Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Barbara Żukowska (spr.)

Sędziowie SO Tomasz Skowron SO Andrzej Tekieli

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Zbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 20 grudnia 2013r.

sprawy W. B.

oskarżonego z art. 190 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Kamiennej Górze

z dnia 27 września 2013 r. sygn. akt VIII K 375/13

I. uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego W. B.i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowemu Wydziałowi Karnemu z siedzibą w Kamiennej Górze do ponownego rozpoznania,

II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. C. R. kwotę 516,60 zł w tym 96,60 zł podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt VI Ka 620/13

UZASADNIENIE

W. B. został oskarżony o to, że w dniu 14 kwietnia 2013 r. około godz. 17:00, w L., woj. (...), na ul. (...) groził M. K. popełnieniem przestępstwa pozbawienia jej zdrowia lub życia, które to groźby wzbudziły w pokrzywdzonej uzasadnione obawy ich spełnienia, to jest o czyn z art. 190 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze VIII Zamiejscowy Wydział Karny z siedzibą w Kamiennej Górze wyrokiem z dnia 27 września 2013r. w sprawie VIII K 375/13:

1.  W. B. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu;

2.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz C. R. kwotę 619,92 zł;

3.  na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł Prokurator Rejonowy w kamiennej Górze zarzucając:

a)  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj.:
art. 7 kpk, poprzez dokonanie dowolnej, nielojalnej wobec rzeczywistej ich treści i jednostronnie korzystnej dla oskarżonego oceny dowodów w postaci
zdeprecjonowanych przez Sąd zeznań pokrzywdzonej M. K. oraz
świadka M. W., przy jednoczesnym, bezkrytycznym uznaniu za
wiarygodne wszelkich twierdzeń oskarżonego oraz przywołanych przez niego
świadków, co w efekcie doprowadziło do wadliwego ustalenia stanu faktycznego
w sprawie;

b)  obrazę przepisów postępowania, mającą wpływ na treść zapadłego orzeczenia, tj. art. 214 § 1 kpk, poprzez przeprowadzenie dowodu z wywiadu środowiskowego
dotyczącego pokrzywdzonej M. K. oraz świadka M. W., pomimo, iż obowiązujące przepisy w tym przywołany artykuł ustawy proceduralnej nie przewidują możliwości przeprowadzenia takiego dowodu wobec innych stron lub uczestników postępowania poza oskarżonym, co skutkowało wprowadzeniem w poczet materiału dowodowego w sprawie oraz uwzględnieniem w procesie oceny pozostałych dowodów oraz wyrokowania w sprawie dowodów pozbawionych legalnego umocowania;

c)  obrazę przepisów postępowania karnego, która miała wpływ na treść orzeczenia,
tj. art. 4 kpk w zw. z art. 167 kpk i art. 366 § 1 kpk, polegającą na nieprzeprowadzeniu z urzędu niezbędnych dla pełnego ustalenia zaistniałego w sprawie stanu faktycznego dowodów, poprzez m.in. nie przeprowadzenie konfrontacji pomiędzy pokrzywdzoną M. K. a świadkiem M. W., konfrontacji pomiędzy świadkiem M. W. a świadkami wskazywanymi przez obronę, niedokonanie wizji lokalnej i eksperymentu procesowego w miejscu zamieszkania M. W. dla weryfikacji jej twierdzeń o przebiegu zdarzenia, zaniechanie weryfikacji wersji zdarzeń podawanej przez oskarżonego w zakresie dotyczącym złożenia przez niego w dniu zdarzenia skargi na M. K. w Komisariacie policji w L., jak i twierdzeń pokrzywdzonej o fakcie wzywania przez nią interwencji policji w dniu zdarzenia oraz wizyty w Komisariacie, czy wreszcie zaniechanie działań zmierzających do ostatecznego ustalenia czy nagranie ocenianego zdarzenia dokonywane rzekomo rzez M. K. w istocie istnieje, a jeżeli tak
- zaniechanie zapoznania się z jego treścią, co w konsekwencji spowodowało nie
wyjaśnienie wszystkich istotnych dla sprawy okoliczności, oparcie wyroku na
niepełnym materiale dowodowym, a w efekcie - uznanie, iż oskarżony W. B. nie dopuścił się zarzucanego mu występku z art. 190 § 1 kk;

d)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku, przez niezasadne ustalenie na podstawie niepełnie i wadliwie
ocenionego materiału dowodowego, że oskarżony W. B. zarzucanego mu czynu nie popełnił, skutkujący jego uniewinnieniem.

Stawiając powyższe zarzuty, autor apelacji wniósł o uchylenie powyższego wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze - VIII Zamiejscowy Wydział Karny z/ s w Kamiennej Górze i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja prokuratora i zawarty w niej wniosek są zasadne.

Prawidłowość dokonanych przez Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie ustaleń faktycznych budzi wątpliwości, a to z uwagi na wady postępowania dowodowego, powierzchowną, nie dość wnikliwą ocenę przeprowadzonych dowodów, która to ocena w żadnym razie nie może korzystać z ochrony oceny swobodnej.

Wyrok oparty na niepewnych ustaleniach faktycznych musi być uchylony, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Jako niebudzące wątpliwości są tylko te ustalenia Sądu Rejonowego, iż pomiędzy M. K. oraz M. W. a pozostałymi mieszkańcami budynku przy ul. (...) w L. istnieje konflikt. Istnienie owego konfliktu i wynikającej w związku z tym konstatacji, iż Sąd miał do czynienia z dwiema grupami dowodów, wymagało przeprowadzenia rzetelnego postępowania dowodowego a następnie dokonania oceny pozyskanych dowodów zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wiedzy i doświadczenia życiowego.

Sąd Rejonowy ocenił, za „znacznie bardziej wiarygodną” grupę dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego, zeznań świadków J. K., D. R., E. R., G. K., którzy podali „jedną i taką samą wersję wydarzeń”, „wszystkie te osoby potwierdziły, że oskarżony nie wyrażał się wulgarnie do K. ani też jej nie groził...”.

Oceniając te dowody, jako „jednobrzmiące, logiczne i wzajemnie się uzupełniające”, Sąd Rejonowy jednocześnie zeznania M. K. i M. W. ocenił jako „sprzeczne, nielogiczne i niezasługujące na wiarę”.

Z treści pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, iż Sąd Rejonowy nie zastosował jednak jednolitych kryteriów dokonując oceny dowodów z wyjaśnień oskarżonego, zeznań J. K., D. R., E. R. i G. K. a dowodów z zeznań M. K. i M. W.. Sąd Rejonowy uwzględnił, iż świadkowie E. R., D. R., J. K. i G. K. „wzajemnie potwierdzali i uzupełniali swoje wypowiedzi zależnie od tego, z jakiej pozycji i w jakiej temporalnie części tego zdarzenia dana osoba w nim uczestniczyła, czy też to zdarzenie obserwowała”, natomiast w sposób drobiazgowy wyeksponował wszelkie niekonsekwencje w zeznaniach M. K.
i M. W., nie uwzględniając przy tym, iż mogły one również być wynikiem pozycji świadka obserwującego zdarzenie, upływu czasu i ułomności ludzkiej pamięci a także wynikać z braku precyzji w procesowych wypowiedziach złożonych w toku postępowania przygotowawczego.

M. W. przesłuchana została po raz pierwszy w charakterze świadka w dniu
21 maja 2013r. a będące przedmiotem sprawy zdarzenie miało miejsce w dniu 14 kwietnia 2013r.

Sąd Rejonowy eksponując sprzeczności w zeznaniach złożonych przez M. K. i M. W. nie uwzględnił, iż po odczytaniu im w toku rozprawy głównej zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym potwierdziły ich prawdziwość, nie dążył do wyjaśnienia podkreślonych w uzasadnieniu różnic między zeznaniami tychże świadków chociażby poprzez zadanie szczegółowych pytań przeprowadzenie konfrontacji, o ile uznał różnice te za istotne, przesądzające o odrzuceniu złożonych zeznań jako niewiarygodnych a nie spowodowanych np. niepamięcią czy pomyleniem szczegółów relacjonowanych po upływie długiego czasu.

Sąd Rejonowy zdecydowanie negatywnie ocenił sylwetkę M. K. bazując na wyjaśnieniach oskarżonego i zeznaniach przyjaznych mu świadków oraz na treści wywiadu środowiskowego. Oczywiście rację ma prokurator podnosząc w apelacji, iż żaden przepis proceduralny nie zezwala na dopuszczenie dowodu z wywiadu środowiskowego odnośnie pokrzywdzonego czy świadka. Treść pozyskanych wywiadów środowiskowych odnośnie M. K. i M. W. zaliczonych w poczet materiału dowodowego z całą pewnością miała wpływ na ustalenie Sądu Rejonowego, iż M. K. „ma powszechną opinię osoby wulgarnej, aroganckiej i opryskliwej. Poprzez liczne awantury oraz ciągłe wzywanie na interwencje policji usiłuje wymusić na otoczeniu zachowanie zgodnie z jej oczekiwaniami”.

Sąd Rejonowy poza wykazaną wadliwością postępowania, dopuszczając wywiad środowiskowy dotyczący pokrzywdzonej, jako dowód w sprawie, w sposób bezrefleksyjny przyjął jego treść nie analizując na jakiej podstawie w wywiadzie stwierdzono negatywne cechy M. K., czy opinię osoby konfliktowej, wulgarnej i opryskliwej ma istotne – jak ustalił – „powszechną”, czy też jest to opinia wynikająca z relacji skłóconych z nią sąsiadów, zwłaszcza, iż w owym wywiadzie zawarte jest stwierdzenie, że ... „nie licząc interwencji na tle konfliktu sąsiedzkiego...” nie były przeprowadzane wobec M. K. żadne interwencje.

W sytuacji, gdy pokrzywdzona pozostaje w konflikcie z sąsiadami utrzymującymi natomiast dobre relacje z oskarżonym, występującymi w sprawie w charakterze świadków, Sąd I instancji winien dążyć do obiektywnego ustalenia tych obiektywnych okoliczności, które mogły mieć znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy a nie tylko oceniając wewnętrzną zgodność w relacjach „dwóch grup dowodowych”.

Sąd Rejonowy nie ustalił w sposób pewny, czy M. W. istotnie mogła obserwować przebieg będącego przedmiotem sprawy zdarzenia – czy było to obiektywnie możliwe, czy istotnie pokrzywdzona w dniu zdarzenia ok. godz. 18 informowała o przebiegu zdarzenia Komisariat Policji w L., czy pokrzywdzona posiada, chociażby nienajlepsze technicznie, nagranie przebiegu zdarzenia, o którym zeznała, a którym Sąd Rejonowy w ogóle się nie zainteresował.

Poza jakimkolwiek zainteresowaniem Sądu Rejonowego pozostało również nagranie dokonanie i przedłożone do akt sprawy przez świadka M. W. dotyczące wprawdzie – jak wynika z zeznań M. W. innego zdarzenia - ale mające obrazować zachowanie sąsiadów na podwórku, spożywanie alkoholu.

Nagranie to może mieć znaczenie dla oceny uciążliwości (bądź nie) zachowań sąsiadów dla osób nieuczestniczących w ich spotkaniu, dla stwierdzenia możliwości obserwacji podwórka przez M. W. i słyszalności wypowiadanych przez sąsiadów słów.

Mając na uwadze powyższe uwagi oraz konieczność uzupełnienia materiału dowodowego wobec słuszności zarzutów i argumentów podniesionych w apelacji prokuratora Sąd Okręgowy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi I instancji celem jej ponownego rozpoznania.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy winien przeprowadzić szczegółowe postępowanie dowodowe uwzględniając uwagi poczynione w niniejszym uzasadnieniu a także - mając przy tym pełną swobodę procedowania - winien rozważyć według własnego uznania racjonalność wykonania także ewentualnie innych czynności zgodnie ze stanem i potrzebami bieżących ustaleń, a następnie winien podjąć decyzję merytoryczną, której kierunku Sąd Odwoławczy w żadnej mierze nie sugeruje.