Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 23 października 1996 r.

Sygn. akt T. 35/96




Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stefan J. Jaworski – przewodniczący
Zdzisław Czeszejko-Sochacki – sprawozdawca
Ferdynand Rymarz



po rozpoznaniu, 23 października 1996 r. na posiedzeniu niejawnym, w trybie art. 23 ust. 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (tekst jednolity z 1991 r. Dz.U. Nr 109, poz.470, ze zmianami), zażalenia Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy w Bydgoszczy na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 24 września 1996 r.


p o s t a n o w i ł:

zażalenia nie uwzględnić.



Uzasadnienie:


We wniosku z 20 czerwca 1996 r. Ogólnopolski Związek Zawodowy Lekarzy w Bydgoszczy wystąpił od Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie (korygując wadliwe oznaczenie podstawy wniosku) zgodności z art. 1 i art. 70 przepisów konstytucyjnych pozostawionych w mocy na podstawie art. 77 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władz ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz. 26; zm.: z 1995 r. Nr 38, poz. 184, Nr 150, poz. 729; z 1996 r. Nr 106, poz. 488) art. 2 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 1996 (Dz.U. Nr 19, poz. 19, poz. 87). Niezgodności kwestionowanych przepisów ustawy budżetowej z przepisami konstytucyjnymi Wnioskodawca dopatruje się w tym, że:1) “ilość pieniędzy przewidzianych w ustawie budżetowej na funkcjonowanie publicznej służby zdrowia (...) jest zbyt mała, aby mogło być zrealizowane prawo obywateli do bezpłatnej pomocy lekarskiej”; 2) “ilość pieniędzy przeznaczonych w ustawie budżetowej na finansowanie placówek publicznej służby zdrowia, a zobowiązanych zgodnie z szeregiem ustaw szczegółowych do bezpłatnego świadczenia usług medycznych, jest zbyt mała, aby placówki te zdołały wywiązać się z nałożonego obowiązku, przez co obywatele nie mogą faktycznie skorzystać z prawa do bezpłatnej opieki medycznej.” Zdaniem Wnioskodawcy rodzi to uzasadniony brak zaufania obywateli do prawa i państwa, które przejęło na siebie obowiązek zapewnienia bezpłatnej opieki medycznej obywatelom i z obowiązku tego nie wywiązało się, przyjmując taką a nie inną ustawę budżetową na rok 1996”.
Postanowieniem z 24 września 1996 r. Trybunał Konstytucyjny postanowił nie nadać wnioskowi dalszego biegu, uznając, że kwestionowany akt ustawodawczy nie dotyczy spraw objętych zakresem działania Wnioskodawcy, ustalonym w przepisach prawa. W uzasadnieniu tego postanowienia Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że z samego wniosku wynika jednoznacznie, że Wnioskodawca kwestionuje ustawę budżetową z punktu widzenia konstytucyjnie i ustawowo gwarantowanych praw, które przysługują ogółowi obywateli, nie zaś członkom Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy jako pracownikom. Trybunał Konstytucyjny, analizując art. 23 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, wyraził pogląd, iż przepis ten należy interpretować w sposób ścisły, co oznacza, że wniosek tych podmiotów musi być bezpośrednio związany z interesem prawnym danej organizacji lub z interesem prawnym członków tej organizacji, do którego reprezentowania dana organizacja jest powołana. Zdaniem Trybunału ścisła interpretacja art. 23 ust. 1 jest uzasadniona zwłaszcza w warunkach demokratycznego państwa prawnego, w którym funkcjonują demokratycznie powołane i prawnie określone instytucje i procedury ochrony praw ogółu obywateli oraz kontroli zgodności działania parlamentu z prawem i interesem ogólnospołecznym, nie ma zatem uzasadnienia niejako zastępcze przypisywanie takich funkcji dobrowolnym organizacjom zawodowym o charakterze partykularnym.
W zażaleniu na przytoczone postanowienie TK Wnioskodawca, zgadzając się z zawartym w zaskarżonym postanowieniu stwierdzeniu, że kwestionuje ustawę budżetową na rok 1996 z punktu widzenia podopiecznych (faktycznych lub potencjalnych) publicznej służby zdrowia dowodzi m.in., że “kwestionuje tę ustawę również z punktu widzenia lekarzy, jako pracowników publicznej służby zdrowia, gdyż właśnie z racji tego, że są pracownikami nabywają oni prawa do bezpłatnej opieki lekarskiej, a zatem stają się potencjalnymi lub faktycznymi podopiecznymi publicznej służby zdrowia.
W toku postępowania zażaleniowego Trybunał Konstytucyjny uczynił użytek dowodowy ze statutu Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Lekarzy w Bydgoszczy, załączonego do sprawy o sygn. K. 11/96. Ze statutu tego wynika, że: “celem Związku jest obrona praw, godności i interesów lekarzy oraz przywrócenie zawodowi lekarza statusu zawodu wolnego” (§ 6). Związek realizuje te cele m.in. przez: 1. reprezentowanie swoich członków wobec władz, organów administracji państwowej oraz wobec pracodawcy - w wypadku lekarzy zatrudnionych na podstawie umowy o pracę; 2. udzielanie pomocy prawnej i podejmowanie interwencji w przypadku konfliktu między członkiem Związku a władzami, organem administracji państwowej lub pracodawcą lekarza - jeżeli konflikt dotyczy prowadzonej przez lekarza praktyki zawodowej; 3. współpracę z samorządem lekarskim (§ 7).
Rozpatrując zażalenie Wnioskodawcy Trybunał Konstytucyjny nie podzielił zawartych w nim wywodów z następujących względów:
1) zaskarżone postanowienie trafnie, i wyczerpująco, charakteryzuje ograniczoną przedmiotowo legitymację podmiotów wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. raz jeszcze trzeba podkreślić, że znamienny dla tej grup podmiotów interes prawny musi wynikać bezpośrednio z ustalonego w przepisach prawa zakresu działania. Takiego interesu w zakresie zakwestionowanym we wniosku nie wykazują ani przeanalizowane w zaskarżonym postanowieniu przepisy ustawy o związkach zawodowych, ani powołane wyżej przepisy statutu;
2) w swym zażaleniu, Wnioskodawca, próbuje wywodzić legitymację do zakwestionowania konstytucyjności przepisów ustawy budżetowej z poręczonych ogółowi obywateli praw do pomocy i opieki lekarskiej, którego to poglądu nie można podzielić z przyczyn, o których mowa w zaskarżonym postanowieniu. Postulowane i przewidywane wprowadzenie skargi konstytucyjnej opierać się będzie na całkowicie innych podstawach prawnych i przy zastosowaniu odmiennej procedury. na gruncie obowiązującego prawa odwołanie się do tej tendencji rozwojowej nie może uzasadniać rozszerzającej wykładni art. 23 ust. 1 ustawy.

Z tych wszystkich przyczyn zażalenie Wnioskodawcy nie mogło być uwzględnione.