Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 sierpnia 2001 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Stefana Jarskiego

po rozpoznaniu w dniu 2 sierpnia 2001r.

sprawy S. N. ­. ur. (...)w B.

- o odszkodowanie

z powodu apelacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 26 kwietnia 2001r. sygn. akt II Ko 281/98

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

II AKa 277/01

UZASADNIENIE

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 26 kwietnia 2001 r. w oparciu o przepis art. 8 ust. 2b znowelizowanej ustawy rehabilita­cyjnej z dnia 23 lutego 1991 r. zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz S. N. ­.kwotę 40 500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia wyroku, oddalając przy tym wniosek w pozos­tałej części.

Z uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego wynika, iż zasądzona kwota stanowi odszkodowanie za to, iż z powodu przynależności do Armii Krajowej od 1944 r. do listopada 1949 r. , S. N. ­.zosta­ła we wrześniu 1950 r. skazana wyrokiem Trybunału Wojsk NKWD na dziesięć lat pozbawienia wolności z zamknięciem w reedukacyjnym obo­zie pracy, przy czym karę odbywała od dnia 4 grudnia 1949 r. do dnia 6 lipca 1956 r.

Sąd Okręgowy przyjął, iż kwota 750 zł za 1 miesiąc pozbawienia wolności odpowiada realnie doznanej szkodzie, a także rekompensuje odniesione przez wnioskodawczynię cierpienia.

W zmodyfikowanym natomiast przez pełnomocnika wniosku, S. N. ­.domagała się zasądzenia odszkodowania w kwocie 69 941 zł, zadośćuczynienia również w kwocie 69 941 zł.

Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik wnioskodawczyni S. N. ­..

Apelacja zaskarża wyrok w całości i zarzuca :

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku,

mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, że w przypadku wnioskodawczyni adekwatnym odszkodowaniem i zadośćuczynieniem za pozbawienie wolności i konsekwencje zdrowotne jest kwota odszko­dowania 750 zł miesięcznie mimo, że zarówno okres pobytu w obozie pracy jak i charakter przymusowo wykonywanej tam pracy przemawia­ją za odszkodowaniem za utracone zarobki jak i zadośćuczynienie za doznane krzywdy w kwotach po 69 941 zł z każdego z tych tytu­łów i wnosi o zmianę zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie od Skarbu Państwa odszkodowania w kwocie łącznej 139-882 zł.

Z uzasadnienia roszczenia wynika, iż skoro za III kwartał 2000 r. przeciętne wynagrodzenie miesięczne wynosiło 1905,76 zł, to pomniej­szając tą kwotę o podatek 19 % i koszty utrzymania 272 zł, pozostaje kwota 1271,67 zł miesięcznie, którą należało oddzielnie zasądzić z tytułu odszkodowania oraz zadośćuczynienia /k.149 i 130/.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja pełnomocnika wnioskodawczyni nie jest zasadna.

Za trafne należy nazwać rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego, który mając na uwadze warunki odbywania przez wnioskodawczynię kary, jak również wynikające stąd skutki zdrowotne w postaci schorzeń /opinie lekarskie k. 47, 56, 107/ uznał, iż adekwatną kwotą odszko­dowania jak i zadośćuczynienia jest 750 zł miesięcznie. Kwota taka, biorąc pod uwagę podobne warunki odbywania kar przez innych wnioskodawców, jak również doznany uszczerbek na zdrowiu, zwyczajowo w praktyce sądowej odpowiada zasądzonym odszkodowa­niom w podobnych sprawach.

Pogląd wyrażony w apelacji pełnomocnika, iż przy ustalaniu szkody materialnej Sąd winien kierować się przeciętnym wynagro­dzeniem w chwili orzekania o odszkodowaniu nie jest możliwy do zaaprobowania.

Otóż w chwili aresztowania w dniu 5 grudnia 1949 r. S. N. ­.miała ukończone 17 lat i 8 miesięcy, jak sama przyznała była uczennicą, a więc nie mając konkretnego zawodu nie można przyjąć, aby w ciągu miesiąca mogła otrzymywać przeciętne wynagro­dzenie. Po wtóre inne przeciętne wynagrodzenie, biorąc pod uwagę siłę nabywczą pieniądza obowiązywało w latach 1949 do 1954 , w porównaniu do roku 2000-2001 r.

Jest oczywiste, iż w latach 1949-1954 w rejonie W., gdzie zamieszkiwała wnioskodawczyni, podobnie jak na terytorium Polski, w warunkach powojennych, wynagrodzenie niewykwalifikowanego pra­cownika wystarczało jedynie na pokrycie bieżących kosztów utrzy­mana i nie było możliwości odkładania pieniędzy, bowiem wynagro­dzenia były skromne.

Przyjęcie zatem w zaskarżonym wyroku, iż kwota 750 zł miesięcz­nie odpowiada odszkodowaniu za poniesione szkody i zadośćuczynie­nie za doznane krzywdy w rezultacie odpowiada zadośćuczynieniu i w ogólnym rozstrzygnięciu jest korzystna dla wnioskodawczyni, która realnie szkód materialnych w związku z pozbawieniem możli­wości pracy na wolności nie poniosła.

Wreszcie na końcu zauważyć należy, iż merytoryczne rozstrzyg­nięcie Sądu Okręgowego może nasuwać wątpliwości, które jednak z uwagi na brak apelacji prokuratora nie mogą być już wyjaśnione.

3

Otóż wnioskodawczyni utrzymuje, iż od 1944 r. do listopada 1949 r. działała na rzecz Armii Krajowej. Wiadomym jest, iż rozka­zem Komendanta Głównego Armii Krajowej /gen. L. O./ z dnia 19 stycznia 1945 r. organizacja ta została rozwiązana, a więc stricte po tym terminie zakończyła swą działalność. Ponadto w 1944 r. wnioskodawczyni miała 12 lat /ur. (...)/, wiec jako dziecko wątpliwym jest, aby mogła działać świadomie na rzecz tajnej organizacji wojskowej. Po dniu 5 lutego 1946 r. /gra­niczna data działalności niepodległościowej określona w art. 8 ust. 2b znowelizowanej ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. /Dz. U. nr 97, poz. 64 z 1998 r./

Wnioskodawczyni miała ukończone 14 lat, więc również wiek był raczej przeszkodą w działalności niepodległościowej. Można więc domniemywać - bo Sąd Okręgowy zupełnie pominął te roz­ważania - iż wnioskodawczyni S. N. ­.prowadziła działal­ność niepodległościową w okresie bezpośrednio poprzedzającym jej aresztowanie /aresztowana 5 grudnia 1949 r./, a więc po dniu 5 lu­tego 1946 r., a w takim przypadku przepis art. 8 ust. 2b powołanej wyżej ustawy wyklucza możliwość zasądzenia odszkodowania, przy czym zauważyć należy, iż z załączonego dokumentu nawet nie wynika wprost za jaki okres działalności wnioskodawczyni została skazana /k. 27/.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny orzekł jak wyżej.