Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 184/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 15 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. S. Ltd. z siedzibą w Z. (Szwajcaria)
przeciwko I. G.-F.
o ochronę praw z rejestracji wspólnotowych znaków towarowych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 15 stycznia 2014 r.,
skargi kasacyjnej pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 30 października 2012 r.
1. oddala skargę kasacyjną
2. zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej
kwotę 1800 zł (tysiąc osiemset) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
2
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z dnia 6 lutego 2012 r. oddalił powództwo o
ochronę praw z rejestracji wspólnotowych znaków towarowych spółki J. S., Ltd. z
siedzibą w Z. w Szwajcarii, przeciwko I. G. – F. oraz jej powództwo wzajemne o
unieważnienie wspólnotowych znaków towarowych.
Sąd Okręgowy ustalił, że strony sprzedają samochodowe odświeżacze
powietrza w formie zawieszki. Powódka w kształcie choinki z oznaczeniem
słownym W.-B.; pozwana także w kształcie choinki, przy czym jej produkty są
opatrywane znakiem towarowym A. A. i oznaczeniem C. A. F. i N. C. Produkty
powódki, znane na świecie, na rynku polskim pojawiły się od 1992 r. pod niemiecką
nazwą W.-B. Ich wyłącznym dystrybutorem na tym rynku jest A. spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. Produkty pozwanej są
wytwarzane według wzoru przemysłowego zgłoszonego dnia 17 lipca 2009 r.
i zarejestrowanego w Urzędzie Patentowym pod nr […]. Strona powodowa uzyskała
prawo do graficznego wspólnotowego znaku towarowego oraz międzynarodowego
przestrzennego znaku towarowego.
Zdaniem Sądu Okręgowego, powództwo wzajemne nie zasługiwało na
uwzględnienie, albowiem oba znaki posiadają wysoką zdolność odróżniającą i są
dobrze rozpoznawalne przez klientów. Ponadto pozwana - powódka wzajemna nie
udowodniła, że znaki zarejestrowane przez stronę powodową składają się
wyłącznie z kształtu towaru niezbędnego do uzyskania efektu technicznego.
Sąd Okręgowy oddalając powództwo główne wskazał, że nie podziela
przekonania strony powodowej o identyczności jej znaków towarowych z wyglądem
produktów pozwanej. Mają one odmienny kształt (obrys, fakturę, kolorystykę) oraz
opatrzone są słownymi znakami towarowymi, które stanowią elementy odróżniające.
Podkreślił, że samo podobieństwo koncepcyjne tych znaków nie jest wystarczające.
Strona powodowa nie wykazała zaś, że jest to element dystynktowny, a pozostałe
elementy mają charakter tylko opisowy i są pozbawione znaczenia dla odbioru
znaków towarowych strony powodowej i towarów pozwanej. Strona powodowa nie
udowodniła także renomy znaków. Uznał zatem, że pozwana nie naruszyła
praw powoda z rejestracji znaków towarowych w sposób określony w art. 9 ust. 1a,
3
1b i 1c rozporządzenia Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie
wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U.UE.L.2009.78.1) - dalej rozporządzenie
nr 207/2009. Sąd Okręgowy uznał także, że powództwo nie było uzasadnione
również na gruncie art. 296 ust. 1 p.w.p. i art. 3 oraz art. 10 u.z.n.k.
Na skutek apelacji jaką powód złożył od wyroku oddalającego powództwo
główne, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 30 października 2012 r. zmienił
zaskarżony wyrok w części uwzględniając powództwo. Zakazał pozwanej działań
naruszających prawa powoda z rejestracji znaków towarowych w sposób wskazany
w wyroku.
Sąd Apelacyjny porównał oznaczenia towarów wprowadzanych do obrotu
przez obie strony i nie podzielił stanowiska Sądu Okręgowego, co do braku
spełnienia przesłanek ochrony opartej na treści art. 9 ust. 1b rozporządzenia
w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Podkreślił, że identyczność towaru
nie była między stronami sporna. Stosowane natomiast przez pozwaną oznaczenia
produktów, identycznych jak produkty powoda, prowadzi do tego, że zachodzi duże
prawdopodobieństwo wprowadzenia w błąd opinii publicznej, w tym również
skojarzenia tych towarów ze znakami towarowymi powoda. Sąd Apelacyjny
stwierdził, że to kształt choinki w towarach pozwanej jest elementem dominującym,
co powinno mieć główne znaczenie przy ocenie podobieństwa oznaczeń.
Oznaczenia słowne używane przez stronę pozwaną mają znaczenie marginalne,
a prostokątny kształt zawieszki, w którego obrysie umiejscowiony jest kształt
choinki, jest jedynie tłem, na którym widoczny jest kształt choinki. Uznał także,
że znaki towarowe powoda są znakami renomowanymi, a zatem powodowi
przysługuje także ochrona na podstawie art. 9 ust. 1c rozporządzenia. W ocenie
Sądu Apelacyjnego pozwana przez wykorzystanie renomy oznaczenia powodowa
naruszyła dobre obyczaje, co w sposób oczywisty zagrażało interesom powoda.
Istniały zatem podstawy do uwzględnienia powództwa w zakresie określonym
przez Sąd Apelacyjny, także na podstawie art. 3 ust. 1 u.z.n.k.
Wyrok Sądu Apelacyjnego został zaskarżony skargą kasacyjną przez
pozwaną. Skarga kasacyjna została oparta na obu podstawach określonych w art.
3983
§ 1 k.p.c. W ramach podstawy naruszenia przepisów postępowania, skarżący
zarzucił obrazę art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1 i art. 382 w zw. z art. 316 § 1 k.p.c.;
4
art. 382 w zw. z art. 316 § 1 k.p.c. oraz art. 231 w zw. z art. 235 § 1 i 227 oraz art.
382 k.p.c., a w ramach podstawy naruszenia prawa materialnego obrazę art. 9 ust.
1b rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (dalej:
rozporządzenie nr 207/2009) oraz art. 9 ust. 1c tego rozporządzenia. W oparciu o
te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i w tym
zakresie przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawa kasacyjna naruszenia przepisów postępowania jest
nieuzasadniona. Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazał
w sposób nie budzący wątpliwości, w jaki sposób dokonał porównania znaków
towarowych powoda odnosząc je do „oznaczenia" pozwanej. Nie budzi zatem
wątpliwości, że porównał te znaki z produktem ( towarem) pozwanej podobnie jak
Sąd Okręgowy. Brał bowiem pod uwagę takie właściwości produktu pozwanej jak
jego kształt, kolor i zamieszczone na nim oznaczenia słowne. Nie można zatem
przyjąć także, że nie uwzględnił i nie oceniał złożonego przez pozwaną
egzemplarza jej produktu. Sąd drugiej instancji jest zaś uprawniony do dokonania
odmiennych ustaleń i odmiennej niż sąd pierwszej instancji oceny zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego. Z tych względów nieuzasadniony był zatem
zarzut naruszenia art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1, art. 382 i art. 316 § 1 k.p.c.
Powyższa ocena odnosi się także do zarzutu naruszenia art. 382 k.p.c. w zw. z art.
316 § 1 k.p.c. Nieuzasadniony był także zarzut naruszenia art. 231 k.p.c. w zw.
z art. 235 § 1, art. 227 i art. 391 k.p.c. W ramach tego zarzutu pozwana podjęła
próbę zakwestionowania stwierdzenia Sądu Apelacyjnego, że znaki towarowe
powoda są znakami renomowanymi na terenie Polski. Wymaga w związku z tym
podkreślenia, że zgodnie z art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawą skargi kasacyjnej nie mogą
być zarzuty dotyczące ustaleń faktycznych lub oceny dowodów. Strona pozwana
nie może zatem kwestionować skutecznie ustaleń faktycznych, których sąd dokonał
stosując art. 321 k.p.c. Stwierdzenie zaś, że Sąd drugiej instancji wadliwie ustalił,
iż znaki towarowe powoda są znakami renomowanymi w innych krajach Unii
Europejskiej w świetle art. 3983
§ 3 k.p.c. wyraźnie wykracza poza granice
dopuszczalnych zarzutów kasacyjnych. Brak także podstaw do podzielenia
stanowiska skarżącego, że dla stwierdzenia renomy znaków towarowych powoda
5
w Polsce Sąd Apelacyjny uznał wystarczające ustalenia na temat renomy tych
znaków za granicą, wynikające z wyroków sądów zagranicznych. Z uzasadnienia
zaskarżonego wyroku wyraźnie wynika, że był to jedynie jeden z elementów stanu
faktycznego, który Sąd Apelacyjny uwzględnił przy ocenie charakteru znaków
towarowych powoda. Sąd drugiej instancji podkreślił, że uznając znaki towarowe
powoda za renomowane istotne znaczenie przypisał wynikom badania opinii
publicznej przeprowadzonym w 2008 r. przez PENTOR. Podkreślił, że z badań tych
wynika, iż 90% posiadaczy samochodów znało produkty powoda. Uwzględnił także
wysokość corocznych wydatków powoda na reklamę swoich produktów. Nie można
przy tym podzielić oceny skarżącego, że wyniki badań opinii publicznej, do których
odwołał się Sąd Apelacyjny, były dowodem nieistotnym z tego względu,
że dotyczyły znajomości znaku W.-B., którego używa powód.
Nieuzasadnione były także zarzuty skargi kasacyjnej przytoczone przez
skarżącego w ramach podstawy naruszenia prawa materialnego. Wymaga jednak
podkreślenia, że zarzuty te dotyczą błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania
wyłącznie przepisów rozporządzenia nr 207/2009. Tymczasem Sąd Apelacyjny
uznał żądanie pozwu, w zakresie uwzględnionym w wyroku z dnia 30 października
2012 r., za uzasadnione także na podstawie art. 3 ust 1 ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji. W skardze kasacyjnej nie zakwestionowano tej oceny,
co nakazywałoby uznanie wyroku za odpowiadający prawu nawet w przypadku
podzielenia przez Sąd Najwyższy oceny o naruszeniu przepisów rozporządzenia nr
207/2009. Brak jednak ku temu podstaw.
Skarżący zarzucił naruszenie art. 9 ust 1 lit. c tego rozporządzenia
w związku z przyjęciem przez Sąd Apelacyjny, że znaki towarowe powoda
są znakami renomowanymi w świetle błędnie ustalonego stanu faktycznego.
Jak już wyżej podkreślono podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty
dotyczące ustalenia faktów. W postępowaniu kasacyjnym nie jest zatem
dopuszczalne kwestionowanie ustaleń faktycznych, także w ramach zarzutu
naruszenia prawa materialnego, w przypadku, gdy ustalenia te decydują
o określonej wykładni lub zastosowaniu przepisu prawa materialnego.
Zarzut naruszenia art. 9 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 207/2009 sformułowany jako
6
zarzut błędnej wykładni tego przepisu jest zaś w istocie zarzutem kwestionującym
ustalenia wskazujące na renomę znaków towarowych powoda.
Brak z kolei podstaw do podzielenia zarzutu naruszenia art. 9 ust. 1 lit. b
rozporządzenia nr 207/2009 z uwagi na zarzucany przez skarżącego błędny dobór
przesłanek oceny podobieństwa znaków towarowych powoda i produktów pozwanej
oraz wadliwą ocenę przesłanki ryzyka wprowadzenia w błąd co do pochodzenia
produktu pozwanej. Sąd Apelacyjny ocenił prawidłowo, że w przypadku, gdy znaki
towarowe powoda zostały skonstruowane jedynie w oparciu o charakterystyczny
kształt choinki, to stanowi to element odróżniający, który należy brać głównie pod
uwagę przy ocenie podobieństwa znaków towarowych powoda i produktów pozwanej.
Nie ulega wątpliwości, że kształt choinki wykorzystywany przez pozwaną jest bardzo
zbliżony do wyobrażenia znaku towarowego powoda. Stwierdzenie przez Sąd
Apelacyjny, że istotne jest uwzględnienie, które elementy oznaczenia produktu
pozwanej mają znaczenie dominujące, przy rozstrzyganiu o podobieństwie znaków
towarowych i produktu pozwanej, nie wskazuje na dokonanie błędnej wykładni art. 9
ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 207/2009. Nie oznacza to bowiem, że Sąd Apelacyjny
nie brał pod uwagę pozostałych elementów oznaczenia produktu pozwanej.
Stwierdzenie, że to kształt choinki w produkcie pozwanej jest elementem
dominującym zostało poprzedzone przeanalizowaniem wszystkich elementów
oznaczenia produktu pozwanej, w tym oznaczeń słownych oraz kształtu produktu
i nie wskazuje to na błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie tego przepisu.
W tym kontekście prawidłowe było również stwierdzenie, że wprowadzanie przez
pozwaną do obrotu produktów, których element dominujący w oznaczeniu produktu
jest bardzo zbliżony do znaku towarowego powoda rodzi ryzyko wprowadzenia
w błąd co do pochodzenia jej produktu.
Z przyczyn wyżej wskazanych skarga kasacyjna była pozbawiona
uzasadnionych podstaw i podlegała oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c.
O kosztach postępowania kasacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1
w zw. z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.