Pełny tekst orzeczenia

477/6/B/2009

POSTANOWIENIE
z dnia 10 listopada 2009 r.
Sygn. akt Ts 327/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 stycznia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Stronnictwa Prawicy Demokratycznej,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 24 października 2008 r., sporządzonej przez adwokata, zakwestionowana została zgodność art. 38c ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857, ze zm.; dalej: u.p.p.) z Konstytucją. W opinii skarżącego stronnictwa zakwestionowany przepis w sposób niezgodny z Konstytucją ogranicza wolność funkcjonowania partii politycznych, albowiem pozwala Państwowej Komisji Wyborczej oraz Sądowi Okręgowemu w Warszawie dokonać wykreślenia z ewidencji partii politycznej stronnictwa, które nie przedłożyło sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania oraz o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego.
Postanowieniem z 22 stycznia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze dalszego biegu. W uzasadnieniu postanowienia podniesiono, że w skardze niewłaściwie wskazano przedmiot skargi. Zaskarżono bowiem art. 38c u.p.p. w brzmieniu „w przypadku niezłożenia przez partię polityczną sprawozdania w terminie określonym w art. 38 ust. 1 Państwowa Komisja Wyborcza występuje do Sądu z wnioskiem o wykreślenie wpisu tej partii z ewidencji”, natomiast ostatecznym orzeczeniem prawnokształtującym, w związku z którym wniesiono skargę konstytucyjną – zdaniem skarżącego – było postanowienie SN z 4 września 2008 r. (sygn. akt III SO 9/08) w przedmiocie wznowienia postępowania zakończonego postanowieniem SN z 10 marca 2008 r. (sygn. akt III SK 25/07). W sprawie nie istniała więc zależność pozwalająca stwierdzić, że zaskarżony przepis był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia. Zdaniem Trybunału odmowa nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej uzasadniona była również niewskazaniem sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, a ponadto niewłaściwym powołaniem wzorców konstytucyjnych.
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie, w którym zarzucił naruszenie art. 36 ust. 3, art. 46 ust. 1 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), przy czym zażalenie nie zawiera bliższego wyjaśnienia, na czym naruszenie to ma polegać. W złożonym środku odwoławczym stwierdza się, że Trybunał Konstytucyjny „wchodzi w kompetencję uczestników postępowania”, uznając, że powołane przepisy Konstytucji są nieadekwatnymi wzorcami kontroli, ponadto w odwołaniu zawarto liczne polemiki z Trybunałem Konstytucyjnym oraz wywody niepozostające w ścisłym związku ze sprawą.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Złożone zażalenie w żadnej mierze nie wykazało okoliczności, które mogłyby skutkować jego uwzględnieniem.
Odniesienie się do treści wniesionego środka odwoławczego musi zostać poprzedzone wywodami dotyczącymi zasady skargowości obowiązującej w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. Zgodnie z art. 66 ustawy o TK, Trybunał orzekając jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi. Zasada ta wymaga, aby sam skarżący określił akt normatywny lub jego część, które są przedmiotem postępowania. Trybunał nie może z urzędu rozszerzyć tak wskazanego przedmiotu kontroli. Istotne jest przy tym, że niemożność działania Trybunału ex officio jest aktualna we wszystkich stadiach postępowania przed tym organem. Stąd należy przyjąć, że podmiot występujący z zażaleniem na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sam określa granice, w ramach których sprawa podlega rozpoznaniu. Jednocześnie, jak wynika z treści art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK, na postanowienie w sprawie nienadania skardze dalszego biegu wnioskodawcy przysługuje zażalenie do Trybunału w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Przedmiotem zażalenia jest zatem wydane w ramach wstępnej kontroli postanowienie dotyczące oceny strony formalnej skargi. Z uwagi na to, że w cytowanym przepisie stanowi się o postanowieniu w sprawie nienadania dalszego biegu skardze, należy uznać, że zażalenie może odnosić się jedynie do przedstawionych przez Trybunał Konstytucyjny argumentów przemawiających za negatywną oceną strony formalnej skargi.
Pierwsza wątpliwość skarżącego odnosi się do dokonanych przez Trybunał ustaleń faktycznych w sprawie. Należy więc raz jeszcze przedstawić przebieg postępowania. Partia polityczna – Stronnictwo Prawicy Demokratycznej – została wpisana do ewidencji partii politycznych postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie z 18 sierpnia 2004 r. (sygn. akt VII NS REJ EW P 199). Z uwagi na nieprzedłożenie sprawozdania o źródłach pozyskania środków finansowych, w tym o kredytach bankowych i warunkach ich uzyskania oraz o wydatkach poniesionych ze środków Funduszu Wyborczego, Państwowa Komisja Wyborcza wystąpiła do Sądu Okręgowego w Warszawie z wnioskiem o wykreślenie partii politycznej z ewidencji. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 9 września 2005 r. (sygn. akt VII Ns Rej Ew Pzm 70/05) wykreślił partię polityczną z ewidencji. Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowieniem z 29 marca 2006 r. (sygn. akt I ACa 1128/05) oddalił apelację od orzeczenia sądu pierwszej instancji. Następnie pełnomocnik Stronnictwa podjął dalsze kroki prawne dotyczące statusu prawnego partii. Między innymi złożył wniosek o ponowny wpis partii politycznej do ewidencji, który postanowieniem Sądu Okręgowego w Warszawie został oddalony jako niezasadny. Postanowienie to zostało zaskarżone apelacją, którą Sąd Apelacyjny oddalił. W dalszej kolejności pełnomocnik wystąpił ze skargą kasacyjną do SN, która została oddalona przez skład orzekający, w którym zasiadała sędzia sądu apelacyjnego delegowana do Sądu Najwyższego przez Pierwszego Prezesa SN. Skarżące stronnictwo, kwestionując taki skład sądu, wystąpiło do SN z wnioskiem o wznowienie postępowania zakończonego postanowieniem tego sądu z 10 marca 2008 r. (sygn. akt III SK 25/07). Wniosek ten został oddalony postanowieniem SN z 4 września 2008 r. (sygn. akt III SO 9/08). Pełnomocnik stronnictwa wiąże z tym orzeczeniem przesłankę wyczerpania drogi prawnej, o której mowa w art. 46 ustawy o TK.
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że zarzuty skargi w żadnej mierze nie korespondują z postępowaniem w przedmiocie ponownej ewidencji partii. Skarżące stronnictwo kwestionuje bowiem art. 38c u.p.p., regulujący zagadnienie wykreślenia partii z ewidencji za nieprzedłożenie sprawozdania, o którym mowa w art. 38 ust. 1 u.p.p. Przepis ten był jednak stosowany w odrębnym postępowaniu, w którym prawomocnym orzeczeniem w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy o TK było postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 marca 2006 r. (sygn. akt I ACa 1128/05). Trafnie więc przyjęto w zaskarżonym postanowieniu, że skarga konstytucyjna została wniesiona po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
W zażaleniu podniesiono również, że skarga odpowiadała wymogom, o których mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK. Skład rozpoznający zażalenie nie podziela tego poglądu. Skarga – wbrew warunkom określonym w ustawie o TK – nie zawierała określenia sposobu naruszenia przez art. 38c ust. 1 u.p.p. zasady równości wobec prawa. Nie sposób odnaleźć w niej wątków poświęconych wykazaniu dyskryminującego traktowania podmiotów legitymujących się tą samą – prawnie relewantną – cechą. Ponadto, trafna była również wyrażona w zaskarżonym postanowieniu ocena dotycząca niewłaściwego powołania wzorców konstytucyjnych.
Poza zakresem rozpoznania należało pozostawić zawarte w zażaleniu poglądy, rozważania i refleksje dotyczące funkcjonującego w Polsce modelu rejestracji partii politycznych.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.