W przypadku Impel (zgodnie z informacjami ujawnionymi w REGON) podstawowym
typem działalności jest działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w
budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni, objęta kodem PKD N-81, należąca do
kategorii ryzyka 4. Wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe
stanowi 1,20%, a dla Odwołującego jest to stopa 0,67% (wynikająca z kategorii ryzyka 2 dla
działalności podstawowej jaką jest działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
gastronomicznymi). W związku z powyższym koszt wynagrodzeń pracowniczych
Odwołującego jest znacząco niższy niż koszt Impel, czyniąc ofertę Odwołującego
korzystniejszą nawet o około 7.000,00 zł miesięcznie).
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 12
Odwołujący wskazał również na koszt prania mopów jako istotną pozycję w kalkulacji
ceny. Stawka rynkowa to ok. 7,00- 8,00 zł za wypranie 1 kg mopów, zatem koszt prania w
ujęciu miesięcznym stanowić będzie kwotę ok. 55.000,00 zł. Jednocześnie należy zauważyć,
iż Zamawiający wymaga wykonania zamówienia przy użyciu tzw. „mopów jednego kontaktu”
co oznacza, że dziennie należy założyć wykorzystanie ok. 1500 szt. Wątpliwym, zdaniem
Odwołującego jest, aby Impel uwzględnił rzeczywisty koszt prania mopów.
Zamawiający dysponuje dokumentacją (ofertą cenową i wyjaśnieniami), która
pozwala na zbadanie oraz ocenę przedstawionych ofert pod kątem rażąco niskiej ceny.
Odwołujący zwrócił uwagę, iż wcześniejsza czynność wyboru oferty najkorzystniejszej
została unieważniona na skutek wykonania wyroku KIO z dnia 18 marca 2015 r., sygn. akt
KIO 398/15, w którym Zamawiający został zobowiązany do wezwania wykonawców do
złożenia wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ust. 1 ustawy. Odwołujący nie przystąpił
wówczas do postępowania odwoławczego, a zatem nie zachodzą przesłanki do odrzucenia
odwołania, czy to na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 4 ustawy, czy też art. 189 ust. 2 pkt 5
ustawy. Obecne zarzuty Odwołującego również nie mogą być uznane za spóźnione, gdyż
dopiero po wyczerpaniu procedury zmierzającej do wyjaśnienia elementów oferty mających
wpływ na wysokość ceny, Zamawiający mógł dokonać odrzucenia oferty Impel, a pomimo
wystąpienia ku temu przesłanek dokonał jej wyboru.


Stanowisko Izby

Izba na posiedzeniu niejawnym prowadzonym z udziałem stron w dniu 5 czerwca
2015 r. uznała, iż nie zachodzą przeszkody formalne uniemożliwiające rozpoznanie
merytoryczne zarzutów i skierowała oba odwołania na rozprawę, do udziału w której
dopuszczeni zostali wykonawcy, którzy w terminie zgłosili przystąpienia do postępowań
odwoławczych w sprawach połączonych. Po stronie Zamawiającego: Impel Cleaning Sp. z
o.o. (sygn. akt KIO 1064/15 i KIO 1067/15), ISS Facility Services Sp. z o.o. (sygn. akt KIO
1064/15), po stronie Odwołującego w sprawie KIO 1067/15 Konsorcjum Clar.
Do rozpoznania odwołań zastosowanie znajdowały przepisy ustawy Prawo
zamówień publicznych obowiązujące w dacie wszczęcia postępowania o udzielenie
zamówienia, (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 907 ze zm.), tj. po zmianie dokonanej
ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U
poz. 1232), zwanej dalej „ustawą”.
Przedmiotem zaskarżenia w obu odwołaniach są powtórzone czynności oceny ofert
wykonawców Impel Cleaninig Sp. z o.o. oraz dodatkowo w odwołaniu Konsorcjum Clar
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 13
wykonawców: ISS Facility Service Sp. z o.o., konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o.o i Propel
System Sp. z o.o., a także ich wynik wyrażony czynnością wyboru oferty najkorzystniejszej
złożonej przez Impel Cleaning Sp. z o.o. Zaskarżone czynności stanowiły rezultat
nakazanych wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18.03.2015 r. (sygn. akt KIO
398/15) czynności zmierzających do wyjaśnienia wysokości cen w trybie art. 90 ust. 1
ustawy. Zamawiający dokonał wezwania powyższych wykonawców do złożenia wyjaśnień
pismami z dnia 9.04.2015 r., a ponadto pismem z dnia 15.04.2015 r. wezwał wykonawców
do przedłużenia terminu związania ofertą o 60 dni. W wyniku przeprowadzonych czynności
Zamawiający wskazał, jako najkorzystniejszą ofertę wykonawcy Impel Cleaning Sp. z o.o.
(przyznając 100 pkt), następne w kolejności wskazane zostały oferty wykonawców: ISS
Facility Services Sp. z o.o. (87,58 pkt), oferta Odwołującego (69,35 pkt), konsorcjum firm
Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. (oferta odrzucona), konsorcjum DGP
Dozorbud Grupa Polska Sp. z o.o. (oferta odrzucona).
Powyższe ustalenia stanowią ogólny zarys okoliczności, w jakich doszło do ustalenia
wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Izba na posiedzeniu oddaliła
wniosek Przystępującego Impel Cleaning Sp. z o.o. o odrzucenie odwołania ISS Facility
Services Sp. z o.o., jako spóźnionego. Przystępujący podnosił, iż ISS Facility Services Sp. z
o.o. powinno było zgłaszać zarzuty dotyczące rażąco niskiej ceny wcześniej, tj. już przy
pierwszej czynności oceny ofert. Z uwagi na tożsamość zarzutów i okoliczności faktycznych
z zarzutami podnoszonymi w odwołaniu z dnia 2 marca 2015 r., sygn. akt KIO 398/15,
zachodzić ma przesłanka do odrzucenia odwołania z art. 189 ust. … ustawy.
W ocenie Izby, wniosek Przystępującego nie mógł odnieść skutku, z uwagi na
odmienne okoliczności sprawy wynikające z przeprowadzonych czynności poprzedzających
ponowny wybór oferty najkorzystniejszej. Nie można było przyjąć, a co uczynił
Przystępujący, iż powtórzone czynności oceny ofert podjęte były w takich samych
okolicznościach faktycznych, jakie istniały przy pierwszej czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej. Bezspornie przeczy temu fakt, że przy ponownej ocenie ofert
Zamawiający przeprowadził postępowanie wyjaśniające, o jakim mowa w art. 90 ustawy,
nakazane wyrokiem Izby z dnia 18 marca 2015 r. To ocena tych wyjaśnień przez
Zamawiającego wprowadzała nową wartość dodaną w postępowaniu, przez uznanie, iż nie
zachodziły przesłanki do odrzucenia ofert z uwagi na rażąco niską cenę. Nie budzi
zastrzeżeń tak w orzecznictwie, jak i doktrynie, iż bez przeprowadzenia postępowania
wyjaśniającego czynność odrzucenia oferty, czy to na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy,
czy też art. 90 ust. 3 ustawy, oceniana powinna być jako przedwczesna. Wynika to przede
wszystkim z konieczności zapewnienia przejrzystości postępowania, tak aby motywy jakimi
kierował się Zamawiający przy podejmowaniu decyzji o odrzuceniu oferty mogły być
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 14
poznane i poddane weryfikacji przez wykonawców i organy zewnętrzne, w tym również
Krajową Izbę Odwoławczą. Przy powtórzonej czynności oceny ofert i wyboru oferty
najkorzystniejszej, zmieniły się okoliczności w jakich Zamawiający podejmował decyzję, gdyż
faktycznie dopiero na tym etapie postępowania Zamawiający dokonał weryfikacji wyjaśnień
wykonawców wezwanych do ich złożenia dopiero po unieważnieniu pierwszej czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej. W ocenie Izby, zupełnie niezrozumiałe jest utożsamianie
zarzutu zaniechania odrzucenia ofert z zarzutem zaniechania wezwania do złożenia
wyjaśnień. Oba sprowadzają się wprawdzie do analizy ofert pod kątem możliwości złożenia
rażąco niskiej ceny, jednak ich zakres i cel nie jest taki sam. Dopiero bowiem po
zakończeniu procedury mającej na celu zweryfikowanie rzetelności kalkulacji możliwe jest
stwierdzenie, czy zachodzą przesłanki do odrzucenia oferty, jako rżąco niskiej.
W świetle powyższego Izba uznała, iż odwołanie ISS Facility Services Sp. z o.o. nie było
wniesione z uchybieniem terminu na zaskarżenie powtórzonej czynności wyboru oferty
najkorzystniejszej, której podjęcie poprzedzało uznanie przez Zamawiającego wyjaśnień
wybranego wykonawcy, jako dostatecznych i dowodzących realności zaoferowanej ceny.

Przystępując do rozpoznania odwołań, Izba w pierwszej kolejności zobowiązana była
do oceny wypełnienia przesłanek z art. 179 ust. 1 ustawy, tj. istnienia interesu w uzyskaniu
zamówienia oraz możliwości poniesienia przez Odwołujących szkody w wyniku
kwestionowanych czynności. Przechodząc do tej oceny należało uwzględnić, iż zakres
zarzutów i żądań z nich wynikających wskazywały na potrzebę ochrony interesu
Odwołujących w uzyskaniu zamówienia, przez wzruszenie wyniku oceny konkurencyjnych
ofert z tym zastrzeżeniem, iż czynność zaniechania odtajnienia wyjaśnień konsorcjum Ever
Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. nie mogła naruszać interesu Odwołującego
Konsorcjum Clar, gdyż oferta tego wykonawcy została odrzucona, a czynności tej nie
zaskarżyło zainteresowane konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o.
W konsekwencji powtórzonych czynności, zgodnie z żądaniami Odwołujących, Zamawiający
zobowiązany będzie do odrzucenia oferty wskazanej obecnie, jako najkorzystniejsza (Impel
Cleaning Sp. z o.o.), a także kolejnych za nią ofert wykonawców, umożliwiając zmianę
wyniku postępowania na korzyść Odwołujących.
W związku z powyższym Izba uznała, że spełnione zostały przesłanki materialno
prawne do merytorycznego rozpoznania zarzutów.


Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 15
Przy rozpoznaniu odwołania Izba miała na uwadze całokształt okoliczności ustalonych
w sprawie przy rozstrzyganiu w przedmiocie podniesionych zarzutów, które to ustalenia
znajdują się poniżej.

A. W sprawie odwołania konsorcjum Clar - sygn. akt KIO 1064/15.
Izba w pierwszej kolejności odniesie się do zarzutu dalej idącego, tj. naruszenia art. 90
ust. 1 i 2, art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp poprzez dokonanie wadliwej oraz dowolnej oceny
złożonych wyjaśnienia co do rażąco niskiej ceny złożonych przez wykonawców: Impel
Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i
Propel System Sp. z o.o., co w szczególności przejawiało się w uznaniu rzeczonych
wyjaśnień za potwierdzające brak podstaw do uznania cen powyższych wykonawców za
rażąco niską pomimo, że wykonawcy ci nie przedstawili Zamawiającemu dowodów na
potwierdzenie okoliczności podnoszonych przez nich w rzeczonych wyjaśnieniach, podczas
gdy wyrokiem KIO z dnia 18 marca 2015 r. (sygn. akt KIO 398/15) KIO nakazała
Zamawiającemu wezwać powyższych wykonawców do złożenia wyjaśnień w trybie art. 90
ust. 1 ustawy określając zarazem w uzasadnieniu wyroku dokładny sposób i podstawy
dokonywania oceny złożonych wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny, w tym oparcie oceny
tychże wyjaśnień na przedłożonych przez wykonawców dowodach.
Na wstępie Izba uznał, iż pomimo braku wskazania na podstawę prawną z art. 90 ust. 3
ustawy opis zarzutu, zawarty w stwierdzeniu o bezzasadności uznania wyjaśnień
wykonawców za potwierdzające brak podstaw do uznania cen za rażąco niskie, wskazuje
pośrednio na przesłankę odrzucenia ofert na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy. Tym samym
Izba uznała, iż przedmiotem zarzutu nie jest objęta wyłącznie sama ocena wyjaśnień
dotyczących rażąco niskiej ceny, ale również jej skutek, czyli zaniechanie odrzucenia ofert,
jako zawierających rażąco niskie ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia.
W świetle tak określonego zakresu zarzutu, Izba ustaliła następujący stan faktyczny.
Zamawiający pismami z dnia 09.04.2015 r. wezwał wykonawców do złożenia
wyjaśnień w zakresie elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny takich jak:
przedstawienie kalkulacji i kosztów zatrudnienia pracowników oraz wpisanie w tabeli ilości
roboczogodzin i ilości etatów (lit. a - tabela), kosztów związanych z realizacją usługi (lit. b).
Zamawiający zamieścił uwagę, iż w przypadku gdy wynagrodzenie pracowników korzysta ze
zwolnienia ze składek na Fundusz Pracy i/lub Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
Pracowniczych albo wykonawca korzysta z dopłat z tytułu ich wynagrodzenia, należy ten fakt
wykazać i udowodnić, wskazując jednocześnie, którzy pracownicy takiemu zwolnieniu i na
jakiej podstawie prawnej podlegają (osobowo lub procentowo). Wykonawca powinien
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 16
również wskazać (osobowo lub procentowo) pracowników zatrudnionych u niego w
niepełnym wymiarze czasu pracy, którzy będą otrzymywać wynagrodzenia z innego miejsca
pracy, a także wskazać, jaki przyjął wskaźnik kosztów zwolnień lekarskich i urlopów
pracowniczych.
Wszystkie złożone Zamawiającemu wyjaśnienia zostały objęte przez wykonawców klauzulą
poufności, jako zawierające informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, stąd ich treść
nie była znana Odwołującemu.
Argumentacja Odwołującego opiera się na stanowisku zajętym przez wykonawcę Impel
Cleaning Sp. z o.o. zawartym w piśmie z dnia 30.04.2015 r., stanowiącym odpowiedź na
wniosek Zamawiającego o wyrażenie zgody na udostępnienie wyjaśnień w całości lub części
innym wykonawcom. W ocenie Odwołującego, z pisma wykonawcy wynika, że informacje
składające się na wyjaśnienia co do rażąco niskiej ceny odnoszą się do ogólnego
przywołania okoliczności, które miałyby przesądzać o uznaniu informacji zawartych w
wyjaśnieniach jako tajemnice przedsiębiorstwa.
Oceniając wyjaśnienia Izba miała na uwadze, iż czynność ta została nakazana
Zamawiającemu wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 18.03.2015 r., który zapadł z
uwzględnieniem okoliczności ustalonych w postępowaniu odwoławczym, a które
doprowadziły Izbę do podejrzenia zaoferowania rażąco niskich cen. W postępowaniu
odwoławczym prezentowane były wyliczenia dotyczące kosztów pracy pracowników, a także
inne koszty wykonania zamówienia, jak zakup i utrzymanie czystości czy innych materiałów,
które ulegają zużyciu (jak środki czystości i do dezynfekcji, ściereczki, worki na odpady,
papier toaletowy i ręczniki), ale również wskazano na znaczny udział w wykonaniu usługi
kosztu prania mopów, którego wysokość w skali miesiąca została obliczona przez
ówczesnego odwołującego na kwotę 41.550 zł. miesięcznie. Koszt prania mopów stanowił
również obecnie istotny element zarzut podnoszonego przez Odwołującego w sprawie KIO
1067/15 - ISS Facility Servies Sp. z o.o., który przedstawił wyliczenie przy założeniu połowy
stawki rynkowej za pranie 1 kg mopów, wskazujące na jego wysokość w sakli miesiąca -
19.543 zł. Według szczegółowego zakresu wykonania usługi (załącznik nr 3 do siwz) – pkt
19-21 – Zamawiający wymaga do realizacji usługi nowych mopów, tzw. „mopów 1 kontaktu”
czyli do każdego pomieszczenia kolejny. Mopy należy oddać do prania do pralni
przemysłowej, a mopy oznakowanie „BO” mają być prane w oddzielnej pralnicy.
Zamawiający nie wyraził zgody na pranie mopów w WSD.
Wysokość cen w tym postępowaniu za całość usługi kształtuje się na poziomie:
- 8.899.654,54 zł i deklarowanym okresem utrzymania ceny 21 miesięcy (EVER GRUPA Sp.
z o.o. oraz PROPEL System Sp. z o.o.) ,
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 17
- 9.022.813,92 zł i deklarowanym okresem utrzymania ceny 24 miesiące (Impel Cleaning Sp.
z o.o.),
- 10.021.032,00 zł i deklarowanym okresem utrzymania ceny 22 miesiące (ISS Facility
Services Sp. z o.o.),
- 12.270.986,88 zł i deklarowanym okresem utrzymania ceny 12 miesięcy (DGP Clean
Partner Sp. z o.o., DGP DOZORBUD GRUPA Polska Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowe
GOS-ZEC Sp. z o.o. oraz Seban Sp. z o.o.),
- 12.234.401,28 zł i deklarowanym okresem utrzymania ceny 16 miesięcy (konsorcjum Clar).
Uwzględniając zasady na jakich przeprowadzane jest postępowanie wyjaśniające,
opisane w art. 90 ustawy, Izba przyjęła, iż na obecnym etapie istotnym dla rozstrzygnięcia o
zasadności zarzutu było ustalenie, czy Zamawiający w sposób prawidłowy dokonał oceny
złożonych wyjaśnień, jako rozwiewających wątpliwości w odniesieniu do cen, pozwalających
na kategoryczne stwierdzenie, że cena została skalkulowana poprawnie i uwzględnia
wszystkie koszty wykonania zamówienia.
Odnośnie wyjaśnień konsorcjum EVER GRUPA Sp. z o.o. oraz PROPEL System Sp.
z o.o., nie można pominąć, iż Zamawiający w wyniku powtórzonych czynności odrzucił ofertę
tego wykonawcy jako niezgodną z treścią siwz. Ponieważ wykonawca nie odwołał się od
decyzji Zamawiającego i był ona ostateczna w dniu posiedzenia Izby, należało uznać, iż
podtrzymywanie tego zarzutu na rozprawie nie było celowe, gdyż nawet przyjęcie, że ocena
wyjaśnień przeprowadzona przez Zamawiającego była nieprawidłowa, to naruszenie
przepisu art. 90 ust. 3 ustawy nie mogło wpłynąć na wynik postępowania, a zatem nawet
uwzględnienie tego zarzutu nie wpływałoby na uwzględnienie odwołania w związku z
brzmieniem art. 192 ust. 2 ustawy. Na marginesie Izba wskazuje, iż sama treść wyjaśnień z
dnia 10.04.2015 r. nie zawierała żadnej konkretnej informacji mogącej mieć walor tajemnicy
przedsiębiorstwa. Ewentualnie jedynie tabela prezentująca kalkulację i koszty zatrudnienia
pracowników (lit. b) mogła dostarczać informacji o strukturze zatrudnienia przyjętej dla tego
zamówienia. Pozostała treść wyjaśnień sprowadzała się w zasadzie do przywołania definicji
tajemnicy przedsiębiorstwa wraz z wykładnią przesłanek skuteczności dla takiego
zastrzeżenia, a także przywołania treści przepisów powszechnie obowiązujących. W ocenie
Izby, wyjaśnienia te należało ocenić jako ogólnikowe pozbawione merytorycznej wartości dla
oceny rzetelności kalkulacji ceny ofertowej. Pomimo potwierdzenia się zarzutu w tym
zakresie Izba nie uwzględniła w tej części odwołania, z uwagi na przyczyny o których była
już mowa.
Odnośnie wyjaśnień Impel Cleaning Sp. z o.o. Izba uznała, iż przyjęta w nich
kalkulacja kosztu prania mopów, powinna skłonić Zamawiającego do oceny wyjaśnień jako
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 18
niewystarczających i wskazujących na zaniżenie kosztów wykonania usługi w stopniu
uniemożliwiającym należyte wykonanie usługi. Na rozprawie w zasadzie ciężar uwagi stron
skupiony był na kosztach wynagrodzenia pracowników, w tym prawidłowym wyliczeniu ilości
etatów, potrzebnej do wykonania zamówienia. Po zapoznaniu się z treścią wyjaśnień koszt
ten w ofercie Impel Cleaning Sp. z o.o. nie odbiegał znacząco od kalkulacji Odwołującego
Konsorcjum Clar, czy też Odwołującego ISS Facility Service Sp. z o.o., a przyjęta do
kalkulacji ilość etatów była nawet wyższa od tej wyliczonej przez Odwołującego ISS Facility
Services Sp. z o.o. Istotną okazała się natomiast jedna z pozycji pozostałych kosztów
wykonania usługi (z załącznika nr 2, str. 10 wyjaśnień z dnia 16.04.2015 r.) – pranie mopów,
pranie ekstrakcyjne rolet, verticali, pranie tapicerki. Przyjęty w kalkulacji Impel Cleaning Sp. z
o.o. koszt miesięczny prania w sposób drastyczny odbiegał od kalkulacji innych
wykonawców, czego Zamawiający miał świadomość. W ocenie składu orzekającego, nie
można pominąć, że pozycja ta była jedną z kilku, na jakie wskazała Izba w wyroku z
18.03.2015 r., istotnych dla kalkulacji kosztów świadczenia usługi. Stanowiła ona jedną z
okoliczności, jaką Izba miała na uwadze przy stwierdzeniu możliwości zaoferowania rażąco
niskiej ceny, uzasadniającego wezwanie wykonawcy do złożenia wyjaśnień. W związku z
powyższym sam wykonawca wezwany w trybie art. 90 ustawy powinien był wykazać
Zamawiającemu, iż możliwe będzie wykonanie usługi prania mopów, stanowiącej istotny
element dla całości realizacji świadczenia utrzymania czystości. W wyjaśnieniach nie ma
żadnego dowodu, czy też wyliczenia, które pozwalałoby Zamawiającemu na uznanie, iż
możliwe będzie wykonanie usługi po zaproponowanej cenie. Wprawdzie wynagrodzenie
pracowników stanowiło w tym postępowaniu najważniejszy ze składników kosztotwórczych,
to jednak nie można marginalizować znaczenia dla kalkulacji ceny ofertowej pozycji
dotyczącej prania mopów. Zachowuje ona samodzielność przy tym zamówieniu, gdyż
zasadniczy koszt usługi pochłaniają wynagrodzenia dla pracowników, a tym samym nie ma
możliwości zbilansowania kosztu prania mopów. Przesądzającym dla stwierdzenia
wypełnienia przesłanki odrzucenia oferty Impel Cleaning Sp. z o.o. był poziom różnicy kosztu
tego elementu zamówienia, znaczący dla wartości całej oferty. Po przemnożeniu wartości tej
pozycji przez okres 12 miesięcy, widać rzeczywisty wpływ tego elementu na wysokość ceny.
Według wyliczeń Odwołujących wartość usługi prania mopów może (w zależności od
wysokości upustów) wynieść nawet ok. 2 mln. zł. na całym kontrakcie Przyjmując najniższą z
ofert, jaką zaprezentował w wyjaśnieniach wykonawca ISS Facility Service, wartość tej usługi
jest prawie pięciokrotnie wyższa od kalkulacji Impel Cleaning Sp. z o.o. Przy braku
uzasadnienia w wyjaśnieniach tak niskiego poziomu kosztu prania mopów Zamawiający nie
mógł stwierdzić, iż za zaoferowaną cenę możliwe będzie wykonanie przedmiotu zamówienia,
a tym samym należało uznać, iż wyjaśnienia dostarczyły podstawy do stwierdzenia, że cena
jest rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 19
W związku z powyższym Izba uwzględniła odwołanie Konsorcjum Clar uznając, że
naruszenie do jakiego dopuścił się Zamawiający miało istotny wpływ na wynik postępowania,
gdyż wybrano ofertę podlegającą odrzuceniu, czy to na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, czy
też art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy.
Odnośnie wyjaśnień ISS Facility Services Sp. z o.o. Izba uznała, iż Zamawiający
prawidłowo ocenił wyjaśnienia tego wykonawcy złożone w piśmie z dnia 15.04.2015 r., jako
pozwalające na przyjęcie ceny jako realnej, umożliwiającej należyte wykonanie zamówienia.
Również odnośnie tych wyjaśnień szczególne znaczenie Izba przypisała kalkulacji kosztu
prania mopów, przy porównywalnym, z pozostałymi wykonawcami, poziomie kosztów
wynagrodzenia pracowników, w tym przyjętej ilości etatów. Ponieważ do wyjaśnień
załączona została oferta podmiotu zewnętrznego prania mopów, pozwalająca na przyjęcie
kalkulacji, jako uwzględniającej realia rynkowe, Izba stwierdziła, że Zamawiający mógł uznać
wyjaśnienia za przekonywujące. Jak wynika z wyliczeń Konsorcjum Clar prezentowanych w
sprawie KIO 398/15, różnica w cenach zaoferowanych wynikała w dużej części z kalkulacji
tego elementu przedmiotu zamówienia. Tym samym Izba oddaliła zarzut skierowany wobec
oceny wyjaśnień złożonych przez ISS Facility Services Sp. z o.o.

Zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 8 ust. 1 i 3 oraz art. 96 ust.
3 ustawy Pzpz w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.) poprzez bezpodstawne:
uznanie, że wyjaśnienia złożone w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przez wykonawców Impel
Cleaning Sp. z o.o. oraz ISS Facility Services Sp. z o.o. i konsorcjum firm Ever Grupa Sp. z
o.o. i Propel System Sp. z o.o., co do rażąco niskiej ceny stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa tych podmiotów zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji oraz zaniechanie odtajnienia wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny złożonych w
trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp przez wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility
Services Sp. z o.o. i Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o.
Izba uwzględniła w części, co do wyjaśnień wykonawcy Impel Cleaning Sp. z o.o.
oraz ISS Facility Services Sp. z o.o. W odniesieniu do wyjaśnień konsorcjum Ever Grupa Sp.
z o.o. i Propel System Sp. z o.o., naruszenie przez Zamawiającego wskazanych przepisów
ustawy nie mogło mieć wpływu na wynik postępowania, a tym samym odwołanie nie mogło
być uwzględnione, o czym była już mowa powyżej.
Izba ustaliła, iż w piśmie z dnia 30.04.2015 r. wykonawca Impel Cleaning Sp. z o.o.
uzasadniając brak zgody na udostępnienie informacji stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa wskazał miedzy innymi, iż informacje ujawnione w złożonych wyjaśnieniach
dotyczących kalkulacji ceny oferty stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa, gdyż na ich
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 20
podstawie powziąć można informację o przyjętej przez Wykonawcę strategii cenowej,
wypracowanych i zdobytych wraz z doświadczeniem procedurach kształtowania i
szacowania ryzyk związanych z realizacją zamówienia oraz pozwalają pozyskać dane o
uzyskanych przez Wykonawcę od swoich dostawców rabatach i upustach. Ponadto
informacje te stanowią finansowy obraz poszczególnych rozwiązań zastosowanych dla
przedmiotowego zamówienia oraz ujawniają informacje o rodzaju zastosowanych rozwiązań
oraz przyjętej przez Wykonawcę strategii cenowej. Utajnienie powyższych danych jest
zasadne, jako że obejmują one indywidualny program kształtowania struktury zatrudnienia,
stworzony przez Wykonawcę wyłącznie na potrzeby niniejszego przetargu i uwzględniający
specyficzne cechy.
Wykonawca ISS Facility Services Sp. z o.o. nie argumentował szerzej ponad treść
wyjaśnień, zasadności utrzymania klauzuli poufności

Izba uznała, iż wyjaśnienia obu wykonawców dostarczały informacji istotnych z
punktu widzenia budowania przewagi nad konkurencją przy tego rodzaju usługach, o której
decyduje umiejętność obniżenia kosztów osobowych, w taki sposób, aby z jednej strony
zapewnić minimalny poziom wynagrodzeń nałożony bezwzględnie obowiązującymi
przepisami, przy jednoczesnym spełnieniu wymagań konkretnego zamawiającego. Z uwagi
na niewielką różnice kosztów osobowych w obu ofertach, znaczenia nabierały utrzymanie w
tajemnicy informacje o strategii zatrudnienia, która pozwala na wypracowanie minimalnej
przewagi, nad konkurencją. Ponieważ obaj wykonawcy odnosili się do rodzaju pracowników i
sposobu kalkulacji kosztów, w tym źródeł pomocowych, nie było możliwym wskazanie
konkretnych akapitów, które mogłyby być odtajnione bez ryzyka ujawnienia chociażby
szczątkowo informacji prawnie chronionej.
W ocenie Izby, pozostałe informacje związane z wyliczeniem ilości etatów i
roboczogodzin, a także pozostałych kosztów związanych z wykonaniem usługi nie miały tego
rodzaju wartości, która uzasadniałaby utrzymanie ich w poufności. Odnośnie ilości etatów
potrzebnych do wykonania zamówienia nie można mówić o ich znaczeniu gospodarczym dla
danego wykonawcy i jego pozycji na rynku. Wypełnione tabele stanowiły wyłącznie
potwierdzenie informacji zawartych w treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, co
do nakładu czasu pracy wynikającego z częstotliwości wykonania usługi określonej przez
Zamawiającego. Nie można było zatem uznać, iż wiedza ta była znana wyłącznie danemu
wykonawcy i jako unikalna pozwala na jej wykorzystanie w szerszym spektrum, niż
wykonanie tego konkretnego zamówienia. Samo wyliczenie ilości roboczogodzin oraz etatów
dla tego zamówienia nie dostarczało żadnej wiedzy co do sposobu tego wyliczenia, jak
również indywidualnych rozwiązań stosowanych w przedsiębiorstwach. Tym samym Izba
uznała, iż w tym zakresie oba wyjaśnienia powinny być odtajnione przez Zamawiającego, a
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 21
w związku z uwzględnieniem zarzutu dotyczącego zaniechania odrzucenia oferty Impel
Cleaning Sp. z o.o., celowym stało się ujawnienie tej treści wyjaśnień, przed ponowną oceną
ofert.
Z podobnych względów Izba uznała, iż kalkulacje kosztów ujętych w punkcie B)
wezwania Zamawiającego z dnia 10.04.2015 r., nie wypełniają przesłanki do uznania ich za
tajemnicę przedsiębiorstwa. Wprawdzie stanowią one własne wyliczenia wykonawców, to
jednak nie dostarczają informacji o podstawach tych wyliczeń, czy też źródłach
umożliwiających niższe oszacowanie kosztów. Pozwalają natomiast na ogólną weryfikację
zgodności ofert z wymaganiami Zamawiającego i z tego powodu powinny być udostępnione
zainteresowanym uczestnikom postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

Zarzut naruszenie art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp w zw. z art. 85 § 4 i 5 w zw. z art. 24
ust. 2 pkt 2 ustawy Pzpz poprzez błędne przyjęcie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do
należytego badania i oceny ofert, a co za tym idzie nie jest zobowiązany do prawidłowego
obliczenia do kiedy wykonawcy zobowiązali się pozostać związani złożoną ofertą oraz czy
zabezpieczyli ofertę wadium na cały okres związania ofertą, przez co Zamawiający zaniechał
wykluczenia wykonawców: Impel Cleaninig Sp. z o.o., ISS Facility Services Sp. z o.o. i
Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. z postępowania pomimo, że
wykonawcy ci nie przedłużyli terminu związania ofertą o 60 dni z równoczesnym
przedłożeniem ważności wadium na cały okres związania ofertą.
Izba oddaliła.
Jak wynika z wezwania z dnia 10.04.2015 r. Zamawiający zwrócił się do
wykonawców na podstawie art. 184 ustawy do przedłużenia ważności wadium albo
wniesienia nowego, pod rygorem wykluczenia z postępowania, na okres niezbędny do
zabezpieczenia postępowania do zawarcia umowy. W odpowiedzi na to pismo konsorcjum
Clar zwróciło się w piśmie z 15.04.2015 (przekazana mailem Zamawiającemu w tym samym
dniu) o doprecyzowanie okresu, na jaki wykonawcy mają przedłużyć wadium lub wnieść
nowe. Wykonawca wystąpił o doprecyzowanie lub potwierdzenie przez Zamawiającego, że
wadium powinno zostać przedłużone (lub wniesione nowe) na okres 60 dni odpowiadający
okresowi, o który winien być przedłużony przez wykonawców termin związania ofertą.
Zamawiający pismem z dnia 15.04.2015 r. zwrócił się do wykonawców o przedłużenie
terminu związania ofertą na podstawie art. 85 ust. 2 ustawy o 60 dni, tj. do dnia 18.06.2015
r.
Mając na uwadze treść pisma Zamawiającego z dnia 15.04.2015 r., w ocenie Izby
bezzasadnym było stanowisko Odwołującego, dla którego punkt wyjścia stanowiło wyliczenie
terminu określonego datą końcową (05.07.2015), uwzględniającego wydłużony o 60 dni
Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 22
okres związania ofertą. Rozważania Odwołującego okazały się być nieprzydatnymi, gdyż w
ocenie Izby dla wykonawców wiążące było wskazanie w wezwaniu terminu oznaczonego
datą końcową, a nie czasookresem. Wykonawcy nie mogą ponosić konsekwencji błędu
Zamawiającego, który z przyczyn tylko sobie znanych wskazał datą końcową termin nie
uwzględniający pełnego okresu kolejnych 60 dni.
Wykonawca Impel Cleaninig Sp. z o.o. wyraził w oświadczeniu z dnia 17.04.2015 r. zgodę
na przedłużenie terminu związania ofertą o 60 dni zaś ważność wadium przedłużył do dnia
29.06.2015 r. włącznie. Wykonawca DGP Dozrbud Grupa Polska Sp. z o.o. oświadczył, iż
przedłuża termin związania ofertą do dnia 05.07.2015 r. ale nie wniósł wadium na
przedłużony termin związania ofertą. Wykonawca ISS Facility Service Sp. z o.o. wyraził
zgodę na przedłużenie terminu związania ofertą o 60 dni, a ważność wadium przedłużył do
20.06.2015 r. Konsorcjum Ever Grupa Sp. z o.o. i Propel System Sp. z o.o. wyraziło zgodę
na przedłużenie terminu związania ofertą do 20.05.2015 r. i do tego dnia przedłużył ważność
wadium. Odwołujący oświadczył iż pozostaje związany ofertą na przedłużony okres do dnia
07.07.2015 r. i również do tego dnia przedłużył ważność wadium.
Ponieważ każdy z wykonawców wraz ze zgodą na przedłużenie terminu związania ofertą
wydłużył ważność wadium co najmniej do 18.06.2015 r., nie ziściła się przesłanka do
wykluczenia wykonawców określona w art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp, a tym samym
odwołanie w zakresie tego zarzutu podlegało oddaleniu.

B. W sprawie odwołania ISS Facility Services Sp. z o.o. – KIO 1067/15.
Zamawiającemu postawiono zarzuty naruszenia przepisów ustawy, tj. art. 89 ust. 1 pkt 4
poprzez zaniechanie odrzuceni oferty Impel Cleaning Sp. z o.o. oraz art. 7 ust. 1 i 2 w zw. z
art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy poprzez naruszenie zasad równego traktowania wykonawców i
zachowania uczciwej konkurencji oraz udzielenie zamówienia wykonawcy, który został
wybrany niezgodnie z przepisami ustawy, z uwagi na zaniechanie odrzucenia oferty Impel
Cleaning Sp. z o.o. pomimo, że zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Izba uwzględniła odwołanie mając na uwadze ustalenia oraz rozważania poczynione przy
rozpoznaniu tożsamego rodzajowo zarzutu podniesionego w odwołaniu Konsorcjum Clar.

Mając powyższe na względzie oba odwołania podlegały uwzględnieniu.



Sygn. akt: KIO 1064/15, KIO 1067/15 23
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku na podstawie art. 192 ust.
9 oraz art. 192 ust. 10 Prawa zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy § 3 i § 5
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). Izba zaliczyła do kosztów
postępowania wpisy wniesione do każdego z odwołań połączonych do wspólnego
rozpoznania i obciążyła nimi Zamawiającego.



Przewodniczący: ……………………….