Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: KIO 179/15

WYROK
z dnia 12 lutego 2015 r.

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:

Przewodniczący: Honorata Łopianowska
Izabela Kuciak
Luiza Łamejko

Protokolant: Natalia Dominiak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2015 r. w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 29 stycznia 2015 r. przez wykonawcę PORR
Polska SA w Warszawie, w postępowaniu prowadzonym przez Mazowiecki Szpital
Wojewódzki Drewnica spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w Ząbkach, przy udziale
wykonawców:
1) Budimex SA w Warszawie,
2) Skanska SA w Warszawie
3) IDS – BUD SA w Warszawie
przystępujących do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża Odwołującego PORR Polska SA w Warszawie, i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000 zł 00 gr [słownie:
dwudziestu tysięcy złotych, zero groszy] uiszczoną przez PORR Polska SA w
Warszawie, tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Odwołującego PORR Polska SA w Warszawie, na rzecz Zamawiającego
kwotę 3 949,53 zł 00 gr [słownie: trzech tysięcy dziewięciuset czterdziestu dziewięciu
złotych, pięćdziesięciu trzech groszy], stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika oraz jego dojazdu
na posiedzenie i rozprawę.

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
[tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 907] na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia -
przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu
Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie.


Skład orzekający:

Sygn. akt KIO 179/15
U z a s a d n i e n i e
I. Zamawiający – Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością w Ząbkach prowadzi postępowanie sektorowe na realizację inwestycji pn.
„Budowa Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego Drewnica”. Szacunkowa wartość
zamówienia jest wyższa od kwot wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na
podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
II. Zamawiający rozstrzygnął postępowanie, dokonując wyboru Budimex SA w Warszawie,
a w dniu 29 stycznia 2015 r., Odwołujący złożył odwołanie, wobec dokonania wyboru
najkorzystniejszej oferty pomimo nie wykazania przez kilku wykonawców [w tym wykonawcy,
którego oferta została uznana za najkorzystniejszą w postępowaniu], iż spełniają opisane
przez Zamawiającego wymagania w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej, to jest:
1) zaniechanie wezwania wykonawcy Budimex SA w Warszawie do uzupełnienia
dokumentu opłaconej polisy, zaniechanie wykluczenia tego wykonawcy, zaniechanie
odrzucenia jego oferty oraz dokonanie wyboru jego oferty, pomimo tego, że
wykonawca ten nie wykazał, iż spełnia warunki udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej i finansowej - punkt V.1. 4) a) SIWZ w zw. z punktem VI. A 5.
SIWZ;
2) zaniechanie wezwania do uzupełnienia dokumentu opłaconej polisy Skanska SA
w Warszawie, wykluczenia tego wykonawcy oraz odrzucenia jego oferty pomimo tego,
że wykonawca ten nie wykazał, iż spełnia warunki udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej - punkt V.1. 4) a) SIWZ w zw.
z punktem VI. A 5. SIWZ;
3) zaniechanie wezwania do uzupełnienia dokumentu opłaconej polisy wykonawcy IDS-
BUD SA w Warszawie oraz wykluczenia i odrzucenia jego oferty pomimo tego, że
wykonawca ten nie wykazał, iż spełnia warunki udziału w postępowaniu w zakresie
sytuacji ekonomicznej i finansowej - punkt V.1.4) a) SIWZ;
4) zaniechania wezwania do uzupełnienia dokumentu opłaconej polisy Strabag sp.
z o.o. w Pruszkowie, wykluczenia tego wykonawcy i odrzucenia jego oferty pomimo
tego, że wykonawca ten nie wykazał, iż spełnia warunki udziału w postępowaniu
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej - punkt V.1. 4) a) SIWZ w zw.
z punktem VI. A 5. SIWZ;
5) zaniechanie dokonania wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej
w postępowaniu.

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 22 ust. 1 pkt 4), art. 24 ust. 2 pkt 4), art. 26 ust. 3 i 4, art. 89 ust. 1 pkt 5), art. 91
ust. 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy w związku z § 1 ust. 1 pkt 11) Rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane [Dz. U. z dnia 19 lutego 2013 r.], poprzez
brak wezwania wykonawcy Budimex do uzupełniania dokumentu opłaconej polisy,
a następnie wykluczenia tego wykonawcy i odrzucenia jego oferty, gdyż Budimex nie
potwierdził, iż spełnia warunek udziału określony w punkcie V.1. 4), a) SIWZ:
- wykonawca ten przedłożył w postępowaniu certyfikat do polisy odpowiedzialności
cywilnej pomimo tego, że jest podmiotem ubezpieczającym i powinien posiadać kopię
opłaconej polisy tj. brak jest przesłanek do przedkładania tzw. innego dokumentu
w rozumieniu § 1 ust. 1 pkt 11) Rozporządzenia albo art. 26 ust. 2c ustawy;
- przedłożony certyfikat nie potwierdza jednoznacznie, że wykonawca Budimex nie
konkuruje z innymi podmiotami o sumę gwarancyjną 100.000.000 zł [certyfikat grupy
kapitałowej Budimex];
- większość franszyz redukcyjnych opisanych w polisę opiewa na wartość 10%
odszkodowania, co oznacza, że, przy szkodzie o wartości 100.000.00 zł ubezpieczenie
nie pokrywa wartości 10.000.000 zł [1/10 wartości wymagalnego minimalnego
ubezpieczenia];
2. art. 22 ust. 1 pkt 4) oraz art. 24 ust. 2 pkt 4), art. 26 ust. 3 i 4, art. 89 ust. 1 pkt 5) ustawy
w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy w związku z § 1 ust. 1 pkt 11) Rozporządzenia, art. 26 ust.
2c ustawy poprzez brak wezwania wykonawców Skanska i Strabag do uzupełniania
dokumentu opłaconej polisy, a następnie wykluczenia tych wykonawców i odrzucenia
ich ofert, gdyż wykonawcy Ci nie potwierdzili, iż spełniają warunek udziału określony
w punkcie V.1. 4) a) SIWZ.
- Wykonawcy Skanska i Strabag przedłożyli w postępowaniu
świadectwo/zaświadczenie do polisy odpowiedzialności cywilnej pomimo, że
podmiotem ubezpieczającym są dla nich spółki będące powiązane kapitałowo z
akcjonariuszem/udziałowcem tych wykonawców i dlatego powinni oni posiadać kopię
opłaconej polisy tj. brak jest przesłanek do przedkładania tzw. innego dokumentu w
rozumieniu § 1 ust. 1 pkt 11) Rozporządzenia albo art. 26 ust. 2c ustawy;

- przedłożone świadectwo/zaświadczenie wskazują, że wykonawcy Skanska
i Strabag konkurują z innymi podmiotami o sumę gwarancyjną 100.000.000 zł
[odpowiednio 1000 euro i 100.000.000 zł], gdyż są współubezpieczeni co najmniej z -
odpowiednio - spółkami Skanska AB oraz Strabag AG
- franszyza redukcyjna opisana w certyfikacie wykonawcy Skanska opiewa na wartość
1 000 000 euro, co oznacza że, co do zasady, suma gwarancyjna nie obejmuje
ubezpieczenia znaczącej kwoty ponad 4 200 000 zł z kwoty 100.000.000 zł wymaganej
przez Zamawiającego.
- w przypadku wykonawcy Strabag brak jest ponadto informacji, czy i jak wysoka jest
wartość franszyz redukcyjnych zawartych w polisie.
1) art. 22 ust. 1 pkt 4) oraz art. 24 ust. 2 pkt 4), art. 26 ust. 3, art. 89 ust. 1 pkt 5) ustawy
w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy w związku z § 1 ust. 1 pkt 11) Rozporządzenia, poprzez
brak wezwania wykonawcy IDS-BUD do uzupełniania dokumentu opłaconej polisy,
a następnie wykluczenia tego wykonawcy i odrzucenia jego oferty, gdyż wykonawca
ten nie potwierdził, iż spełnia warunek udziału określony w punkcie V.1. 4) a) SIWZ.
- Wykonawca ten przedłożył w postępowaniu polisę odpowiedzialności, która nie
obejmuje działalności prowadzonej przez tego wykonawcę na dzień składania ofert, tj.
obejmuje wyłącznie Budowę Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego w Drewnicy.
Innymi słowy, dotyczy przyszłej działalności tego Wykonawcy, a nie działalności
prowadzonej na dzień składania ofert.
- mamy do czynienia z polisą kontraktową [dotyczącą konkretnego zamówienia], której
koszt uzyskania jest z reguły kilkukrotnie niższy niż koszt polisy dotyczącej
ubezpieczenia działalności prowadzonej przez IDS-BUD na wartość 100.000.000 zł
i tym samym zdolność ekonomiczna i finansowa wykonawcy do uzyskania polisy na
działalność wykonawcy na wartość 100.000.000 zł nie została przez IDS-BUD
potwierdzona;
- IDS-BUD jest polisą nieopłaconą, gdyż zawiera odroczony termin płatności prawie
całej wartości składki.
3. naruszenie art. 91. ust. 1 ustawy, tj. niedokonanie wyboru oferty Odwołującego jako
najkorzystniejszej, pomimo tego, że wykonawca ten spełnia warunki udziału
w postępowaniu i jego oferta jest najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny.

W związku z powyższymi zarzutami Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu
unieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty oraz nakazanie ponownego
badania i oceny ofert, w tym:
1) wezwania wykonawców Budimex, Skanska, IDS-BUD oraz Strabag w trybie art. 26
ust. 3 ustaw do przedłożenia opłaconej polisy, a w razie jej braku [co wykonawcy
powinni wykazać] innego dokumentu potwierdzającego, że każdy z wykonawców jest
ubezpieczony [a nie wespół/razem z innymi podmiotami] od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia [a
nie tylko w zakresie przyszłego przedmiotu zamówienia – co d IDS -BUD] na kwotę nie
mniejszą niż 100 000 000 zł [słownie: sto milionów złotych];
2) w razie niewykazania przez tych wykonawców spełnienia warunku udziału w zakresie
sytuacji ekonomicznej i finansowej - pomimo ich wezwania do uzupełnienia dokumentu
opłaconej polisy zgodnie z punkt V.1. 4) a) SIWZ oraz punktem VI. A 5. SIWZ -
nakazanie Zamawiającemu wykluczenia wykonawców Budimex, Skanska, IDS-BUD,
Strabag z postępowania, odrzucenia ofert tych wykonawców i dokonania wyboru oferty
Odwołującego, jako oferty najkorzystniejszej.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący podniósł następującą argumentację, mającą
uzasadniać podniesione zarzuty:
[1] W punkcie V.1. 4) a) SIWZ Zamawiający opisał warunek udziału w zakresie sytuacji
ekonomicznej i finansowej wykonawców: „warunek ten zostanie spełniony, jeżeli Wykonawca
wykaże, że: a) jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej
działalności gospodarczej związanej z przedmiotem zamówienia na kwotę nie mniejszą niż
100 000 000, 00 zł [słownie: sto milionów złotych]. Stosownie do punktu VI. A 5. SIWZ -
oświadczenia i dokumenty w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu:
[...] 5. Opłacona polisa, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający; że Wykonawca
jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia.
[2] Wykonawca Budimex, w celu spełniania ww. warunku, przedłożył Certyfikat nr 1 do umowy
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej Grupy Budimex nr P0/00604188/2014.
W certyfikacie tym, jako ubezpieczający i ubezpieczony wskazany jest wykonawca Budimex.
Jako sumę gwarancyjną wskazano: 100.000.000,00 PLN na jeden i wszystkie wypadki
ubezpieczeniowe w okresie ubezpieczenia. Powyższe oznacza, że w razie zajścia jednego
zdarzenia o wartości 100.000.000 zł suma gwarancyjna ulega wyczerpaniu i nie odnawia się.
Jednocześnie w certyfikacie tym wskazano szereg franszyz redukcyjnych, które pozwalają na

redukcję większości odszkodowań o wartość 10%. Innymi słowy, w razie wystąpienia szkody
o wartości 100.000.000. PLN zł, ubezpieczyciel będzie zobowiązany do wypłaty nie więcej niż
90.000.000 zł wartości szkody. Jest to bardzo istotne obniżenie ryzyka dla ubezpieczyciela i
przekłada się na znacznie niższą składkę ubezpieczeniową, jaką wykonawca Budimex
zobowiązany był uiścić. Nadto, z certyfikatu, jako że nie jest to pełny dokument polisy, nie
można odczytać, ile podmiotów jest ubezpieczonych na sumę gwarancyjną 100.000.000 zł i
czy suma ta jest wyłącznie zagwarantowana dla wykonawcy Budimex czy także dla około 30
innych podmiotów Grupy Budimex. Zakres informacji udzielanych przez ubezpieczyciela w
certyfikacie jest kształtowany przez ubezpieczyciela
i ubezpieczającego i tym samym certyfikat może nie wskazywać wszystkich podmiotów
współubezpieczonych na określoną w polisie sumę. Informacje takie zawiera pełna polisa
Budimex, której wykonawca ten jednak nie przedłożył - pomimo wyraźnego obowiązku
wskazanego w SIWZ i w Rozporządzeniu.
[3] Odnośnie wykonawcy Skanska SA w Warszawie przedłożył on Świadectwo
Ubezpieczeniowe wystawione przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe Zürich [z ograniczoną
odpowiedzialnością] Oddział w Zjednoczonym Królestwie, z którego jednoznacznie wynika,
że wykonawca Skanska SA w Warszawie jest współubezpieczony z podmiotem Skanska AB.
Limit odpowiedzialności został określony na wartość 35.000.000. EUR na pojedyncze
zdarzenie oraz 35.000.000 EUR [ok. 147.000.000 PLN] na zdarzenia [zagregowane] przez
cały okres trwania polisy. Powyższe oznacza, że w razie zajścia jednego zdarzenia o wartości
100.000.000 zł dla Skanska AB suma gwarancyjna ulega wyczerpaniu do tej kwoty i nie
odnawia się [pozostaje 47 000 00 zł dla Skanska]. Skanska i Skanska AB konkurują zatem o
wartość ww. sumy gwarancyjnej. Innymi słowy, wykonawca Skanska nie ma zagwarantowanej
dla siebie sumy gwarancyjnej nie mniejszej niż 100.000.000 zł. Co więcej, można z bardzo
dużym prawdopodobieństwem uznać, że polisa wskazana w Świadectwie Ubezpieczeniowym
[nr 7043025] jest tzw. polisą światową wykonawcy Skanska i obejmuje kilkadziesiąt jeśli nie
kilkaset pomiotów z grupy kapitałowej Skanska. Powyższe może potwierdzić dokument polisy,
który w ocenie Odwołującego został bądź może być udostępniony Skanska przez
ubezpieczonego Skanska AB, jako spółki powiązanej kapitałowo z tym wykonawcą. Z
ostrożności Odwołujący podniósł, że jeśli wykonawca Skanska skutecznie wykazałby na
etapie ponownego badania i oceny ofert, że nie posiada dokumentu opłaconej polisy [w tym
jej kopii], to wykonawca ten powinien zostać wezwany do wyjaśnień na podstawie art, 26 ust.
4 ustawy w celu oświadczenia, czy limit odpowiedzialności 35.000.000 EUR wskazany w
Świadectwie Ubezpieczenia przysługuje wyłączenie Skanska SA. czy może także innym
podmiotom, w tym o wskazanie liczby tych podmiotów. W świadectwie tym wskazano
franszyzę redukcyjną, która pozwala na redukcję odszkodowań o wartość 1.000.000 Euro

[około 4.200.000 zł]. Jest to bardzo istotne obniżenie ryzyka dla ubezpieczyciela i przekłada
się na znacznie niższą składkę ubezpieczeniową, jaką ubezpieczający [jako ew. podmiot
użyczający Skanska swoje zasoby] albo współubezpieczony wykonawca [jeśli zapłata składki
dokonana została przez niego] zobowiązani byli uiścić.
[4] Wykonawca IDS-BUD przedłożył na potwierdzenie spełnienia warunku sytuacji
ekonomicznej i finansowej polisę nr 454000000459 wystawioną przez ubezpieczycieli:
Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia SA oraz Generali Towarzystwo
Ubezpieczeń SA. Suma ubezpieczenia opiewa na wartość 100.000.000 zł, która nie
odpowiada wymogom opisanym przez Zamawiającego w SIWZ i określonym w
Rozporządzeniu. Polisa wykonawcy IDS-BUD nie stanowi potwierdzenia ubezpieczenia dla
prowadzonej przez tego wykonawcę działalności na dzień składania ofert. Jako działalność
przyjętą do ubezpieczenia wskazano: Budowa Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego w
Drewnicy. Wykonawca IDS-BUD przedłożył tzw. polisę kontraktową, która wiąże się z dużo
mniejszym ryzykiem kontraktowym dla ubezpieczycieli. Nie stanowi zatem wymaganego w
SIWZ i w Rozporządzeniu należytego potwierdzenia sytuacji ekonomicznej i finansowej
wykonawcy, w tym możliwości uiszczenia składki. Składka ubezpieczeniowa na polisę
kontraktową za 100.000.000 zł będzie bowiem wielokrotnie niższa od składki wyliczonej dla
działalności IDS-BUD w zakresie prowadzonej na dzień składnia ofert działalności.
Polisa oc wykonawcy IDS-BUD nie jest opłacona, gdyż zawiera odroczony termin płatności
prawie całej wartości składki [IDS -BUD zapłacił do dnia składania ofert kwotę 1.000 zł, a cała
składka opiewa na wartość 100.000 zł. IDS- BUD opłacił zatem do dnia składania i otwarcia
ofert tylko 1% składki.
[5] Wykonawca Strabag przedłożył w postępowaniu Zaświadczenie o ubezpieczeniu od
odpowiedzialności cywilnej [Third Party Liability Insurance] wystawione przez ubezpieczyciela
Generali Verischerung AG na podstawie Umowy Ramowej pomiędzy Strabag SE a Generali
Versicherung AG. Wykonawca ten nie przedłożył opłaconej polisy i nie wykazał, że jej nie
posiada [co najmniej kopii], pomimo tego, że wg KRS Strabag AG jest udziałowcem tego
wykonawcy posiadającym 95% jego udziałów a firma Strabag SE jest spółką z grupy
kapitałowej wykonawcy. Trudno zatem uznać za wiarygodne ewentualne oświadczenie
wykonawcy Strabag, że pomimo tak silnego powiązania spółek Strabag i Strabag AG, a także
Strabag SE wykonawca ten nie posiada bądź nie może uzyskać kopii polisy zawartej przez
Strabag AS.
Strabag jest współubezpieczony z podmiotem Strabag AG. Suma odpowiedzialności została
określona jako: 100.000.000 PLN i roczny zagregowany ryczałt za wszelkie obrażenia

cielesne i szkody majątkowe łącznie. Powyższe oznacza, że w razie zajścia jednego
zdarzenia o wartości 100.000.000 zł suma gwarancyjna ulega wyczerpaniu do tej kwoty i nie
odnawia się. Strabag i Strabag AG konkurują zatem o wartość ww. sumy gwarancyjnej. Innymi
słowy, wykonawca Strabag nie ma zagwarantowanej dla siebie sumy gwarancyjnej nie
mniejszej niż 100 000 000 zł. Nadto, można z bardzo dużym prawdopodobieństwem założyć,
że polisa wskazana z Zaświadczeniu jest tzw. polisą światową grupy Strabag
i obejmuje kilkadziesiąt jeśli nie kilkaset pomiotów z grupy kapitałowej Strabag. Powyższe
może potwierdzić dokument polisy, które w ocenie Odwołującego został mu udostępniony
przez ubezpieczonego Strabag AG lub Strabag SE, jako spółki powiązanej kapitałowo z tym
wykonawcą.
Jednocześnie, z ostrożności. Odwołujący podniósł, że jeśli wykonawca Strabag skutecznie
wykazałby na etapie ponownego badania i oceny ofert, że nie posiada dokumentu opłaconej
polisy [w tym jej kopii], to wykonawca ten powinien zostać wezwany do wyjaśnień na
podstawie art. 26 ust. 4 ustawy w celu oświadczenia, czy limit odpowiedzialności 100.000.000
PLN wskazany w Zaświadczeniu przysługuje wyłączenie Strabag, czy może także innym
podmiotom, w tym o wskazanie liczby tych podmiotów.
Zaświadczenie to nie wskazuje czy i jak wysokie franszyzy redukcyjne zostały zawarte
w polisie dla ww. sumy ubezpieczenia. Jeśli franszyzy te są bardzo znaczące, jak ma to
miejsce w przypadku wykonawców Budimex oraz Skanska, powinno to skutkować uznaniem,
że wykonawca Strabag nie potwierdził spełnienia warunku udziału
w postępowaniu w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej.
[6] Bez wzywania przez Zamawiającego do wyjaśnień wykonawców Budimex, Skanska
i Strabag w zakresie oświadczenia czy posiadają oni takową polisę [lub jej kopi], Zamawiający
postąpił wbrew literalnemu brzmieniu treści SIWZ i Ogłoszenia dopuszczając inne niż
opłacona polisa dokumenty potwierdzające, iż wykonawcy ci są ubezpieczeni od
odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej związanej
z przedmiotem zamówienia; powyższe stanowi także jaskrawe naruszenia zasady uczciwej
konkurencji w postępowaniu wobec innych wykonawców, którzy takie polisy okazali
Zamawiającemu w celu pełnej i koniecznej weryfikacji spełnienia przez nich warunku
w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej. Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 20 sierpnia
2014 r. [KIO 1615/14]: „dopiero w przypadku braku opłaconej polisy wykonawca może
skorzystać z uprawnienia do przedłożenia innego dokumentu i chociaż ustawodawca nie dał
wskazówek, w jakich sytuacjach można mówić o braku dokumentu, należy przyjąć, że chodzi
tu o przypadki jego nieistnienia. Najczęstszą taką sytuacją będzie posiadanie przez
wykonawcę polisy, od której nie została uiszczona należna ubezpieczycielowi składka, innymi

np. zagubienie lub zniszczenie dokumentu albo nieotrzymanie od ubezpieczyciela dokumentu
potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia.” Zamawiający nie wzywając wykonawców,
którzy złożyli tzw. polisy zbiorowe [Budimex, Skanska, Strabag] do uzupełnienia opłaconej
polisy, która wskazywałaby jednoznacznie, że podmioty te nie konkurują z innymi podmiotami
o wymaganą w SIWZ i Ogłoszeniu kwotę ubezpieczenia, postąpił wbrew określonym przez
siebie w SIWZ wymaganiom: w tym miejscu warto przywołać konkluzję wyroku KIO z dnia 10
maja 2013 r. [KIO 896/13], iż posłużenie się ubezpieczeniem zbiorowym nie jest wykluczone,
o ile z przedłożonego dokumentu wynikać będzie bezspornie dla zamawiającego, że objęcie
ubezpieczeniem innych podmiotów pozostaje bez wpływu na możliwość korzystania przez
wykonawcę z przysługującej mu samodzielnie sumy gwarancyjnej zgodnej z wymaganiem
SIWZ, tj. że jest objęty ochroną ubezpieczeniową na kwotę zgodną z SIWZ i nie konkuruje on
z podmiotami objętymi wspólnym ubezpieczeniem w zakresie tej ochrony ubezpieczeniowej
na wymaganą SIWZ kwotę; por. także wyrok KIO z dnia 28 czerwca 2012 r. KIO/UZP 1240/12;
Zamawiający nie wzywając wykonawców którzy złożyli tzw. polisy zbiorowe [Budimex,
Skanska] do wyjaśnień i uzupełnienia opłaconej polisy, które nie zawierałyby tak wysokich
franszyz redukcyjnych, lub nie badając ich wysokości [Strabag] naruszył zasadę uczciwej
konkurencji w postępowaniu wobec innych wykonawców, w tym Odwołującego, którzy zawarli
te franszyzy na poziomie minimalnym, mniejszym niż 0,01%, wymaganej kwoty
ubezpieczenia.
Zamawiający, nie wzywając wykonawcy IDS-BUD do uzupełnienia opłaconej polisy
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia, również postąpił
wbrew wyraźnej treści SIWZ, która nie dopuszcza przedkładania polisy oc kontraktowej, tj.
przedłożenia ubezpieczenia przyszłej budowy przedmiotu zamówienia a nie aktualnej
działalności wykonawcy; powyższe stanowi również jaskrawe naruszenie obowiązku zadbania
o zachowanie uczciwej konkurencji w Postępowaniu wobec wykonawców, którzy przedstawili
polisy dotyczące prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Według KIO [wyrok z dnia 3 lipca 2014 r., KIO 1248/14]: „nie podziela się zapatrywania, jakoby
posłużenie sie polisa z odroczonym terminem płatności spełniało wymóg "opłaconej polisy",
o którym mowa w przepisie § 1 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie
rodzajów dokumentów [...]. W ocenie KIO [wyrok z dnia 27 maja 2014 r.; KIO 968/14]: polisa
powinna dotyczyć sytuacji wykonawcy aktualnej na dzień składania ofert. Co więcej, wg tego
wyroku zamawiający nawet nie może żądać od wykonawców potwierdzenie ubezpieczenia
w okresie przyszłym.”

V. Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której podjął polemikę z postawionymi
zarzutami i wniósł o oddalenie odwołania.
VI. Do postępowania odwoławczego przystąpili wykonawcy: Budimex SA w Warszawie,
Skanska SA w Warszawie IDS – BUD SA w Warszawie, wykazując interes w uzyskaniu
rozstrzygnięcia na korzyść Zamawiającego.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
II. PRZESŁANKI MATERIALNOPRAWNE, W ROZUMIENIU ART. 179 UST. 1 USTAWY
PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Ustalono, że wykonawca, którego odwołanie podlega rozpatrzeniu, posiada interes
w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia, kwalifikowany możliwością poniesienia szkody
w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy, o których mowa w art. 179 ust.
1 ustawy Prawo zamówień publicznych: w razie potwierdzenia podniesionych zarzutów,
kierowanych wobec ofert czterech poprzedzających jego ofertę wykonawców, Odwołujący
będzie miał szanse na uzyskanie zamówienia.
III. ROZSTRZYGNIĘCIE O ZARZUTACH ODWOŁANIA
Odwołanie nie mogło być uwzględnione.
Odwołujący postawił szereg zarzutów skierowanych wobec dokumentów złożonych
przez czterech wykonawców na potwierdzenie postawionego przez Zamawiającego w SIWZ
wymagania w zakresie posiadania polisy OC. Zarzuty postawione wobec czterech
dokumentów złożonych przez wykonawców, których oferty zostały zakwestionowanie sięgały
natury polisy OC jako dokumentu potwierdzającego zdolność ekonomiczną i finansową, jej
znaczenia. Zadaniem składu orzekającego tym samym stało się rozstrzygnięcie o znaczeniu
polisy jako dokumentu mającego potwierdzać zdolność finansową i ekonomiczną wykonawcy
ubiegającego się o zamówienie publiczne. W powyższej mierze uwzględniono następujące
okoliczności:
[1] Cel polisy i znaczenie polisy [lub innego dokumentu] wyrażające się istnieniem
ważnego, korespondującego z przedmiotem zamówienia, ubezpieczenia.
Dostrzeżono, że ustawodawca przewidział polisę ubezpieczenia OC [lub inny dokument

potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie
prowadzonej działalności gospodarczej związanej z przedmiotem zamówienia] jako dokument
mający na celu potwierdzenie potwierdzenia sytuacji ekonomicznej i finansowej wykonawcy.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 11) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, w celu oceny spełniania przez wykonawcę warunków,
o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych zamawiający może żądać opłaconej polisy, a w przypadku jej braku, innego
dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
W świetle powołanego przepisu, tę zdolność wyraża uzyskanie przez wykonawcę
ubezpieczenia OC, udokumentowanego właściwym dokumentem ubezpieczeniowym –
dokumenty składane w ramach tego warunku mają potwierdzać, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia. Bez znaczenia, w świetle obowiązujących przepisów pozostaje
przy tym, na jakiej podstawie, za pomocą jakich stosowanych przez siebie instrumentów,
ubezpieczyciel dokonał oceny zdolności ubezpieczeniowej. Istota zdolności ekonomicznej
i finansowej sprowadza się więc tym wypadku do udzielenia ochrony ubezpieczeniowej
danemu podmiotowi [uzyskania ważnego ubezpieczenia jego działalności gospodarczej
związanej z przedmiotem zamówienia]. W ramach tak rozumianej zdolności mieści się więc
posiadanie przez wykonawcę dodatkowego aktywu, jakim jest posiadanie obietnicy spełnienia
świadczenia z ubezpieczenia w razie wystąpienia określonego, negatywnego dla wykonawcy,
pociągającego szkodę zdarzenia. Ten element gwarancyjny ubezpieczenia, dający wykonawcy
zabezpieczenie wypłaty świadczenia w razie wystąpienia określonego zdarzenia, a tym samym
– zapewnienie przysporzenia w razie wystąpienia określonego, negatywnego zdarzenia
stanowi istotę zdolności ekonomicznej i finansowej wynikającej z posiadania przez wykonawcę
polisy OC. Ta gwarancja kompensaty doznanej szkody wynikająca z posiadania polisy OC
stanowi z jednej strony zabezpieczenie, że wykonawca będzie dysponował możliwością
zminimalizowania negatywnych skutków ewentualnego zdarzenia, dając większą pewność
i bezpieczeństwo zawieranych z nim kontraktów [np. przez zamawiającego], z drugiej zaś –
zakłada uprawdopodobnienie, że w razie szkody sytuacja zamawiającego w ramach zawartej
umowy będzie o tyle bezpieczna, że wykonawca posiada zapewnienie naprawienia szkody
w wymaganej w postępowaniu wysokości.
W świetle powyższego, istotą ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest zatem
z jednej strony zbadanie przez ubezpieczyciela – na podstawie stosowanych przez niego

metod badania - zdolności danego podmiotu do objęcia go ochroną ubezpieczeniową,
z drugiej zaś – zapewnienie na zasadach wymaganych w postępowaniu gwarancji świadczenia
przez ubezpieczyciela w razie zaistnienia szkody. Na uwagę zasługuje w tym miejscu zawarte
w przepisie zastrzeżenie dotyczące ubezpieczenia, odnoszące obowiązek posiadania takiego
ubezpieczenia nie w jakimkolwiek zakresie, ale w zakresie tej działalności gospodarczej
wykonawcy, która jest związana z przedmiotem zamówienia. Z powyższego zdaje się wynikać
intencja ustawodawcy powiązania tego ubezpieczenia z realną możliwością realizacji
uprawnień również w ramach szkód zaistniałych na tle danego zamówienia [niezależnie od
dodatkowej możliwości wymagania w samej umowie o zamówienie publiczne ubezpieczenia
danego kontraktu].
[2] Złożenie w postępowaniu, w ramach ubezpieczenia zbiorowego certyfikatu lub
zaświadczenia zamiast polisy.
Po pierwsze, w świetle przepisu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane zasadą jest składanie w postępowaniu polisy. Ustawodawca
jednak nie wyłączył możliwości posłużenia się innym dokumentem potwierdzającym zawarcie
umowy ubezpieczenia, co wynika dodatkowo z treści art. 26 ust. 2c ustawy. Nie sposób pomijać
w tej mierze właściwych przepisów, dotyczących umowy ubezpieczenia. Zgodnie z treścią art.
809 § 1 KC, ubezpieczyciel obowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy ubezpieczenia
dokumentem ubezpieczenia, przy czym do 10 sierpnia 2008 r. przepis ten stanowił, że umowa
ubezpieczenia powinna być stwierdzona przez zakład ubezpieczeń polisą, legitymacją
ubezpieczeniową, tymczasowym zaświadczeniem albo innym dokumentem ubezpieczenia.
W świetle przepisów dotyczących umowy ubezpieczenia, dokumentem potwierdzającym
zawarcie umowy jest więc nie tylko polisa, ale także inny dokument. Analizując relację przepisu
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, którego
przedmiotem jest polisa OC przyjąć należało, że treść przepisu powołanego rozporządzenia
odnosząc się do materii regulowanej innym aktem prawnym (Kodeksem cywilnym) uwzględnia
reguły związane z dokumentowaniem zawarcia umowy ubezpieczenia. W świetle powołanego
przepisu, istotne jest, by wykonawca dysponował ważnym ubezpieczeniem jego działalności
w wymaganym zakresie przedmiotowym i kwotowym.
Po drugie, w warunkach posiadania przez danego wykonawcę ubezpieczenia
grupowego, obejmującego zakresem ochrony ubezpieczeniowej więcej niż jeden podmiot
a zawieranego przez ubezpieczającego w imieniu i za powiązane z nim podmioty oraz na ich
rzecz, typowa jest sytuacja, że tylko ten podmiot posiada polisę, pozostałe zaś podmioty

korzystają w takim wypadku z dowodów wtórnych potwierdzających zawarcie umowy
ubezpieczenia takich jak certyfikat lub potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia. Sam
fakt, że wykonawca posługuje się zamiast polisą certyfikatem, zaświadczeniem albo innym
dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie w ramach grupy podmiotów, nie dyskwalifikuje
ubezpieczenia oraz składanego dla jego potwierdzenia dokumentu. Podzielono w powyższej
mierze pogląd wyrażony w wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z 17 października 2014 r.
w spr. VII Ga 179/14, w uzasadnieniu którego uznano, że jeśli w polisie jako ubezpieczony
wskazany jest wykonawca i nie istnieją polisy zawierane dla każdej spółki wchodzącej
w skład grupy, to taka sytuacja odpowiada hipotezie zawartej w § 1 pkt 11 rozporządzenia
w sprawie dokumentów, to jest „braku polisy" i że taka sytuacja upoważniała wykonawcę do
przedstawienia innego dokumentu potwierdzającego dostatecznie spełnienie wymagań
w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.
Nie stanowi powodu dla nieuznania polisy jako dokumentu potwierdzającego posiadanie
wymaganej zdolności finansowej i ekonomicznej fakt, że wykonawca występuje w charakterze
współubezpieczonego w danej polisie. Pewność, że kwota odpowiadająca sumie
ubezpieczenia będzie odnosiła się tylko do zdarzeń, które odnoszą się do przedmiotu
zamówienia zamawiający w konkretnej sytuacji może uzyskać nie poprzez uprawnienia z polisy
OC wymaganej na potwierdzenie spełnienia warunku udziału w postępowaniu dotyczącego
zdolności ekonomicznej i finansowej, ale w ramach żądania ubezpieczenia danego kontraktu,
co zresztą Zamawiający przewidział w umowie w odniesieniu do wykonawcy, którego oferta
zostanie wybrana. W analizowanej sprawie Odwołujący natomiast nie wykazał, by wykonawcy,
których polisy kwestionował nie posiadali ochrony w wymaganej wysokości z uwagi na
wystąpienie zdarzeń u innych podmiotów współubezpieczonych, które by pociągały
odpowiedzialność ubezpieczyciela.
[3] Ograniczenia sumy ubezpieczenia o franszyzy redukcyjne.
Nie stanowi – przy braku szczegółowych zastrzeżeń i wymagań zawartych w SIWZ –
powodu dyskwalifikującego polisy i inne dokumenty potwierdzające ubezpieczenie fakt, że
zastrzeżono w nich franszyzy redukcyjne na określonym poziomie. Franszyzy redukcyjne
obniżają bowiem stałym, określonym współczynnikiem procentowym lub kwotowym należne
sumy ubezpieczenia, stanowiąc element nieodłączny i powszechnie stosowany element
umowy ubezpieczenia. Każdorazowo w ubezpieczenie na określoną kwotę [sumę
gwarancyjną] wpisane jest jej pomniejszenie z tego tytułu. Stąd, Zamawiający wymagając
ubezpieczenia na określoną kwotę musi liczyć się, że w umowie ubezpieczenia znajdą się tego
rodzaju zastrzeżenia. Jeśli więc Zamawiający w SIWZ nie precyzuje szczegółowo warunku
w zakresie zdolności finansowej i ekonomicznej, wymagając efektywnego, pozbawionego

określonych ograniczeń ubezpieczenia, takich jak przedmiotowe franszyzy redukcyjne, czy
wymaganie możliwości skorzystania z całej sumy ubezpieczenia na zasadzie wyłączności
przez dany podmiot, nie sposób czynić zastrzeżeń jeśli w postępowaniu złożone zostają polisy
czyniące zadość opisowi wymagań zawartemu w SIWZ, a w każdym razie z nim niesprzeczne.
[4] Polisa z odroczonym terminem płatności składki
Zgodzić się należy, że przedmiotem badania przy opisie sposobu dokonywania oceny
spełniania warunku udziału w postępowaniu jest fakt objęcia ochroną ubezpieczeniową, czyli
posługując się pojęciami stosowanymi na gruncie ustawy Kodeks Cywilny moment powstania
odpowiedzialności ubezpieczyciela. W tej mierze kluczowe znaczenie mają przepisy KC.
Zawarte w przepisie § 1 ust. 1 pkt 11) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane wymaganie, aby wykonawca legitymował się polisą
koresponduje z treścią art. 814 §1 kc, zgodnie z którym w typowym nazwanym stosunku
cywilnoprawnym umowy ubezpieczenia odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od
dnia następującego po zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po
zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty. Tym samym w typowym stosunku ubezpieczenia
ochrona ubezpieczeniowa w przypadku odroczonej płatności składki lub pierwszej raty składki
rozpocznie się w dniu następnym po zapłaceniu tej składki lub jej pierwszej raty. Ustawodawca
w art. 814 § 1 kc przewidział także możliwość kształtowania wolą stron postanowień umowy
ubezpieczenia dotyczących momentu powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Naprzeciw takiej możliwości prawnej wychodzi właśnie brzmienie powołanego § 1 pkt 11
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, dopuszczając możliwość złożenia innego dokumentu
w przypadku braku opłaconej polisy. Takim dokumentem może być polisa z klauzulą
wcześniejszego powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela niż dzień następujący po dniu
opłacenia składki, oświadczenie ubezpieczyciela o przyjęciu na siebie odpowiedzialności za
zdarzenia zaistniałe w okresie przed opłaceniem składki i mimo jej nieopłacenia z uwagi na
nienadejście terminu wymagalności składki lub jej raty, może być to także inny dokument
potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej np. certyfikat.
Wskazane przepisy kładą akcent na istnienie ważnej umowy ubezpieczenia – na
objęcie zakresem ubezpieczenia określonego zakresu działalności lub podmiotu, którego
wyrazem, w typowym stosunku, jest zapłata składki. Istotne jest bowiem przede wszystkim
istnienie ważnego, skutecznego ubezpieczenia. W świetle powołanych przepisów, miarą
zdolności finansowej i ekonomicznej nie jest bowiem wyłącznie opłacenie składki [ta zresztą

każdorazowo, w konkretnej sytuacji, u różnych ubezpieczycieli ma różną wysokość], ale
posiadanie ważnego ubezpieczenia w wymaganym zakresie. Gdyby bowiem sama tylko
składka i jej zaplata miała być miarą tej zdolności [trzeba dostrzec – miarą o niewielkim
znaczeniu dla zbadania w sposób poważny tak istotnego waloru wykonawcy], to ustawodawca
nie wymagałby ubezpieczenia działalności, następnie – ubezpieczenia tej działalności
w zakresie związanym z przedmiotem zamówienia, a wreszcie – uzyskania tego
ubezpieczenia zwykle na relatywnie wysoką kwotę.
Na uwagę w tej mierze zasługują rozważania zawarte w odniesieniu do poprzednio
obowiązującego rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, które jednak nie tracą na
aktualności, zawarte w wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z 30 sierpnia 2012 r. w spr.
o sygn. akt XIX Ga 460/12: „Punktem wyjścia rozważań, czy w zakresie wymogów
uczestnictwa w postępowaniu Wykonawca spełniał kryteria co zawarcia umowy ubezpieczenia
OC jest podkreślenie, że cytowane wcześniej zapisy SIWZ, szczególnie określone w Rozdziale
V wprost nawiązują pojęciowo do § 1 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia, a to oznacza, że dla
rozstrzygnięcia skargi fundamentalne znaczenie nabiera wykładnia tego przepisu. Zgodnie
z postanowieniem zawartym w tej normie prawnej, w toku postępowania o udzielenie
zamówienia zamawiający może domagać się od wykonawców przedłożenia opłaconej polisy,
a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia. Rozwikłując znaczenie pojęciowe tego przepisu w pierwszej
kolejności należy sięgnąć do jego wykładni gramatycznej mającej pierwszeństwo przed innymi
metodami wykładni. Reguły językowe bowiem są podstawowym instrumentem komunikowania
się prawodawcy z adresatami jego norm. Ponadto adresaci norm prawnych winni działać
w zaufaniu do tego co zostało napisane w tekstach aktów prawnych. Dopiero wtedy, gdy wynik
wykładni językowej prowadzi do sprzeczności z inną normą prawną, czy też powoduje
oczywistą i rażącą niesprawiedliwość, względnie wniosek wynikający z takiej wykładni jest
absurdalny z punktu widzenia logiki, należy sięgnąć do wykładni systemowej, a gdy ta nie
usuwa wątpliwości interpretacyjnych koniecznym staje się sięgnięcie do wykładni funkcjonalnej
(por. uzas. uchw. 7 SN z 1.03.07 r., III CZP 94/06, OSNC2007, Nr 7-8, poz. 95). Odczytując
literalnie treść wskazanego tutaj przepisu należy dojść do wniosku, że w przypadku, gdy
ubezpieczyciel w związku z zawartą umową ubezpieczenia wystawił polisę, to wykazanie przez
wykonawcę udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia polega na przedłożeniu dowodu
opłacenia umowy ubezpieczenia:

- w całości, bez względu na określone w umowie raty;
- bez względu na okoliczność, czy ubezpieczyciel podnosi odpowiedzialność przed datą
płatności składki ubezpieczeniowej;
- bez względu na datę płatności składki ubezpieczeniowej, choćby ta płatność miała
miejsce już po zakończeniu terminu składnia ofert.
Jeśli natomiast nie wystawiono polisy, a inny dokument potwierdzający zawarcie umowy
ubezpieczenia, to językowe znaczenie analizowanej normy prawnej pozwala na przyjęcie tezy,
że opłacenie składki dla spełniania wymogów uczestnictwa w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego jest irrelewantne. Trzeba tutaj powiedzieć, że art. 809 § 1 k.c.
stanowi, że ubezpieczyciel zobowiązany jest potwierdzić zawarcie umowy dokumentem
ubezpieczenia. Na potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczyciel może wystawić polisę,
legitymację ubezpieczeniową, certyfikat ubezpieczeniowy, tymczasową legitymację
tymczasową, nie mniej jednak nazwa dokumentu ubezpieczenia nie jest istotna, ważne jest
jedynie to, by był on wystawiony, doręczony ubezpieczającemu, oraz potwierdzał fakt zawarcia
konkretnej umowy ubezpieczenia. Innymi słowy, każdy dokument potwierdzający zawarcie
umowy ubezpieczenia, bez względu na jego nazwę ma takie samo znaczenie: stanowi jedynie
dowód zawarcia umowy, która obowiązuje nawet bez jego wystawienia, w związku z czym
jego niewystawienie nie wpływa na ważność tego rodzaju stosunku obligacyjnego. Wskazując
na powyższe rozumienie analizowanego przepisu dochodzimy do takiego oto wniosku, że w
różny sposób traktuje się wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
- w zależności od tego, jaki wystawił ubezpieczyciel dokument na potwierdzenie zawarcia
umowy ubezpieczenia, co z punktu widzenia art. 809 § 1 k.c, a zatem skuteczności zawarcia
umowy ubezpieczenia nie ma znaczenia prawnego. W przypadku wystawienia polisy
warunkiem uczestnictwa wykonawcy w postępowaniu będzie jej opłacenie, w przypadku
wystawienia innego dokumentu takiego wymogu taki warunek nie obowiązuje, nawet wtedy,
gdy przed opłatą składki ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za zdarzenie objęte
ochroną ubezpieczeniową. Takie rozumienie § 10 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia prowadzi do
wniosków ad absurdum, a nadto jest rażąco niesprawiedliwe dla tych ubezpieczonych, którym
na potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia wystawiono polisę - co jest zasadą. Dalej
idąc, takie odczytywanie znaczenia tego przepisu zachęcałoby wręcz do zawierania tego
rodzajów umów ubezpieczenia, gdzie wystawiane są inne dokumenty niż polisa. Dawałoby to
możliwość nieopłacenia umowy ubezpieczenia, a mimo to wykonawca spełniałby warunki
uczestnictwa w postępowaniu.
Ze wskazanych tutaj przyczyn zasadnym staje się wniosek, że przy rozpoznawaniu znaczenia
normy § 10 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia należy odejść od jego literalnego rozumienia - na

rzecz innych metod wykładni języka aktów prawnych - do wykładni systemowej. Zdaniem Sądu
Okręgowego nie dość jasne pojęcie „opłaconej polisy" należy wiązać ze skutecznością
powstania odpowiedzialności ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia. Przy interpretowaniu
§ 10 ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia należy sięgnąć do art. 814 § 1 k.c. W tym przepisie
wprowadzono regułę, która uzależnia początek odpowiedzialności ubezpieczyciela od
zapłacenia przez ubezpieczającego składki, w związku z czym początek jego
odpowiedzialności nie jest tożsamy z momentem zawarcia umowy ubezpieczenia. Zważywszy
na fakt, że przepis ten ma charakter dyspozytywny w umowie ubezpieczenia można w sposób
odmienny od przyjętego przez ustawodawcę wzorca określić początek odpowiedzialności
ubezpieczyciela, również także poprzez utożsamienie ram czasowych umowy ubezpieczenia
z odpowiedzialnością ubezpieczyciela, bez względu na datę opłacenia składki. Innymi słowy,
ogólne warunki ubezpieczenia lub umowa mogą przewidywać powstanie początku
odpowiedzialności ubezpieczyciela od daty początkowej trwania umowy, także i przed
opłaceniem składki, co ma miejsce wtedy, gdy składka ma być opłacona w czasie późniejszym
- w określonych umownie ratach. W rezultacie spełnienie wymogu wynikającego z § 10 ust. 1
pkt 10 Rozporządzenia należy tłumaczyć w powiązaniu o treść art. 814 § 1 k.c. tj. czy zawarcie
umowy ubezpieczenia powoduje powstanie odpowiedzialności ubezpieczyciela, czy też
koniecznym do tego jest opłacenie składki. Jeśli zatem w toku postępowania o udzielenie
zamówienia wykonawca wykaże, że opłacił składkę ubezpieczeniową, względnie, że
ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność z umowy także przed opłaceniem składki, to należy
przyjąć, że oba przypadki mają zatem jednakowe znaczenie dla wykazania wymogów z § 10
ust. 1 pkt 10 Rozporządzenia. W obu bowiem przypadkach ubezpieczyciel ponosi
odpowiedzialność wynikającą z umowy ubezpieczenia, a jedynie to ma znaczenie z punktu
wymogów tego przepisu. Można w takiej sytuacji przyjąć, że o ile wykonawca wykaże
stosownym dokumentem, że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność bez względu na
opłacenie składki, to nie podlega on wykluczeniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 p.z.p.”
W cytowanym orzeczeniu zaakcentowano element umownego przesunięcia w czasie
płatności składki [jej raty], a także że najistotniejszą kwestią jest wykazanie przez wykonawcę
że ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność niezależnie od tego, czy opłacono składkę.
[5] Ubezpieczenia w zakresie prowadzonej przez wykonawcę działalnością gospodarczą
związanej z przedmiotem zamówienia.
Jeśli chodzi o wymaganie polisy OC w zakresie prowadzonej przez wykonawcę
„działalności związanej z przedmiotem zamówienia”, to dostrzeżenia wymaga, że zgodnie
z § 1 ust. 1 pkt 11) rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów,
jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być

składane, w celu oceny spełniania przez wykonawcę warunków, o których mowa w art. 22 ust.
1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych zamawiający może żądać
opłaconej polisy, a w przypadku jej braku, innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca
jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności
związanej z przedmiotem zamówienia.
Ustabilizowany w orzecznictwie jest pogląd o tym, że wymaganie polisy OC
w postępowaniu nie jest równoznaczne z wymaganiem posiadania ubezpieczenia na etapie
realizacji zamówienia, ubezpieczeniem danego kontraktu [przykładowo: wyrok Sądu
Okręgowego w Katowicach z 16 lipca 2009 r., sygn. akt XIX Ga 229/09]. W orzecznictwie
akcentuje się, że nieuprawnione jest utożsamianie rodzaju działalności objętej ubezpieczeniem
z opisem przedmiotu zamówienia, bowiem: „dokument ubezpieczenia służy potwierdzeniu
spełnienia warunku udziału w postępowaniu, a nie stanowi dowodu ubezpieczenia danego
przedmiotu zamówienia. Tym samym nie jest uprawnione utożsamianie rodzaju działalności
objętej ubezpieczeniem z opisem przedmiotu zamówienia, albowiem działalność objęta
ubezpieczeniem ma być jedynie związana z przedmiotem zamówienia, a nie pokrywać się
z nim w całej rozciągłości.” [wyroki KIO z 8 lutego 2013 r. KIO 165/13, z 14 kwietnia 2014 w
spr. KIO 564/14], „słusznie Zamawiający wskazuje w odpowiedzi na odwołanie, że wymóg, aby
wykonawca posiadał ubezpieczenie OC w zakresie przedmiotu zamówienia jest zbyt daleko
idący, dlatego w treści SIWZ sformułował wymóg „posiadania ubezpieczenia od
odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem
zamówienia”. Niewątpliwie polisa OC powinna swym zakresem obejmować przedmiot
pozostający w związku z przedmiotem zamówienia, co nie oznacza, że powinny być one
tożsame.” [wyrok KIO z 8 maja 2014 r. w spr. KIO 797/14], „Polisa OC na potwierdzenie
spełniania warunku nie musi być zgodna z przedmiotem zamówienia – identyczna z opisem
poczynionym przez zamawiającego, ale powinna przynajmniej w minimalnym zakresie być
związana z tym przedmiotem zamówienia”. [wyrok KIO 2 lipca 2013 r., w spr. KIO 1515/13],
„Trzeba bowiem zauważyć, że nie było celem ustawodawcy zabezpieczanie interesów
Zamawiającego na etapie konstruowania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego poprzez zapewnienie mu możliwości wyboru wykonawcy, który
będzie już wówczas posiadał ubezpieczenie kontraktu.” [wyrok KIO z 26 maja 2014 r. w spr.
KIO KIO 883/14 KIO 900/14, KIO 904/14, KIO 905/14].
Wszystkie te poglądy osadzone są w założeniu, że nadmierne i nieuzasadnione jest
wymaganie od wykonawcy posiadania ubezpieczenia kontraktu objętego przedmiotem
zamówienia, skoro wykonawca tego kontraktu jeszcze nie uzyskał. Poglądy te nie wskazują
jednak na niedopuszczalność posłużenia się taką polisą, a jedynie na niedopuszczalność tak

zawężającego traktowania postanowienia przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów
sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane, a także wymagań stawianych w konkretnym
postępowaniu względem polisy OC. Warto zwrócić uwagę, że w przytoczonych przykładowo
orzeczeniach wskazuje się, że taki wymóg jest „zbyt daleko idący”, że przedmiot działalności
objęty ubezpieczeniem oraz przedmiot zamówienia nie muszą być tożsame, że polisa OC na
potwierdzenie spełniania warunku nie musi być zgodna z przedmiotem zamówienia. Wymowa
tych orzeczeń jest jednoznaczna – polisa OC nie musi dokładnie opiewać na działalność objętą
przedmiotem zamówienia a wystarczy, że będzie z nim kierunkowo zbieżna. Nie oznacza to
jednak, że polisa dokładnie odpowiadająca przedmiotowi zamówienia – wyraźnie ten przedmiot
ubezpieczająca – jest polisą niewłaściwą. To, że polisa OC nie musi obejmować kontraktu
objętego przedmiotem zamówienia, nie oznacza, że nie może mieć ona takiego charakteru.
Taka polisa w sposób oczywisty jest bowiem polisą związaną z przedmiotem zamówienia.
Warto przy tym dostrzec, że przepis nie wymaga posiadania ubezpieczenia całej działalności
wykonawcy, jej oznaczonego wycinka, ale odnosi powyższe do tej działalności, jaka jest
związana z przedmiotem zamówienia, a w takim zakresie mieści się ubezpieczenie danego
kontraktu.
Powyższe jest zrozumiałe choćby dlatego, że trudno byłoby zaakceptować wyłącznie
wymaganie polisy obejmującej dokładnie dane przedsięwzięcie, które jest przedmiotem
zamówienia, skoro wykonawca może posiadać ubezpieczenie swojej działalności, które
w sposób uniwersalny swym zakresem obejmowałoby działalność objętą przedmiotem
zamówienia. Nie sposób w takim wypadku wymagać od wykonawcy poniesienia dodatkowego
ciężaru finansowego związanego z uzyskaniem nowego ubezpieczenia. Tym samym,
w świetle przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r.
w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form,
w jakich te dokumenty mogą być składane, każdorazowo polisa OC powinna swym zakresem
obejmować przedmiot pozostający w związku z przedmiotem zamówienia, co nie oznacza, że
powinny być one tożsame. Nie oznacza to jednak, że nieakceptowalnym jest złożenie polisy
OC, która mieści się w zakresie działalności prowadzonej przez danego wykonawcę
i w ramach tej działalności obejmuje określone jedno lub więcej przedsięwzięć, czy nawet
wyłącznie przedmiot zamówienia. W takim bowiem wypadku nie można powiedzieć, że tego
rodzaju polisa nie jest związana z przedmiotem zamówienia.
Co więcej, może się zdarzyć, że tego rodzaju sytuacja posłużenia się ubezpieczeniem
danego kontraktu będzie jedyną możliwą dla danego wykonawcy. Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt
11a) i b), dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r.

w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane,
dostawy i usługi [Dz.U. L 134 z 30.4.2004, str. 114 – analogicznie – art. 1 ust. 2 pkt 9 pkt a)
i b) Dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r.
koordynującej procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach
gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, Dz.U. L 134 z 30.4.2004, str. 1],
„Procedury otwarte” oznaczają te procedury, w ramach których każdy zainteresowany
wykonawca może złożyć ofertę, a „procedury ograniczone” oznaczają te procedury, w których
o udział ubiegać się może każdy wykonawca oraz w ramach których oferty mogą składać tylko
wykonawcy zaproszeni przez instytucję zamawiającą. Biorąc bowiem pod uwagę otwarty
i niedyskryminacyjny charakter zamówienia publicznego, dla którego nie można stawiać barier
dostępu ze względu na formę działania wykonawcy, do którego dostęp powinien mieć każdy,
kto spełnia postawione warunki, a także uwzględniając, że nie może stanowić ograniczenia
w dostępie do zamówienia fakt, że podmiot prowadzi działalność gospodarczą w odmiennym
niż objęty przedmiotem zamówienia zakresie a nawet – że wykonawcą może być osoba
fizyczna w ogóle nie prowadząca działalności gospodarczej [art. 2 pkt 11) ustawy], może być
tak, że wykonawca nie będzie mógł uzyskać ubezpieczenia prowadzonej aktualnie działalności
związanej z przedmiotem zamówienia, bowiem będzie ona odmienna od tego przedmiotu, albo
dlatego, że w ogóle takiej działalności nie prowadzi. Stąd ubezpieczenie danego kontraktu, jeśli
zostało skutecznie dokonane należy uznać za wystarczające dla potwierdzenia spełnienia
warunku udziału finansowego.
Przenosząc powyższe, ogólne spostrzeżenia na grunt analizowanej sprawy, uznano,
że:
[1] Jeśli chodzi o dokument złożony w ofercie Budimex SA w Warszawie, to uznano złożony
certyfikat wyczerpuje obowiązek złożenia opłaconej polisy lub innego dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia. Uwzględniono
w tym zakresie okoliczność, że złożony przez tego wykonawcę dokument wskazuje wyraźnie,
że wykonawca Budimex SA w Warszawie jest zarówno ubezpieczonym jak
i ubezpieczającym. Niezależnie zatem od przyjętej koncepcji znaczenia polisy OC jako
dokumentu mającego potwierdzać zdolność ekonomiczną i finansową [w tym w szczególności,
czy ma ona odnosić się do zbadania ogólnej kondycji ekonomicznej danego podmiotu, który
będzie podlegać ubezpieczeniu w celu udzielenia mu ochrony ubezpieczeniowej] w tym
wypadku podmiot ten jest właśnie podmiotem ubezpieczającym. Nie jest więc zasadne
formułowanie ewentualnych zastrzeżeń co do tego, że podmiot ten pozostaje w grupie i być
może ubezpieczyciel nie poddał odpowiedniej analizie jego zdolności ubezpieczeniowej.

Nie jest także argumentem pozwalającym na kwestionowanie złożonego dokumentu
fakt, że w tym wypadku złożono certyfikat a nie polisę. Jak wskazano, przepisy Kodeksu
cywilnego przewidują otwarty wachlarz dokumentów potwierdzających ubezpieczenie, nie
ograniczając się do polisy. Przez pryzmat tej regulacji – właściwej dla klasyfikowania
dokumentów potwierdzających ubezpieczenie należy więc czytać przepisy dotyczące
ubezpieczenia i jego udokumentowania. W warunkach ubezpieczenia zbiorowego, wykazanie
się certyfikatem w miejsce polisy nie może zaś być kwestionowane. Wykonawca Budimex SA
w Warszawie złożył w ofercie ten dokument, który w jego wypadku potwierdza ubezpieczenie
OC, to jest certyfikat Nr 1. Wykonawca ten rozwiał na rozprawie jakiekolwiek wątpliwości co
do tego dokumentu, to jest, że w jego wypadku nie została wydana polisa, składając pismo
ubezpieczyciela, z którego wynika, że w tym wypadku nie wydano dokumentu ubezpieczenia
o nazwie „polisa”. Wobec niepostawienia przez Zamawiającego w SIWZ szczegółowych
wymagań co do możliwości skorzystania przez wykonawcę na zasadzie wyłączności z sumy
ubezpieczenia, nie stanowi powodu dla kwestionowania tego certyfikatu fakt ewentualnego
objęcia sumą ubezpieczenia dodatkowo innych podmiotów z grupy [współubezpieczonych].
Podobnie, nie jest takim powodem zamieszczenie w dokumencie ubezpieczenia franszyz
redukcyjnych. Jeśli zamiarem Zamawiającego miałoby być ubezpieczenie na efektywną kwotę
w określonej wysokości – winno to zostać uwidocznione w treści SIWZ. Wobec braku
jakichkolwiek postanowień tego rodzaju w SIWZ, certyfikat ubezpieczenia przewidujący takie
franszyzy, pozwalające na pomniejszenie świadczenia z ubezpieczenia nie może być
kwestionowany.
[2] W odniesieniu do zarzutów kierowanych wobec oferty złożonej przez Skanska SA
w Warszawie i Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie, podobnie należy oceniać złożone odpowiednio
świadectwo i zaświadczenie. Stanowią one pełnowartościowe dokumenty potwierdzające
istnienie ubezpieczenia, którego ważności Odwołujący nie kwestionował. Nie jest również
powodem dla nieuznania tych dokumentów fakt, że ubezpieczającym w tym wypadku są
podmioty inne niż wskazani wykonawcy [inne spółki z ich grupy] a Skanska SA
w Warszawie i Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie występują w roli współubezpieczonych. Fakt,
że podmioty te pozostają w pozycji współubezpieczonych nie oznacza, że ubezpieczyciele,
decydując się na objęcie ochroną ubezpieczeniową nie dokonali oceny ryzyka
ubezpieczeniowego i nie uwzględnili w tym każdego z tych wykonawców. Istotne jest bowiem,
że finalnie zarówno Skanska SA w Warszawie i Strabag sp. z o.o. w Pruszkowie korzystają z
ubezpieczenia na wymaganą. Sam fakt konkurowania o kwotę tego ubezpieczenia z innymi
spółkami z grupy także nie stanowi o wykazaniu przez Odwołującego, że wykonawca nie
posiada ochrony w wymaganej przez Zamawiającego wysokości. Tym bardziej więc nie ma

podstaw do kwestionowania zaświadczenia w ofercie Strabag sp. z o.o., w którym w ogóle nie
wskazano takich franszyz.
[3] W zakresie polisy złożonej przez wykonawcę IDS – BUD SA w Warszawie, dostrzeżenia
wymaga, że – jak wskazano wyżej – nie sposób powiedzieć, że wynikający z niej zakres
ubezpieczenia obejmujący przedsięwzięcie objęte przedmiotem tego zamówienia [Budowę
Mazowieckiego Szpitala Wojewódzkiego w Drewnicy] nie odnosi się do działalności
gospodarczej związanej z przedmiotem zamówienia. Określenie w polisie zakresu
ubezpieczenia poprzez odniesienie go do zadania objętego przedmiotem tego zamówienia,
będąc bardziej szczegółowe, skonkretyzowane do tego przedsięwzięcia, które jest
przedmiotem zamówienia nie może być uznane za nieodpowiadające prowadzonej przez
wykonawcę działalności [ta jest działalnością budowlaną] a tym bardziej za niezgodne
z przedmiotem zamówienia.
Także ewentualnie niższa składka z tytułu takiego ubezpieczenia [a dokładniej –
rozłożenie jej zapłaty w określonych proporcjach w czasie] nie stanowi powodu dla
dyskredytowania tego rodzaju ubezpieczenia. To nie wysokość składki jest bowiem
decydująca dla oceny spełnienia lub nie warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności
finansowej i ekonomicznej, wyrażającej się posiadaniem polisy OC, ale objęcie zakresem
ochrony ubezpieczeniowej na określoną kwotę. Co więcej, wysokość składki nie powinna być
wyznacznikiem tej zdolności, skoro u różnych ubezpieczycieli, dla różnych podmiotów,
stosownie do ich indywidualnej sytuacji będzie ona – niekiedy bardzo istotnie – zróżnicowana.
Stąd i argumentacja dotycząca jakoby preferencyjnej i znacząco niższej składki przy tego
rodzaju ubezpieczeniu nie mogła zasługiwać na aprobatę. Odwołujący natomiast nie wykazał
i nie stawiła zarzutów kwestionujących zawarcie ważnej, wiążącej i dającej pełny zakres
ochrony ubezpieczeniowej umowy ubezpieczenia. Jeśli zatem wykonawca posiada ważną
umowę, obejmującą zakresem ochrony ubezpieczeniowej dany kontrakt, to czynienie
zastrzeżeń wobec wysokości składki z tego tytułu jest niewłaściwe. Nie sposób także,
w świetle powyższego czynić zastrzeżeń co do odroczenia terminu płatności drugiej raty
składki, jeśli wynika ono z zawartej umowy ubezpieczenia, nie wpływa i nie ogranicza tego
ubezpieczenia, a sama umowa ubezpieczenia została w sposób skuteczny zawarta
a w konsekwencji – wykonawca posiada ubezpieczenie OC na wymaganą w postępowaniu
kwotę.
Tym samym, nie potwierdziły się zarzuty stawiane wobec ofert tych wykonawców.

W świetle ustalonych okoliczności sprawy, Zamawiającemu nie sposób przypisać
naruszenia przepisów wskazanych w odwołaniu w zakresie wyboru oferty wykonawcy
Budimex SA w Warszawie.
Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Prawo zamówień publicznych oraz w oparciu o przepisy
§ 5 ust. 4 w zw. z § 3 pkt 2] rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania [Dz.U. Nr 41 poz. 238]. Uwzględniono
koszty wynagrodzenia pełnomocnika Zamawiającego w wysokości 3 600 zł oraz dojazdu,
[stosownie do wytycznych zawartych w wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7
sierpnia 2013 r. w spr. VIII Ga 243/13], to jest w wysokości odpowiadającej kosztom dojazdu
na rasie Warszawa – Lublin, w kwocie 349,53 zł.


Skład orzekający: