Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III ZS 15/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 12 lutego 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Maciej Pacuda (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Halina Kiryło
SSN Krzysztof Staryk
Protokolant Anna Pęśko
w sprawie ze skargi Ministra Zdrowia
na uchwałę Nr 67/VI/2013 z dnia 23 lipca 2013 r., Okręgowej Rady Aptekarskiej,
Okręgowej Izby Aptekarskiej w O. w sprawie obowiązków kierowników aptek
prowadzących programy lojalnościowe w aptekach.,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 12 lutego 2014 r.,
uchyla punkty: 5 i 6 zaskarżonej uchwały.
UZASADNIENIE
Okręgowa Rada Aptekarska (dalej jako Rada) Okręgowej Izby Aptekarskiej
w O. podjęła w dniu 23 lipca 2013 r. uchwałę nr 67/VI/2013 w sprawie obowiązków
kierowników aptek prowadzących programy lojalnościowe w aptekach (dalej jako
2
uchwała). Jako podstawę wymienionej uchwały Rada powołała art. 7 ust. 1 pkt 1, 2
i 9a, art. 7 ust. 2 pkt 11 oraz art. 29 ustawy o izbach aptekarskich.
Minister Zdrowia zaskarżył uchwałę Rady w części, to jest w zakresie jej
punktu 5 i 6. Zaskarżonym punktom uchwały zarzucił naruszenie: 1) art. 1 ust. 2
ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich w związku z art. 94a ust 2 i
3 Prawa farmaceutycznego (Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, ze zm.), poprzez
przekroczenie ustawowych kompetencji Rady polegające na ustanowieniu norm
niezgodnych z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, umożliwiających
ingerencję w obowiązki należące do wyłącznej właściwości wojewódzkiego
inspektora farmaceutycznego, w zakresie jego uprawnień do prowadzenia nadzoru
nad działalnością reklamową aptek, punktów aptecznych i placówek obrotu
pozaaptecznego; 2) art. 7 ust. 1 pkt 1 i 5 oraz ust. 2 pkt 11 w związku z art. 29 w
związku z art. 1 ust. 2 ustawy o izbach aptekarskich, poprzez kierowanie
działalnością Okręgowej Izby Aptekarskiej w O. z przekroczeniem ustawowych
kompetencji Rady, wskutek przyjęcia regulacji z zakresu wyłącznej kompetencji
organu administracji publicznej - wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego; 3)
art. 17 ust. 1 w związku z art. 7 Konstytucji RP z uwagi na podjęcie uchwały
sprzecznej z przepisami ustawowymi, wykraczającej poza ustawowe kompetencje
Rady.
Minister Zdrowia wniósł o uchylenie zaskarżonych punktów uchwały jako
niezgodnych z prawem.
Okręgowa Izba Aptekarska w O. (dalej jako OIAO) w odpowiedzi na skargę
Ministra Zdrowia wniosła o jej oddalenie i utrzymanie w mocy zaskarżonych
punktów 5 i 6 uchwały.
Odnosząc się do zarzutów sformułowanych w odniesieniu do pkt 5 uchwały
OIAO podnosi, że zadaniem samorządu zawodowego jest, obok reprezentowania
osób wykonujących zawód zaufania publicznego, sprawowanie pieczy nad
należytym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego
ochrony. Wykonywanie tego nadzoru uzasadnia troskę o to, aby zawód farmaceuty
był wykonywany zgodnie z prawem, w tym z art. 94a Prawa farmaceutycznego.
Samorząd zawodowy nie kwestionuje uprawnień organów inspekcji
farmaceutycznej w zakresie reklamy aptek. Przepis art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o
3
izbach nakazuje wręcz samorządowi zawodowemu współdziałanie z organami
administracji publicznej w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu.
W odniesieniu do zarzutów Ministra Zdrowia dotyczących pkt 6 uchwały
OIAO podnosi z kolei, że to postanowienie jedynie informuje kierowników aptek, że
w przypadku dalszego prowadzenia, pomimo zakazu, działalności w zakresie
reklamy skierowany zostanie wniosek do Okręgowego Rzecznika
Odpowiedzialności Zawodowej (OROZ) celem zbadania, czy nie zachodzą
podstawy odpowiedzialności z art. 45 ustawy o izbach. Skierowanie do OROZ
pisma nie oznacza jeszcze wszczęcia postępowania przeciwko farmaceucie. Nawet
jeżeli takie postępowanie zostanie wszczęte, to kończy się ono wydaniem
orzeczenia przez niezależny sąd aptekarski. W przypadku braku dostatecznych
dowodów wskazujących na działanie kierownika apteki niezgodnie z prawem
OROZ może natomiast umorzyć wszczęte postępowania. Skutkiem działania
wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego będzie wydanie decyzji
administracyjnej zakazującej prowadzenia reklamy, a nawet cofnięcie zezwolenia
na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. Nie może być zatem mowy o wkroczeniu
przez organ samorządu zawodowego w kompetencje organu władzy państwowej.
Punkt 6 uchwały ma charakter przypominający o obowiązkach kierowników aptek.
Obowiązek ten wynika z zasad etyki i deontologii oraz właściwych przepisów
prawa. Ma ponadto charakter dyscyplinujący, albowiem wzywa kierowników aptek
do złożenia wyjaśnień w zakresie naruszenia, bądź braku naruszenia zakazu
reklamy z art. 94a Prawa farmaceutycznego.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Uchwała Rady zaskarżona przez Ministra Zdrowia została podjęta na
podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1, 5 i 9a i ust. 2 pkt 11 oraz art. 29 ustawy o izbach
aptekarskich. Podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia o zasadności skargi
Ministra Zdrowia ma zatem kwestia, czy wymienione powyżej przepisy upoważniały
Radę do podjęcia uchwały w zaskarżonym zakresie (punkty 5 i 6).
Z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o izbach wynika, że zadaniem samorządu
aptekarskiego jest reprezentowanie zawodu aptekarza oraz obrona jego interesów.
4
Reprezentowanie, o którym mowa w tym przepisie, polega na podejmowaniu przez
organy samorządu zawodowego różnego rodzaju działań na forum zewnętrznym,
pozakorporacyjnym w stosunku do innych podmiotów (w tym organów państwa).
Reprezentowanie obejmuje występowanie w imieniu aptekarzy w ważkich dla tego
zawodu sprawach. Analogicznie należy postrzegać obronę interesów zawodu
aptekarza. W obu przypadkach chodzi więc o działania organu samorządu
aptekarskiego w interesie grupowym ogółu członków samorządu farmaceutów. Nie
można natomiast traktować jako „reprezentowania” zawodu i obrony jego interesów
działań podejmowanych „wewnątrz” samorządu, poprzez określenie pożądanych
przez organ samorządu zawodowego zasad działania jego członków.
Kompetencje, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o izbach,
samorząd aptekarski wykonuje, stosownie do art. 7 ust. 2 pkt 11 ustawy o izbach,
poprzez występowanie w obronie interesów indywidualnych i zbiorowych członków
izb aptekarskich. Samorząd aptekarski jest zatem upoważniony do podejmowania
różnego rodzaju działań w sprawach dotyczących konkretnych członków korporacji
zawodowej, jak i w sprawach dotyczących samorządu (krajowego lub regionalnego)
jako takiego, o ile tylko zagrożony lub naruszony zostanie interes, o którym mowa w
art. 7 ust. 2 pkt 11 i art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o izbach. „Występowanie”, o którym
mowa w tym przepisie może przybierać różne formy, od podejmowania uchwał
udzielających poparcia, bądź negujących określone inicjatywy, przez włączanie się
w różnego rodzaju inicjatywy dotyczące interesów samorządu aptekarskiego, po
czynny udział w postępowaniach dotyczących konkretnych członków izby. W tym
ostatnim przypadku organ samorządu aptekarskiego może działać zarówno na
rzecz członka (w obronie jego interesów), jak i przeciwko takiemu członkowi (w
obronie interesu ogólnego członków izby).
Kolejnym przepisem wskazanym jako podstawa prawna uchwały Rady jest
art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o izbach, zgodnie z którym zadaniem samorządu
aptekarskiego jest sprawowanie pieczy i nadzoru nad wykonywaniem zawodu. W
ramach realizacji tego zadania Rada, jako organ samorządu aptekarskiego, może
podejmować różnego rodzaju działania służące w szczególności zapewnieniu tego,
by jej członkowie wykonywali zawód zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie
unormowaniami. Podczas gdy „sprawowanie pieczy” wskazuje na czuwanie
5
organów samorządu aptekarskiego nad respektowaniem prawa przez farmaceutów
chociażby poprzez informowanie o stanowisku organów państwa (zob. np.
dołączone do uchwały pismo Głównego Inspektora Farmaceutycznego) lub
orzeczeniach sądowych i ich potencjalnych konsekwencjach dla członków
samorządu aptekarskiego, „sprawowanie nadzoru” upoważnia do występowania do
członków o udzielania informacji pozwalających Radzie na weryfikowanie zasad
wykonywania zawodu. Z ogólnie pojmowanej instytucji nadzoru wynika także, że
organ nadzorujący (organ samorządu zawodowego) nie tylko może obserwować i
oceniać działalność farmaceutów, ale także może wydawać polecenia zmiany
sposobu działania podmiotu nadzorowanego. Tym samym przepis art. 7 ust. 1 pkt 5
ustawy o izbach upoważnia organy samorządu aptekarskiego do podejmowania
uchwał zawierających w swej treści stanowczo sformułowane postanowienia co do
określonego sposobu zachowania członków korporacji zawodowej.
Merytoryczną ocenę zarzutów skargi Ministra Zdrowia należy rozpocząć od
ustalenia przedmiotu normowania punktów 5 i 6 uchwały.
Na mocy punktu 5 Rada postanowiła wystąpić do kierowników aptek, które
mogą prowadzić wymienione w punkcie 1 uchwały programy lojalnościowe, a które
w ocenie Rady mogą naruszać art. 94a Prawa farmaceutycznego, o
natychmiastowe zaprzestanie prowadzenia tych programów w kierowanych przez
nich aptekach. Jednocześnie Rada wyznaczyła termin na udzielenie przez
kierowników tych aptek informacji o nieprowadzeniu takich programów lub ich
zaprzestaniu. Treść punktu 5 uchwały opiera się na założeniu, zgodnie z którym
programy lojalnościowe, których dotyczy uchwała, „mogą naruszać” art. 94a Prawa
farmaceutycznego. Z brzmienia punktu 5, analizowanego z uwzględnieniem
pozostałych postanowień uchwały wynika zatem jednoznacznie, że Rada wystąpiła
do kierowników konkretnych aptek ze stanowczym żądaniem podjęcia dwojakiego
rodzaju działań: 1) natychmiastowego zaprzestania prowadzenia programów
lojalnościowych wymienionych w punkcie 1 uchwały, które w ocenie Rady
naruszają art. 94a Prawa farmaceutycznego; 2) przekazania informacji o
nieprowadzeniu albo zaprzestaniu prowadzenia powyższych programów
lojalnościowych.
6
Z kolei na podstawie punktu 6 uchwały, w przypadku braku odpowiedzi na
wezwanie do udzielenia informacji, o którym mowa w punkcie 5, bądź w przypadku
potwierdzenia, że dana apteka „nadal działa niezgodnie z prawem”, Rada
postanowiła skierować do OROZ wniosek o wszczęcie postępowania
dyscyplinarnego. Z punktu 6 uchwały wynika zatem, że: 1) prowadzenie programów
lojalnościowych wymienionych w punkcie 1 uchwały Rada uznała za działanie
sprzeczne z prawem; 2) dalsze prowadzenie takich programów będzie skutkowało
kierowaniem do OROZ wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.
W ocenie Sądu Najwyższego w obecnym składzie, unormowania
wynikającego z punktów 5 i 6 uchwały nie można traktować jako wystąpienia w
obronie ogólnego interesu członków izb aptekarskich. Na podstawie punktu 5 Rada
domaga się bowiem od kierowników aptek zaprzestania określonych działań w
kierowanych przez nich aptekach, zaś na podstawie punktu 6 Rada zapowiada
skierowania wniosków o wszczęcie postępowania do OROZ. Takie działanie nie ma
na celu obrony interesów członków izb aptekarskich w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt
11 ustawy o izbach, chyba że pod pojęciem tego interesu rozumieć należy interesy
ekonomiczne tych członków izby, którzy respektują zakaz reklamy, nie prowadząc
w kierowanych przez nich (należących do nich) aptekach programów
lojalnościowych prowadzących do wzrostu sprzedaży.
Z punktu 5 uchwały wynika, że Rada wystąpiła do kierowników aptek DOZ, w
których realizowano określone w punkcie 1 programy lojalnościowe z
kategorycznym żądaniem, nakazem natychmiastowego zaprzestania uczestnictwa
aptek w tych programach. Istotną treścią zaskarżonej uchwały jest nakazanie
kierownikom aptek wymienionych w punkcie 1 zaprzestania dalszego udziału
kierowanych przez nich aptek w określonych programach lojalnościowych z
powodu sprzeczności tych programów – w arbitralnie dokonanej ocenie Rady - z
art. 94a Prawa farmaceutycznego. Takie uprawnienie nie mieści się w zakresie
uprawnień samorządu aptekarskiego wynikających z przepisów art. 7 ust. 1 pkt 1
oraz art. 7 ust. 2 pkt 11 ustawy o izbach, powołanych w podstawie zaskarżonej
uchwały oraz podstawach skargi Ministra Zdrowia.
W przekonaniu Sądu Najwyższego, uprawnienia do podjęcia uchwały o
treści zawartej w punkcie 5 i 6 uchwały nie można również wywieść z art. 7 ust. 1
7
pkt 5 ustawy o izbach. Prawidłowe kierowanie apteką przez farmaceutę jest co
prawda związane z przestrzeganiem obowiązujących przepisów i standardów, w
szczególności wynikających z ustawy Prawo farmaceutyczne, w tym zakazu
reklamy aptek. Dlatego można uznać, że w ramach sprawowania pieczy i nadzoru
nad wykonywaniem tego zawodu (art. 7 ust. 1 pkt 5) mieści się czuwanie przez
organy samorządu zawodowego nad tym, aby zawód farmaceuty był wykonywany
zgodnie z przepisami prawa, w tym z ustawowym zakazem reklamy. Udział apteki
w programie lojalnościowym uznawany jest za niedozwoloną formę reklamy (por.
wyrok WSA w Warszawie z 7 sierpnia 2013 r., VI SA/Wa 1660/13). Z uprawnienia
do sprawowania pieczy i nadzoru nad wykonywaniem zawodu można wyprowadzić
uprawnienie do żądania przekazania Radzie stosownych informacji. W ramach art.
7 ust. 1 pkt 5 ustawy o izbach mieści się także niewątpliwie występowanie z
wnioskiem o wszczęcie postępowania przez organy nadzoru farmaceutycznego
(por. wyrok WSA w Warszawie z 20 września 2013 r., VISA/Wa 700/13). Podstawa
ta obejmuje także poinformowanie członków samorządu zawodowego aptekarzy o
zamiarze skierowania do OROZ zawiadomień w przypadku powzięcia przez Radę
podejrzenia naruszenia zasad etyki zawodowej, w szczególności zaś w przypadku
uznania prowadzenia programu lojalnościowego za zakazaną reklamę przez
organy nadzoru farmaceutycznego.
W zakresie uprawnienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o izbach
nie mieści się natomiast występowanie z żądaniem natychmiastowego zaprzestania
określonych działań, w tym udziału w realizacji programów lojalnościowych
kwalifikowanych samodzielnie przez Radę jako zakazana reklama, w drodze
uchwały, bez oparcia się na wiążących rozstrzygnięciach nadzoru
farmaceutycznego lub właściwych sądów. Z przepisu tego nie wynika także
upoważnienie dla Rady do kwalifikowania działań apteki jako niezgodnych z
prawem. Powoduje to, że zarówno punkt 5, jak i punkt 6 uchwały naruszają art. 7
ust. 1 pkt 5 ustawy o izbach.
Wprawdzie w punkcie 6 zaskarżonej uchwały mowa o tym, że
niezastosowanie się do „wystąpienia” podjętego przez Radę na podstawie punktu 5
uchwały stanowić będzie podstawę do wystąpienia do OROZ ze stosownym
wnioskiem w związku z podejrzeniem naruszenia przepisów ustawy, co może
8
skutkować wszczęciem postępowania dyscyplinarnego, jednakże z kontekstu
systemowego uchwały wynika jednoznacznie, że Rada określiła typ przewinienia
dyscyplinarnego, jakim jest udział apteki w realizacji programu lojalnościowego
wymienionego w punkcie 1 uchwały. W granicach pieczy samorządu zawodowego
nad należytym wykonywaniem zawodu przez jego członków nie mieści się zaś
samoistne, bez wyraźnego upoważnienia ustawowego, regulowanie przez
samorząd zawodowy podstaw odpowiedzialności dyscyplinarnej (por. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 16 września 2004 r., III ZS 1/04 OSNP 2005 nr 7, poz. 104
oraz z dnia 13 lipca 2012 r., III ZS 5/12) w drodze wskazania, jakiego rodzaju
działania są w ocenie Rady niezgodne z prawem (bez oparcia się na ostatecznej
decyzji administracyjnej lub prawomocnym orzeczeniu sądowym).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego można już mówić o ugruntowanej linii
orzeczniczej, zgodnie z która podejmowanie przez organy samorządu zawodowego
uchwał wskazujących, jakiego rodzaju zachowania członków samorządu są w
ocenie tego organu sprzeczne z przyjętymi dla danego zawodu zasadami etyki,
stanowi naruszenie kompetencji tego organu, któremu prawodawca przyznał
uprawnienie do opracowania i uchwalenia takich zasad (por. wyroki Sądu
Najwyższego: z dnia 19 września 2012 r., III ZS 8/12 oraz z dnia 14 stycznia
2010 r., III ZS 4/09). Uprawnienie do określenia rodzajów deliktów dyscyplinarnych
członków samorządu zawodowego przysługują tylko i wyłącznie organowi
wskazanemu przez ustawodawcę (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 26 lutego
2004 r., III SZ 2/03, OSNP 2004 nr 22, poz. 395 oraz z dnia 13 lipca 2012 r., III ZS
5/12). Zgodnie z art. 37 pkt 1 ustawy o izbach opracowania zasad etyki i deontologii
zawodowej należy natomiast do Krajowego Zjazdu Aptekarzy.
Z powyższego wynika, że Rada nie miała w powołanych w podstawie
uchwały przepisach ustawy o izbach uprawnienia do przyjęcia punktów 5 i 6 o takiej
treści. Skarga Ministra Zdrowia, zarzucająca Radzie przekroczenie ustawowych
kompetencji, jest zatem zasadna z racji swoistego uzurpowania sobie przez organ
samorządu aptekarskiego uprawnienia do nakazania kierownikom aptek
zaprzestania określonych w uchwale działań pod rygorem uruchomienia
postępowań dyscyplinarnych bez uprzedniego przesądzenia w postępowaniu
9
administracyjnym lub sądowo-administracyjnym o naruszeniu zakazu z art. 94a
Prawa farmaceutycznego przez realizowanie programów lojalnościowych.
Nie można jednak podzielić argumentacji Ministra Zdrowia, zgodnie z którą
sprzeczność z prawem zaskarżonych punktów uchwały polega na ingerencji
samorządu aptekarskiego w obowiązki należące do wyłącznej właściwości
wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego w zakresie jego uprawnień
nadzorczych z art. 94a ust. 2 i 3 Prawa farmaceutycznego. Okoliczność, że z mocy
art. 94a ust. 2 i 3 Prawa farmaceutycznego organem administracji, do kompetencji
którego należy sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem zakazu reklamy aptek
art. 94a ust. 1 Prawa farmaceutycznego, jest wojewódzki inspektor nadzoru
farmaceutycznego, nie wyklucza bowiem możliwości podejmowania przez inne
organy administracji publicznej, w tym wykonujące zadania publiczne organy
samorządu zawodowego, działań odnoszących się do reklamy, o której mowa w
art. 94a ust. 1 Prawa farmaceutycznego w ramach uprawnień przysługujących tym
organom. Uchwała Rady w punktach 5 i 6 nie ogranicza w żaden sposób
kompetencji wojewódzkiego inspektora, nie wyłącza możliwości podjęcia przez
niego działań wymienionych w art. 94a ust. 3 Prawa farmaceutycznego.
Za bezpodstawny należy także uznać zarzut naruszenia art. 17 ust. 1 w
związku z art. 7 Konstytucji RP jako ogólnikowy i nieuzasadniony w skardze
Ministra Zdrowia. Niewłaściwe jest stawianie zarzutu naruszenia ww. przepisów
Konstytucji samodzielnie, skoro kompetencje organów samorządu zawodowego
wymagają każdorazowo ustawowej konkretyzacji.
Niezależnie od wskazanego powyżej braku formalnych podstaw do podjęcia
przez Radę uchwały o treści zawartej w punktach 5 i 6, Sąd Najwyższy nie może
pominąć milczeniem zasadniczych wątpliwości co do zgodności z interesem
publicznym wystąpienia w niniejszej sprawie przez Ministra Zdrowia ze skargą.
Ustawodawca zakazał w art. 94a Prawa farmaceutycznego reklamy aptek. W
kompetencję do egzekwowania tego zakazu wyposażył, w szczególności, organy
nadzoru farmaceutycznego. Organy te dysponują ograniczonymi pod względem
skuteczności sankcjami administracyjnymi. Nakaz zaprzestania reklamy może
zostać wydany jedynie, gdy reklama jest prowadzona. Wszczęcie postępowania
administracyjnego zachęca przedsiębiorcę prowadzącego aptekę do zaniechania
10
reklamy, co z kolei rzutuje na niemożność wydania nakazu zaprzestania działań
reklamowych, które w dacie orzekania przez organ nie są prowadzone. Z zawartych
w aktach sprawy wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych oraz
dołączonego do zaskarżonej uchwały pisma Głównego Inspektora
Farmaceutycznego wynika, że prowadzenie programów lojalnościowych uznawane
jest za reklamę aptek zakazaną przez art. 94a Prawa farmaceutycznego.
Jednocześnie z dołączonych do pisma GOIA odpisów wyroków sądów
administracyjnych wynika, że organy inspekcji farmaceutycznej bezpodstawnie
odmawiają organom samorządu aptekarskiego legitymacji czynnej w inicjowaniu
postępowań administracyjnych ukierunkowanych na zapewnienie przestrzegania
zakazu reklamy przez wszystkie podmioty prowadzące apteki. Organy samorządu
aptekarskiego mają ustawowo przewidzianą kompetencję do współdziałania z
organami administracji publicznej. Gdy organy te podejmują tego rodzaju działania -
spotykają się z decyzjami odmawiającymi wszczęcia postępowania. Gdy zaś
starają się, w ramach ustawowej kompetencji współdziałania z właściwymi
organami administracji i sprawowania nadzoru nad działalnością farmaceutów,
wspierać działalność nadzoru farmaceutycznego przy wykorzystaniu możliwości
oddziaływania na zrzeszonych w nich farmaceutach, ich działania podważane są
przez Ministra Zdrowia. W ten sposób skarga Ministra Zdrowia w niniejszej sprawie,
niezależnie od jej formalnoprawnej zasadności, wpisuje się w ciąg opisanych
powyżej skrótowo działań podważających skuteczność zakazu reklamy aptek z art.
94a Prawa farmaceutycznego.