KIO 2378/17
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Mateusz Zientak
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2378/17
WYROK
z dnia 27 listopada 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Luiza Łamejko
Protokolant: Mateusz Zientak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 listopada 2017 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 13 listopada 2017 r. przez
wykonawcę T.-M. P. T. i M. D. S.A.,
ul. (…) w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miejski Zarząd Usług
Komunalnych i Dróg we W., ul. (…)
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę T. -M. P. T. i M. D. S.A., ul. (…) i zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę T. –M. P. T. i M. D.
S.A., ul. (…) tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego we Włocławku.
Przewodniczący : ………………………………
Sygn. akt: KIO 2378/17
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zarząd Usług Komunalnych i Dróg we W. (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pod
nazwą „Zimowe utrzymanie zimowe utrzymanie na terenie miasta W. dróg krajowych,
wojewódzkiej, powiatowych, gminnych, realizowanych w okresie od dnia podpisania umowy
do 30 kwietnia 2018 r. (termin ryczałtowy: od 22 listopada 2017 r. do 15 marca 2018 r.)
Łączna długość jezdni objętych zimowym utrzymaniem wynosi:
140 km”. Postępowanie to prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2017 poz. 1579 ze zm.), zwanej
dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w dniu 3 listopada
2017 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją 2017/S 211-438544.
W dniu 13 listopada 2017 r. wykonawca T. –M. P. T.
i M. D. S.A. (dalej: „Odwołujący”) wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie
od czynności Zamawiającego polegających na ustaleniu treści ogłoszenia o zamówieniu oraz
specyfikacji istotnych warunków zamówienia w sposób naruszający przepisy ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 43 ust. 2 i 2b pkt 2 ustawy Pzp przez bezpodstawne skrócenie terminu składania
ofert, pomimo braku zaistnienia ustawowych przesłanek skrócenia terminu oraz wyznaczenie
niezgodnego z prawem zbyt krótkiego terminu składania ofert (Rozdz. XI pkt 1 SIWZ oraz
Sekcja IV 2.2) Ogłoszenia)
2. art. 86 ust. 1 ustawy Pzp przez wyznaczenie niewłaściwego terminu otwarcia ofert
w konsekwencji błędnego wskazania terminu składania ofert (Rozdz. XI pkt 4 SIWZ oraz
Sekcja IV2.7) Ogłoszenia)
3. art. 29 ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez naruszające równą i uczciwą
konkurencję opisanie przedmiotu zamówienia polegające na wskazaniu, iż wykonawca
usługi stanowiącej przedmiot zamówienia powinien spełniać wymogi określone dla norm
zarządzania środowiskowego opartych na normie PN - EN ISO 14001 (Rozdz. III pkt 2 lit a)
SIWZ oraz Sekcja III 2.2. tiret 1 Ogłoszenia)
oraz że usługa stanowiąca przedmiot zamówienia powinna być świadczona przez
wykonawcę zgodnie z systemem zapewnienia jakości opartym na normie PN - EN ISO 9001
(Rozdz. III pkt 2 lit b) SIWZ oraz Sekcja III 2.2 tiret 2 Ogłoszenia)
4. art. 29 ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez nieproporcjonalne do
przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz naruszające równą i uczciwą
konkurencję w postępowaniu opisanie przedmiotu zamówienia polegające na określeniu
standardu jakościowego dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników
i sprzętu niezbędnego do wykonywania usługi (Rozdz. III pkt 2 lit d) SIWZ)
5. art. 91 ust. 1 ustawy Pzp, art. 2 pkt 5 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz
naruszające równą i uczciwą konkurencję w postępowaniu, a także nieprowadzące do
wyboru najkorzystniejszej oferty ustalenie błędnego sposobu obliczania punktów w zakresie
kryteriów oceny ofert (Rozdz. XIII pkt 1, pkt 4 zdanie ostatnie oraz pkt 5 zdanie ostatnie
SIWZ).
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący zwrócił uwagę na następujące okoliczności:
1. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie bezpodstawnego skrócenia terminu
składania ofert oraz wyznaczenia niezgodnego z prawem, zbvt krótkiego terminu składania
ofert, a w konsekwencji błędne wskazanie terminu otwarcia ofert
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający naruszył art. 43 ust. 2 oraz ust 2b ustawy Pzp
wyznaczając zbyt krótki termin składnia ofert. Odwołujący podniósł, że Zamawiający nie miał
podstaw do skrócenia terminu składania ofert na podstawie art. 43 ust. 2b pkt 2 ustawy Pzp,
to jest z uwagi na pilną potrzebę udzielenia zamówienia i uzasadnione skrócenie terminu
składania ofert. Odwołujący zauważył, że Zamawiający wskazał, iż prowadził postępowanie,
które zostało unieważnione, ale tylko w części tożsamej z częścią obecnego postępowania.
Odwołujący zwrócił również uwagę, że przyczyną unieważnienia był art. 93 ust. 1 pkt 7
ustawy Pzp, zgodnie z którym postępowanie ulega unieważnieniu, gdy postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Odwołujący podał, że
w poprzednim postępowaniu zaistniał błąd w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
polegający na nieprawidłowym określeniu przyznawanej punktacji w kryterium oceny ofert
w odniesieniu do kryterium „czas reakcji”. Zamawiający określił wtedy kryteria w taki sposób,
iż przyznawałby więcej punktów za mniejsze skrócenie czasu reakcji, co w konsekwencji
prowadziłoby do wyboru mniej korzystnej oferty. Istotne znaczenie ma, w ocenie
Odwołującego, fakt, iż kryteria oceny ofert dotyczyły obu części postępowania, jednak
pomimo to Zamawiający zdecydował się unieważnić jedynie cześć nr 1 zamówienia, gdzie
najkorzystniejszą ofertę złożył Odwołujący, natomiast nie unieważnił części nr 2 zamówienia,
w której najkorzystniejszą ofertę złożyło P. G. K. „S.” Sp. z o.o., tj. spółka założona przez
Gminę Miasta W.. Jak podkreślił Odwołujący, skoro błędnie wskazane kryteria dotyczyły obu
części zamówienia, to unieważnienie postępowania tylko w zakresie jednej części prowadzi
do naruszenia przez Zamawiającego zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców.
Zdaniem Odwołującego, w okolicznościach niniejszej sprawy znaczenie ma również
fakt, iż postępowanie, które zostało wcześniej unieważnione było prowadzone już od lipca
2017 r., jednakże z uwagi na inne istotne błędy Zamawiającego w specyfikacji oraz
konieczność złożenia w tym zakresie odwołania, postępowanie to uległo przedłużeniu z winy
Zamawiającego. Odwołujący wskazał, że Zamawiający po otrzymaniu odwołania uwzględnił
część zarzutów Odwołującego, którym był również T. -M. P. S.A. i zmienił niektóre zapisy
specyfikacji, natomiast na mocy wyroku KIO z dnia 22 sierpnia 2017 r. wydanego w sprawie
o sygn. akt KIO 1570/17. Zamawiający musiał dokonać kolejnych zmian w specyfikacji. W
opinii Odwołującego, fakt, iż poprzednie postępowanie dotyczące tożsamego przedmiotu
zamówienia trwało bardzo długo oraz że zostało ono unieważnione, wynika z wyłącznej winy
Zamawiającego, z jego błędów i zaniedbań. Takie przyczyny,
w ocenie Odwołującego, nie mogą uzasadniać zastosowania procedury przyspieszonej,
w której skraca się termin składania ofert. Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia
19 listopada 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1576/09.
Z uwagi na powyższe, zdaniem Odwołującego, Zamawiający nie miał prawa
zastosowania procedury przyspieszonej, a zatem termin składania ofert powinien zostać
ustalony zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy Pzp, czyli wynosić minimum 35 dni od dnia
przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, tj. termin
składania ofert mógł zostać wyznaczony nie wcześniej niż na dzień 06.12.2017 r.
Z ostrożności Odwołujący podniósł, że nawet gdyby przyjąć, iż zastosowanie
procedury przyspieszonej było uzasadnione, to i tak należy stwierdzić, że Zamawiający
wskazał zbyt krótki termin składnia oferty. Zgodnie bowiem z art 43 ust. 2b ustawy Pzp,
Zamawiający może wyznaczyć termin składania ofert krótszy niż termin określony w ust. 2,
nie krótszy jednak niż 15 dni. Do obliczania terminów na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy Pzp
stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 111 k.c. termin oznaczony w dniach
kończy się z upływem ostatniego dnia, a jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach
jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie
nastąpiło. Odwołujący zauważył, że zgodnie z tymi przepisami, dzień przekazania ogłoszenia
o zamówieniu do Urzędu Publikacji UE, czyli w tym wypadku dzień 31.10.2017 r., nie jest
uwzględniany przy obliczaniu biegu terminu. Termin 15 dni liczony powinien być zatem od
dnia 01.11.2017 r., więc ostatnim dniem wymaganego ustawą minimalnego 15-dniowego
terminu jest dzień 15.11.2017 r. Dniem składania ofert powinien być zatem co najmniej dzień
następny po upływie 15-dniowego terminu, czyli dzień 16.11.2017 r.
Jednocześnie Odwołujący zauważył, iż zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy Pzp,
z zawartością wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub ofert nie można
zapoznać się przed upływem terminu, odpowiednio do ich złożenia lub otwarcia, zatem
konsekwencją błędnego określenia terminu składania ofert jest naruszenie dotyczące
terminu otwarcia ofert.
Podsumowując powyższe zarzuty Odwołujący stwierdził, że Zamawiający
instrumentalnie traktuje stosowanie przepisów i wykorzystuje swoje własne błędy do
unieważnienia postępowania i skrócenia terminów składania ofert, co w konsekwencji
prowadzi do znacznego ograniczenia konkurencji w postępowaniach unijnych.
Wobec powyższego Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) wykreślenia zapisu dotyczącego procedury przyspieszonej, tj. Sekcji IV 1.1)
Ogłoszenia
oraz
2) zmiany następujących zapisów dotyczących terminu składania ofert oraz
w konsekwencji terminów otwarcia ofert
- Rozdz. XI pkt 1 SIWZ oraz Sekcja IV 2.2) Ogłoszenia poprzez wpisanie:
06.12.2017 r. godz. 8:45
- Rozdz. XI pkt 4 SIWZ oraz Sekcja IV 2.7) Ogłoszenia poprzez wpisanie:
06.12.2017 r. godz. 9:00
2. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie opisu przedmiotu zamówienia
w postępowaniu dotyczącym konieczności spełniania przez wykonawcę norm PN - EN ISO
14001 oraz PN - EN ISO 9001
W ocenie Odwołującego, wskazanie przez Zamawiającego spełniania przez
wykonawcę norm PN - EN ISO 14001 oraz PN - EN ISO 9001 jest wymogiem
nieproporcjonalnym w stosunku do przedmiotu zamówienia. Odwołujący podniósł, że norma
PN - EN ISO 14001 zawiera wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskowego,
których spełnienie może pomóc organizacjom w osiągnięciu celów środowiskowych
i ekonomicznych. Podstawowym zadaniem normy jest wspomaganie ochrony środowiska
i zapobieganie zanieczyszczeniom. Norma PN - EN ISO 9001 dotyczy zarządzania jakością
oraz ukierunkowana jest na zrozumienie i spełnienie wymagań klienta, a więc określonych
potrzeb względem wyrobów danej organizacji, przyjęcie podejścia procesowego,
dostarczanie wyników skuteczności procesów oraz ich ciągłe doskonalenie, w oparciu
o obiektywne pomiary. Odwołujący podkreślił, iż ISO jest organizacją pozarządową,
a respektowanie norm ISO jest dobrowolne. Odwołujący zaznaczył, że normy ISO serii
14000 oraz serii 9000 są instrumentami dobrowolnymi, dostarczającymi praktyczne i realne
rozwiązania problemów środowiskowych oraz stanowiącymi narzędzie ciągłej poprawy
i doskonalenia systemu organizacyjnego przedsiębiorstwa.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający nie może wymagać od wykonawców, aby
spełniali wskazane przez niego normy, gdyż w ten sposób ograniczona zostaje konkurencja.
Odwołujący stwierdził, że wykonawcy mogą gwarantować należyte wykonanie zamówienia
na zimowe utrzymanie dróg bez potwierdzenia spełniania powyższych norm, a wymaganie
posiadania certyfikatów powoduje, iż nie mogą złożyć oferty w przedmiotowym
postępowaniu, tym bardziej, iż normy te nie odnoszą się wprost do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący przytoczył fragment opinii zamieszczonej na stronie Urzędu Zamówień
Publicznych pt. „Dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań jakościowych, jakich może
żądać zamawiający”, z której wynika, iż „W opinii Departamentu Prawnego nie ma
przeszkód, aby zamawiający postawił w postępowaniu żądanie posiadania przez
wykonawców określonego systemu zarządzania jakością, jednakże przy formułowaniu
takiego typu wymagań zamawiający musi pamiętać; iż stawiane przez niego kryteria oceny
spełniania warunków powinny być sformułowane w sposób obiektywy, podyktowany np.
zakresem czy też zaawansowaniem technologicznym zamówienia, którego realizacja
wymaga od wykonawcy posiadania odpowiedniego doświadczenia, wiedzy, czy też
potencjału ekonomicznego, technicznego lub finansowego. Określone przez zamawiającego
kryteria powinny zatem być odpowiednie do specyfiki zamówienia i nie mogą prowadzić do
naruszenia zasad określonych w Prawie zamówień publicznych, m.in. zasady prowadzenia
postępowania w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji i równego
traktowania wszystkich podmiotów biorących udział w postępowaniu. Wskazane zasady;
uregulowane w art. 7 ustawy, zakazują zamawiającym faworyzowania oferentów i nakazują
jednakowo traktować wszystkich (również potencjalnych) uczestników postępowania na
każdym jego etapie, tak by mieli oni jednakowe szanse uzyskania zamówienia.”.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia następujących zapisów
dotyczących konieczności spełniania przez wykonawcę norm PN - EN ISO 14001 oraz
PN-EN ISO 9001:
Sekcja II 2.2) tiret 1 Ogłoszenia
Sekcja II 2.2) tiret 2 Ogłoszenia
Rozdz. lU pkt 2 lit b) SIWZ
Rozdz. III pkt 2 lit a) SIWZ
3. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie opisu przedmiotu zamówienia
w postępowaniu dotyczącym dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla
pracowników i sprzętu niezbędnego do wykonywania usługi
Zdaniem Odwołującego, stawianie przez Zamawiającego wymogu dysponowania
bazą powoduje znaczne ograniczenie konkurencji. Odwołujący stwierdził, że z uwagi na
ograniczenia techniczne nie jest możliwe zapewnienie dysponowania taką bazą na dzień
składania ofert. W ocenie Odwołującego, taki wymóg jest zbyt daleko idący i powoduje, iż
ofertę może złożyć znikoma liczba wykonawców. Odwołujący wskazał, że Zamawiający zbyt
daleko wkracza w sferę organizacji pracy wykonawcy, skoro wymogi dotyczące posiadania
bazy czy też szczegółowe wymogi dotyczące bazy nie wynikają z przepisów prawa.
Postawione wymogi dotyczą przedsiębiorców, którzy zajmują się odpadami komunalnymi
i wynikają z rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z dnia
11 stycznia 2013 r., wydanego na podstawie art 9d ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Odwołujący podniósł, że najważniejszym
konkurentem Odwołującego jest spółka P. „S.” Sp. z o.o., która związana jest
z Zamawiającym i zajmuje się zapewne odbiorem odpadów komunalnych.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia następujących zapisów
dotyczących dysponowania odpowiednią bazą:
- Rozdz. Ul pkt 2 lit d) SIWZ
4. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie błędnego sposobu obliczania
punktów w zakresie kryteriów oceny ofert
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający błędnie wskazał sposób oceny w zakresie
kryteriów:
- kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia,
- norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji
przedmiotu.
Odwołujący wyraził pogląd, że Zamawiający błędnie ustalił maksymalną punktację
możliwą do uzyskania w zakresie kryteriów: kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób
wyznaczonych do realizacji zamówienia oraz norma emisji spalin do środowiska przez
pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu.
W ocenie Odwołującego, sposób przyznawania punktów w odniesieniu do kryterium
kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia
Zamawiający stoi w sprzeczności z zapisami specyfikacji dotyczącymi ilości pracowników
wymaganych do realizacji zamówienia, zgodnie z którymi Zamawiający wymaga:
1) Min. 12 kierowców posiadających uprawnienia do obsługi pługo-
solarek/piaskarek oraz doświadczenie zawodowe przy obsłudze w/w sprzętu podczas
minimum 1 sezonu zimowego utrzymania dróg;
2) Min. 2 operatorów ładowarki lub koparko - ładowarki posiadających
uprawnienia do obsługi tego sprzętu oraz doświadczenie zawodowe przy obsłudze ww.
sprzętu podczas minimum 1 sezonu zimowego utrzymania dróg;
3) Min. 2 pracowników nadzoru posiadających co najmniej 3 letnie
doświadczenie zawodowe przy nadzorowaniu prac związanych z zimowym utrzymaniem
dróg.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający wymaga zatrudnienia przez wykonawcę
minimum 16 osób i przyznaje 2 lub 3 punkty za każdego pracownika z odpowiednio
dłuższym niż minimalne wymagane doświadczenie, ustalając limit możliwych do uzyskania
punktów na poziomie 30 punktów. Takie sformułowanie powoduje, iż wykonawcy z różną
ilością pracowników oraz z różnym ich doświadczeniem otrzymaliby taką samą ilość
punktów, np.:
1. wykonawca, który dysponowałby 16 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem, który
bez wskazanego limitu powinien otrzymać 48 punktów, otrzymałby jedynie 30 punktów
z uwagi na wprowadzony limit,
2. wykonawca, który dysponowałby 8 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem oraz
8 pracownikami z 2 letnim doświadczeniem, który bez wskazanego limitu powinien otrzymać
40 punktów, otrzymałby jedynie 30 punktów z uwagi na wprowadzony limit,
3. wykonawca, który dysponowałby 10 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem
otrzymałby 30 punków.
Takie sformułowanie oceny kryterium oceny ofert powoduje, zdaniem Odwołującego,
naruszenie zasad równej i uczciwej konkurencję w postępowaniu, a także prowadzi do
sytuacji, w której nie jest wybierana oferta najkorzystniejsza.
Podobnie, w ocenie Odwołującego sposób przyznawania punktów w kryterium norma
emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu zamówienia
Zamawiający stoi w sprzeczności z zapisami specyfikacji dotyczącymi sprzętu wymaganego
do realizacji zamówienia, zgodnie z którymi Zamawiający wymaga dysponowania przez cały
okres obowiązywania następującym sprzętem:
1) pojazd patrolowo-dyspozytorski (osobowy lub dostawczy) - 2 sztuki,
2) solarko-piaskarka przystosowana zarówno na zwilżoną sól oraz na piasek na
podwoziu ciężarowym zgodnie z SST -10 sztuk,
3) piaskarki - 2 sztuki,
4) pługi - 12 sztuk,
5) zamiatarka mechaniczna z funkcją polewania - 2 sztuki;
6) ładowarka lub koparko-ładowarka - 2 sztuki.
Odwołujący zwrócił uwagę, że Zamawiający wymaga dysponowania przez
wykonawcę minimum 16 pojazdami (zaliczają się do nich pojazdy patrolowo-dyspozytorskie,
solarko-piaskarki, piaskarki i zamiatarki mechaniczne) i przyznaje 1, 2 lub 3 punkty za każdy
pojazd spełniający stosowną normę emisji spalin, ustalając limit możliwych do uzyskania
punktów na poziomie 20 punktów. Takie sformułowanie powoduje, iż wykonawcy z różną
ilością sprzętu o różnych normach emisji spalin otrzymaliby taką samą ilość punktów, np.:
1. wykonawca, który dysponowałby 16 pojazdami z normą Euro 5 , który bez
wskazanego limitu powinien otrzymać 48 punktów, otrzymałby jedynie 20 punktów z uwagi
na wprowadzony limit,
2. wykonawca, który dysponowałby 16 pojazdami z normą Euro 3 oraz 4 pojazdami
z normą Euro 3, który bez wskazanego limitu powinien otrzymać 28 punktów, otrzymałby
jedynie 28 punktów z uwagi na wprowadzony limit,
3. wykonawca, który dysponowałby 10 pojazdami z normą Euro 4 otrzymałby 20
punków.
Odwołujący stwierdził, że takie sformułowanie oceny kryterium oceny ofert powoduje
naruszenie zasad równej i uczciwej konkurencję w postępowaniu, a także prowadzi do
sytuacji, w której nie jest wybierana oferta najkorzystniejsza.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) zmiany następujących zapisów dotyczących kryteriów oceny ofert w zakresie sposobu
oceny wg wzoru:
- Rozdz. XIII pkt 1SIWZ (kolumna 4 tabeli):
Kryterium: Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia:
- waga - 30%
- liczba punktów – 30
Zamawiający przyzna:
2 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 2 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
3 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 3 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
Punkty przyznane ofercie z największą
ilością punktów
Kryterium: Norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji
przedmiotu zamówienia:
- waga - 20%
- liczba punktów – 20
Zamawiający przyzna:
1 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 3;
2 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 4;
3 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 5;
Punkty przyznane ofercie z największą
ilością punktów
2) usunięcia następujących zapisów dotyczących kryteriów oceny ofert w zakresie sposobu
Punkty badanej oferty
K= -------------------------------------- x30
Punkty badanej oferty
Af = ------------------------------------------- x20
oceny wg wzoru:
- Rozdz. XIII pkt 4 zdanie ostatnie SIWZ, tj. „Maksymalnie Wykonawca może uzyskać
w powyższym kryterium 30 pkt”
- Rozdz. XIII pkt 5 zdanie ostatnie SIWZ, tj. „Maksymalnie Wykonawca może uzyskać
w powyższym kryterium 20 pkt”.
Podsumowując, Odwołujący wyraził przekonanie, że sposób sformułowania przez
Zamawiającego opisu przedmiotu zamówienia, warunków udziału w postępowaniu, świadczy
jednoznacznie o zamiarze ograniczenia konkurencji oraz wyłonienia w drodze przetargu P.G.
K. „S.” Sp. z o.o. - spółki założonej przez Gminę Miasta W.. Wymagania dotyczące norm ISO
oraz sposób opisu kryteriów oceny ofert świadczą, w ocenie Odwołującego, o tym, iż celem
Zamawiającego jest zlecenie wykonania zamówienia konkretnemu podmiotowi. Odwołujący
stwierdził, że wynika to jednoznacznie
z wypowiedzi Radnego Miasta W. - Pana D. C., który stwierdza, że jednym z celów, jaki
został określony nowemu Prezesowi PGK „S.” Sp. z o.o. - Panu J. N. było przygotowanie
spółki do odśnieżania miasta. Ponadto,
z wypowiedzi Radnego dla CW24TV wynika, jak wskazał Odwołujący, iż Prezes
z Prezydentem Miasta oraz osobami współpracującymi tak przygotują przetarg na
odśnieżanie, aby uniknąć katastrofy, jaką było przegranie wcześniejszego przetargu przez P.
„S.” Sp. z o.o. Odwołujący podał również, że Prezes J. N. twierdzi publicznie, iż ma
nadzieje, że następna zima będzie „w rękach S.”. Odwołujący wskazał, że ww. nagrania
zostały opublikowane w styczniu i lutym 2017 r. na stronie www.youtube.com pod adresami:
https ://www.youtube.com/watch?v=Pn_vxMOti Cg
https: //www.youtube.com/watch?v=3_t2gR0xK-Y
(adresy zostały skopiowane dnia 09.11.2017 r.)
Odwołujący przywołał również wyrokiem NSA z dnia 7 grudnia 2016 r., sygn.., akt III GSK
1257/15 oraz wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt 348/17.
Odwołujący wniósł o:
1) uwzględnienie w całości odwołania,
2) nakazanie Zamawiającemu dokonania zmian treści Ogłoszenia o zamówieniu oraz
SIWZ w sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania,
3) obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania, w tym opłatą wpisową od
odwołania.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz z załącznikami, modyfikacje treści
specyfikacji dokonane w dniach 17 i 21 listopada 2017 r., jak również stanowiska stron
postępowania zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy,
ustaliła i zważyła co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka
ochrony prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji
ich potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie Odwołującego możliwości uzyskania
zamówienia i jego realizacji, narażając go tym samym na poniesienie w tym zakresie
wymiernej szkody.
Izba ustaliła, że rozpoznawane przez Izbę odwołanie dotyczy postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, które zostało wszczęte po dniu 28 lipca 2016 r.,
tj. po dniu wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy –
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020).
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że nie
podlega ono uwzględnieniu.
Izba ustaliła, że przedmiotem zamówienia jest zimowe utrzymanie na terenie miasta
Włocławek dróg krajowych, wojewódzkiej, powiatowych, gminnych, realizowane w okresie od
dnia podpisania umowy do dnia 30 kwietnia 2018 r. (termin ryczałtowy: od dnia 22 listopada
2017 r. do dnia 15 marca 2018 r.).
W pkt IV.1.1 ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający uzasadniając prowadzenie
procedury w trybie przyspieszonym wskazał, że prowadził tożsame postępowanie mające na
celu wyłonienie wykonawcy w przetargu nieograniczonym na „Zimowe utrzymanie jezdni,
ścieżek rowerowych, chodników oraz kładek dla pieszych na terenie miasta W.
w latach 2017-2018”. Z uwagi na fakt, że postępowanie to zostało unieważnione w części nr
1, tj. „Zimowe utrzymanie jezdni, ścieżek rowerowych, chodników oraz kładek dla pieszych
w rejonie I – utrzymanie jezdni na terenie miasta W.”, zaszła przesłanka do powtórzenia
postępowania dla danej części. Zamawiający podał również, że zgodnie
z umową, okres ryczałtowy, od którego zaczyna się akcja zimowego utrzymania rozpoczyna
się od 15 listopada. Zamawiający zaznaczył, że zobowiązany jest do zapewnienia
bezpieczeństwa i przejezdności ulic niezależnie od terminu wystąpienia niekorzystnych
zjawisk pogodowych. Wobec powyższego, jak stwierdził Zamawiający, istnieje konieczność
wyłonienia wykonawcy w możliwie szybkim terminie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa
ruchu drogowego na terenie miasta.
Zamawiający wyznaczył termin składania ofert oraz otwarcia ofert na dzień
15 listopada 2017 r. (pkt IV.2.2 i IV.2.7 ogłoszenia o zamówieniu).
Izba ustaliła ponadto, że w dniu 17 listopada 2017 r. Zamawiający dokonał zmiany
terminu składania i otwarcia ofert na dzień 24 listopada 2017 r.
Rozpoznając zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 43 ust. 2 i 2b pkt 2 ustawy
Pzp poprzez bezpodstawne skrócenie terminu składania ofert, pomimo braku zaistnienia
ustawowych przesłanek skrócenia terminu oraz wyznaczenie niezgodnego z prawem zbyt
krótkiego terminu składania ofert Izba przychyliła się do stanowiska Zamawiającego, że art.
43 ust. 2b pkt 2 nie wskazuje na możliwość zastosowania przesłanki w postaci pilnej
potrzeby udzielenia zamówienia jedynie w przypadku braku zawinienia Zamawiającego. Izba
stwierdziła, że przy ocenie możliwości jej zastosowania należy brać pod uwagę obiektywne
zaistnienie pilnej potrzeby udzielenia zamówienia, która, w ocenie Izby, w przedmiotowej
sprawie zaistniała. Okoliczność, iż rozpoczął się okres zimowego utrzymania dróg, a także
to, że uchybienia w wykonywaniu tego typu usługi mogą mieć realny wpływ na
bezpieczeństwo w ruchu drogowym i zachowanie ciągów komunikacyjnych, uzasadniają
zastosowanie przedmiotowej przesłanki i skrócenie terminu składania ofert. Rozpoznając
przedmiotowy zarzut Izba miała na uwadze, że terminy kwestionowane przez Odwołującego
zostały przedłużone w dniu 17 listopada 2017 r. modyfikacją treści specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu do dnia 24 listopada 2017 r. Z uwagi
na powyższe, nie znalazł potwierdzenia również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art.
86 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie stwierdziła również naruszenia przez Zamawiającego art. 29 ust. 2 oraz art. 7
ust. 1 ustawy Pzp poprzez naruszające równą i uczciwą konkurencję opisanie przedmiotu
zamówienia polegające na wskazaniu, iż wykonawca usługi stanowiącej przedmiot
zamówienia powinien spełniać wymogi określone dla norm zarządzania środowiskowego
opartych na normie PN - EN ISO 14001, oraz że usługa stanowiąca przedmiot zamówienia
powinna być świadczona przez wykonawcę zgodnie z systemem zapewnienia jakości
opartym na normie PN - EN ISO 9001.
Izba ustaliła, że w Rozdziale III pkt 2 lit. a) specyfikacji oraz w pkt III.2.2 ogłoszenia
o zamówieniu Zamawiający określając standardy jakościowe realizacji usługi postawił
wymaganie, aby usługa stanowiąca przedmiot zamówienia spełniała wymogi określone dla
norm zarządzania środowiskowego opartego na normie PN-EN ISO 14001 w zakresie
zimowego utrzymania dróg. Zamawiający wskazał, że w ww. normie określono wymagania
dotyczące systemu zarządzania środowiskowego, który organizacja może wykorzystać, aby
poprawić środowiskowe efekty swojej działalności. Zamawiający zauważył również, że
norma ta jest przeznaczona do stosowania przez organizację zamierzającą zarządzać
swoimi obowiązkami dotyczącymi środowiska w sposób systemowy, który wspiera
środowiskowy filar zrównoważonego rozwoju. Jak zauważył Zamawiający, ww. norma
ułatwia organizacji osiągnięcie zamierzonych wyników systemu zarządzania
środowiskowego, które stanowią wartość dla środowiska, samej organizacji i jej stron
zainteresowanych. Zamawiający wskazał też, że zgodnie z polityką środowiskową
organizacji zamierzone wyniki systemu zarządzania środowiskowego obejmują poprawę
środowiskowych efektów działalności, wypełnienie zobowiązań dotyczących zgodności
i osiągnięcie celów środowiskowych. Zamawiający postawił wymóg, aby wykonawca
posiadał certyfikat PN-EN ISO 14001 lub równoważny obejmujący swym zakresem zimowe
utrzymanie dróg.
W Rozdziale III pkt 2 lit b) specyfikacji oraz pkt III.2.2 ogłoszenia o zamówieniu
Zamawiający postawił wymóg, aby usługa była świadczona przez wykonawcę zgodnie
z systemem zapewnienia jakości opartym na normie PN-EN ISO 9001 w zakresie zimowego
utrzymania dróg. Jak zauważył Zamawiający, norma ta określa wymagania dotyczące
systemów zarządzania jakością, mające zastosowanie, gdy organizacja potrzebuje wykazać
zdolność do ciągłego dostarczania wyrobu spełniającego wymagania klienta i wymagania
mających zastosowanie przepisów oraz dąży do zwiększenia zadowolenia klienta przez
skuteczne stosowanie systemu, łącznie z procesami dotyczącymi ciągłego doskonalenia
systemu i zapewnienia zgodności z wymaganiami klienta i wymaganiami mających
zastosowanie przepisów. Zamawiający wymagał, aby wykonawca posiadał certyfikat
PN-EN ISO 9001 lub równoważny obejmujący swoim zakresem zimowe utrzymanie dróg.
Izba wzięła pod uwagę wyjaśnienia Zamawiającego dotyczące stosowanych przy
realizacji usługi środków chemicznych oraz dbałość o stan środowiska w tym zakresie.
Zamawiający wskazał, że wykonawca w ramach wykonywania usługi zimowego utrzymania
będzie używał szeregu środków chemicznych, takich jak sól kamienna sucha, sól drogowa,
roztwór wodny chlorku sodowego, sól zwilżona, chlorek wapnia technicznego, chlorek
magnezu oraz mieszanin soli z chlorkami wapnia i magnezu. Zamawiający zwrócił uwagę, że
w przypadku intensywnych opadów śniegu, ww. środki chemiczne są stosowane
w znacznych ilościach, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko naturalne. Ponadto, jak
zauważył Zamawiający, istnieje możliwość skażenia środowiska naturalnego podczas
składowania ww. środków chemicznych. Izba uwzględniła również okoliczność, że normy
ISO serii 14000 stanowią instrument wspomagający świadome oddziaływanie ekologiczne
przedsiębiorstwa z korzyścią dla środowiska. Zamawiający zauważył, że wdrażanie systemu
zarządzania środowiskowego w zgodności z wymaganiami ww. norm pozwala na
metodyczną ocenę wpływu działalności przedsiębiorstwa na środowisko naturalne,
podejmowanie skutecznych działań w celu minimalizowania negatywnych oddziaływań na
środowisko, kontrolowanie efektów danej działalności w stosunku do otoczenia.
Izba wzięła również pod uwagę wyjaśnienia Zamawiającego, który podał, że system
zarządzania jakością ISO 9001 to zbiór zasad i procedur, według których działa dana
organizacja w celu zapewnienia jak najwyższego poziomu jakości. Istotne jest, w ocenie
Izby, iż od należytego wykonywania przedmiotowej usługi zależy bezpieczeństwo i życie
uczestników ruchu, bezpieczeństwo mienia, oraz zachowanie ciągów komunikacyjnych.
Izba uznała, że rezygnacja przez Zamawiającego z wymogu posiadania ww.
certyfikatów oraz określenie stosownych wymagań co do standardów realizacji usługi nie
byłoby rozwiązaniem wystarczającym w świetle tego, że Zamawiający nie ma możliwości
stałego monitorowania jakości wykonywanej usługi. Posiadanie przez wykonawcę
poświadczenia spełniania wymogów ww. norm pozwala Zamawiającemu pozostawać
w przekonaniu, że wykonawca będzie zachowywał właściwy poziom realizacji usługi. Izba
zważyła również, że Odwołujący nie wykazał, że wymogi postawione przez Zamawiającego
może spełnić jedynie bardzo wąski krąg wykonawców czy wręcz jeden wykonawca.
Okoliczność, że Odwołujący nie posiada wymaganych certyfikatów nie może wpływać na
możliwość postawienia tego typu wymagań przez Zamawiającego, jeśli na rynku funkcjonują
podmioty spełniające te wymagania. Dodatkowo, Izba miała na uwadze okoliczność, że
Zamawiający dopuścił posiadanie przez wykonawców certyfikatów równoważnych do
wskazanych powyżej. Izba nie wzięła pod uwagę złożonych przez Zamawiającego na
rozprawie dokumentów i zdjęć na okoliczność nieprawidłowego realizowania przez
Odwołującego zamówienia w okresie 2016 – 2017 stwierdzając, że ewentualne uchybienia
wykonawcy wykonującego usługę w uprzednim okresie nie mogą w prosty sposób
przekładać się na wymagania stawiane wykonawcom w bieżącym postępowaniu. Izba
dostrzegła jednak dbałość Zamawiającego o wysokie standardy realizacji przyszłej umowy.
W tym miejscu wskazać należy, że we wniesionym odwołaniu Odwołujący nie
postawił zarzutu braku określenia przez Zamawiającego kryteriów równoważności
wymaganych certyfikatów. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 7 ustawy Pzp,
zarzut ten nie mógł podlegać rozpoznaniu.
Na oddalenie zasługiwał również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 29 ust.
2 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez nieproporcjonalne do przedmiotu
zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz naruszające równą i uczciwą konkurencję
w postępowaniu opisanie przedmiotu zamówienia polegające na określenie standardu
jakościowego dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników i sprzętu
niezbędnego do wykonywania usługi.
Wymóg taki Zamawiający zawarł w Rozdziale III pkt 2 lit d) specyfikacji, gdzie
Zamawiający wskazał, że wykonawca przystępując do realizacji przedmiotu zamówienia
musi dysponować nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników i sprzętu niezbędnego
do wykonywania usługi, wyposażoną m.in. w pomieszczenia socjalne dla zatrudnianych
pracowników (szatnia i WC) zgodnie z normami określonymi przepisami BHP. Teren bazy
musi być zabezpieczony w sposób uniemożliwiający wstęp osobom nieupoważnionym.
Miejsca do parkowania sprzętu technicznego winny być zabezpieczone przed emisją
zanieczyszczeń do gruntu. Teren bazy magazynowo-transportowej musi być wyposażony
w urządzenia lub systemy zapewniające zagospodarowanie wód opadowych i ścieków
przemysłowych pochodzących z terenu bazy zgodnie z wymaganiami określonymi
w przepisach ustawy Prawo wodne. Baza magazynowo-transportowa musi być wyposażona
w miejsce do przechowywania materiałów do zimowego utrzymania dróg, spełniające
wymagania w zakresie uniemożliwienia przedostawania się soli do wód gruntowych oraz
podziemnych, a także uniemożliwiające wpływ czynników atmosferycznych na
przechowywany materiał.
Izba stwierdziła, że takie sprecyzowanie przedmiotu zamówienia jest uprawnione,
Zamawiający ma bowiem prawo dbać o wysoką jakość zamawianej usługi. Wymóg ten,
w ocenie Izby, nie ogranicza konkurencji, może mieć ewentualnie wpływ na koszt realizacji
usługi. Izba zważyła ponadto, że wykonawca nie jest zobowiązany do posiadania bazy na
dzień składania ofert, a do zorganizowania bazy w terminie 7 dni od dnia podpisania umowy
§ 3 ust. 2 lit. k wzoru umowy).
Nie znalazł potwierdzenia również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 91
ust. 1 ustawy Pzp, art. 2 pkt 5 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz
naruszające równą i uczciwą konkurencję w postępowaniu, a także nieprowadzące do
wyboru najkorzystniejszej oferty ustalenie błędnego sposobu obliczania punktów w zakresie
kryteriów oceny ofert.
Izba wzięła pod uwagę modyfikację treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia dokonaną przez Zamawiającego w dniu 21 listopada 2017 r. dotyczącą sposobu
obliczania punktów w kwestionowanych przez Odwołującego kryteriach oceny ofert.
W wyniku ww. modyfikacji Zamawiający ustanowił, że w ramach kryterium
„Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia”
przyzna:
- 2 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 2 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
- 3 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 3 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
W ramach kryterium „Norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do
realizacji przedmiotu zamówienia” Zamawiający przyzna:
- 1 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 3;
- 2 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 4;
- 3 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 5 i wyższą;
Zamawiający wyjaśnił, że z uwagi na warunek dysponowania 16 osobami
posiadającymi określone doświadczenie zawodowe, ocena punktowa w ramach kryterium
„Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia”
będzie odbywała się z uwzględnieniem tej liczby. Liczba punktów, jaką uzyska dany
wykonawca zostanie podzielona przez 48 punktów, tj. maksymalną liczbę punktów dla 16
pracowników i następnie pomnożona przez 30. Maksymalnie wykonawca może otrzymać
30 pkt w ramach ww. kryterium.
Zamawiający podał ponadto, że ocena punktowa ofert w ramach kryterium „Norma
emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu
zamówienia” zostanie dokonana na podstawie informacji dotyczących norm emisji spalin do
środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu zamówienia, przy czym
Zamawiający do oceny weźmie liczbę 14 pojazdów, tj. łączną liczbę pojazdów patrolowo-
dyspozytorskich, solarko-piaskarek i piaskarek. Zamawiający wyjaśnił, że nie bierze pod
uwagę zamiatarek mechanicznych z uwagi na fakt, że istnieją zamiatarki samojezdne
elektryczne, a także zamiatarki ciągnione, które nie posiadają normy Euro, a których
wykonawca może używać do wykonywania usługi. Zamawiający podał, że podobnie
ładowarki i koparko-ładowarki nie są obejmowane normą Euro. Zamawiający wskazał
Punktacja oferty badanej
K= -------------------------------------- x30
Punkty oferty badanej
N = -------------------------------------------- x20
również, że w liczbie 14 pojazdów nie uwzględnił pługów, bowiem są one urządzeniem
mechanicznym zakładanym na pojazd i sam pług nie posiada normy Euro.
Odnosząc się do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia i ogłoszenia
o zamówieniu w brzmieniu po modyfikacji z dnia 21 listopada 2017 r. Izba nie stwierdziła
uchybień w określeniu przez Zamawiającego kwestionowanych przez Odwołującego
kryteriów oceny ofert, za racjonalne i uprawnione przyjmując wyjaśnienia Zamawiającego co
do sposobu ich ustanowienia. Izba rozstrzygając przedmiotowy zarzut nie mogła pominąć
ww. modyfikacji, bowiem zgodnie z art. 191 ust. 2 ustawy Pzp, wydając wyrok Izba bierze za
podstawę stan rzeczy ustalony w toku postępowania.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że Zamawiający nie dopuścił się
naruszenia wskazanych przez Odwołującego przepisów ustawy Pzp. Co za tym idzie, Izba
nie znalazła podstaw do nakazania Zamawiającemu dokonania zmian treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu w zakwestionowanym
zakresie.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, orzeczono jak
w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp
oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący : ………………………………
WYROK
z dnia 27 listopada 2017 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Luiza Łamejko
Protokolant: Mateusz Zientak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 listopada 2017 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 13 listopada 2017 r. przez
wykonawcę T.-M. P. T. i M. D. S.A.,
ul. (…) w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Miejski Zarząd Usług
Komunalnych i Dróg we W., ul. (…)
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę T. -M. P. T. i M. D. S.A., ul. (…) i zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę T. –M. P. T. i M. D.
S.A., ul. (…) tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego we Włocławku.
Przewodniczący : ………………………………
Sygn. akt: KIO 2378/17
U z a s a d n i e n i e
Miejski Zarząd Usług Komunalnych i Dróg we W. (dalej: „Zamawiający”) prowadzi w
trybie przetargu nieograniczonego postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pod
nazwą „Zimowe utrzymanie zimowe utrzymanie na terenie miasta W. dróg krajowych,
wojewódzkiej, powiatowych, gminnych, realizowanych w okresie od dnia podpisania umowy
do 30 kwietnia 2018 r. (termin ryczałtowy: od 22 listopada 2017 r. do 15 marca 2018 r.)
Łączna długość jezdni objętych zimowym utrzymaniem wynosi:
140 km”. Postępowanie to prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2017 poz. 1579 ze zm.), zwanej
dalej: „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w dniu 3 listopada
2017 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej pod pozycją 2017/S 211-438544.
W dniu 13 listopada 2017 r. wykonawca T. –M. P. T.
i M. D. S.A. (dalej: „Odwołujący”) wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie
od czynności Zamawiającego polegających na ustaleniu treści ogłoszenia o zamówieniu oraz
specyfikacji istotnych warunków zamówienia w sposób naruszający przepisy ustawy Pzp.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 43 ust. 2 i 2b pkt 2 ustawy Pzp przez bezpodstawne skrócenie terminu składania
ofert, pomimo braku zaistnienia ustawowych przesłanek skrócenia terminu oraz wyznaczenie
niezgodnego z prawem zbyt krótkiego terminu składania ofert (Rozdz. XI pkt 1 SIWZ oraz
Sekcja IV 2.2) Ogłoszenia)
2. art. 86 ust. 1 ustawy Pzp przez wyznaczenie niewłaściwego terminu otwarcia ofert
w konsekwencji błędnego wskazania terminu składania ofert (Rozdz. XI pkt 4 SIWZ oraz
Sekcja IV2.7) Ogłoszenia)
3. art. 29 ust. 2 oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez naruszające równą i uczciwą
konkurencję opisanie przedmiotu zamówienia polegające na wskazaniu, iż wykonawca
usługi stanowiącej przedmiot zamówienia powinien spełniać wymogi określone dla norm
zarządzania środowiskowego opartych na normie PN - EN ISO 14001 (Rozdz. III pkt 2 lit a)
SIWZ oraz Sekcja III 2.2. tiret 1 Ogłoszenia)
oraz że usługa stanowiąca przedmiot zamówienia powinna być świadczona przez
wykonawcę zgodnie z systemem zapewnienia jakości opartym na normie PN - EN ISO 9001
(Rozdz. III pkt 2 lit b) SIWZ oraz Sekcja III 2.2 tiret 2 Ogłoszenia)
4. art. 29 ust. 2 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez nieproporcjonalne do
przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz naruszające równą i uczciwą
konkurencję w postępowaniu opisanie przedmiotu zamówienia polegające na określeniu
standardu jakościowego dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników
i sprzętu niezbędnego do wykonywania usługi (Rozdz. III pkt 2 lit d) SIWZ)
5. art. 91 ust. 1 ustawy Pzp, art. 2 pkt 5 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz
naruszające równą i uczciwą konkurencję w postępowaniu, a także nieprowadzące do
wyboru najkorzystniejszej oferty ustalenie błędnego sposobu obliczania punktów w zakresie
kryteriów oceny ofert (Rozdz. XIII pkt 1, pkt 4 zdanie ostatnie oraz pkt 5 zdanie ostatnie
SIWZ).
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący zwrócił uwagę na następujące okoliczności:
1. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie bezpodstawnego skrócenia terminu
składania ofert oraz wyznaczenia niezgodnego z prawem, zbvt krótkiego terminu składania
ofert, a w konsekwencji błędne wskazanie terminu otwarcia ofert
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający naruszył art. 43 ust. 2 oraz ust 2b ustawy Pzp
wyznaczając zbyt krótki termin składnia ofert. Odwołujący podniósł, że Zamawiający nie miał
podstaw do skrócenia terminu składania ofert na podstawie art. 43 ust. 2b pkt 2 ustawy Pzp,
to jest z uwagi na pilną potrzebę udzielenia zamówienia i uzasadnione skrócenie terminu
składania ofert. Odwołujący zauważył, że Zamawiający wskazał, iż prowadził postępowanie,
które zostało unieważnione, ale tylko w części tożsamej z częścią obecnego postępowania.
Odwołujący zwrócił również uwagę, że przyczyną unieważnienia był art. 93 ust. 1 pkt 7
ustawy Pzp, zgodnie z którym postępowanie ulega unieważnieniu, gdy postępowanie
obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiająca zawarcie niepodlegającej
unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia publicznego. Odwołujący podał, że
w poprzednim postępowaniu zaistniał błąd w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
polegający na nieprawidłowym określeniu przyznawanej punktacji w kryterium oceny ofert
w odniesieniu do kryterium „czas reakcji”. Zamawiający określił wtedy kryteria w taki sposób,
iż przyznawałby więcej punktów za mniejsze skrócenie czasu reakcji, co w konsekwencji
prowadziłoby do wyboru mniej korzystnej oferty. Istotne znaczenie ma, w ocenie
Odwołującego, fakt, iż kryteria oceny ofert dotyczyły obu części postępowania, jednak
pomimo to Zamawiający zdecydował się unieważnić jedynie cześć nr 1 zamówienia, gdzie
najkorzystniejszą ofertę złożył Odwołujący, natomiast nie unieważnił części nr 2 zamówienia,
w której najkorzystniejszą ofertę złożyło P. G. K. „S.” Sp. z o.o., tj. spółka założona przez
Gminę Miasta W.. Jak podkreślił Odwołujący, skoro błędnie wskazane kryteria dotyczyły obu
części zamówienia, to unieważnienie postępowania tylko w zakresie jednej części prowadzi
do naruszenia przez Zamawiającego zasad uczciwej konkurencji oraz równego traktowania
wykonawców.
Zdaniem Odwołującego, w okolicznościach niniejszej sprawy znaczenie ma również
fakt, iż postępowanie, które zostało wcześniej unieważnione było prowadzone już od lipca
2017 r., jednakże z uwagi na inne istotne błędy Zamawiającego w specyfikacji oraz
konieczność złożenia w tym zakresie odwołania, postępowanie to uległo przedłużeniu z winy
Zamawiającego. Odwołujący wskazał, że Zamawiający po otrzymaniu odwołania uwzględnił
część zarzutów Odwołującego, którym był również T. -M. P. S.A. i zmienił niektóre zapisy
specyfikacji, natomiast na mocy wyroku KIO z dnia 22 sierpnia 2017 r. wydanego w sprawie
o sygn. akt KIO 1570/17. Zamawiający musiał dokonać kolejnych zmian w specyfikacji. W
opinii Odwołującego, fakt, iż poprzednie postępowanie dotyczące tożsamego przedmiotu
zamówienia trwało bardzo długo oraz że zostało ono unieważnione, wynika z wyłącznej winy
Zamawiającego, z jego błędów i zaniedbań. Takie przyczyny,
w ocenie Odwołującego, nie mogą uzasadniać zastosowania procedury przyspieszonej,
w której skraca się termin składania ofert. Odwołujący przywołał wyrok KIO z dnia
19 listopada 2009 r., sygn. akt KIO/UZP 1576/09.
Z uwagi na powyższe, zdaniem Odwołującego, Zamawiający nie miał prawa
zastosowania procedury przyspieszonej, a zatem termin składania ofert powinien zostać
ustalony zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy Pzp, czyli wynosić minimum 35 dni od dnia
przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, tj. termin
składania ofert mógł zostać wyznaczony nie wcześniej niż na dzień 06.12.2017 r.
Z ostrożności Odwołujący podniósł, że nawet gdyby przyjąć, iż zastosowanie
procedury przyspieszonej było uzasadnione, to i tak należy stwierdzić, że Zamawiający
wskazał zbyt krótki termin składnia oferty. Zgodnie bowiem z art 43 ust. 2b ustawy Pzp,
Zamawiający może wyznaczyć termin składania ofert krótszy niż termin określony w ust. 2,
nie krótszy jednak niż 15 dni. Do obliczania terminów na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy Pzp
stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 111 k.c. termin oznaczony w dniach
kończy się z upływem ostatniego dnia, a jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach
jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie
nastąpiło. Odwołujący zauważył, że zgodnie z tymi przepisami, dzień przekazania ogłoszenia
o zamówieniu do Urzędu Publikacji UE, czyli w tym wypadku dzień 31.10.2017 r., nie jest
uwzględniany przy obliczaniu biegu terminu. Termin 15 dni liczony powinien być zatem od
dnia 01.11.2017 r., więc ostatnim dniem wymaganego ustawą minimalnego 15-dniowego
terminu jest dzień 15.11.2017 r. Dniem składania ofert powinien być zatem co najmniej dzień
następny po upływie 15-dniowego terminu, czyli dzień 16.11.2017 r.
Jednocześnie Odwołujący zauważył, iż zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy Pzp,
z zawartością wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub ofert nie można
zapoznać się przed upływem terminu, odpowiednio do ich złożenia lub otwarcia, zatem
konsekwencją błędnego określenia terminu składania ofert jest naruszenie dotyczące
terminu otwarcia ofert.
Podsumowując powyższe zarzuty Odwołujący stwierdził, że Zamawiający
instrumentalnie traktuje stosowanie przepisów i wykorzystuje swoje własne błędy do
unieważnienia postępowania i skrócenia terminów składania ofert, co w konsekwencji
prowadzi do znacznego ograniczenia konkurencji w postępowaniach unijnych.
Wobec powyższego Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) wykreślenia zapisu dotyczącego procedury przyspieszonej, tj. Sekcji IV 1.1)
Ogłoszenia
oraz
2) zmiany następujących zapisów dotyczących terminu składania ofert oraz
w konsekwencji terminów otwarcia ofert
- Rozdz. XI pkt 1 SIWZ oraz Sekcja IV 2.2) Ogłoszenia poprzez wpisanie:
06.12.2017 r. godz. 8:45
- Rozdz. XI pkt 4 SIWZ oraz Sekcja IV 2.7) Ogłoszenia poprzez wpisanie:
06.12.2017 r. godz. 9:00
2. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie opisu przedmiotu zamówienia
w postępowaniu dotyczącym konieczności spełniania przez wykonawcę norm PN - EN ISO
14001 oraz PN - EN ISO 9001
W ocenie Odwołującego, wskazanie przez Zamawiającego spełniania przez
wykonawcę norm PN - EN ISO 14001 oraz PN - EN ISO 9001 jest wymogiem
nieproporcjonalnym w stosunku do przedmiotu zamówienia. Odwołujący podniósł, że norma
PN - EN ISO 14001 zawiera wymagania dotyczące systemu zarządzania środowiskowego,
których spełnienie może pomóc organizacjom w osiągnięciu celów środowiskowych
i ekonomicznych. Podstawowym zadaniem normy jest wspomaganie ochrony środowiska
i zapobieganie zanieczyszczeniom. Norma PN - EN ISO 9001 dotyczy zarządzania jakością
oraz ukierunkowana jest na zrozumienie i spełnienie wymagań klienta, a więc określonych
potrzeb względem wyrobów danej organizacji, przyjęcie podejścia procesowego,
dostarczanie wyników skuteczności procesów oraz ich ciągłe doskonalenie, w oparciu
o obiektywne pomiary. Odwołujący podkreślił, iż ISO jest organizacją pozarządową,
a respektowanie norm ISO jest dobrowolne. Odwołujący zaznaczył, że normy ISO serii
14000 oraz serii 9000 są instrumentami dobrowolnymi, dostarczającymi praktyczne i realne
rozwiązania problemów środowiskowych oraz stanowiącymi narzędzie ciągłej poprawy
i doskonalenia systemu organizacyjnego przedsiębiorstwa.
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający nie może wymagać od wykonawców, aby
spełniali wskazane przez niego normy, gdyż w ten sposób ograniczona zostaje konkurencja.
Odwołujący stwierdził, że wykonawcy mogą gwarantować należyte wykonanie zamówienia
na zimowe utrzymanie dróg bez potwierdzenia spełniania powyższych norm, a wymaganie
posiadania certyfikatów powoduje, iż nie mogą złożyć oferty w przedmiotowym
postępowaniu, tym bardziej, iż normy te nie odnoszą się wprost do przedmiotu zamówienia.
Odwołujący przytoczył fragment opinii zamieszczonej na stronie Urzędu Zamówień
Publicznych pt. „Dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań jakościowych, jakich może
żądać zamawiający”, z której wynika, iż „W opinii Departamentu Prawnego nie ma
przeszkód, aby zamawiający postawił w postępowaniu żądanie posiadania przez
wykonawców określonego systemu zarządzania jakością, jednakże przy formułowaniu
takiego typu wymagań zamawiający musi pamiętać; iż stawiane przez niego kryteria oceny
spełniania warunków powinny być sformułowane w sposób obiektywy, podyktowany np.
zakresem czy też zaawansowaniem technologicznym zamówienia, którego realizacja
wymaga od wykonawcy posiadania odpowiedniego doświadczenia, wiedzy, czy też
potencjału ekonomicznego, technicznego lub finansowego. Określone przez zamawiającego
kryteria powinny zatem być odpowiednie do specyfiki zamówienia i nie mogą prowadzić do
naruszenia zasad określonych w Prawie zamówień publicznych, m.in. zasady prowadzenia
postępowania w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji i równego
traktowania wszystkich podmiotów biorących udział w postępowaniu. Wskazane zasady;
uregulowane w art. 7 ustawy, zakazują zamawiającym faworyzowania oferentów i nakazują
jednakowo traktować wszystkich (również potencjalnych) uczestników postępowania na
każdym jego etapie, tak by mieli oni jednakowe szanse uzyskania zamówienia.”.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia następujących zapisów
dotyczących konieczności spełniania przez wykonawcę norm PN - EN ISO 14001 oraz
PN-EN ISO 9001:
Sekcja II 2.2) tiret 1 Ogłoszenia
Sekcja II 2.2) tiret 2 Ogłoszenia
Rozdz. lU pkt 2 lit b) SIWZ
Rozdz. III pkt 2 lit a) SIWZ
3. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie opisu przedmiotu zamówienia
w postępowaniu dotyczącym dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla
pracowników i sprzętu niezbędnego do wykonywania usługi
Zdaniem Odwołującego, stawianie przez Zamawiającego wymogu dysponowania
bazą powoduje znaczne ograniczenie konkurencji. Odwołujący stwierdził, że z uwagi na
ograniczenia techniczne nie jest możliwe zapewnienie dysponowania taką bazą na dzień
składania ofert. W ocenie Odwołującego, taki wymóg jest zbyt daleko idący i powoduje, iż
ofertę może złożyć znikoma liczba wykonawców. Odwołujący wskazał, że Zamawiający zbyt
daleko wkracza w sferę organizacji pracy wykonawcy, skoro wymogi dotyczące posiadania
bazy czy też szczegółowe wymogi dotyczące bazy nie wynikają z przepisów prawa.
Postawione wymogi dotyczą przedsiębiorców, którzy zajmują się odpadami komunalnymi
i wynikają z rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z dnia
11 stycznia 2013 r., wydanego na podstawie art 9d ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Odwołujący podniósł, że najważniejszym
konkurentem Odwołującego jest spółka P. „S.” Sp. z o.o., która związana jest
z Zamawiającym i zajmuje się zapewne odbiorem odpadów komunalnych.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu usunięcia następujących zapisów
dotyczących dysponowania odpowiednią bazą:
- Rozdz. Ul pkt 2 lit d) SIWZ
4. Zarzut naruszenia ustawy Pzp w zakresie błędnego sposobu obliczania
punktów w zakresie kryteriów oceny ofert
Zdaniem Odwołującego, Zamawiający błędnie wskazał sposób oceny w zakresie
kryteriów:
- kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia,
- norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji
przedmiotu.
Odwołujący wyraził pogląd, że Zamawiający błędnie ustalił maksymalną punktację
możliwą do uzyskania w zakresie kryteriów: kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób
wyznaczonych do realizacji zamówienia oraz norma emisji spalin do środowiska przez
pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu.
W ocenie Odwołującego, sposób przyznawania punktów w odniesieniu do kryterium
kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia
Zamawiający stoi w sprzeczności z zapisami specyfikacji dotyczącymi ilości pracowników
wymaganych do realizacji zamówienia, zgodnie z którymi Zamawiający wymaga:
1) Min. 12 kierowców posiadających uprawnienia do obsługi pługo-
solarek/piaskarek oraz doświadczenie zawodowe przy obsłudze w/w sprzętu podczas
minimum 1 sezonu zimowego utrzymania dróg;
2) Min. 2 operatorów ładowarki lub koparko - ładowarki posiadających
uprawnienia do obsługi tego sprzętu oraz doświadczenie zawodowe przy obsłudze ww.
sprzętu podczas minimum 1 sezonu zimowego utrzymania dróg;
3) Min. 2 pracowników nadzoru posiadających co najmniej 3 letnie
doświadczenie zawodowe przy nadzorowaniu prac związanych z zimowym utrzymaniem
dróg.
Odwołujący zauważył, że Zamawiający wymaga zatrudnienia przez wykonawcę
minimum 16 osób i przyznaje 2 lub 3 punkty za każdego pracownika z odpowiednio
dłuższym niż minimalne wymagane doświadczenie, ustalając limit możliwych do uzyskania
punktów na poziomie 30 punktów. Takie sformułowanie powoduje, iż wykonawcy z różną
ilością pracowników oraz z różnym ich doświadczeniem otrzymaliby taką samą ilość
punktów, np.:
1. wykonawca, który dysponowałby 16 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem, który
bez wskazanego limitu powinien otrzymać 48 punktów, otrzymałby jedynie 30 punktów
z uwagi na wprowadzony limit,
2. wykonawca, który dysponowałby 8 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem oraz
8 pracownikami z 2 letnim doświadczeniem, który bez wskazanego limitu powinien otrzymać
40 punktów, otrzymałby jedynie 30 punktów z uwagi na wprowadzony limit,
3. wykonawca, który dysponowałby 10 pracownikami z 3 letnim doświadczeniem
otrzymałby 30 punków.
Takie sformułowanie oceny kryterium oceny ofert powoduje, zdaniem Odwołującego,
naruszenie zasad równej i uczciwej konkurencję w postępowaniu, a także prowadzi do
sytuacji, w której nie jest wybierana oferta najkorzystniejsza.
Podobnie, w ocenie Odwołującego sposób przyznawania punktów w kryterium norma
emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu zamówienia
Zamawiający stoi w sprzeczności z zapisami specyfikacji dotyczącymi sprzętu wymaganego
do realizacji zamówienia, zgodnie z którymi Zamawiający wymaga dysponowania przez cały
okres obowiązywania następującym sprzętem:
1) pojazd patrolowo-dyspozytorski (osobowy lub dostawczy) - 2 sztuki,
2) solarko-piaskarka przystosowana zarówno na zwilżoną sól oraz na piasek na
podwoziu ciężarowym zgodnie z SST -10 sztuk,
3) piaskarki - 2 sztuki,
4) pługi - 12 sztuk,
5) zamiatarka mechaniczna z funkcją polewania - 2 sztuki;
6) ładowarka lub koparko-ładowarka - 2 sztuki.
Odwołujący zwrócił uwagę, że Zamawiający wymaga dysponowania przez
wykonawcę minimum 16 pojazdami (zaliczają się do nich pojazdy patrolowo-dyspozytorskie,
solarko-piaskarki, piaskarki i zamiatarki mechaniczne) i przyznaje 1, 2 lub 3 punkty za każdy
pojazd spełniający stosowną normę emisji spalin, ustalając limit możliwych do uzyskania
punktów na poziomie 20 punktów. Takie sformułowanie powoduje, iż wykonawcy z różną
ilością sprzętu o różnych normach emisji spalin otrzymaliby taką samą ilość punktów, np.:
1. wykonawca, który dysponowałby 16 pojazdami z normą Euro 5 , który bez
wskazanego limitu powinien otrzymać 48 punktów, otrzymałby jedynie 20 punktów z uwagi
na wprowadzony limit,
2. wykonawca, który dysponowałby 16 pojazdami z normą Euro 3 oraz 4 pojazdami
z normą Euro 3, który bez wskazanego limitu powinien otrzymać 28 punktów, otrzymałby
jedynie 28 punktów z uwagi na wprowadzony limit,
3. wykonawca, który dysponowałby 10 pojazdami z normą Euro 4 otrzymałby 20
punków.
Odwołujący stwierdził, że takie sformułowanie oceny kryterium oceny ofert powoduje
naruszenie zasad równej i uczciwej konkurencję w postępowaniu, a także prowadzi do
sytuacji, w której nie jest wybierana oferta najkorzystniejsza.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1) zmiany następujących zapisów dotyczących kryteriów oceny ofert w zakresie sposobu
oceny wg wzoru:
- Rozdz. XIII pkt 1SIWZ (kolumna 4 tabeli):
Kryterium: Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji
zamówienia:
- waga - 30%
- liczba punktów – 30
Zamawiający przyzna:
2 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 2 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
3 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 3 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
Punkty przyznane ofercie z największą
ilością punktów
Kryterium: Norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji
przedmiotu zamówienia:
- waga - 20%
- liczba punktów – 20
Zamawiający przyzna:
1 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 3;
2 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 4;
3 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 5;
Punkty przyznane ofercie z największą
ilością punktów
2) usunięcia następujących zapisów dotyczących kryteriów oceny ofert w zakresie sposobu
Punkty badanej oferty
K= -------------------------------------- x30
Punkty badanej oferty
Af = ------------------------------------------- x20
oceny wg wzoru:
- Rozdz. XIII pkt 4 zdanie ostatnie SIWZ, tj. „Maksymalnie Wykonawca może uzyskać
w powyższym kryterium 30 pkt”
- Rozdz. XIII pkt 5 zdanie ostatnie SIWZ, tj. „Maksymalnie Wykonawca może uzyskać
w powyższym kryterium 20 pkt”.
Podsumowując, Odwołujący wyraził przekonanie, że sposób sformułowania przez
Zamawiającego opisu przedmiotu zamówienia, warunków udziału w postępowaniu, świadczy
jednoznacznie o zamiarze ograniczenia konkurencji oraz wyłonienia w drodze przetargu P.G.
K. „S.” Sp. z o.o. - spółki założonej przez Gminę Miasta W.. Wymagania dotyczące norm ISO
oraz sposób opisu kryteriów oceny ofert świadczą, w ocenie Odwołującego, o tym, iż celem
Zamawiającego jest zlecenie wykonania zamówienia konkretnemu podmiotowi. Odwołujący
stwierdził, że wynika to jednoznacznie
z wypowiedzi Radnego Miasta W. - Pana D. C., który stwierdza, że jednym z celów, jaki
został określony nowemu Prezesowi PGK „S.” Sp. z o.o. - Panu J. N. było przygotowanie
spółki do odśnieżania miasta. Ponadto,
z wypowiedzi Radnego dla CW24TV wynika, jak wskazał Odwołujący, iż Prezes
z Prezydentem Miasta oraz osobami współpracującymi tak przygotują przetarg na
odśnieżanie, aby uniknąć katastrofy, jaką było przegranie wcześniejszego przetargu przez P.
„S.” Sp. z o.o. Odwołujący podał również, że Prezes J. N. twierdzi publicznie, iż ma
nadzieje, że następna zima będzie „w rękach S.”. Odwołujący wskazał, że ww. nagrania
zostały opublikowane w styczniu i lutym 2017 r. na stronie www.youtube.com pod adresami:
https ://www.youtube.com/watch?v=Pn_vxMOti Cg
https: //www.youtube.com/watch?v=3_t2gR0xK-Y
(adresy zostały skopiowane dnia 09.11.2017 r.)
Odwołujący przywołał również wyrokiem NSA z dnia 7 grudnia 2016 r., sygn.., akt III GSK
1257/15 oraz wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 14 marca 2017 r., sygn. akt 348/17.
Odwołujący wniósł o:
1) uwzględnienie w całości odwołania,
2) nakazanie Zamawiającemu dokonania zmian treści Ogłoszenia o zamówieniu oraz
SIWZ w sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania,
3) obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania, w tym opłatą wpisową od
odwołania.
Krajowa Izba Odwoławcza, rozpoznając złożone odwołanie na rozprawie
i uwzględniając zgromadzony materiał dowodowy w sprawie, w tym w szczególności treść
specyfikacji istotnych warunków zamówienia wraz z załącznikami, modyfikacje treści
specyfikacji dokonane w dniach 17 i 21 listopada 2017 r., jak również stanowiska stron
postępowania zaprezentowane na piśmie i ustnie do protokołu posiedzenia i rozprawy,
ustaliła i zważyła co następuje.
Izba stwierdziła, że odwołujący legitymuje się interesem we wniesieniu środka
ochrony prawnej, o którym mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. Zakres zarzutów, w sytuacji
ich potwierdzenia się, wskazuje na pozbawienie Odwołującego możliwości uzyskania
zamówienia i jego realizacji, narażając go tym samym na poniesienie w tym zakresie
wymiernej szkody.
Izba ustaliła, że rozpoznawane przez Izbę odwołanie dotyczy postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego, które zostało wszczęte po dniu 28 lipca 2016 r.,
tj. po dniu wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy –
Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020).
Rozpoznając odwołanie w granicach podniesionych zarzutów Izba uznała, że nie
podlega ono uwzględnieniu.
Izba ustaliła, że przedmiotem zamówienia jest zimowe utrzymanie na terenie miasta
Włocławek dróg krajowych, wojewódzkiej, powiatowych, gminnych, realizowane w okresie od
dnia podpisania umowy do dnia 30 kwietnia 2018 r. (termin ryczałtowy: od dnia 22 listopada
2017 r. do dnia 15 marca 2018 r.).
W pkt IV.1.1 ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający uzasadniając prowadzenie
procedury w trybie przyspieszonym wskazał, że prowadził tożsame postępowanie mające na
celu wyłonienie wykonawcy w przetargu nieograniczonym na „Zimowe utrzymanie jezdni,
ścieżek rowerowych, chodników oraz kładek dla pieszych na terenie miasta W.
w latach 2017-2018”. Z uwagi na fakt, że postępowanie to zostało unieważnione w części nr
1, tj. „Zimowe utrzymanie jezdni, ścieżek rowerowych, chodników oraz kładek dla pieszych
w rejonie I – utrzymanie jezdni na terenie miasta W.”, zaszła przesłanka do powtórzenia
postępowania dla danej części. Zamawiający podał również, że zgodnie
z umową, okres ryczałtowy, od którego zaczyna się akcja zimowego utrzymania rozpoczyna
się od 15 listopada. Zamawiający zaznaczył, że zobowiązany jest do zapewnienia
bezpieczeństwa i przejezdności ulic niezależnie od terminu wystąpienia niekorzystnych
zjawisk pogodowych. Wobec powyższego, jak stwierdził Zamawiający, istnieje konieczność
wyłonienia wykonawcy w możliwie szybkim terminie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa
ruchu drogowego na terenie miasta.
Zamawiający wyznaczył termin składania ofert oraz otwarcia ofert na dzień
15 listopada 2017 r. (pkt IV.2.2 i IV.2.7 ogłoszenia o zamówieniu).
Izba ustaliła ponadto, że w dniu 17 listopada 2017 r. Zamawiający dokonał zmiany
terminu składania i otwarcia ofert na dzień 24 listopada 2017 r.
Rozpoznając zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 43 ust. 2 i 2b pkt 2 ustawy
Pzp poprzez bezpodstawne skrócenie terminu składania ofert, pomimo braku zaistnienia
ustawowych przesłanek skrócenia terminu oraz wyznaczenie niezgodnego z prawem zbyt
krótkiego terminu składania ofert Izba przychyliła się do stanowiska Zamawiającego, że art.
43 ust. 2b pkt 2 nie wskazuje na możliwość zastosowania przesłanki w postaci pilnej
potrzeby udzielenia zamówienia jedynie w przypadku braku zawinienia Zamawiającego. Izba
stwierdziła, że przy ocenie możliwości jej zastosowania należy brać pod uwagę obiektywne
zaistnienie pilnej potrzeby udzielenia zamówienia, która, w ocenie Izby, w przedmiotowej
sprawie zaistniała. Okoliczność, iż rozpoczął się okres zimowego utrzymania dróg, a także
to, że uchybienia w wykonywaniu tego typu usługi mogą mieć realny wpływ na
bezpieczeństwo w ruchu drogowym i zachowanie ciągów komunikacyjnych, uzasadniają
zastosowanie przedmiotowej przesłanki i skrócenie terminu składania ofert. Rozpoznając
przedmiotowy zarzut Izba miała na uwadze, że terminy kwestionowane przez Odwołującego
zostały przedłużone w dniu 17 listopada 2017 r. modyfikacją treści specyfikacji istotnych
warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu do dnia 24 listopada 2017 r. Z uwagi
na powyższe, nie znalazł potwierdzenia również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art.
86 ust. 1 ustawy Pzp.
Izba nie stwierdziła również naruszenia przez Zamawiającego art. 29 ust. 2 oraz art. 7
ust. 1 ustawy Pzp poprzez naruszające równą i uczciwą konkurencję opisanie przedmiotu
zamówienia polegające na wskazaniu, iż wykonawca usługi stanowiącej przedmiot
zamówienia powinien spełniać wymogi określone dla norm zarządzania środowiskowego
opartych na normie PN - EN ISO 14001, oraz że usługa stanowiąca przedmiot zamówienia
powinna być świadczona przez wykonawcę zgodnie z systemem zapewnienia jakości
opartym na normie PN - EN ISO 9001.
Izba ustaliła, że w Rozdziale III pkt 2 lit. a) specyfikacji oraz w pkt III.2.2 ogłoszenia
o zamówieniu Zamawiający określając standardy jakościowe realizacji usługi postawił
wymaganie, aby usługa stanowiąca przedmiot zamówienia spełniała wymogi określone dla
norm zarządzania środowiskowego opartego na normie PN-EN ISO 14001 w zakresie
zimowego utrzymania dróg. Zamawiający wskazał, że w ww. normie określono wymagania
dotyczące systemu zarządzania środowiskowego, który organizacja może wykorzystać, aby
poprawić środowiskowe efekty swojej działalności. Zamawiający zauważył również, że
norma ta jest przeznaczona do stosowania przez organizację zamierzającą zarządzać
swoimi obowiązkami dotyczącymi środowiska w sposób systemowy, który wspiera
środowiskowy filar zrównoważonego rozwoju. Jak zauważył Zamawiający, ww. norma
ułatwia organizacji osiągnięcie zamierzonych wyników systemu zarządzania
środowiskowego, które stanowią wartość dla środowiska, samej organizacji i jej stron
zainteresowanych. Zamawiający wskazał też, że zgodnie z polityką środowiskową
organizacji zamierzone wyniki systemu zarządzania środowiskowego obejmują poprawę
środowiskowych efektów działalności, wypełnienie zobowiązań dotyczących zgodności
i osiągnięcie celów środowiskowych. Zamawiający postawił wymóg, aby wykonawca
posiadał certyfikat PN-EN ISO 14001 lub równoważny obejmujący swym zakresem zimowe
utrzymanie dróg.
W Rozdziale III pkt 2 lit b) specyfikacji oraz pkt III.2.2 ogłoszenia o zamówieniu
Zamawiający postawił wymóg, aby usługa była świadczona przez wykonawcę zgodnie
z systemem zapewnienia jakości opartym na normie PN-EN ISO 9001 w zakresie zimowego
utrzymania dróg. Jak zauważył Zamawiający, norma ta określa wymagania dotyczące
systemów zarządzania jakością, mające zastosowanie, gdy organizacja potrzebuje wykazać
zdolność do ciągłego dostarczania wyrobu spełniającego wymagania klienta i wymagania
mających zastosowanie przepisów oraz dąży do zwiększenia zadowolenia klienta przez
skuteczne stosowanie systemu, łącznie z procesami dotyczącymi ciągłego doskonalenia
systemu i zapewnienia zgodności z wymaganiami klienta i wymaganiami mających
zastosowanie przepisów. Zamawiający wymagał, aby wykonawca posiadał certyfikat
PN-EN ISO 9001 lub równoważny obejmujący swoim zakresem zimowe utrzymanie dróg.
Izba wzięła pod uwagę wyjaśnienia Zamawiającego dotyczące stosowanych przy
realizacji usługi środków chemicznych oraz dbałość o stan środowiska w tym zakresie.
Zamawiający wskazał, że wykonawca w ramach wykonywania usługi zimowego utrzymania
będzie używał szeregu środków chemicznych, takich jak sól kamienna sucha, sól drogowa,
roztwór wodny chlorku sodowego, sól zwilżona, chlorek wapnia technicznego, chlorek
magnezu oraz mieszanin soli z chlorkami wapnia i magnezu. Zamawiający zwrócił uwagę, że
w przypadku intensywnych opadów śniegu, ww. środki chemiczne są stosowane
w znacznych ilościach, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko naturalne. Ponadto, jak
zauważył Zamawiający, istnieje możliwość skażenia środowiska naturalnego podczas
składowania ww. środków chemicznych. Izba uwzględniła również okoliczność, że normy
ISO serii 14000 stanowią instrument wspomagający świadome oddziaływanie ekologiczne
przedsiębiorstwa z korzyścią dla środowiska. Zamawiający zauważył, że wdrażanie systemu
zarządzania środowiskowego w zgodności z wymaganiami ww. norm pozwala na
metodyczną ocenę wpływu działalności przedsiębiorstwa na środowisko naturalne,
podejmowanie skutecznych działań w celu minimalizowania negatywnych oddziaływań na
środowisko, kontrolowanie efektów danej działalności w stosunku do otoczenia.
Izba wzięła również pod uwagę wyjaśnienia Zamawiającego, który podał, że system
zarządzania jakością ISO 9001 to zbiór zasad i procedur, według których działa dana
organizacja w celu zapewnienia jak najwyższego poziomu jakości. Istotne jest, w ocenie
Izby, iż od należytego wykonywania przedmiotowej usługi zależy bezpieczeństwo i życie
uczestników ruchu, bezpieczeństwo mienia, oraz zachowanie ciągów komunikacyjnych.
Izba uznała, że rezygnacja przez Zamawiającego z wymogu posiadania ww.
certyfikatów oraz określenie stosownych wymagań co do standardów realizacji usługi nie
byłoby rozwiązaniem wystarczającym w świetle tego, że Zamawiający nie ma możliwości
stałego monitorowania jakości wykonywanej usługi. Posiadanie przez wykonawcę
poświadczenia spełniania wymogów ww. norm pozwala Zamawiającemu pozostawać
w przekonaniu, że wykonawca będzie zachowywał właściwy poziom realizacji usługi. Izba
zważyła również, że Odwołujący nie wykazał, że wymogi postawione przez Zamawiającego
może spełnić jedynie bardzo wąski krąg wykonawców czy wręcz jeden wykonawca.
Okoliczność, że Odwołujący nie posiada wymaganych certyfikatów nie może wpływać na
możliwość postawienia tego typu wymagań przez Zamawiającego, jeśli na rynku funkcjonują
podmioty spełniające te wymagania. Dodatkowo, Izba miała na uwadze okoliczność, że
Zamawiający dopuścił posiadanie przez wykonawców certyfikatów równoważnych do
wskazanych powyżej. Izba nie wzięła pod uwagę złożonych przez Zamawiającego na
rozprawie dokumentów i zdjęć na okoliczność nieprawidłowego realizowania przez
Odwołującego zamówienia w okresie 2016 – 2017 stwierdzając, że ewentualne uchybienia
wykonawcy wykonującego usługę w uprzednim okresie nie mogą w prosty sposób
przekładać się na wymagania stawiane wykonawcom w bieżącym postępowaniu. Izba
dostrzegła jednak dbałość Zamawiającego o wysokie standardy realizacji przyszłej umowy.
W tym miejscu wskazać należy, że we wniesionym odwołaniu Odwołujący nie
postawił zarzutu braku określenia przez Zamawiającego kryteriów równoważności
wymaganych certyfikatów. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 7 ustawy Pzp,
zarzut ten nie mógł podlegać rozpoznaniu.
Na oddalenie zasługiwał również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 29 ust.
2 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez nieproporcjonalne do przedmiotu
zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz naruszające równą i uczciwą konkurencję
w postępowaniu opisanie przedmiotu zamówienia polegające na określenie standardu
jakościowego dysponowania nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników i sprzętu
niezbędnego do wykonywania usługi.
Wymóg taki Zamawiający zawarł w Rozdziale III pkt 2 lit d) specyfikacji, gdzie
Zamawiający wskazał, że wykonawca przystępując do realizacji przedmiotu zamówienia
musi dysponować nieruchomością stanowiącą bazę dla pracowników i sprzętu niezbędnego
do wykonywania usługi, wyposażoną m.in. w pomieszczenia socjalne dla zatrudnianych
pracowników (szatnia i WC) zgodnie z normami określonymi przepisami BHP. Teren bazy
musi być zabezpieczony w sposób uniemożliwiający wstęp osobom nieupoważnionym.
Miejsca do parkowania sprzętu technicznego winny być zabezpieczone przed emisją
zanieczyszczeń do gruntu. Teren bazy magazynowo-transportowej musi być wyposażony
w urządzenia lub systemy zapewniające zagospodarowanie wód opadowych i ścieków
przemysłowych pochodzących z terenu bazy zgodnie z wymaganiami określonymi
w przepisach ustawy Prawo wodne. Baza magazynowo-transportowa musi być wyposażona
w miejsce do przechowywania materiałów do zimowego utrzymania dróg, spełniające
wymagania w zakresie uniemożliwienia przedostawania się soli do wód gruntowych oraz
podziemnych, a także uniemożliwiające wpływ czynników atmosferycznych na
przechowywany materiał.
Izba stwierdziła, że takie sprecyzowanie przedmiotu zamówienia jest uprawnione,
Zamawiający ma bowiem prawo dbać o wysoką jakość zamawianej usługi. Wymóg ten,
w ocenie Izby, nie ogranicza konkurencji, może mieć ewentualnie wpływ na koszt realizacji
usługi. Izba zważyła ponadto, że wykonawca nie jest zobowiązany do posiadania bazy na
dzień składania ofert, a do zorganizowania bazy w terminie 7 dni od dnia podpisania umowy
§ 3 ust. 2 lit. k wzoru umowy).
Nie znalazł potwierdzenia również zarzut naruszenia przez Zamawiającego art. 91
ust. 1 ustawy Pzp, art. 2 pkt 5 ustawy Pzp oraz art. 7 ust. 1 ustawy Pzp przez
nieproporcjonalne do przedmiotu zamówienia, nieuzasadnione jego specyfiką oraz
naruszające równą i uczciwą konkurencję w postępowaniu, a także nieprowadzące do
wyboru najkorzystniejszej oferty ustalenie błędnego sposobu obliczania punktów w zakresie
kryteriów oceny ofert.
Izba wzięła pod uwagę modyfikację treści specyfikacji istotnych warunków
zamówienia dokonaną przez Zamawiającego w dniu 21 listopada 2017 r. dotyczącą sposobu
obliczania punktów w kwestionowanych przez Odwołującego kryteriach oceny ofert.
W wyniku ww. modyfikacji Zamawiający ustanowił, że w ramach kryterium
„Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia”
przyzna:
- 2 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 2 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
- 3 pkt za każdego pracownika posiadającego co najmniej 3 sezony doświadczenia przy
usłudze polegającej na zimowym utrzymaniu ulic;
W ramach kryterium „Norma emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do
realizacji przedmiotu zamówienia” Zamawiający przyzna:
- 1 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 3;
- 2 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 4;
- 3 pkt za każdy pojazd spełniający normę Euro 5 i wyższą;
Zamawiający wyjaśnił, że z uwagi na warunek dysponowania 16 osobami
posiadającymi określone doświadczenie zawodowe, ocena punktowa w ramach kryterium
„Kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób wyznaczonych do realizacji zamówienia”
będzie odbywała się z uwzględnieniem tej liczby. Liczba punktów, jaką uzyska dany
wykonawca zostanie podzielona przez 48 punktów, tj. maksymalną liczbę punktów dla 16
pracowników i następnie pomnożona przez 30. Maksymalnie wykonawca może otrzymać
30 pkt w ramach ww. kryterium.
Zamawiający podał ponadto, że ocena punktowa ofert w ramach kryterium „Norma
emisji spalin do środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu
zamówienia” zostanie dokonana na podstawie informacji dotyczących norm emisji spalin do
środowiska przez pojazdy przewidziane do realizacji przedmiotu zamówienia, przy czym
Zamawiający do oceny weźmie liczbę 14 pojazdów, tj. łączną liczbę pojazdów patrolowo-
dyspozytorskich, solarko-piaskarek i piaskarek. Zamawiający wyjaśnił, że nie bierze pod
uwagę zamiatarek mechanicznych z uwagi na fakt, że istnieją zamiatarki samojezdne
elektryczne, a także zamiatarki ciągnione, które nie posiadają normy Euro, a których
wykonawca może używać do wykonywania usługi. Zamawiający podał, że podobnie
ładowarki i koparko-ładowarki nie są obejmowane normą Euro. Zamawiający wskazał
Punktacja oferty badanej
K= -------------------------------------- x30
Punkty oferty badanej
N = -------------------------------------------- x20
również, że w liczbie 14 pojazdów nie uwzględnił pługów, bowiem są one urządzeniem
mechanicznym zakładanym na pojazd i sam pług nie posiada normy Euro.
Odnosząc się do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia i ogłoszenia
o zamówieniu w brzmieniu po modyfikacji z dnia 21 listopada 2017 r. Izba nie stwierdziła
uchybień w określeniu przez Zamawiającego kwestionowanych przez Odwołującego
kryteriów oceny ofert, za racjonalne i uprawnione przyjmując wyjaśnienia Zamawiającego co
do sposobu ich ustanowienia. Izba rozstrzygając przedmiotowy zarzut nie mogła pominąć
ww. modyfikacji, bowiem zgodnie z art. 191 ust. 2 ustawy Pzp, wydając wyrok Izba bierze za
podstawę stan rzeczy ustalony w toku postępowania.
Mając powyższe na uwadze, Izba stwierdziła, że Zamawiający nie dopuścił się
naruszenia wskazanych przez Odwołującego przepisów ustawy Pzp. Co za tym idzie, Izba
nie znalazła podstaw do nakazania Zamawiającemu dokonania zmian treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia oraz ogłoszenia o zamówieniu w zakwestionowanym
zakresie.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp, orzeczono jak
w sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp
oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący : ………………………………