Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 27 listopada 2017 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi w VIII Wydziale Cywilnym

w składzie: przewodniczący: SSR Bartek Męcina

protokolant: st. sekr. sąd. Ewa Ławniczak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2017 roku w Ł.

sprawy z powództwa P. M.

przeciwko A. H.

o zapłatę

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 2260/16

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2016 roku powód P. M., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wytoczył przeciwko pozwanej A. H. powództwo o zapłatę kwoty 2.500 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 lutego 2016 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, że w dniu 16 marca 2015 r. zawarła z pozwaną umowę pośrednictwa, która zobowiązywała pozwaną do wyszukania, prezentacji ofert, negocjowania warunków transakcji oraz sporządzenia umowy przedwstępnej, jak również udzielenia pomocy w zakresie finalizacji umowy kupna- sprzedaży nieruchomości. W myśl § 3 ust. 1 łączącej strony umowy A. H. przysługiwała prowizja w wysokości 2,5 % wartości transakcji, nie mniej niż 2.500 zł. Zgodnie z § 3 ust. 4 umowy powód zobowiązał się zapłacić prowizję nie później niż w dniu zawarcia umowy zobowiązującej dotyczącej przedmiotu transakcji lub w przypadku braku takiej umowy, nie później niż w dniu zawarcia umowy finalizującej transakcję. Jeżeli zawarcie umowy zobowiązującej jest umową przedwstępną, to w dniu podpisania takiej umowy, powstaje po stronie pozwanej wymagalne roszczenie o zapłatę całej prowizji. Zgodnie z § 4 umowy wynagrodzenie przysługuje pozwanej tylko wówczas, kiedy dochodzi do transakcji z osobą skojarzoną przez pozwaną. P. M. zapłacił pozwanej prowizję w wysokości 2.500 zł. Powód był zainteresowany wskazanym przez pozwaną lokalem położonym w Ł. przy ul. (...), jednak nie miał możliwości uzyskania kredytu z powodu zadłużenia lokalu i prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Wobec tego powód nie kupił powyższego lokalu mieszkalnego w związku z czym pismem z dnia 8 lutego 2016 r. wniósł, aby pozwana zwróciła kwotę 2.500 zł. tytułem prowizji. Pismem z dnia 15 lutego 2016 r. pozwana odmówiła powyższemu żądaniu powoda. Omawiając charakter stosunku prawnego łączącego strony pełnomocnik powoda wskazał, że umowa pośrednictwa jest najbardziej zbliżona do umowy agencyjnej w związku z czym pośrednik nabywa prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, kiedy stworzone przez niego warunki doprowadziły zainteresowanych do zawarcia umowy. Na koniec strona powodowa wskazała, że fakt zawarcia umowy przedwstępnej nie stanowił samodzielnej podstawy do zapłaty na rzecz pozwanej wynagrodzenia.

(pozew k. 2- 7)

W odpowiedzi na pozew A. H. wniosła o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że po podpisaniu umowy pośrednictwa powód obejrzał lokal mieszkalny nr (...) położony w Ł. przy ul. (...). Ponadto przedstawiono powodowi stan prawny lokalu mieszkalnego, który był zadłużony. W związku z tym, że P. M. poinformował, iż środki pieniężne na zakup lokalu mieszkalnego otrzyma z kredytu bankowego, został poinformowany, że jedynym bankiem, który udzieli kredytu będzie G. Bank. W dniu 17 marca 2015 r. w siedzibie biura pozwanej, w obecności powoda oraz właścicielki lokalu mieszkalnego została sporządzona umowa przedwstępna kupna- sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Ponieważ ustalono cenę kupna- sprzedaży, powód przekazał właścicielce lokalu mieszkalnego kwotę 5.000 zł. tytułem zadatku. W dniu 30 kwietnia 2015 r. sporządzono aneks do umowy przedwstępnej przedłużający czas jej obowiązywania. Następnie w dniu 16 lipca 2015 r. sporządzono kolejny aneks do umowy przedwstępnej przedłużający czas jej trwania do 30 sierpnia 2015 r. Ponadto powód przekazał właścicielce lokalu mieszkalnego dodatkową kwotę 14.000 zł. W pewnym momencie zarówno powód, jak i właścicielka lokalu mieszkalnego przestali kontaktować się pracownikami biura obrotu nieruchomości, prowadzonego przez pozwaną.

(odpowiedź na pozew k. 28- 31 v.)

W odpowiedzi na zarzuty i twierdzenia podniesione w odpowiedzi na pozew, pełnomocnik powoda podniósł, że nie kwestionuje podjęcia przez pozwaną opisanych przez nią czynności. Jednak fakt ich dokonania nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, gdyż nie doszło do zawarcia umowy przenoszącej prawo własności. Z tego samego powodu nie ma znaczenia okoliczność zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości.

(pismo pełn. powoda k. 53- 54)

Do zamknięcia rozprawy stanowisko stron nie uległo zmianie.

(protokół rozprawy k. 120)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. H. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na pośrednictwie w obrocie nieruchomościami.

(wydruk z (...) k. 19)

W dniu 16 marca 2015 r. P. M. zawarł z A. H. umowę pośrednictwa na podstawie, której powód powierzył pozwanej prawo do podjęcia czynności zmierzających do zawarcia umowy nabycia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Na podstawie zawartej umowy pozwana zobowiązała się m. in. do wyszukania, prezentacji ofert, negocjowania warunków transakcji oraz sporządzenia umowy przedwstępnej, jak również udzielenia pomocy w zakresie finalizacji umowy kupna- sprzedaży nieruchomości. W myśl § 3 ust. 1 łączącej strony umowy A. H. przysługiwała prowizja w wysokości 2,5 % wartości transakcji, nie mniej niż 2.500 zł. Zgodnie z § 3 ust. 4 umowy powód zobowiązał się zapłacić prowizję nie później niż w dniu zawarcia umowy zobowiązującej dotyczącej przedmiotu transakcji lub w przypadku braku takiej umowy, nie później niż w dniu zawarcia umowy finalizującej transakcję, bez dodatkowego wezwania do zapłaty. Jeżeli zawarcie umowy zobowiązującej jest umową przedwstępną, to w dniu podpisania takiej umowy, powstaje po stronie pozwanej wymagalne roszczenie o zapłatę całej prowizji. Zgodnie z § 4 umowy wynagrodzenie przysługuje pozwanej tylko wówczas, kiedy dochodzi do transakcji z osobą skojarzoną przez pozwaną, jak również jeżeli przedmiotowa transakcja będzie zawarta przez osoby bliskie powodowi (I i II grupa podatkowa w rozumieniu ustawy o podatku od spadku i darowizn) lub pozostające z powodem w konkubinacie, innym nieformalnym związku lub innymi osobami, którym zamawiający wskazał przedstawioną przez pozwaną ofertę nieruchomości.

(umowa pośrednictwa k. 10- 12)

P. M. zapłacił pozwanej prowizję w wysokości 2.500 zł.

(faktura VAT k. 9)

W dniu 17 marca 2015 r. w siedzibie biura pozwanej, P. M. zawarł z A. W. umowę przedwstępną kupna- sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Na podstawie powyższej umowy A. W. zobowiązała się do sprzedaży powodowi prawa odrębnej własności powyższego lokalu mieszkalnego za cenę 107.000 zł. Powód zgodnie z § 3 pkt. 1 umowy przedwstępnej przekazał właścicielce lokalu mieszkalnego kwotę 5.000 zł. tytułem zadatku. W § 5 pkt. 3 umowy przedwstępnej powód oświadczył, że widział przedmiotowy lokal i znany jest mu jego stan techniczny i prawny.

(umowa przedwstępna sprzedaży nieruchomości k. 34)

W dniu 30 kwietnia 2015 r. P. M. zawarł z A. W. aneks do powyższej umowy przedwstępnej przedłużający czas jej obowiązywania do dnia 30 maja 2015 r.

(aneks do umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości k. 35)

W dniu 16 lipca 2015 r. P. M. zawarł z A. W. kolejny aneks do umowy przedwstępnej przedłużający czas jej trwania do 30 sierpnia 2015 r. Ponadto powód przekazał właścicielce lokalu mieszkalnego dodatkową kwotę 14.000 zł. tytułem zadatku.

(aneks do umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości k. 36)

P. M. zamierzał sfinansować zakup lokalu mieszkalnego z kredytu udzielonego przez (...) Bank S.A. Jednak okazało się, że powód nie otrzyma samodzielnie kredytu z uwagi na brak zdolności kredytowej. Wówczas P. M. złożył wniosek o udzielenie kredytu wspólnie z matką swojej narzeczonej, M. F.. (...) Bank S.A. przyznał kredyt w wysokości 85.000 zł.

(zeznania świadka K. D. k. 111, decyzja kredytu hipotecznego k. 102- 105)

Następnie zarówno powód, jak i właścicielka lokalu mieszkalnego przestali kontaktować się pracownikami biura obrotu nieruchomości, prowadzonego przez pozwaną.

(zeznania świadka K. D. k. 111)

Prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...) zostało nabyte przez M. F..

(zeznania świadka K. D. k. 111, wydruk z Podsystemu Dostępu do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych k. 86- 94)

Pismem z dnia 8 lutego 2016 r. P. M. wniósł o zwrot prowizji w wysokości 2.500 zł. z uwagi na to, że umowa kupna- sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), nie została zawarta z przyczyn niezależnych od powoda. Pismo zostało doręczone pozwanej w dniu 11 lutego 2016 r.

(pismo powoda k. 13, wydruk ze strony www.śledzenie przesyłek k. 14)

Pismem z dnia 15 lutego 2016 r. A. H. odmówiła zwrotu prowizji w wysokości 2.500 zł.

(pismo pozwanej k. 15- 16)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, których prawdziwości ani rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron procesu, a także na podstawie zeznań K. D..

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

P. M. wniósł o zasądzenie od A. H. kwoty 2.500 zł. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 lutego 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu prowizji zapłaconej w związku z zawartą w dniu 16 marca 2015 r. umową pośrednictwa.

Obie strony nie kwestionowały zarówno okoliczność zawarcia w dniu 16 marca 2015 r. umowy pośrednictwa na podstawie, której powód powierzył pozwanej prawo do podjęcia czynności zmierzających do zawarcia umowy nabycia lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...), jak również fakt podpisania przez P. M. z A. W. w dniu 17 marca 2015 r. umowy przedwstępnej kupna- sprzedaży powyższego lokalu mieszkalnego. Zdaniem powoda okoliczność zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości nie ma znaczenia dla oceny zasadności roszczenia o zwrot kwoty prowizji, gdyż nie doszło do zawarcia umowy przenoszącej prawo własności, co ma fundamentalne znaczenie z uwagi na charakter prawny łączącej strony umowy pośrednictwa. Z powyższym stanowiskiem strony powodowej nie sposób się zgodzić, gdyż jest ono sprzeczne z brzmieniem łączącej strony umowy zawartej w dniu 16 marca 2015 r.

Zgodnie z § 3 ust. 1 łączącej strony umowy pośrednictwa A. H. przysługiwała prowizja w wysokości 2,5 % wartości transakcji, nie mniej niż 2.500 zł. Z kolei w myśl § 3 ust. 4 powyższej umowy powód zobowiązał się zapłacić prowizję nie później niż w dniu zawarcia umowy zobowiązującej dotyczącej przedmiotu transakcji lub w przypadku braku takiej umowy, nie później niż w dniu zawarcia umowy finalizującej transakcję, bez dodatkowego wezwania do zapłaty. Jeżeli zawarcie umowy zobowiązującej jest umową przedwstępną, to w dniu podpisania takiej umowy, powstaje po stronie pozwanej wymagalne roszczenie o zapłatę całej prowizji.

Nie było sporu co do tego, że w dniu 17 marca 2015 r. P. M. zawarł z A. W. umowę przedwstępna kupna- sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w Ł. przy ul. (...). Na podstawie powyższej umowy A. W. zobowiązała się do sprzedaży powodowi prawa odrębnej własności powyższego lokalu mieszkalnego za cenę 107.000 zł. Z kolei powód zgodnie z § 3 pkt. 1 umowy przedwstępnej przekazał właścicielce lokalu mieszkalnego kwotę 5.000 zł. tytułem zadatku. Zatem nie ulega wątpliwości, że poprzez zawarcie w dniu 17 marca 2015 r. umowy przedwstępnej kupna- sprzedaży lokalu mieszkalnego ziściła się przesłanka, o której mowa § 3 ust. 4 łączącej strony umowy pośrednictwa, na podstawie której po stronie A. H. powstało uprawnienie do żądania od powoda zapłaty kwoty 2.500 zł. tytułem prowizji. Jak słusznie podniosła pozwana w swoim piśmie procesowym dla oceny skutków prawnych zawarcia umowy przedwstępnej, nie ma znaczenia motywacja strony powodowej do jej zawarcia, czy też subiektywna ocena ze strony powoda. Zresztą sam powód czuł się zobowiązany do spełnienia świadczenia, skoro dokonał na rzecz pozwanej zapłaty kwoty 2.500 zł. Zobowiązania wynikającego z § 3 ust. 4 umowy pośrednictwa nie sposób łączyć z treścią § 4 ust. 1. W ocenie Sądu postanowienie umowy zawarte w § 4 ust. 1 ma jedynie na celu zapewnienie pośrednikowi otrzymania wynagrodzenia w sytuacji, gdy na skutek zachowania sprzecznego z zasadami współżycia społecznego zamawiający przekaże informacje dotyczące przedmiotu umowy innej osobie. Zdaniem Sądu postanowienia zawarte w § 3 ust. 4 umowy pośrednictwa stanowią samodzielną podstawę do żądania przez pośrednika zapłaty prowizji.

Poza tym należy zwrócić uwagę na to, że prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego zostało nabyte przez M. F., która zgodnie z relacją świadka K. D. jest matką narzeczonej powoda. Z przedstawionej przez pozwaną decyzji kredytu hipotecznego nr (...) z dnia 2 czerwca 2015 r., wynika, że bank przyznał kredyt w wysokości 85.000 zł. P. M. i M. F.. Zgodnie z § 4 ust. 1 łączącej strony umowy pośrednictwa wynagrodzenie przysługuje pozwanej tylko wówczas, kiedy dochodzi do transakcji z osobą skojarzoną przez pozwaną, jak również jeżeli przedmiotowa transakcja będzie zawarta przez osoby bliskie powodowi (I i II grupa podatkowa w rozumieniu ustawy o podatku od spadku i darowizn) lub pozostające z powodem w konkubinacie, innym nieformalnym związku lub innymi osobami, którym zamawiający wskazał przedstawioną przez pozwaną ofertę nieruchomości. Skoro prawo odrębnej własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego zostało nabyte przez matkę narzeczonej powoda, która razem z nim wystąpiła z wnioskiem do banku o udzielenie kredytu hipotecznego na zakup tego lokalu, to należy z pewnością przyjąć, że została spełniona również przesłanka „zawarcia transakcji przez inną osobę, której zamawiający wskazał przedstawioną przez pozwaną ofertę nieruchomości”, o której mowa w § 4 ust. 1 łączącej strony umowy pośrednictwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.