Pełny tekst orzeczenia

10

P O S T A N O W I E N I E
z dnia 24 kwietnia 1995 r.
Sygn.akt K. 5/95


Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia TK Stefan Jaworski

Sędziowie: Tomasz Dybowski
Wojciech Łączkowski
Wojciech Sokolewicz
Janina Zakrzewska - sprawozdawca

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 kwietnia 1995 r. sprawy, sygn.akt K.5/95, z wniosku 59 posłów z dnia 21 lutego 1995 r. o stwierdzenie, że art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz art. 7 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.z 1992 r. Nr 4, poz.16 z późn.zm.) jest niezgodny z art. 52 ust. 2 pkt 3 i 8 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (Dz.U. Nr 84, poz.426) na podstawie art. 24 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. z 1991 r., Nr 109, poz.470 ze zm.)

p o s t a n o w i ł:

nie nadawać wnioskowi dalszego biegu i skierować wniosek w trybie art. 6 wyżej wymienionej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym do Sejmu RP.

Uzasadnienie

Art.6 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o powszechnym obowiązku obrony określa zadania Komitetu Obrony Kraju. Wyliczenie zamieszczone we wskazanym przepisie ma charakter przykładowy, o czym świadczy użyty przez ustawodawcę zwrot „w szczególności” i treść art. 6 ust. 2 pkt 8.
Z art. 6 ust. 2 pkt 1 płynie nakaz adresowany do KOK ustalania generalnych założeń polityki obronnej Rzeczypospolitej Polskiej. Z kolei z art. 6 ust. 2 pkt 2 wynika obowiązek KOK-u rozpatrywania głównych zagadnień dotyczących obronności i bezpieczeństwa państwa oraz wytyczanie kierunków działania w tej dziedzinie w powiązaniu z całokształtem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i realizacją innych zadań państwowych. W myśl art. 7 ustawy zadania te mają być wykonywane w zgodności z ustaleniami Rady Ministrów, podejmowanymi w ramach sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju i organizacji Sił Zbrojnych RP.
Zaskarżony akt normatywny został uchwalony w 1967 r. Jego merytoryczne rozpoznanie byłoby możliwe jedynie w sytuacji, gdyby w okresie ostatnich pięciu lat przed złożeniem wniosku dokonano takiej zmiany o charakterze ustawowym, która albo bezpośrednio nowelizowałaby zaskarżone przepisy albo wprowadziłaby novum normatywne do zaskarżonych przepisów. Z novum normatywnym mamy do czynienia, gdy zmiana ustawy nie polega na zmianie zaskarżonych przepisów lecz na zmianie innych, które jednak pozostają z nimi w ścisłym związku w ten sposób, iż wspólnie tworzą podstawę dla dekodowania nowej normy (norm) prawnej. Również w tym przypadku zachowany jest wymóg o którym mowa w art. 24 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, gdyż następuje zmiana normy prawnej, a właśnie norma prawna jest podstawową jednostką aktu prawotwórczego.
Należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z dwóch wskazanych wyżej sytuacji.
KOK swój status ustawowy uzyskał na mocy ustawy z dnia 21 października 1967 r. Brzmienie przepisów określających zadania KOK - uległo zmianie na mocy art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz art. 5a ustawy z dnia 21 listopada 1983 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL (Dz.U. Nr 61, poz.278). Kolejna nowelizacja nastąpiła na mocy ustawy z dnia 13 lipca 1988 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony PRL (Dz.U. Nr 24, poz.171). Zmianie uległ art. 5 ust. 2 pkt 6 i art. 7, skreślono pkt 8. Od tego czasu brzmienie cytowanych przepisów pozostaje nie zmienione. Na skutek ogłoszenia tekstu jednolitego w Dz.U. z 1992 r. Nr 4, poz.16, zmianie uległa jedynie numeracja przepisów - obecnie art. 6 i art. 7 ustawy. W okresie ostatnich pięciu lat nie dokonano również takiej zmiany ustawy o powszechnym obowiązku obrony, która wprowadzałaby novum normatywne dla art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz dla art. 7. Wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy nie ma takiego charakteru również nowelizacja dokonana ustawą z 25 października 1991 r. o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz niektórych innych ustaw. Wnioskodawca nie podaje, które z przepisów cytowanej wyżej ustawy mogłyby mieć normatywne znaczenie dla art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 lub art. 7 ustawy o powszechnym obowiązku obrony. Do KOK-u odnosi się jedynie art. 1 pkt 6 i 7 ustawy z dnia 25 października 1991 r. nowelizujący ówczesny art. 9 i dodający art. 10. Zmiana dotyczyła określania zasad i trybu działania KOK-u, a także zasad i trybu powoływania, odwoływania jego członków, sekretarzy i Prezydium oraz określania zadań i uprawnień osób wchodzących w skład Komitetu. Ponadto dokonana nowelizacja nadała status ustawowy Biuru Bezpieczeństwa Narodowego, określając go jako organ pomocniczy KOK-u. Należy podkreślić, że powyższe zmiany nie doprowadziły do sytuacji, w której wraz z zaskarżonymi obecnie przepisami ustawy o powszechnym obowiązku obrony byłyby podstawą dla dekodowania nowej, nie występującej dotychczas w ustawie, normy prawnej. Nie mamy tu do czynienia z novum normatywnym, gdyż zakres normowania podówczas znowelizowanego art. 9 i dodanego art. 10 jest odmienny od zakresu normatywnego zaskarżonych do Trybunału Konstytucyjnego art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz art. 7. W pierwszym przypadku chodzi o określenie sposobu i trybu działania KOK-u, w drugim natomiast o zakres przedmiotowy jego zadań. Dokonana 25 października 1991 r. nowelizacja nie miała żadnego wpływu na zakres zadań Komitetu. Zadania te od 1988 r. określa art. 6 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy (dawny art. 5), a art. 7 (dawny art. 6) wprowadza tu ograniczenie przedmiotowe polegające na wykonywaniu tych zadań w zgodzie z odpowiednimi ustaleniami Rady Ministrów.
Wnioski grupy posłów dotyczące nadania KOK statusu konstytucyjnego oraz dokonania zmian w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej powinny być zgłaszane nie do Trybunału Konstytucyjnego, który nie posiada kompetencji w przedmiotowej sprawie ale do parlamentu, gdzie trwają prace nad nową konstytucją oraz dwoma projektami ustaw dotyczącymi obronności państwa - złożonym przez Prezydenta RP w Sejmie projektem ustawy o kompetencjach organów państwowych w systemie obronnym Rzeczypospolitej Polskiej (druk sejmowy nr 690) oraz projektem sejmowej Komisji Obrony Narodowej o Urzędzie Ministra Obrony Narodowej (druk sejmowy nr 720).
Reasumując, należy stwierdzić że Trybunał Konstytucyjny nie może rozpatrywać zgodności zaskarżonych przepisów z ustawami konstytucyjnymi, gdyż przepisy te zostały wprowadzone do polskiego systemu prawa ponad pięć lat od złożenia wniosku przez grupę posłów.