Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PO 3/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Maciej Pacuda
Protokolant Edyta Jastrzębska
w sprawie z odwołania H. W.
od decyzji Prokuratora Generalnego z dnia 5 maja 2011 roku, w przedmiocie
odmowy wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska prokuratora po
ukończeniu 65 roku życia.,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 6 października 2011 r.,
oddala odwołanie.
Uzasadnienie
Prokurator Prokuratury Apelacyjnej H. W. wniosła odwołanie od decyzji
Prokuratora Generalnego z dnia 5 maja 2011 r., podjętej na podstawie art. 62a ust.
2 i 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2008
r. nr 7, poz. 39 ze zm.), którą odmówiono wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie
2
przez skarżącą stanowiska prokuratora po ukończeniu 65 roku życia. Prokurator
Generalny wziął pod uwagę zaświadczenie lekarskie stwierdzające brak
przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania przez nią pracy na stanowisku
prokuratora. Powołał się również na opinie Kolegium Prokuratury Apelacyjnej /.../,
Prokuratora Apelacyjnego oraz Krajowej Rady Prokuratury wyrażające negatywne
stanowisko co do dalszego zatrudnienia skarżącej. Zdaniem Prokuratora
Generalnego zasadą jest przejście prokuratora w stan spoczynku z chwilą
ukończenia 65 roku życia, zaś wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska
ma charakter fakultatywny: zależy od całokształtu okoliczności. Jest ono wyjątkiem
uzasadnionym szczególnymi okolicznościami leżącymi po stronie służby lub po
stronie prokuratora. Doświadczenie i nie budzące zastrzeżeń wykonywanie
obowiązku oraz nienaganny stan zdrowia nie są okolicznościami wystarczającymi
od odstąpienie od ustawowej zasady. Skarżąca specjalizowała się w prawie
administracyjnym i cywilnym, jednak jej przejście w stan spoczynku nie
zdestabilizuje pracy Prokuratury Apelacyjnej, gdyż pracują w niej inni prokuratorzy,
mający odpowiednie kwalifikacje do wykonywania czynności w tym zakresie.
W odwołaniu od tej decyzji skarżąca zarzuciła naruszenie art. 62a ust. 2
ustawy o prokuraturze poprzez przekroczenie granic swobodnego uznania,
polegające na zaniechaniu rzetelnej analizy sytuacji kadrowej prokuratorów
zajmujących się sprawami pozakarnymi w Prokuraturze Apelacyjnej i uwzględnieniu
jednozdaniowej opinii Krajowej Rady Prokuratorów wyrażonej w uchwale podjętej
bez powiadomienia zainteresowanej o terminie posiedzenia i bez sporządzenia jej
uzasadnienia, mimo złożonego wniosku, a nadto decyzję swoją Prokurator
Generalny uzasadnił lakonicznie i nieprzekonywująco. Skarżąca podniosła, że
pogląd Prokuratora Apelacyjnego o istnieniu dostatecznej liczby prokuratorów do
prowadzenia spraw cywilnych i administracyjnych, który służył do uzasadnienia
zaskarżonej decyzji, jest gołosłowny. Obecnie sprawy cywilne prowadzi tylko ona, a
sprawy administracyjne inny prokurator współdziałający z kierownikiem szkolenia.
Te dwa rodzaje spraw powinny być prowadzone przez 3 doświadczonych
prokuratorów, a w Prokuraturze Apelacyjnej brak jest prokuratora o odpowiednim
doświadczeniu i kwalifikacjach, który mógłby ją zastąpić. Skarżąca zarzuciła także,
iż Prokurator Generalny oparł się na jednozdaniowej opinii Krajowej Rady
3
Prokuratorów podjętej na posiedzeniu, o którym nie była zawiadomiona. Rada nie
uwzględniła jej wniosku o sporządzenie i doręczenie jej uzasadnienia tej opinii, co
może oznaczać, że została ona podjęta bez należytego wyjaśnienia sprawy.
Wprawdzie nie została jeszcze uchwalona ustawa o Krajowej Radzie Prokuratorów,
przewidująca wysłuchanie wnioskodawcy i uzasadnienie opinii, ale jej projekt jest
już w Sejmie i Rada, wzorująca się na działalności KRS powinna dokonać te dwie
czynności, co nakazują także dobre obyczaje. W odniesieniu do prokuratorów
specjalizujących się w prawie cywilnym, konieczność wymiany pokoleniowej
powinna być stosowana ze szczególną rozwagą z uwagi na rozległość i stopień
skomplikowania tych regulacji prawnych. W piśmie procesowym z 2 września 2011
r. skarżąca dodatkowo podniosła, że z protokołu posiedzenia Kolegium Prokuratury
Apelacyjnej, na którym wydano negatywną opinię o jej dalszym zatrudnieniu
wynika, iż niektórzy prokuratorzy wnosili o zaproszenie jej na to posiedzenie z
uwagi na krótki wówczas okres jej pracy w tej Prokuraturze oraz brak akt
osobowych i zaświadczenia o stanie zdrowia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Odwołanie jest nieuzasadnione. Zgodnie z art. 62a ust. 2 ustawy o
prokuraturze, prokurator może dalej zajmować stanowisko jeżeli Prokurator
Generalny na wniosek prokuratora po przedstawieniu zaświadczenia
stwierdzającego, że jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia
obowiązków prokuratora, oraz po zasięgnięciu opinii właściwego prokuratora
przełożonego, wyrazi prokuratorowi zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska.
Ustalone orzecznictwo Sądu Najwyższego przyjmuje, że Prokurator Generalny
podejmuje decyzję na podstawie swobodnego uznania, a jej kontrola przez Sąd
Najwyższy ograniczona jest do oceny, czy nie zostały przekroczone granice tego
uznania. Inaczej mówiąc, Sąd Najwyższy nie może wkraczać w ustawowe
kompetencje Prokuratora Generalnego i dokonywać oceny, czy zainteresowany
prokurator ma nadal sprawować swoją funkcję, lecz jedynie bada, czy decyzja
Prokuratora Generalnego nie jest arbitralna lub podjęta przy użyciu niedozwolonych
kryteriów. Wymiana pokoleniowa prokuratorów jest przesłanką, którą Prokurator
4
Generalny może brać pod uwagę przy ocenie zasadności wniosku prokuratora o
wyrażenie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 13 maja 2010 r., III PO 1/10). Nie są przy tym przekonujące wywody
skarżącej oparte na ważnej potrzebie Prokuratury Apelacyjnej /.../ w dalszym jej
zatrudnianiu przy sprawach pozakarnych. Korzystała ona bowiem z
kilkunastoletniego delegowania do Ministerstwa Sprawiedliwości, Prokuratury
Krajowej i Prokuratury Generalnej, a dopiero w ostatnim okresie przed
ukończeniem 65 roku życia wróciła do wykonywania obowiązków w Prokuraturze
Apelacyjnej.
Ustawa o prokuraturze nie zobowiązuje Krajowej Rady Prokuratorów do
zawiadomienia osoby zainteresowanej o terminie posiedzenia ani do jej
wysłuchania. Podnoszenie przez niektórych członków Rady potrzeby wysłuchania
skarżącej nie ma wpływu na zachowanie prawidłowego trybu postępowania, skoro
większość członków Rady nie podzieliła tego stanowiska i Rada nie zadecydowała
o odroczeniu posiedzenia w tym celu. Zagadnienie to wykracza poza
wszechstronne wyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, będące
obowiązkiem Prokuratora Generalnego.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji.